Bài học rút ra từ bài Uy-lít-xơ trở về

Đọc văn

UYLITXƠ TRỞ VỀ

[Trích Ơđixê – Sử thi Hy Lạp]

1. Trọng tâm kiến thức kĩ nănga. Kiến thức

- Trí tuệ và tình u của Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp, biểu tượng của những phẩm chất cao đẹp mà người cổ đại Hi Lạp khát khao vươn tới.- Đặc sắc của nghệ thuật sử thi Hô-me-rơ : miêu tả tâm lí, lối so sánh, sử dụng ngơn từ, giọng điệu kể chuyện.

b. Kĩ năng

- Đọc - hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.- Phân tích nhân vật qua đối thoại.

c. Thái độ

Biết trân trọng tình cảm gia đình, biết đề cao vẻ đẹp trí tuệd. Nội dung tích hợp: tích hợp kiến thực địa lý và văn hóa [Hy Lạp] 2. Định hướng năng lực

a. Năng lực

Giúp HS hình thành một số năng lực trong các năng lực sau:

- Năng lực chung: Năng lực tự học, Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, Năng lực thẩm mỹ, Năng lực thể chất, Năng lực giao tiếp, Năng lực hợp tác, Năng lực tính tốn, Năng lực cơng nghệ thơng tin và truyền thông [ICT]

- Năng lực riêng: cảm thụ thẩm mĩ, Sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt
b. Phẩm chất

- Sống yêu thương, sống tự chủ, sng trỏch nhimB. phơng tiện thực hiện

- GV: Sách giáo khoa, sách giáo viên, mỏy chiu, mỏy tớnh, Thiết kế bài học, Tài liệu tham khảo- HS: bảng phụ, bút dạ, giấy A0...

C. CÁCH THỨC TIẾN HNH - Gợi tìm, phân tích, so sánh, tổng hợpD. tiến trình dạy học

HOT NG 1: KHỞI ĐỘNGThời gian: 4 phút

Phương pháp-phương tiện – kĩ

thuật, Nội dungtích hợp

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

Định hướng nănglực, phẩm chất

[4]

TUẦN 2

Tiết PPCT: 7

* Phương pháp:nêu vấn đề, tổ chứctrị chơi.

* Kĩ thuật mảnhghép

*Tích hợp: kiếnthức văn hóa dângian

 GV tổ chức trị chơi: Nhìn tranh đốn truyện

GV giao nhiệm vụ: hãy quan sát những hình dưới đây và cho biết chúng gắn với những sựkiện nào trong sử thi của Hômero?Hãy kể lại 1 trong những sự kiện ấy?

Đáp án

- Bức trạnh 1,2: gắn với câu chuyện con ngựa gỗ thành Tơroa trong Iliat

- Bức tranh 3:Cảnh Ooddi xê trở về tìm cách thoát khỏi sự cám dỗ của những nàng tiênxinh đẹp

- Bức thảm ngày dệt đêm tháo của Peneop

GV dẫn chuyển: Pênlop chờ đợi chồng suốt 20 năm trời đằng đẳng ,tấm thảm ngày dệt đêm tháo tìm cách trì hỗn thúc bách của bọn cầu hơn như 1 mình chứng cho phẩm chất của nàng Chúng ta tiếp tục tìm hiểu về tính cách của người phụ nữ Hi Lạp cổ đại, đặc biệt là chân dung người anh hùng Uylitxo trong đoạn trích. .

Cách 2: Sử dụng PP đóng vai: Hãy đóng vai Tênlemac kể lại cảnh gặp gỡ giữa Uylitxo vàPenenop?

- Năng lực: tự học,giao tiếp

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚIThời gian: 30 phút

[1] [2] [3] [4]

[7 phút]*Phươngpháp: đóngvai

*Kĩ thuậtKWL, phiếuhọc tập, sơđồ tư duy

Tích hợpkiến thứcvăn hóa, địalý

Kĩ thuật:Khăn trảibàn, Trìnhbày 1 phút

GV: Khi Uy-lít-xơ nói được bí mật về chiếcgiường cưói, Pê-nê-lốp đã phản ứng ra sao? HS: Suy nghĩ và trả lời

Nàng “bủn rủn chân tay”, “bèn chạy lại nứơcmắt chan hồ ơm lấy cổ chồng, hơn lên tránchồng”=> cử chỉ thể hiện tình cảm của nàng vớingười chồng thân yêu sau 20 năm trời xa cách.Nàng nói với chồng vì sao từ lâu nàng tự khépcửa lịng mình trước bất cứ ai.

GV: Qua tất cả những chi tiết trên, ta có thểthấy Pê-nê-lốp là người như thế nào?

HS: Suy nghĩ và trả lời

→ Pê-nê-lốp thận trọng, khôn ngoan, thơngminh, nghị lực, chung thuỷ và tình cảm trongviệc giữ gìn, bảo vệ phẩm giá và hạnh phúc củagia đìn → Nàng đã trở thành hình tượng ngườiphụ nữ Hi - Lạp cổ đại với hai điển tích huyềnthoại: tấm khăn dệt dở và chiếc giường cưới độcđáo.

Gv: Nhân vật Pê-nê-lốp luôn đi kèm với địnhngữ nào?

HS: Suy nghĩ, trả lời

Pê-nê-lốp “ thận trọng ” được nhắc tới 5 lần- Hs tìm sự khéo léo đưa ra thử thách củaPenelop và cách mà Uylixo vượt qua thử thách. - Bằng kĩ thuật khăn trải bàn, trong vòng 2phút hãy viết nhanh những phẩm chất đángquý của Pê-nê-lốp?

II. TÌM HIỂU CHUNG1. Nhân vật Pênlop [tiếp]

- Sau khi U đã thay đổi hình dáng bên ngồi : + P vẫn không nhận ra chồng → thận trọng

+ Dựa vào sự trách móc của Uylixo, Penelop khéo léo thửthách Uylixo với chi tiết liên quan đến “chiếc giường bí mật”của 2 người. Uylixo đã mơ tả đúng bí mật chiếc giường. Đólà cơ sở để Penelop nhận ra Uylixo.

+ Việc chọn cách thử “bí mật chiếc giường” đã cho thấy nàngđã chọn được một cách ứng xử tốt nhất và thơng minh nhất.Đó chính là biểu hiện của một vẻ đẹp trí tuệ và lòng chungthủy, phẩm cách cao đẹp của nàng.

→ Thể hiện vẻ đẹp trí tuệ của 2 nhân vật.

- Sum họp: Penelop bủn rủn chân tay, chạy lại ôm cổ chồng,hôn lên trán, nước mắt chan hịa và nói…

→ Sự thận trọng, thơng minh và thủy chung của nàng.Cịn
Uylixo ơm lấy người vợ thân yêu mà nước mắt dầm đề… →Niềm hạnh phúc mà chàng xứng đáng được hưởng.

- Ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn : tình yêu xứ sở, tình vợ chồng,tình cha con, mẹ con, tình chủ - khách, tình chủ - tớ ;

- Đề cao vẻ đẹp trí tuệ : thận trọng, khơn ngoan, mưu trí,dũng cảm, tỉnh táo, sáng suốt và rất mực chung thủy củanhân vật lí tưởng.

- Năng lực:tự học, giảiquyết vấn đề,giao tiếp- Phẩm chất:Biết yêu quý,tự hào vềnhững giá trịvăn hóa dângian truyềnthống

[23 phút] Phương pháp: nêu vấn đề, đàmthoại phát vấn, thảo luận nhóm.

GV tổ chức cho HS làm việc theo cặp Điền vào phiếu học tập sau:

Tình huống ST Biểu hiện

Hoàn cảnh hiện tạiKhi đối mặt với gặpsự lạnh lùng của vợKhi tắm xong

2. Nhân vật Uy-lít-xơ

Tình huống ST Biểu hiện

Hồn cảnh hiện tại + Uy-lít-xơ là con người giàu trítuệ “ sánh tựa thần linh”, nhờcó trí tuệ nên chàng đã vượt quađược rất nhiều thử thách.

+ Giả vờ làm hành khất. + Uy-lit-xơ là con người anh

Vượt qua thử thách

Đặc điểm tính cách?

GV gọi 1 số cặp nộp sản phẩm

Gọi 1 nhóm HS thuyết trình. Các cặp khác nhận xét.

GV chốt

Hãy nêu những đặc sắc nghệ thuật mà em biết trong đoạn trích?

- Miêu tả tâm lí và khắc họa tính cáchnhân vật:

+ Sử định ngữ chỉ phẩm chất đi kèm với tên nhân vật: "Pê-nê-lốp thận trọng". "Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại"

[Đây là nghệ thuật tiêu biểu của sử thi: A - sin chạy nhanh như gió, Hê - ra mắt bị cái…]+ So sánh có đi dài, nhiều tầng bậc để diễn tả tâm lí nhân vật [đặc biệt là đoạn miêu tả về hạnhphúc của Pê-nê-lốp khi gặp lại chồng mình]

- Kết cấu song hành, hơ ứng.

- Sử dụng hình ảnh: Chiếc thuyền có máichèo dài, chiếc giường.

- Nghệ thuật kể chuyện và chọn chi tiếtđặc sắc, độc đáo.

hùng, chàng đã cùng con trai tiêu
diệt 108 tên cầu hôn láo xược.Khi đối mặt với gặp

sự lạnh lùng của vợ + Uy-lít-xơ khơng thể và cũngkhơng muốn giãi bày sự thật. + Có pha chút hờn dỗi khi nói vìvẻ ngồi rách rưới của mình màvợ khơng nhận ra

+ Tin tưởng vào người vợ thơngminh của mình, khẳng định hai vợchồng chắc chắn sẽ nhận ra nhau. Khi tắm xong vẫn bị nghi ngờ:

+ Bản thân chàng cũng nghi ngờsự sắt đá của vợ

+ Tỏ ra trách móc, giận dỗi+ Sai người kê giường ngủ riêngVượt qua thử thách Nhận ra và vượt qua thử thách dễ

dàng vì chính chàng là tác giả củachiếc giường đó → Suốt 20 nămqua, chưa bao giờ chàng qnngười vợ hiền của mình.

Đặc điểm tính cách

→ Uy-lít-xơ là người chồng, người cha bình tĩnh, nhẫnnại, cao q, hết lịng vì vợ con.

III. TỔNG KẾT1. Nghệ thuật

- Miêu tả tâm lí nhân vật một cách chi tiết cụ thể, lối so sánh có đi dài rất sinh động, giàu hình ảnh mang đặc trưng của sử thi.

- Ngôn ngữ trong sáng, hào hùng, giọng điệu kể chuyện chậmrãi, tha thiết.

2. Ý nghĩa văn bản

Ca ngợi sức mạnh kì diệu của trí tuệ Hi Lạp cổ đại vàkhát vọng đấu tranh 1. Nghệ thuật

- Phẩm chất:Tự chủ, tự tin- Năng lựcsáng tạo, giaotiếp

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬPThời gian: 5 phút

*Phươngpháp: hoạtđộng nhóm,phươngpháp dự án, *Phươngtiện: phiếuhọc tập, sơđồ tư duy.

* Kĩ

thuật:Trìnhbày 1 phút

GV giao nhiệm vụ:

Câu 1: Nêu những hiểu biết của em về Nhân vật Ơ-ri-clê?Câu 2: Ai là tác giả sử thi "Ô-đi-xê"?

a. Hơ-me-rob. Van-ma-ki.c. Ta-gor.

d. Vích-to Huygơ.

Câu 3: Tâm trạng của Pê-nê-lốp khi nói với người nhũ mẫu: "Già ơi,già hãy khoan hí hửng reo cười"như thế nào?

a. Chờ mong.b. Hạnh phúc tột độ.c. Nghi hoặc.

d. Tự ghìm lịng mình và ghìm cả nỗi mừng vui của người nhũ mẫu.

- HS thực hiện nhiệm vụ:

- HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ: Câu 4: Đọc đoạn văn sai và trả lời câu hỏi:

Đoạn trích Uỵ-lít-xơ trở về gồm hai phần và có bốn nhânvật có quan hệ mật thiết với nhau : cha con, chủ tớ, và vợ -chồng, trong đó quan hệ vợ chồng chưa được thừa nhận. Phầnmột [từ đầu đến “kém gan dạ”] gắn với đối thoại của các nhânvật : Pê-nê-lốp có ba đơi thoại, trong đó hai đối thoại hướng tớinhũ mẫu ơ-ri-clê, một đối thoại hướng về con trai Tê-lê-mác ;Ưy-lít-xơ chỉ có một đối thoại song lại là đối thoại hai chiều ; Tê-lê-mác có hai đối thoại. Phần hai [đoạn cịn lại] có bốn đối thoạichia đều cho Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp. Các đối thoại ở đây đềumang sắc thái tình cảm riêng : đối thoại thăm dò để thử phản ứngcủa nhau, đối thoại để ngỏ để buộc người được đối thoại phảigiải thích. Các đối thoại tạo ra sư phân biệt giữa người đối thoạivà người được đối thoại, theo kiểu nói đó mà chạnh lòng đây.

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt của văn bảnCâu 2: Hãy đặt tên cho đoạn văn bản

Câu 4: Đoạn văn trên đánh giá về nghệ thuật hay nội dung văn bản? Vì sao em biết điều đó?

Gợi ý

Câu 1:

- Là người đầy tớ trung thành, gắn bó suốt
đời với gia đình.

- Vui sướng khi nhận ra Uy-lít-xơ.

- Có những hiểu biết đặc biệt về chủ nhân “cái sẹo do cái nanh trắng của một con lợn lịi húc”

- Sẵn sàng đem tính mạng thề thốt khi Pê-nê-lốp không tin.

=> Là người hết lòng hết dạ với chủ nhânCâu 2: 'a'

Câu 3: d'

- Năng lực:tự học, giảiquyết vấn đề,giao tiếp- Phẩm chất:Biết yêu quý,tự hào vềnhững giá trịvăn hóa dângian

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNGThời gian: 4 phút

[1] [2]. [3] [4]

[5 phút] *Phươngpháp: hoạt động

Gv có thể chọn 1 trong 3 nội dung sau cho HS thảo luận nhóm:

1. Bài học nào em rút ra cho bản thân sau khi tìm hiểu nhân vật Penelop?

nhóm, 2. Bài học nào em rút ra cho bản thân sau khi tìm hiểu nhân vật Uylitxo?

3. Từ tình u của hai nhân vật trong đoạn trích, em có suy nghĩ gì về tình u trong gia đình Việt hiện nay?

tạo, hợp tác, - Phẩm chất:Tự chủHOẠT ĐỘNG 5: TÌM TỊI MỞ RỘNG

Thời gian: 2 phút

[1] [2], [3] [4]

*Phương pháp:dự án.*Phương tiện: phiếuhọc tập

*Tích hợp: Công dânvới TY, hơn nhân, GĐmơn GDCD

Hồn thành đoạn văn với chủ đề sau: Phụ nữ hiện đại cần học những đức tính của Pênelop?Soạn bài tiếp theo

- Năng lực:tự học, sángtạo, hợp tác, - Phẩm chất:Sống yeuthương, sốngtự chủ

E. RÚT KINH NGHIỆM

......

Video liên quan