Dạy học phân hóa thông qua cá nhân hóa [Individualization]và cá tính hóa [Personalization]

Khái niệm cá nhân hóa [Individualization] và cá tính hóa [Personalization] thường được sử dụng với ý nghĩa giống nhau trong dạy học phân hóa.

Khái niệm cá nhân hóa [Individualization] và cá tính hóa [Personalization]  thường được sử dụng với ý nghĩa giống nhau trong dạy học phân hóa.

Trong khi cả hai khái niệm đều hướng đến đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh, chúng lại phục vụ cho những mục đích khác nhau. Với nhiều nhà giáo dục, cuộc tranh luận này có vẻ như thuộc về lĩnh vực ngữ nghĩa học. Tuy nhiên, những khác biệt trong việc ứng dụng thực tiễn của cá nhân hóa và cá tính hóa có thể giúp cải thiện giáo án của giáo viên và có lợi cho việc đáp ứng nhu cầu của tất cả học sinh.

Dạy học phân hóa là thấu kính kiểm tra các công cụ và là nguồn tài nguyên đáp ứng nhu cầu của người học. Các phương pháp cá nhân hóa và cá tính hóa được kì vọng sẽ cung cấp những điều kiện thuận lợi nhất cho sự thành công của học sinh khi đạt được mục tiêu học tập.

Định nghĩa dạy học phân hóa

Bắt đầu với một cấu trúc phổ biến để rồi học chuyên sâu hơn thông qua dạy học phân hóa, đó là cách tốt nhất. Trên thực tế, dạy học phân hóa tập trung vào đáp ứng nhu cầu của tất cả người học, nó bắt đầu thông qua sự đánh giá kĩ năng của họ đang ở mức độ nào. Lorna Earl lí giải rất chính xác mối quan hệ giữa sự đánh giá và phương pháp dạy học phân hóa.

Bà chỉ ra: Dạy học phân hóa là đảm bảo rằng học sinh thực hiện những nhiệm vụ học tập thích hợp vào thời điểm thích hợp. Một khi bạn có thể dự đoán học sinh nắm được gì, như là tiếp nhận được hoặc đã biết và cái chúng cần để học, dạy học phân hóa sớm muộn sẽ thành công; đây là một hệ quả tất yếu.

Dạy học phân hóa trong thực hành: Trực giác và Có chủ đích

Có hai cách tiếp cận trong thực hành dạy học phân hóa: Trực giác và Có chủ đích. Khi sử dụng kết hợp cả hai, sự thực hành hiệu quả và hiệu suất cao của dạy học cá nhân hóa và cá tính hóa sẽ sẽ đạt được.

Dạy học phân hóa theo trực giác xảy ra trong khoảnh khắc mà sự hướng dẫn được thực hiện. Giáo viên điều chỉnh dựa trên cách mà học sinh phản hồi  hoặc không phản hồi  lại với giáo án [John McCarthy, Tất cả có thể học: Tài liệu hướng dẫn thực hành dạy học phân hóa]. Một kĩ năng thiết yếu của giáo viên là khả năng điều chỉnh sự hướng dẫn khi học sinh có biểu hiện mất phương hướng hoặc cho những người học tìm kiếm nhiệm vụ không có tính thử thách.

Dạy học phân hóa có chủ đích diễn ra suốt quá trình thực hiện giáo án. Sự chuẩn bị trước cho phép giáo viên phản ánh và thực thi những yếu tố của dạy học phân hóa trong các bài học, đem đến sự hỗ trợ chiến lược cho việc học tập của học sinh [John McCarthy, 2017]. Nếu chúng ta biết học sinh có thể phản ứng tiêu cực với tiết học sắp tới hoặc đã học những kĩ năng cần thiết trước đó, vậy thì phương pháp dạy học phân hóa đã chuẩn bị trước dựa trên dữ liệu đánh giá là cần thiết để có những cơ hội thành công tốt hơn cho người học.

Một khi kế hoạch dạy học phân hóa có chủ đích đã xác lập, giáo viên sẽ phải dự đoán các phản hồi cũng như nhu cầu của người học, chẳng hạn như các hoạt động theo mức độ định hướng cho các kĩ năng của học sinh, các phần mềm đồ họa hoặc/ và các cơ hội cho học sinh thể hiện những hiểu biết của chúng.

Sự cá tính hóa trong học tập

Khái niệm học tập cá tính hóa thường được sử dụng. Đó là một cách tiếp cận mà trong đó giáo viên là trung tâm. Giáo viên xem xét hồ sơ đánh giá để xác định các xu hướng nhu cầu phổ quát của một nhóm học sinh, cả lớp hoặc các nhóm nhỏ. Ví dụ, học sinh làm nghiên cứu và viết lách có thể được phân vào các nhóm dựa trên các cấp độ kĩ năng viết, từ liệt kê đến sử dụng dẫn chứng.

Khi dạy học cá tính hóa, giáo viên phát triển các thiết kế hỗ trợ dựa trên hồ sơ học sinh. Học sinh có thể được chọn lựa nhưng thường thì chúng không liên quan đến quá trình thiết kế giáo án của giáo viên. Kiểu tiếp cận mà giáo viên là trung tâm sẽ có ích khi khung chương trình và các điều chỉnh có thể dựa trên đại đa số học sinh cùng chung những nhu cầu phổ biến.

Các trải nghiệm học tập có thể được phân hóa theo nhiều cách:

Cả lớp

Giáo viên cung cấp các phần mềm đồ họa và các công cụ khác cho học sinh dựa trên nhu cầu của chúng, trong khi hướng dẫn một thí nghiệm cho cả lớp. Tiết học cũng có thể bao gồm các phần thảo luận theo nhóm nhỏ hoặc theo cặp, khuyến khích học sinh hỗ trợ nhau làm việc trong tiết học của cả lớp.

Các nhóm nhỏ hoặc cá nhân

Giáo viên thiết kế các hoạt động trung tâm nơi mà học sinh luân phiên nhau thực hiện nhiệm vụ với các ngữ liệu được phát, mỗi ngữ liệu tương ứng với nhu cầu của từng nhóm học sinh. Các hoạt động cũng có thể tạo thêm lựa chọn và thử thách cho học sinh trong không gian lớp học. Giáo viên có thể đi quanh lớp hay tạo tình huống để hỗ trợ các nhóm hoặc cá nhân.

Dựa trên sự lựa chọn

Giáo viên thiết kế và đưa ra các lựa chọn nhất định. Học sinh được quyền chọn, điều này cho phép học sinh chủ động trong những trải nghiệm học tập của chúng.

Những ví dụ khác về dạy học cá tính hóa có thể bao gồm việc đọc theo chỉ dẫn và các nhóm hoặc lớp học toán theo cấp độ. Thông thường, khi chúng ta nghĩ về các kĩ năng sẵn có của học sinh, chúng ta chia chúng dựa trên những kết quả đánh giá. Đây là cách mà giáo viên phân hóa dựa trên những nhu cầu phổ biến. Giáo viên xác định sự ưu tiên và hứng thú học tập của học sinh để thiết kế giáo án và phát triển các bài học.

Trong mỗi trường hợp, khi giáo viên định hướng các hoạt động phát triển, dựa trên các hồ sơ đánh giá, kết quả thường là sự cá tính hóa có chất lượng.

Sự cá nhân hóa trong học tập

Sự cá nhân hóa liên quan mật thiết với người học trong việc cấu trúc kiến thức của chúng. Cô ấy có những kĩ năng và kinh nghiệm sống gì, chúng được ứng dụng như thế nào để xử lí các khái niệm và kĩ năng trong học tập?

Ví dụ, để học sinh thiết kế bài tập về nhà và các tiêu chí đánh giá, với sự hướng dẫn dựa trên tiêu chuẩn học tập từ giáo viên. Bước đầu đơn giản là cho học sinh hai mẫu do giáo viên thiết kế. Sau đó, cho chúng mẫu thứ ba để trống để chúng tự phát triển ý tưởng. Giáo viên nghe các đề xuất của học sinh. Thiết kế có thể được thông qua, sửa đổi và gửi lại cho học sinh để phát triển một ý tưởng mới. Nếu học sinh không được thông qua đề xuất trong một khoảng thời gian đã định, em ấy phải chọn trong các thiết kế của giáo viên.

Cho học sinh tham gia vào bài học hoặc quá trình xây dựng tiêu chí đánh giá làm mất nhiều thời gian hơn nếu xét trong một khoảng ngắn nhưng về lâu dài thì lại tiết kiệm thời gian. Bởi lẽ tính tương tác trong học tập sẽ bền vững hơn khi có sự tham gia của học sinh. Học sinh đóng góp vào quá trình lên kế hoạch học tập, điều này cho phép chúng nêu những ý tưởng mà chúng biết là sẽ tạo sự tương tác học tập, gia tăng sự tích lũy và khuyến khích chúng kiên trì đúng chỗ.

Tất cả đều có thể xảy ra vì học sinh chia sẻ quá trình thiết kế bài học cùng giáo viên.

Dạy học phân hóa đáp được nhu cầu của mọi người

Cá tính hóa và cá nhân hóa đều đáp ứng tốt nhu cầu của người học. Trong khi chúng có thể bị tranh cãi bởi những người đề xuất ra chúng, điều đáng nói là đạt được sự phân hóa theo nhu cầu của học sinh. Học tập theo hướng cá nhân hóa cũng mang lại một góc nhìn tương tự, với hi vọng góp phần vào nghiên cứu để cải thiện sự thành công của học sinh. Lựa chọn tốt nhất phụ thuộc vào bầu không khí thoải mái mà giáo viên tạo ra trong quá trình học và học sinh có thể phản hồi tích cực như thế nào.

Cá tính hóa là một lựa chọn phổ biến của giáo viên bởi vì nó có vẻ nhanh hơn trong quản lí và lên kế hoạch với chỉ một người  giáo viên. Người ta có thể cho rằng dạy học cá tính hóa dựa trên kết quả đánh giá có cơ sở sẽ đáp ứng nhu cầu của học sinh ngày này qua ngày khác. Dạy học cá nhân hóa yêu cầu giáo viên sẵn sàng từ bỏ ít nhất là vài quyền kiểm soát trong quá trình dạy học.

Khi một học sinh góp phần vào việc tạo ra cái mà thường gọi là đánh giá thực hành, sẽ không có sự nghi ngờ nào vì giáo viên đã đáp ứng hết rồi. Không cần thuyết phục học sinh rằng trải nghiệm học tập sẽ tốt cho chúng, bởi vì chính chúng đã tham gia tạo nên những lựa chọn.

Lần tới, khi bạn thiết kế giáo án dạy học phân hóa có chủ đích, hãy nghĩ cá tính hóa hoặc cá nhân hóa là cách tiếp cận tốt nhất cho bài học tiếp theo. Dù bạn chọn cách nào, dựa trên một hồ sơ đánh giá sát sao, thì cũng tốt cho học sinh.

Đặng Thanh Hiền dịch

Nguồn://www.teachthought.com/pedagogy/instructional-strategies/differentiation-personalization-individualization/