Thuốc lá điện tử [tên tiếng Anh là Electronic cigarettes] là thiết bị chạy bằng pin dùng để làm nóng dung dịch lỏng [thường chứa nicotine], biến dung dịch này thành hơi để người hút có thể hít vào phổi. Thuốc lá điện tử có rất nhiều tên gọi khác nhau như vape, thuốc lá vaporizer hay hệ thống phân phối nicotine điện tử [Electronic Nicotine Delivery Systems].
Một số thuốc lá điện tử nhìn bề ngoài có hình dáng giống với thuốc lá điếu truyền thống hay xì gà. Những loại khác trông giống như bút hoặc ổ đĩa flash hoặc có những thiết kế hoàn toàn khác lạ. Thuốc lá điện tử có thể dùng một lần hoặc bơm dung dịch bổ sung để tiếp tục sử dụng. Hầu hết các thiết bị này đều sử dụng buồng chứa tinh dầu [cartridge], nếu dùng một lần được gọi là kén nhỏ chứa nicotine hoặc nếu có thể bơm lại để chứa tinh dầu [e-juice hay e-liquid]. Tinh dầu này là chất lỏng thường chứa nicotine, hương liệu, propylene glycol và glycerin thực vật.
Độ mạnh của thuốc lá điện tử được xác định bởi hàm lượng nicotine có trong tinh dầu và được biểu thị bằng miligam trên mililit hoặc theo phần trăm. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy mối lo ngại về nhãn sản phẩm của thuốc lá điện tử không phải lúc nào cũng cung cấp thông tin chính xác về hàm lượng nicotine có trong tinh dầu. Một kén nhỏ chứa 5% muối nicotine có thể có tới 30 đến 50 miligam nicotine, lượng nicotine này tương đương với từ một đến ba bao thuốc lá điếu.
Gần đây, Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ [U.S. CDC] đã báo cáo hơn 1.000 trường hợp chấn thương phổi liên quan đến vape, chủ yếu liên quan đến các sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa tetrahydrocannabinol [THC].
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ [FDA] đã kêu gọi người dân ngừng sử dụng các sản phẩm vape có chứa THC hoặc bất kỳ sản phẩm thuốc lá điện tử nào được bán từ các cửa hàng rong, từ bạn bè hoặc các nguồn bất hợp pháp khác. FDA cũng cảnh báo người dân không nên thêm THC, các loại dầu khác hoặc bất kỳ chất nào khác vào trong dung dịch tinh dầu của thuốc lá điện tử. Nếu bạn có sử dụng thuốc lá điện tử, hãy theo dõi các triệu chứng như ho, khó thở, đau ngực và nếu có nghi ngờ các vấn đề sức khỏe liên quan đến thuốc lá điện tử, hãy đến cơ sở y tế để bác sĩ kiểm tra.
Thuốc lá điện tử có chứa nicotine không được coi là an toàn cho thanh thiếu niên, thanh niên hoặc phụ nữ mang thai. Nicotine ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh niên chưa đến 20 tuổi, gây độc cho thai nhi đang phát triển. Trẻ em và người lớn mặc dù không hút nhưng cũng sẽ bị nhiễm độc khi nuốt, thở hoặc hấp thụ chất lỏng từ thuốc lá điện tử qua da hoặc mắt.
Hiếm khi pin thuốc lá điện tử bị lỗi có thể gây ra cháy nổ, phần lớn nổ xảy ra khi pin đang sạc.
Nicotine là thành phần có trong hầu hết các loại thuốc lá điện tử, đây là một chất gây nghiện tương tự như heroin và cocaine. Bạn càng sử dụng nhiều thì não và cơ thể của bạn càng quen với việc có nicotine, từ đó, cơ thể càng khó bỏ thuốc lá điện tử.
Khi bạn không sử dụng thuốc lá điện tử, nồng độ nicotine trong máu sẽ giảm, điều này sẽ gây ra triệu chứng cai thuốc [Nicotine Withdrawal Symptoms] với dấu hiệu như cảm giác bứt rứt, bồn chồn, khó chịu, các triệu chứng thực thể khác và sự thôi thúc mạnh mẽ cần phải sử dụng thuốc lá hay thuốc lá điện tử. Đó chính là triệu chứng của nghiện nicotine.
Nếu bạn là người thường xuyên hút thuốc lá điện tử hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá thì nên đi khám sức khỏe tổng quát thường xuyên để sớm phát hiện ra những nguy cơ mắc bệnh, từ đó có biện pháp can thiệp sớm.
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám sức khỏe tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách hàng. Mọi quy trình thăm khám và chữa bệnh đều được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, có nhiều năm kinh nghiệm, do đó khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm về kết quả kiểm tra sức khỏe tại bệnh viện.
Hơi thuốc từ thuốc lá điện tử hít từ thiết bị và phả ra có thể chứa các chất gây hại và có nguy cơ gây hại, bao gồm:
- Nicotin
- Các hạt siêu mịn có thể bị hít sâu vào phổi
- Chất tạo hương như diacetyl, vốn có thể gây các bệnh lý phổi nghiêm trọng
- Các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi
- Nhiều hoá chất gây ung thư
- Kim loại nặng như niken, thiếc và chì
Rất khó để người tiêu dùng biết được họ đang hít vào thứ gì, đã có trường hợp một số nhãn hiệu thuốc lá điện tử được quảng cáo là không chứa nicotin lại bị phát hiện có chứa chất gây nghiện “lừng danh” này.
- Pin thuốc lá điện tử bị lỗi đã gây ra cháy nổ, một số trong đó đã dẫn đến thương tích nghiêm trọng; Hầu hết các vụ nổ xảy ra khi pin thuốc lá điện tử đang sạc. Các dữ liệu về nguy cơ này đang được FDA thu thập và đánh giá.
- Thêm vào đó, phơi nhiễm nicotin cấp tính có tác hại rất lớn, đã có trường hợp trẻ em và người lớn bị ngộ độc khi nuốt, hít hay bị văng dịch lỏng trong thuốc lá điện tử vào mắt hoặc dính trên da.
Nguy cơ của thuốc lá điện tử cho thiếu niên, người trẻ thành niên và phụ nữ mang thai?
Hầu hết thuốc lá điện tử đều chứa nicotin, vốn khét tiếng vì khả năng gây nghiện và đầu độc các thai nhi đang phát triển. Phơi nhiễm nicotin cũng có thể gây tác động xấu đến não bộ đang phát triển của thanh thiếu niên, quá trình này thường kéo dài đến 20-25 tuổi. Hơi từ thuốc lá điện tử chứa các chất gây hại cho phổi. Còn một điểm đáng lo ngại khác, là các bạn trẻ có xu hướng vừa dùng thuốc lá điện tử vừa dùng các sản phẩm khác, kể cả thuốc lá truyền thống.
Có- nhưng đó không có nghĩa thuốc lá điện tử hoàn toàn an toàn. Khói từ thuốc lá điện tử chứa số hoá chất độc hại ít hơn hỗn hợp “chết chóc” của 7000 hóa chất của khói thuốc lá thông thường. Dù là vậy, khói thuốc lá điện tử vẫn chứa rất nhiều thành phần gây hại và tiềm ẩn nguy cơ gây hại, gồm nicotin, kim loại nặng như thiếc, hợp chất hữu cơ bay hơi và tác nhân gây ung thư.
Một câu hỏi lớn là liệu thuốc lá điện tử có thể giúp người trưởng thành cai thuốc không?
Thuốc lá điện tử cho đến nay vẫn chưa được FDA chấp nhận là một biện pháp cai thuốc lá. Nhóm Đặc Nhiệm Về Dịch Vụ Phòng Bệnh Của Hoa Kỳ [U.S. Preventive Services Task Force] đã đưa ra khuyến cáo rằng không có bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử có hiệu quả giúp cai nghiện thuốc ở người trưởng thành, kể cả phụ nữ mang thai.
- Cho đến nay, kết quả của các nghiên cứu vẫn rất bất đồng. Từ hai thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát từ tổ chức Cochrane cho thấy thuốc lá điện tử chứa nicotin có thể giúp người hút thuốc ngừng hút thuốc trong thời gian dài hơn so với sử dụng thuốc lá điện tử chứa giả dược. Tuy nhiên, những nghiên cứu đến thời điểm này vẫn có những giới hạn nhất định như số lượng mẫu ít, mẫu nhỏ và biên sai số rộng xung quanh các ước tính.
- Một nghiên cứu gần đây của CDC cho thấy rất nhiều người trưởng thành đang sử dụng thuốc lá điện tử để cai thuốc, tuy nhiên, hầu hết trong số họ không ngừng hút thuốc lá truyền thống mà thay vào đó là sử dụng song song. Sử dụng song song cả hai sản phẩm không phải là cách nên làm để bảo vệ sức khỏe, dù bạn đang dùng thuốc lá điện tử, thuốc lá không khói hoặc các sản phẩm khác cùng với thuốc lá truyền thống. Hút thuốc lá, dù chỉ vài điếu một ngày rất nguy hiểm, để bảo vệ sức khoẻ, cần nhất là hãy cai thuốc hoàn toàn nhanh nhất có thể.
Những ai đang sử dụng thuốc lá điện tử?
Thuốc lá điện tử được sử dụng rất phổ biến trong giới trẻ.
- Ở Hoa Kỳ, giới trẻ đang sử dụng thuốc lá điện tử nhiều hơn người trưởng thành.
- Năm 2018 đánh dấu mốc hơn 3,6 triệu học sinh trung học và trung học phổ thông ghi nhận sử dụng thuốc lá điện tử trong 30 ngày trước, bao gồm 4,9% học sinh trung học và 20,8% học sinh trung học phổ thông.
- Năm 2017, 2.8% số người trưởng thành ở Hoa Kỳ đang sử dụng thuốc lá điện tử.
- Năm 2015, tổng quan trong số người trưởng thành đang sử dụng thuốc lá điện tử, thì có 58,8% người dùng thường xuyên, 29,8% người từng sử dụng, còn 11,4% người không hay dùng thuốc lá điện tử.
Nếu bạn chưa bao giờ hút thuốc hoặc dùng các sản phẩm tương tự hay thuốc lá điện tử, đừng thử dù chỉ một lần. Thuốc lá điện tử không an toàn cho thanh thiếu niên, thanh niên, phụ nữ có thai hoặc người lớn hiện không sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá. các nhà khoa học vẫn có nhiều vấn đề để nghiên cứu về việc liệu thuốc lá điện tử có hiệu quả trong hỗ trợ cai thuốc hay không.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.