Đối với người làm cha, làm mẹ thì con cái chính là tài sản quý giá nhất, được nhìn con lớn lên, phát triển qua mỗi giai đoạn là niềm hạnh phúc không thể nào nói hết.
Chính vì vậy, đầy tháng không chỉ là nghi lễ quan trọng đầu tiên đối với em bé vừa chào đời mà còn là dấu mốc rất ý nghĩa với các bậc làm cha mẹ. Không chỉ được xem là tín ngưỡng lâu đời, đầy tháng còn là dịp để gia đình chia sẻ niềm vui với họ hàng và hàng xóm.
Nguyên tắc "nam trồi 2, nữ sụt 1" khi tính ngày cúng mụ, đầy tháng cho bé
Theo truyền thống của người Việt thì ngày đầy tháng của bé sẽ tính theo lịch âm chứ không dựa vào lịch dương. Bên cạnh đó nhiều nơi còn quan niệm tính ngày đầy tháng dựa vào giới tính của đứa trẻ theo nguyên tắc "nam trồi 2, nữ sụt 1". Cụ thể như sau.
Nếu là bé trai thì sẽ tính ngày đầy tháng trồi lên 2 ngày so với ngày sinh [theo Âm lịch]. Ví dụ: Bé trai sinh ngày 18/3 Âm lịch thì trồi lên 2 ngày tức là sẽ làm đầy tháng cho bé vào ngày 20/3 Âm lịch.
Tương tự như vậy, nếu là bé gái thì tính ngày đầy tháng lùi lại 1 ngày tức là cùng ngày sinh 18/3 Âm lịch, lễ đầy tháng của bé gái sẽ được làm vào ngày 17/3 Âm lịch.
Ý nghĩa quy tắc tính ngày đầy tháng cho trẻ?
Cách tính ngày cúng đầy tháng “nam trồi 2, nữ sụt 1” này cũng mang những ý nghĩa tốt đẹp cho tương lai của bé.
- Sở dĩ "nam trồi 2" là vì dân gian quan niệm rằng con trai phải luôn là người đi trước, đi tắt đón đầu, xông xáo, mạnh dạn tiến về phía trước thì mới dễ thành công.
- Còn "nữ sụt 1" vì ông cha ta cho rằng con gái phải biết nhường nhịn thì gia đình mới êm ấm, phải biết khiêm tốn thì mới có được hạnh phúc.
Mặc dù quan điểm bình đẳng giới bây giờ đã khác xưa rất nhiều nhưng đây vẫn là những lời răn dạy không thừa mà người xưa muốn truyền đạt qua ý nghĩa của tập tục này. Vì vậy, nhiều gia đình ngày nay vẫn giữ cách tính ngày đầy tháng cho bé theo quy tắc trồi, sụt này.
Chọn giờ hoàng đạo để cúng đầy tháng cho trẻ
Các gia đình làm lễ cúng đầy tháng cho bé cũng nên chọn giờ hoàng đạo, tránh giờ kị với tuổi hoặc mệnh của em bé theo quan niệm Á Đông.
Ví dụ như bé tuổi Thân không nên cúng đầy tháng vào những giờ Dần, Tỵ, Hợi vì thuộc vào tứ hành xung, có thể sẽ không tốt cho đứa trẻ.
Sự khác biệt giữa lễ cúng đầy tháng cho bé trai và bé gái ?
Người Á Đông có quan niệm phân biệt nam nữ rất rõ ràng. Trong tất cả các nghi lễ cúng bái, không ít thì nhiều giữa nam nữ đều có điểm khác biệt.
Đối với lễ cúng đầy tháng cho bé gái, chè được dùng để cúng thường là chè trôi nước.
Cúng chè trôi nước trong lễ cúng đầy tháng cho bé gái hàm ý mong muốn con gái sau này dẻo dai nhưng ngọt ngào và thanh tao. Vị ngọt như những may mắn và an yên mà gia đình muốn con có được. Chè trôi nước tuy dễ làm dễ ăn, nhưng chính nhờ hương vị ngọt ngào khiến cho lòng người vương vấn mãi.
Cúng đầy tháng cho bé trai, gia đình phải cúng món chè đậu trắng.
Hạt đậu khi chưa nấu phải còn cứng, hạt tròn dài đều. Hạt đậu cứng cáp ấy chính là sự rắn rỏi của con trai, nhưng sau khi được “nấu chín”, trải qua nhiều thử thách để trưởng thành lại trở nên mềm dẻo. Vị ngọt của nước cốt dừa chan trên mặt bát chè đậu trắng như những lời chúc phúc ngọt ngào mà gia đình muốn gửi đến cho con trai
Kết luận:
Ngoài khác biệt trong cách chọn xôi chè trong lễ cúng và cách chọn ngày làm lễ theo quan niệm "nam trồi 2, nữ sụt 1" thì ý nghĩa và sự thiêng liêng của lễ cúng đầy tháng cho bé là như nhau. Đây chủ yếu là dịp để gia đình bày tỏ lòng thành kính, biết ơn với các Bà Mụ, Đức Ông đã mang đứa trẻ đến với thế gian và thông báo cho những người thân quen biết sự có mặt của một thành viên mới trong gia đình để nhận được sự chúc phúc, che chở từ mọi người.
Tamlinh.org [tổng hợp]
Cúng đầy tháng cho con là một truyền thống lâu đời của người dân đất Việt. Gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ để cúng các bà Mụ và Đức Ông với mong ước cho bé trai, bé gái nhà mình có được hạnh phúc, đủ đầy.
Khi bé ra đời tròn một tháng, các mẹ sẽ chuẩn bị cho nghi thức cúng đầy tháng của con mình. Đây là một nghi lễ chứng minh cuộc đời của mỗi con người đã bắt đầu. Vậy một mâm cúng đầy tháng cho bé đúng chuẩn thì cần những gì? Bài cúng văn khấn đọc thế nào? Hãy cùng Bách hóa XANH tìm hiểu nhé!
1Ý nghĩa văn khấn cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
Theo quan niệm của người Việt từ xưa đến nay, trẻ sinh ra tròn 1 tháng sẽ được gia đình tổ chức lễ cúng đầy tháng. Lý do là bởi vì thời xa xưa, em bé mới sinh ra thường mất sớm [chết yểu] trong 4 tuần đầu tiên bởi vì sức khỏe và điều kiện y tế kém, cha mẹ thường cũng không đặt tên cho trẻ trong tháng đầu tiên.
Vì thế nếu em bé sống sót vượt qua được tháng đầu tức đã vượt qua một trong những khó khăn đầu tiên sau sinh. Nghi thức này có ý nghĩa cảm tạ trời đất đã sinh ra em bé, mang đến niềm vui cho cả gia đình, đồng thời đánh dấu kết thúc giai đoạn kiêng khem ở cử của người mẹ.
Ngoài ra, cúng đầy tháng cho con còn có ý nghĩa để cảm ơn 12 bà Mụ đã có công nặn ra bé và Đức ông đã che trở bảo vệ cho “mẹ tròn con vuông”. Đây cũng là dịp mà các bậc cha mẹ cầu sinh trời đất để con cái được khỏe mạnh, thông minh, may mắn.
Trong ngày lễ đầy tháng, các gia đình thường hay tổ chức mâm cổ cúng và mời họ hàng, bạn bè sang ăn mừng. Trong đó lễ vật và văn khấn là 2 thứ không thể thiếu.
2Cách tính đầy tháng cho bé trai, bé gái
Theo truyền thống, thời gian đầy tháng của trẻ sẽ được tính bằng lịch âm và theo phương pháp sau: “Gái lùi hai, trai lùi một”. Tức là đầy tháng của bé gái sẽ sớm hơn 2 ngày so với ngày sinh tính bằng lịch âm, còn đầy tháng của bé trai sẽ sớm hơn 1 ngày so với ngày sinh âm lịch.
Ví dụ: Nếu bé trai sinh ngày 25 tháng 3 âm lịch thì ngày đầy tháng của bé sẽ tổ chức vào ngày 24 tháng 3 âm lịch.
Tham khảo thêm: Đặt tên con gái năm 2022 hợp tuổi bố mẹ, hay và ý nghĩa
Tuy nhiên hiện nay, các bậc cha mẹ hiện đại thường dùng ngày sinh bằng lịch dương của bé để tổ chức đầy tháng cho con mình, như thế sẽ dễ theo dõi hơn.
Bạn đang không biết đặt tên gì cho con trai sinh năm 2022, tham khảo ngay cách đặt tên con trai 2022 hợp phong thủy, ý nghĩa, tiền đồ rộng mở
3Cách sắm lễ, mâm cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
Đối với những bậc cha mẹ trẻ thì chuẩn bị mâm cúng đầy tháng có thể sẽ khiến họ bối rối bởi không biết cách cúng đầy tháng cho bé ra sao.
Nếu như bạn vẫn chưa biết cách cúng đầy tháng như thế nào cho đúng và đầy đủ. Hãy theo dõi tiếp bài viết dưới đây để hiểu được cách cúng đầy tháng cho con nhé!
Theo tín ngưỡng dân gian, các em bé sinh ra là do bà Chúa và 12 bà Mụ nặn ra, bà Chúa có vai trò quan trọng nhất, còn 12 bà Mụ phụ trách nặn ra những bộ phận cơ thể của em bé.
Vì thế, trong lễ cúng đầy tháng cho bé, mâm cúng đầy tháng của bé bắt buộc phải có 12 chén chè trôi nước nhỏ và 1 chén chè trôi nước lớn, 12 chén cháo nhỏ và 1 tô cháo lớn, 12 chén xôi nhỏ và 1 chén xôi lớn.
Lễ vật, mâm cúng đầy tháng cho bé trai
Lễ vật cơ bản
- 12 chén chè nhỏ, 3 tô chè lớn
- 13 đĩa xôi nhỏ và 3 đĩa xôi lớn [xôi gấc hoặc xôi vò tùy vùng miền]
- 1 con gà luộc
- Bộ tam sên [thịt heo luộc, trứng luộc, tôm hoặc cua luộc]
- Cháo, bánh hỏi
- 13 miếng trầu cánh phượng, 13 đôi hài, 13 bộ váy áo đẹp và 13 nén vàng [Trong đó đĩa xôi, miếng trầu, đôi hài, váy áo và nén vàng đều phải giống nhau]
Lễ vật cúng 12 bà Mụ
- Đồ vàng mã: các đôi hài màu xanh, nén vàng màu xanh, váy áo màu xanh
- Trầu cau: trầu têm cánh phượng, 12 miếng trầu với cau bổ tư và 1 miếng to hơn với cau nguyên quả
- Đồ chơi trẻ em bằng nhựa hoặc sành sứ
- Cua, con ốc, tôm để sống hoặc có thể hấp chín [12 con kích thước bằng nhau và 1 con lớn hơn]
- Phẩm oản: Chia 12 phần đều nhau và một phần lớn hơn [hoặc nhiều hơn]
- Kẹo bánh: Chia thành 12 phần và một phần to hơn [hoặc nhiều hơn]
- Hương hoa: Hương, lọ hoa nhiều màu, tiền vàng, nước trắng
Lễ vật cúng Đức Ông
- 1 con gà luộc tréo cánh
- 1 tô cháo lớn
- 1 tô chè lớn
- 3 đĩa xôi lớn
- 1 miếng thịt quay, một đĩa hoa quả [5 loại quả bất kỳ], trầu cau, rượu và đồ hàng mã [giấy tiền]
Lễ vật, mâm cúng đầy tháng cho bé gái
Món mặn
12 chén xôi nhỏ và 1 đĩa xôi lớn [xôi gấc hoặc xôi vò tùy vùng miền]
12 chén cháo nhỏ và 1 tô cháo lớn
Thịt heo [thịt heo quay hoặc thịt chân giò đều được]
12 đĩa bánh hỏi [hoặc 12 cái trứng vịt]
1 con gà luộc ngậm hoa hồng
Món ngọt
12 chén chè nhỏ và 1 tô chè lớn [chè hoa cau, chè đậu xanh đánh, chè trôi nước tùy vùng miền]
12 ly rượu và 1 bình rượu lớn
12 chén nước lọc
12 đĩa bánh kẹo
Đồ cúng của Đức ông và 3 Đức thầy
Hoa tươi [có thể chọn hoa hồng, hoa ly, cát tường,...]
- Bình hoa
Nhang
Nến
Trầu cau [tem trầu cánh phượng]
Giấy tiền vàng mã
Giấy cúng đầy tháng [gồm có mâm hài và đồ cho bà mụ và bà chúa]
Chén, dĩa, muỗng và 1 đôi đũa hoa.
4 Cách cúng đầy tháng cho bé trai
Nghi thức cúng đầy tháng
Sau khi bày lễ vật xong, bố hoặc mẹ sẽ thắp 3 nén nhang rồi bế trẻ ra trước bàn thờ và khấn theo bài khấn.
Nghi thức đặt tên
Sau khi cúng lễ đầy tháng xong sẽ đến nghi thức đặt tên. Đầu tiên người cúng sẽ khấn với tổ tiên tên đã đặt cho em bé rồi tiến hành gieo 2 đồng xu bạc xuống đĩa.
- Nếu 1 đồng tiền úp, 1 đồng tiền ngửa nghĩa là cái tên đặt cho con đã được tổ tiên chấp nhận.
- Nếu 2 đồng tiền đều úp hoặc đều ngửa có nghĩa là tên của con không được tổ tiên chấp nhận, lúc này người cúng cần gieo lại quẻ. Nếu sau ba lần gieo quẻ đều thất bại thì cha mẹ sẽ phải chọn tên khác cho bé.
Nghi thức khai hoa [bắt miếng]
Ngoài ra, một số nơi còn diễn ra thêm nghi thức khai hoa còn gọi là “bắt miếng”. Em bé sẽ được đặt ngay giữa bàn hoặc nằm trong nôi bên cạnh bàn cúng.
Người cúng sẽ rót trà và thắp hương để xin phép bắt miếng bằng cách bồng đứa trẻ trên 1 tay, tay kia cầm 1 nhánh hoa quơ qua, quơ lại trên miệng bé đồng thời nói những lời tốt đẹp như sau:
"Mở miệng ra cho có bông, có hoa. Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ. Mở miệng ra cho có bạc, có tiền. Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến".
Kết thúc, tất cả mọi người trong gia đình sẽ tiến hành ăn uống sum vầy. Người lớn sẽ tặng quà, lì xì cho bé trai để hoàn tất bữa tiệc.
5Cách cúng đầy tháng cho bé gái
Tất cả các lễ vật cúng đầy tháng phải được bài trí một cách hài hòa, cân đối ở chính giữa trên bàn thờ gia tiên và sắp xếp theo quy tắc “Đông bình Tây quả”, nghĩa là phía Đông phải đặt bình hoa còn phía Tây đặt lễ vật cúng.
Mâm lễ mặn để trên cùng và mâm ngọt để phía dưới. Soạn mâm trên đầu giường em bé nằm rồi đốt nến lên cúng bà Mụ. Sau đó đốt quần áo tiền vàng cho các bà Mụ, bóc bánh kẹo và trái cây cho trẻ con trong nhà, chia sách bút cho các bé lấy lộc, giữ lại cho con mình một vài món. Người đứng ra đại diện cúng thì phải đọc văn khấn.
Nghi thức khai hoa [bắt miếng]
Sau nghi thức cúng đầy tháng cho bé gái là nghi thức khai hoa hay còn gọi là "bắt miếng" trong dân gian:
Em bé sẽ được đặt ngay trên bàn giữa, ba mẹ bé rót trà thắp hương xin phép "bắt miếng".
Sau đó, một người bất kỳ [nên là người có gương mặt đẹp, phong thái sang trọng] sẽ bồng đứa trẻ một tay, tay kia cầm một nhánh hoa quơ qua, quơ lại trên miệng bé vừa dạy những lời tốt đẹp như sau: “Mở miệng ra cho có bông, có hoa. Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ. Mở miệng ra cho có bạc, có tiền. Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”
Nghi thức đặt tên
Sau khi cầu chúc những điều tốt lành đến với bé, ba mẹ sẽ tiếp tục nghi thức đặt tên cho con. Cha mẹ nghĩ sẵn tên trong đầu rồi lấy 2 đồng tiền cổ làm bằng bạc thật và gieo vào đĩa.
Nếu có 1 mặt úp, 1 mặt ngửa thì chứng tỏ cái tên đã được tổ tiên chứng giám và ưng thuận. Ngược lại, nếu đều là 2 mặt úp hoặc 2 mặt ngửa thì phải tiến hành gieo đồng tiền này lại. Nếu đã 3 lần mà vẫn chưa được thì ba mẹ phải đặt tên khác.
6Văn khấn cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát!
Chúng con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay, là ngày ….. tháng ….. năm …… là ngày lành tháng tốt
Vợ chồng chúng con gồm có …………………………… sinh được con [trai, gái] đặt tên là ……………
Chúng con đang ngụ tại …………………………………………………………………………..
Hôm nay, nhân ngày đầy tháng cho bé chúng con thành tâm sắm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ các chư vị Tôn thần kính cẩn chúng con tâu trình:
Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên ………………………….. sinh ngày ………………… được mẹ tròn, con vuông.
Chúng con thành tâm cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , các ngài phù hộ độ trì, các ngài vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.
Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
7Những lưu ý khi cúng đầy tháng cho bé trai, bé gái
- Lễ vật cúng đầy tháng cho bé thường được xếp cân đối trên 2 bàn: 1 to và 1 nhỏ. Bàn to thì bày đồ cúng bà Mụ còn bàn nhỏ [đặt cách 10 phân] bày đồ cúng Đức Ông.
- Tất cả mọi thành viên trong gia đình cần phải có mặt đầy đủ khi cúng đầy tháng.
- Thời gian tốt nhất để làm lễ cúng đầy tháng là vào sáng sớm hoặc chiều.
Bố mẹ nào cũng mong muốn cho con mình an lành, no ấm nên việc chuẩn bị đầy tháng cho con là vô cùng quan trọng. Mâm cỗ đầy tháng là truyền thống tốt đẹp của Việt Nam sẽ mãi được lưu giữ như cầu mong một sự phước lành đến với gia đình mình.
Mua đồ thờ cúng đẹp, nhiều mẫu mã tại Bách hóa XANH:
Bách hóa XANH