Với người mới bắt đầu lập trình web thì HTML là một trong những ngôn ngữ cơ bản đầu tiên mà bạn cần phải nắm vững. Vậy HTML là gì? Đánh giá ưu nhược điểm của HTML và hơn thế nữa.
HTML viết tắt của Hypertext Markup Language là ngôn ngữ lập trình dùng để xây dựng và cấu trúc lại các thành phần có trong Website.
HTML tạm dịch là ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản. Người ta thường sử dụng HTML trong việc phân chia các đoạn văn, heading, links, blockquotes,…
Vậy cấu trúc HTML của Website là gì?
HTML là ngôn ngữ đánh
dấu siêu văn bản
Một Website thường chứa nhiều trang con và mỗi trang con này lại có một tập tin HTML riêng. Lưu ý, HTML không phải là ngôn ngữ lập trình. Điều này có nghĩa là nó không thể thực hiện các chức năng “động”. Hiểu một cách đơn giản hơn, cũng tương tự như phần mềm Microsoft Word, HTML chỉ có tác dụng bố cục và định dạng trang web. HTML khi kết hợp với CSS và JavaScript sẽ trở thành
một nền tảng vững chắc cho thế giới mạng.
Lịch sử HTML
HTML được phát hành lần đầu tiên vào năm 1991
HTML được tạo ra bởi Tim Berners-Lee, một nhà vật lý học của trung tâm nghiên cứu CERN ở Thụy
Sĩ. Hiện nay, HTML đã trở thành một chuẩn Internet được tổ chức W3C (World Wide Web Consortium) vận hành và phát triển. Bạn có thể tự tìm kiếm tình trạng mới nhất của HTML tại bất kỳ thời điểm nào trên Website của W3C.
Phiên bản đầu tiên của HTML xuất hiện năm 1991, gồm 18 tag HTML. Phiên bản HTML 4.01 được xuất bản năm 1999. Sau đó, các nhà phát triển đã thay thế HTML bằng XHTML vào năm 2000.
Đến năm 2014, HTML được nâng cấp lên chuẩn HTML5
với nhiều tag được thêm vào markup, mục đích là để xác định rõ nội dung thuộc loại là gì (ví dụ như: , ,
Theo Mozilla Developer Network thì HTML Element Reference hiện nay có khoảng hơn 140 tag. Tuy nhiên một vài tag trong số đó đã bị tạm ngưng (do không được hỗ trợ bởi
các trình duyệt hiện hành).
HTML hoạt động như thế nào?
Trình duyệt web đọc file HTML và hiển thị chúng dưới dạng visual để người dùng có thể hiểu được
HTML
document có đuôi file dạng .html hoặc htm. Bạn có thể xem chúng bằng các trình duyệt web hiện hành như Google Chrome, Firefox, Safari,… Nhiệm vụ của trình duyệt là đọc những file HTML này và “biến đổi” chúng thành một dạng nội dung visual trên Internet sao cho người dùng có thể xem và hiểu được chúng.
Thông thường, một Website sẽ có nhiều HTML document (ví dụ: trang chủ, trang blog, trang liên hệ,…) và mỗi trang con như vậy sẽ có một tệp HTML riêng.
Mỗi tài liệu HTML bao gồm 1 bộ tag (hay còn gọi là element). Nó tạo ra một cấu trúc tương tự như cây thư mục với các heading, section, paragraph,… và một số khối nội dung khác. Hầu hết tất cả các HTML element đều có một tag mở và một tag đóng với cấu trúc .
Ưu điểm và nhược điểm của HTML là gì?
HTML có khá nhiều những ưu điểm. Tuy nhiên nó vẫn tồn tại một số những điểm trừ. Hãy cùng Mắt Bão tìm hiểu chi
tiết về ưu nhược điểm của ngôn ngữ lập trình này.
HTML có thể hoạt động hiệu quả trên hầu hết các trình duyệt hiện nay
Ưu điểm của HTML là gì?
HTML được sử dụng để
tạo bố cục, cấu trúc trang web. Nó có một số ưu điểm sau:
Có nhiều tài nguyên hỗ trợ với cộng đồng người dùng vô cùng lớn
Có thể hoạt động mượt mà trên hầu hết mọi trình duyệt hiện nay
Học HTML khá đơn giản
Các markup sử dụng trong HTML thường ngắn gọn, có độ đồng nhất cao
Sử dụng mã nguồn mở, hoàn toàn miễn phí
HTML là chuẩn web được vận hành bởi W3C
Dễ
dàng để tích hợp với các loại ngôn ngữ backend (ví dụ như: PHP, Node.js,…)
Nhược điểm của HTML là gì?
Bên
cạnh ưu điểm, HTML cũng có các nhược điểm nhất định. Cụ thể như sau:
Chỉ được áp dụng chủ yếu cho web tĩnh. Nếu muốn tạo các tính năng động, lập trình viên phải dùng thêm JavaScript hoặc ngôn ngữ backend của bên thứ 3 (ví dụ như: PHP)
Mỗi trang HTML cần được tạo riêng biệt, ngay có khi có nhiều yếu tố trùng lặp như header, footer.
Khó để kiểm soát cách đọc và hiển thị file HTML của trình duyệt (ví
dụ, một số trình duyệt cũ không render được tag mới. Do đó, dù trong HTML document có sử dụng các tag này thì trình duyệt cũng không đọc được).
Một vài trình duyệt còn chậm cập nhật để hỗ trợ tính năng mới của HTML
HTML có phải ngôn ngữ lập trình không?
Tôi muốn khẳng định rằng HTML không phải là một ngôn ngữ lập trình. Tuy nó cấu tạo nên những thành phần của trang Website. Nhưng lại không
tạo được các chức năng “động” cho Website.
Thao tác làm việc với HTML rất đơn giản. Để thực hiện đánh dấu trang Web, bạn chỉ cần sử dụng cấu trúc Code (Attributes và Tags).
Vai trò của HTML trong lập trình Web
HTML là một loại ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản. Như tôi đã đề cập ở trên, nó giúp cấu thành các cấu trúc cơ bản của một Website, làm cho trang Web trở thành một hệ thống hoàn chỉnh. Cụ thể,
ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản này giúp bố cục, chia khung sườn các thành phần trang Web. Đồng thời, nó còn hỗ trợ khai báo các File kỹ thuật số như nhạc, Video, hình ảnh,…
Nếu muốn Website có cấu trúc tốt, sử dụng nhiều loại yếu tố trong văn bản, bạn sẽ cần đến HTML. Theo quan điểm của tôi, lập trình viên có thể lựa chọn ngôn ngữ lập trình riêng cho Website tùy vào mục đích sử dụng. Nhưng HTML thực chất chứa những yếu tố cần thiết cho mọi thể loại Website. Trang Web của bạn sẽ cần đến
ngôn ngữ HTML để hiển thị nội dung cho người truy cập. Điều này đúng dù trang của bạn xây dựng trên bất kỳ nền tảng nào, giao tiếp với bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào để xử lý dữ liệu.
Theo tôi được biết, trước khi bắt tay vào thiết kế, làm việc trên một trang Web thì nhà phát triển Web, lập trình viên đều phải học HTML như một loại ngôn ngữ cơ bản.
Các đặc điểm của HTML
HTML có nhiều thẻ định dạng, do đó bạn có thể trình bày trang
Web dễ dàng, hiệu quả với ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản này. Với tôi, nó là một ngôn ngữ đánh dấu dễ dàng và đơn giản để sử dụng. Chúng ta có thể sử dụng nó để thiết kế trang Web cùng với văn bản một cách linh hoạt.
Một đặc điểm theo tôi khá thú vị là HTML có thể liên kết đến các trang Web khác. Nhờ ngôn ngữ đánh dấu này, bạn có thể thêm các Video, hình ảnh, âm thanh vào để các Website hấp dẫn, đẹp mắt và dễ tương tác hơn.
Đặc biệt, HTML có thể hiển thị trên bất kỳ nền tảng nào khác
như Linux, Windows, và Max vì nó là một nền tảng độc lập.
Hiểu các thuật ngữ HTML phổ biến
Attributes được sử dụng để cung
cấp thông tin bổ sung về một Element
Tôi sẽ giải thích một số thuật ngữ HTML thường gặp để bạn sử dụng nó dễ dàng và thuận tiện hơn.
Elements: Là các chỉ định xác định nội dung, cấu trúc của các đối tượng trong một Website. Tên Element được bao quang, xác định bằng dấu ngoặc < >. Những yếu tố được sử dụng phổ biến là đoạn văn (
HTML có rất nhiều tag khác nhau. Mỗi thẻ sẽ có những tác dụng nhất định, giúp xây dựng nên một cấu trúc hoàn chỉnh cho Website.
Để biết bố cục HTML của một trang web như thế nào, mời bạn xem ví dụ code bên
dưới:
Page Title
The Main Heading
A catchy subheading
First paragraph
Trong đó:
: khai báo kiểu dữ liệu hiển thị
và : cặp thẻ bắt buộc, element cấp cao nhất, có nhiệm vụ đóng gói tất cả nội dung của trang HTML
và : khai báo các thông tin meta của trang web như:
tiêu đề trang, charset
và : cặp thẻ nằm bên trong thẻ , dùng để khai báo tiêu đề của trang
và : cặp thẻ dùng để đóng gói tất cả các nội dung sẽ hiển thị trên trang
, : định dạng
dữ liệu dạng heading. Thông thường có 6 cấp độ heading trong HTML, trải dài từ
tới
. Trong đó,
là cấp độ heading cao nhất và
là cấp độ heading thấp nhất.
và : cặp thẻ chứa các đoạn văn bản của trang web
Các tag thông dụng nhất của HTML
Có 2 loại tag được dùng phổ biến trong HTML là block-level tags và inline tags
tag được sử dụng chủ yếu là block-level tags và inline tags.
Block-level tags
Đây là loại tag cấp
cao, sẽ chiếm toàn bộ không gian của trang web và luôn bắt đầu dòng mới của trang. 3 block-level tags mà tất cả các trang HTML đầu cần có đó là: , và . Ý nghĩa và chức năng của những tag này đã được đề cập ở trên nên trong phần này chúng tôi sẽ không nhắc lại nữa.
Inline tags
Loại tag này chỉ chiếm một phần nhỏ trong không gian Website và cũng không bắt đầu dòng
mới của trang. Inline tags thường được dùng để định dạng, tạo bố cục cho nội dung bên trong của block-level tags.
HTML có nhiều dạng inline tags, ví dụ như: cặp tag dùng đểđịnh dạng chữ in đậm, còn cặp tag dùng đểđịnh dạng chữ in nghiêng.
Nếu muốn gắn hyperlinks vào trang, bạn có thể sử dụng cặp tag
với attributes href để xác định đường link cụ thể. Đoạn code lúc này có dạng:
HTML5 (hay cũng được gọi chung
là HTML) được phát hành vào năm 1999. Trong khi đó, phiên bản nâng cấp mới nhất của HTML là HTML5 được phát hành vào năm 2014. So với HTML, HTML5 đã được bổ sung thêm rất nhiều tính năng quan trọng. Cụ thể, một số tính năng mới của HTML5 có thể kể đến như:
Khả năng hỗ trợ video và audio: Thay vì phải sử dụng Flash Player để phát video/audio thì với HTML5, lập trình viên có thể nhúng trực tiếp file video/audio vào trang web bằng cặp tag hoặc .
Hỗ trợ scalable vector graphic (SVG) và MathML cho các công thức toán học hoặc phương trình hóa học.
Có thêm nhiều cải thiện về mặt ngôn ngữ. Chứa nhiều semantic tag giúp người dùng hiểu được nội dung chính của Website là gì (ví dụ như: , , , , ).
Hỗ trợ nhiều loại kiểu form hơn so với HTML như:
email cho doanh nghiệp, ngày/giờ, số điện thoại, URL, tìm kiếm,…
Ngoài ra, một số tag lỗi thời của HTML đã được loại bỏ ở phiên bản HTML5, ví dụ như: isindex, noframes, acronym, applet, basefont, dir, font, frame, frameset, big, center, strike,…
Độc giả có thể tìm hiểu thêm về HTML5 trong bài viết:
HTML5 là gì? Phát triển và thiết kế web vượt trội với HTML5
Một khác biệt nữa không thể không nhắc đến giữa
HTML và HTML5 đó là: HTML không cho phép JavaScript chạy trong trình duyệt web (JavaScript bắt buộc phải chạy trong interface thread của trình duyệt). Còn HTML5 lại có thể hỗ trợ để JavaScript chạy nền (nhờ có JS web worker API).
HTML, CSS, và JavaScript liên quan với nhau như thế nào?
HTML, CSS và JavaScript kết hợp với nhau để tạo ra một Website chuyên nghiệp
Tuy HTML được đánh giá là khá mạnh nhưng nó vẫn chưa đủ khả năng xây dựng một trang web chuyên nghiệp. Do đó, các lập trình viên thường chỉ sử dụng
HTML để thêm các element dạng văn bản và xây dựng giao diện cấu trúc cho phần nội dung trên trang. Sau đó, họ dùng 2 ngôn ngữ frontend là CSS và Javascript để tạo nên một Website hoàn chỉnh.
Với khả năng tương thích cao, HTML khi kết hợp cùng CSS và Javascript sẽ có thể giúp tăng trải nghiệm cho người dùng và thiết lập được các chức năng cao cấp khác. Cụ thể:
CSS đóng vai trò chính trong việc thiết kế,
xây dựng background, màu sắc và các hiệu ứng cho trang
Javascript có nhiệm vụ giúp tạo ra các chức năng động như: thư viện hình ảnh, slider, pop-up,…
Các phần mềm lập trình HTML là gì?
Để lập trình web hiệu quả và tiết kiệm thời gian, công sức, bạn có thể sử dụng các phần mềm lập trình HTML dưới đây:
Sublime Text
PHP designer
Dreamweaver
NotePad ++
Hãy
cùng Mắt Bão tìm hiểu chi tiết về các phần mềm nói trên!
Sublime Text là một trong các phần mềm lập trình phổ biến hiện nay
Phần mềm lập trình HTML – Sublime Text là gì?
Sublime
Text là phần mềm viết code được Jon Skinner phát triển và ra mắt năm 2008. Phần mềm lập trình này được tạo ra dựa trên ngôn ngữ Python và C++. Không chỉ là một text editor hiệu quả, Sublime Text còn giúp lập trình viên tiết kiệm thời gian với nhiều plugin có sẵn.
Phiên bản mới nhất của Sublime Text là Sublime Text 3. Bạn có thể dùng bản miễn phí hoặc trả phí đều được vì nhìn chung cả hai không có quá nhiều tính năng khác biệt nhau.
Download Sublime Text 3
Phần mềm lập trình HTML – PHP designer là gì?
PHP Designer là phần mềm lập trình do Michael Pham phát triển và ra mắt năm 1998. Hiện nay, phần mềm này đã có mặt hơn 200 quốc gia trên thế giới và là cánh tay phải đắc lực của rất nhiều lập
trình viên. Ngoài việc hỗ trợ viết code, PHP Designer còn hỗ trợ thiết kế web PHP.
Giao diện của phần mềm này khá đơn giản, dễ sử dụng, phù hợp với các thiết kế web giới thiệu công ty. Đặc biệt, PHP có thể hỗ trợ đa ngôn ngữ (có khoảng trên 20 ngôn ngữ được sử dụng).
Download PHP Designer
Phần mềm lập trình HTML – Dreamweaver là gì?
Đây là phần mềm được hầu hết các trường học đem vào để giảng dạy cho sinh viên trong bộ môn lập trình. Dreamweaver có thiết kế chuyên nghiệp và có đầy đủ các tính năng cần thiết để lập trình viên viết code web/phần mềm hoặc ứng dụng.
Ngoài ra, phần mềm này cũng có khá nhiều tiện ích với thao tác sử dụng rất dễ dàng (chỉ cần kéo thả, di chuyển
các phần tử). Dreamweaver tương thích với rất nhiều loại ngôn ngữ lập trình hiện nay như: PHP, ASP.NET, JSP, ASP,…
Download Dreamweaver
Phần mềm lập trình HTML – NotePad ++ là gì?
NotePAd ++ tạo ra
môi trường lập trình nhỏ gọn, tiện lợi với nhiều tiện ích giúp tối ưu hóa quá trình xây dựng web/phần mềm. Có rất nhiều ngôn ngữ lập trình mà NotePad ++ có thể hỗ trợ như: C++, Java, C#, XML, HTML, PHP, CSS, Pascal,…
Lưu ý, các phần mềm lập trình Website trên đây có thể được sử dụng kết hợp với nhau để tạo nên một trang web chuyên nghiệp và hoàn hảo hơn. Tuy nhiên, nếu muốn dùng một lúc nhiều phần mềm thì người lập trình phải có
kiến thức sâu rộng và am hiểu tường tận về cách vận hành của chúng.
Download NotePAd ++
Ngoài việc
thuê hosting, mua tên miền, thiết kế Website là một phần cốt lõi cho kinh doanh. Để thực sự hiểu được các thiết kế này thì HTML là một phần không thể
thiếu.
Với những ai đang muốn trở thành lập trình viên hoặc muốn tìm hiểu về HTML, bài viết trên đã giới thiệu đến bạn những thông tin từ cơ bản đến chi tiết nhất. Hy vọng, với những chia sẻ của chúng tôi, bạn đã hiểu thêm về HTML và thu lượm được kha khá kiến thức về lập trình và ứng dụng hiệu quả trong công việc. Chúc bạn phát triển Website thành công!