Irritable bowel syndrome là gì

Hội chứng ruột kích thích (IBS - Irritable bowel syndrome) hay còn gọi là Viêm đại tràng co thắt đó là các rối loạn chức năng của đại tràng, tái đi tái lại nhiều lần mà người bệnh đi khám, làm các xét nghiệm nhưng đều không thấy bất kỳ một tổn thương thực thể nào về giải phẩu, tổ chức học cũng như sinh hóa ở ruột.


Những ai dễ mắc ruột kích thích?

            IBS thường gặp ở tuổi thanh niên và trung niên, tỷ lệ mắc bệnh cao nhất từ 18-30 tuổi, giảm sau tuổi 50, nữ giới mắc bệnh nhiều hơn nam giới tỷ lệ 2:1. Những người có trình độ học vấn cao, học sinh, cán bộ tỷ lệ mắc bệnh cao hơn so với công nhân, nông dân, thành thị mắc bệnh nhiều hơn ở nông thôn...

Nguyên nhân:

            Cơ chế bệnh sinh hiện chưa rõ, bệnh có liên quan đến nhiều yếu tố, hai yếu tố chủ đạo là nhiễm trùng đường ruột và rối loạn tâm lý, ngoài ra yếu tố di truyền, ăn uống, dùng thuốc, nội tiết... Các yếu tố này làm phát sinh những động ruột bất thường, liên quan đến tính phản ứng cao của nhu động ruột và sự mẫn cảm của đường ruột.

Triệu chứng:

            Hội chứng ruột kích thích là hội chứng rối loạn chức năng, không có tổn thương thực thể, không nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống, bệnh kéo dài làm cho người bệnh luôn lo lắng căng thẳng mất ngủ, lo sợ bị các bệnh hiểm nghèo khác của ruột.

Irritable bowel syndrome là gì

Các biểu hiện thường gặp bao gồm:

            EĐau bụng: là triệu chứng chủ yếu và thường gặp nhất, xuất hiện sau khi ăn, hay đau vùng bụng dưới và hố chậu trái. Giảm đau sau khi đại tiện hoặc trung tiện

            EĐại tiện lỏng: 3-5 lần/ngày, phân lỏng hoặc nát, phân có thể lẫn nhầy nhưng không bao giờ có máu theo phân.

            ETáo bón: đại tiện phân rắn, lượng ít, có thể lẫn nhầy và xuất hiện xen kẽ với đại tiện lỏng.

            EChướng bụng: Thường nặng về ban ngày, đặc biệt sau buổi trưa, giảm về ban đêm sau khi ngủ.

            Các triệu chứng trên thường tái phát lặp đi lặp lại, nếu người bệnh xuất hiện các triệu chứng như: sốt, sút cân nhanh, đi ngoài ra máu tươi hoặc phân đen, tự sờ thấy khối bất thường ở bụng hoặc biểu hiện của thiếu máu như da niêm mạc nhợt, hay chóng mặt hoa mắt... thì cần cảnh giác và đến gặp bác sĩ ngay để được khám và điều trị kịp thời.

Điều trị và phòng ngừa:

            Điều trị IBS là một khó khăn chung cho cả Tây y và Đông y, mặc dù điều trị nhưng bệnh rất dễ tái phát, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống cũng như sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

            E Y học hiện đại:

            Các triệu chứng lâm sàng có thể giảm hoặc mất sau điều trị nhưng rất dễ tái phát. Các loại thuốc có thể được sử dụng bao gồm: Thuốc bổ sung chất xơ; Thuốc chống tiêu chảy; Thuốc kháng cholinergic và chống co thắt; Thuốc chống trầm cảm; Thuốc kháng sinh...

            E Y học cổ truyền:

            Hiện nay, dùng thuốc Đông y là một hướng điều trị ngày càng được nhiều người bệnh mắc IBS ưu chuộng sử dụng. Theo Đông y, hội chứng ruột kích thích được xếp vào các chứng: Tiết tả, phúc thống, phúc chướng, tiện bí... Nguyên nhân bệnh là do rối loạn công năng các tạng phủ, đặc biệt là tỳ vị, thận, can và các yếu tố đàm thấp, huyết ứ. Tùy theo nguyên nhân và biểu hiện lâm sàng mà Đông y phân thành các thể bệnh khác nhau và dùng các bài thuốc cổ phương, nghiệm phương gia giảm các vị thuốc sao cho phù hợp. Nhưng pháp điều trị chủ đạo vẫn là điều hòa chức năng tỳ vị, hành khí chỉ thống, chỉ tả (nếu đại tiện lỏng), nhuận tràng thông tiện(nếu đại tiện táo)..

            EĐể điều trị và phòng ngừa hội chứng ruột kích thích hiệu quả, đối với bệnh nhân cần thực hiện tốt 1 số điểm sau:

1. Tránh căng thẳng, lo âu, suy nghĩ.

2. Ăn uống đúng giờ, lượng vừa phải, không nên ăn uống quá nhiều.

3. Kiêng đồ ăn tanh, lạnh, cay, ít dầu mỡ, lượng đạm vừa phải, tăng cường rau xanh chất xơ, hoa quả.

4. Hạn chế uống bia rượu và cà phê

5. Kiêng ăn những đồ ăn uống sinh hơi như: đồ uống có ga, các loại đậu, bắp cải, nho, táo...

Ts.Bs Trần Văn Chiển

Khoa Y học cổ truyền

This post is also available in: English (English)

Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng của đường tiêu hóa. Bệnh biểu hiện với những triệu chứng đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón xen kẽ. Khi bệnh nhân được làm những xét nghiệm chuyên sâu để loại trừ các bệnh thực thể nghiêm trọng khác thì kết quả hoàn toàn bình thường.

Người bị hội chứng ruột kích thích thường có kinh nghiệm về những đợt rối loạn tiêu hóa khi bị kích thích hoặc căng thẳng, lo âu hay khi ăn một loại thực phẩm nào đó. Bệnh hầu như lành tính và chỉ làm bệnh nhân khó chịu khi triệu chứng quá nghiêm trọng.

Irritable bowel syndrome là gì

Hội chứng ruột kích thích (irritable bowel syndrome-IBS) là tình trạng rối loạn ở ruột già có thể gây đau bụng kèm theo các vấn đề khác ở hệ tiêu hóa như: đầy hơi, khó tiêu, táo bón hoặc tiêu chảy

Hội chứng ruột kích thích xảy ra khi thức ăn trong đường tiêu hóa đi từ ruột non đến ruột già gặp vấn đề. Chức năng chính của ruột già là hấp thụ nước và đẩy phân ra nhờ các nhu động ruột.

Ở những người mắc bệnh hội chứng ruột kích thích, nhu động ruột do cơ co thắt sẽ diễn ra bất thường. Cơ co thắt quá mức sẽ gây tiêu chảy. Ngược lại, cơ co thắt chậm hoặc ít sẽ dẫn đến táo bón. Nhu động ruột không liên tục và bất thường có thể gây đau bụng hoặc cảm giác muốn đi ngoài ngay lập tức.

Những ai thường mắc phải hội chứng ruột kích thích?

Cứ 100 người thì có 10 đến 15 người bị hội chứng ruột kích thích. Trong đó, một số nghiên cứu cho thấy bệnh nhân nữ chiếm tỷ lệ cao gấp hai lần so với bệnh nhân nam. Hội chứng ruột kích thích thường khởi phát ở lứa tuổi vị thành niên trở lên nhưng không loại trừ khả năng đến khi già, bệnh mới xuất hiện triệu chứng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng ruột kích thích?

Những dấu hiệu thường gặp của hội chứng ruột kích thích bao gồm: đầy hơi, đau bụng, táo bón, tiêu chảy hoặc xuất hiện cả hai. Trong đó triệu chứng phổ biến nhất là đau hoặc khó chịu ở bụng. Cơn đau có thể khiến bệnh nhân có cảm giác giống như bị chuột rút, và kèm theo những dấu hiệu sau:

  • Cơn đau cải thiện sau khi bạn đại tiện;
  • Tần suất đi ngoài có sự thay đổi;
  • Phân của bạn không giống lúc trước.

Irritable bowel syndrome là gì

Những triệu chứng khác có thể có bao gồm: cảm giác muốn đi ngoài khẩn cấp, hoặc đi ngoài không hết phân. Những triệu chứng này tái đi tái lại hàng ngày, hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm.

Có thể có các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Mặc dù có nhiều người mắc chứng bệnh này nhưng lại ít người đến gặp bác sĩ. Nếu bạn có những triệu chứng như trên thì nên gặp bác sĩ vì các triệu chứng trên cũng có thể gặp phải ở các bệnh thực thể nghiêm trọng tại ruột như ung thư

Ngoài ra, hội chứng ruột kích thích là một chứng rối loạn mãn tính, có nghĩa là nó sẽ kéo dài khá lâu, thường là nhiều năm. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể đến và đi. Bạn có thể đã mắc hội chứng ruột kích thích nếu:

  • Bạn đã có triệu chứng ít nhất ba lần một tháng trong 3 tháng qua.
  • Các triệu chứng đầu tiên bắt đầu trong vòng 6 tháng gần đây.

Trong trường hợp trên, bạn cần phải đi khám ngay lập tức. Bác sĩ có thể giúp bạn điều trị các triệu chứng và loại bỏ vấn đề sức khỏe hoặc tránh những biến chứng như tiêu chảy mãn tính.

Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích là gì?

Hiện nay, hội chứng ruột kích thích vẫn chưa xác định rõ nguyên do, nhưng các chuyên gia sức khỏe tin rằng sự tương tác sai lệch giữa não và đường tiêu hóa là nguyên nhân gây ra triệu chứng co cơ bất thường gây nên tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón. Ngoài ra, nhiều người mắc hội chứng ruột kích thích do có ruột non nhạy cảm một cách bất thường.

Nhìn chung, nguyên nhân hội chứng ruột kích thích một trong những yếu tố sau:

  • Thực phẩm: Mặc dù sự liên quan giữa dị ứng thực phẩm hoặc chứng không dung nạp lactose và hội chứng ruột kích thích chưa được chứng minh rõ ràng, nhưng ở một số người, khi ăn một số thực phẩm có thể gây ra những triệu chứng ruột kích thích nghiêm trọng.
  • Căng thẳng hoặc vấn đề tâm lý như ức chế tinh thần.
  • Thay đổi hormone, chẳng hạn như do chu kỳ kinh nguyệt.
  • Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa như khuẩn salmonella.
  • Tác dụng phụ từ thuốc kháng sinh.
  • Di truyền.

Irritable bowel syndrome là gì

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích (IBS)?

Bạn có nguy cơ mắc bệnh cao nếu:

  • Độ tuổi: Hội chứng ruột kích thích thường phát bệnh với đối tượng dưới 45 tuổi.
  • Giới tính: Nữ giới có khả năng mắc bệnh cao gấp 2 lần nam giới.
  • Gia đình có người bị hội chứng ruột kích thích.
  • Có vấn đề về sức khỏe tinh thần như lo lắng, trầm cảm, rối loạn nhân cách hoặc bị lạm dụng tình dục tuổi vị thành niên.

Không có các yếu tố nguy cơ bệnh không có nghĩa là bạn không thể mắc bệnh. Những dấu hiệu trên chỉ mang tính tham khảo. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để biết thêm chi tiết.

Điều trị hội chứng ruột kích thích

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những phương pháp nào dùng để điều trị hội chứng ruột kích thích?

Trước hết, việc thay đổi lối sống có thể giúp giảm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích, bao gồm thiết lập chế độ dinh dưỡng giàu chất xơ, loại bỏ các thức ăn chứa khí hoặc tạo ra nhiều khí, uống đủ nước, luyện tập thể dục và khống chế căng thẳng. Bác sĩ có thể giúp bạn lựa chọn những loại thuốc trị hội chứng ruột kích thích tốt nhất cho bệnh. Các loại thuốc có thể được sử dụng bao gồm:

  • Thuốc bổ sung chất xơ;
  • Thuốc chống tiêu chảy;
  • Thuốc kháng cholinergic và chống co thắt;
  • Thuốc chống trầm cảm;
  • Thuốc kháng sinh.

Hai loại thuốc đã được công nhận có thể chữa hội chứng ruột kích thích bao gồm:

  • Alosetron (Lotronex);
  • Lubiprostone (Amitiza).

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán hội chứng ruột kích thích (IBS)?

Không phải ai có các triệu chứng về đường tiêu hóa cũng mắc phải hội chứng ruột kích thích. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh bằng cách hỏi bệnh để đoán triệu chứng. Không có xét nghiệm đặc biệt nào để xác minh được một người có bị hội chứng ruột kích thích hay không. Tuy nhiên, bác sĩ cũng có thể tiến hành xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, soi đại tràng sigma linh hoạt hoặc nội soi đại tràng nhỏ để tìm ra các chứng rối loạn hoặc các bệnh có liên quan khác.

Irritable bowel syndrome là gì

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của hội chứng ruột kích thích (IBS)?

Bên cạnh cách chữa hội chứng ruột kích thích, bạn có thể hạn chế diễn tiến của bệnh bằng những việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt hằng ngày như sau: 

  • Tìm hiểu những loại thức ăn làm cho triệu chứng trầm trọng hơn và hạn chế ăn những loại thức ăn đó;
  • Duy trì một chế độ dinh dưỡng giàu chất xơ, ngũ cốc và rau quả;
  • Có một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, nhiều chất xơ;
  • Hãy uống nhiều nước để giúp ruột già hoạt động tốt;
  • Hãy uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ;
  • Hãy tập thể dục vừa phải khoảng 30 phút mỗi ngày;
  • Hãy cố tránh bị stress.

Tuy hội chứng ruột kích thích là bệnh lành tính nhưng có rất nhiều bệnh thực thể có thể gây ra những triệu chứng tương tự trên. Vì vậy, trước khi chẩn đoán bạn bị hội chứng này, bác sĩ có thể cần thực hiện nhiều xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân gây bệnh nguy hiểm hơn như ung thư đại tràng hay nhiễm trùng tiêu hóa.

Khi bạn được chẩn đoán mắc phải hội chứng ruột kích thích, đừng quá lo lắng mà hãy sử dụng thuốc và sinh hoạt theo lời khuyên của bác sĩ. Việc lo lắng, căng thẳng có thể làm bệnh kéo dài và nặng hơn. Hy vọng thông tin chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn và người thân có thêm kiến thức về phòng tránh và cải thiện bệnh.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất. Pacificcross không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.

Để bảo vệ sức khỏe tốt hơn từ hôm nay, bạn đã từng nghĩ đến việc tích lũy một khoản tiền cho bản thân hay chưa? Các gói bảo hiểm sức khỏe được ra đời nhằm giúp mọi người chăm lo nhiều hơn cho bản thân. Thấu hiểu được nỗi lo chung của khách hàng, Pacific Cross xin giới thiệu cùng bạn đọc những gói bảo hiểm sức khỏe phù hợp với mọi đối tượng. Hãy liên hệ cùng chúng tôi hôm nay để nhận được tư vấn và hướng dẫn đăng ký dịch vụ TẠI ĐÂY

Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:

Nguồn tham khảo

Ferri, Fred. Ferri’s Netter Patient Advisor. Philadelphia, PA: Saunders / Elsevier, 2012. Bản in. Trang 315

Porter, R. S., Kaplan, J. L., Homeier, B. P., & Albert, R. K. (2009). The Merck manual home health handbook. Whitehouse Station, NJ, Merck Research Laboratories. Bản in. Trang 181

Cause of Irritable Bowel Syndrome (IBS). 

http://www.webmd.com/ibs/guide/irritable-bowel-syndrome-ibs-cause

Ngày truy cập 22/09/2015

Irritable Bowel Syndrome. 

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/irritable-bowel-syndrome/basics/definition/con-20024578

Ngày truy cập 22/09/2015

Irritable Bowel Syndrome (IBS). 

http://www.nhs.uk/conditions/irritable-bowel-syndrome/pages/introduction.aspx

Ngày truy cập 22/09/2015

Irritable Bowel Syndrome. 

https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/irritablebowelsyndrome.html

Ngày truy cập 22/09/2015

Irritable Bowel Syndrome. 

http://www.niddk.nih.gov/health-information/health-topics/digestive-diseases/irritable-bowel-syndrome/pages/overview.aspx

Ngày truy cập 22/09/2015

Ngày đăng: Tháng Chín 16, 2017 | Lần cập nhật cuối: Tháng Chín 16, 2017