Khai niệm phê bình và tự phê bình
|
Tự phê bình và phê bình phải làm thường xuyên, liên tục, nghiêm túc ở từng đảng viên. Toàn thể đảng viên cần nêu cao tính tự giác, tính chiến đấu, tính nêu gương, chân thành, thẳng thắn, khách quan, trung thực, phải chú ý làm rõ cả ưu điểm và khuyết điểm, phải kết hợp chặt chẽ cả hai mặt tự phê bình và phê bình để mỗi cán bộ, đảng viên đều có thể rút kinh nghiệm cho chính mình, khắc phục những khuyết điểm…. Tự phê bình và phê bình là để học cái hay, tránh cái dở, chứ không phải để nói xấu nhau, tìm ra điểm yếu của nhau chê bôi. Phê bình và tự phê bình là để cho tính dân chủ trong Đảng tốt hơn, kỷ luật cao hơn, cán bộ, đảng viên gương mẫu, có tinh thần trách nhiệm hơn, làm cho mỗi tổ chức mạnh hơn, lãnh đạo tốt hơn. Tuy nhiên, để tự phê bình và phê bình có kết quả, đúng mục đích, có ý nghĩa đối với từng đảng viên thì tự phê bình và phê bình phải được thực hiện đúng phương pháp, nghiêm túc, không nể nang, không “dĩ hòa vi quý”, không thêm cũng không bớt và phải căn cứ vào sự việc có thật để nhận xét, đánh giá và phân tích, vạch rõ cả ưu điểm và khuyết điểm, mềm dẻo, khéo léo để đảng viên có khuyết điểm nhận ra khuyết điểm của mình, có thái độ đúng đắn để tiếp thu các ý kiến phê bình, định hướng đúng đắn cách sửa chữa khuyết điểm. Tự phê bình và phê bình phải xuất phát từ động cơ đúng đắn, mang tính chất xây dựng, có tình đồng chí giúp đỡ lẫn nhau; phải công khai trực tiếp. Mỗi đảng viên cần tự biết tự phê bình mình trước, rèn luyện phê bình mình trước rồi phê bình người khác sau; đảng viên giữ chức vụ lãnh đạo cần gương mẫu tự phê bình trước, toàn thể đảng viên đều phải thực hiện tự phê bình và phê bình. Mỗi đảng viên tự đặt ra phương pháp để kết hợp chặt chẽ phê bình và tự phê bình với sửa chữa khuyết điểm…Làm tốt những điều này thì chất lượng tự phê bình và phê bình sẽ nâng lên. Khi thực hành tự phê bình và phê bình phải dân chủ, không áp đặt, soi mói. Bởi vì có dân chủ thì mới có nhiều sáng kiến, mới tập trung được trí tuệ. Không giữ được dân chủ trong sinh hoạt chi bộ thì các đảng viên dù có ý kiến cũng không dám nói, dù muốn phê bình cũng sợ, không dám phê bình. Hiện nay, công tác tự phê bình và phê bình ở mỗi Đảng viên luôn được các chi bộ quan tâm. Chi bộ thường xuyên giáo dục cho đảng viên thấy rõ sự cần thiết phải tăng cường tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt chi bộ để các đảng viên thống nhất tư tưởng và hành động, khắc phục những biểu hiện buông lỏng sinh hoạt Đảng, coi nhẹ tự phê bình và phê bình. Qua công tác tự phê bình và phê bình, các đảng viên đã được chỉ ra những điểm mạnh để phát huy, những điểm hạn chế để sửa chữa khắc phục. Từng cá nhân đảng viên qua công tác phê bình còn có thể khắc phục khuyết điểm trên từng công việc và lĩnh vực mà mỗi đảng viên được chi bộ, cơ quan giao. Ở các chi bộ đã định hướng cho các đảng viên phát huy cao nhất ý thức tự giác, dân chủ, mạnh dạn tham gia đóng góp ý kiến. Qua kiểm điểm, ý thức tự phê bình và phê bình của đảng viên được nâng lên. Vì vậy, tính chiến đấu và bản lĩnh chính trị của mỗi đảng viên được nâng cao. Bên cạnh đó, chi bộ đã tăng cường kỷ luật, kỷ cương, từng đảng viên trong chi bộ phải chấp hành nghiêm các nguyên tắc, chế độ sinh hoạt Đảng, các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và nghị quyết của Chi bộ, nêu cao tính tiên phong, gương mẫu của người đảng viên trên vị trí công tác của mình. Công tác tự phê bình và phê bình được quan tâm thường xuyên nên các đảng viên cũng sẽ tránh được sai lầm, khuyết điểm tái diễn, kéo dài. Bên cạnh đó, khuyết điểm của đảng viên được các đảng viên khác cùng giúp đỡ, khắc phục để cùng tiến bộ, hoàn thành thắng lợi mục tiêu nhiệm vụ đã đề ra. Tuy nhiên công tác phê bình và tự phê bình vẫn còn những tồn tại, hạn chế một số Đảng viên còn nể nang ngại va chạm, ít phát biểu ý kiến. Việc phát biếu ý kiến chỉ tập trung vào đảng viên giữ chức vụ lãnh đạo, đảng viên lớn tuổi, còn một số đảng viên trẻ rất ít phát biểu. Qua đó cho thấy tinh thần đấu tranh phê bình và tự phê bình của đảng viên còn hạn chế, chưa nêu cao tính xây dựng, tính chiến đấu của người đảng viên. Nguyên nhân của hạn chế nêu trên là do tư tưởng “ngại va chạm”, tính chủ động, tinh thần trách nhiệm, tinh thần tự phê bình và phê bình của một số đảng viên chưa cao. Để thực hiện tốt công tác tự phê bình và phê bình, mỗi đảng viên cần làm tốt một số vấn đề sau: Một là, Đảng viên cần tích cực nghiên cứu, nêu cao tinh thần học tập để hiểu đầy đủ, sâu sắc nội dung ý nghĩa của việc tự phê bình và phê bình đối với từng cán bộ, đảng viên. Tự phê bình và phê bình giúp nâng cao bản lĩnh chính trị của người đảng viên. Hai là,thực hiện nền nếp, duy trì thường xuyên việc tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt chi bộ. Đảng viên giữ chức vụ lãnh đạo cần phải luôn động viên các đảng viên phát huy tính chủ động, mạnh dạn trong đóng góp ý kiến. Ba là, Đội ngũ đảng viên cần nêu cao vai trò tiên phong, gương mẫu, phấn đấu trở thành người cán bộ, công chức, công dân mẫu mực, nghiêm chỉnh chấp hành và tuyên truyền, thuyết phục nhân dân thực hiện nghị quyết của tổ chức đảng. Thực hiện tốt nhiệm vụ học tập, không ngừng nâng cao trình độ cả về lý luận lẫn thực tiễn. Người viết bài: Nguyễn Phương Huyền – VKSND thành phố Hạ Long  (Thanhuytphcm.vn) - Ngày 7/10/2021, phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 4 (khoá XIII), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ ra những hạn chế, yếu kém của công tác xây dựng Đảng thời gian qua và chỉ rõ: “Nguyên tắc tập trung dân chủ bị buông lỏng, nguyên tắc tự phê bình và phê bình thực hiện không nghiêm”. Lênin từng khẳng định rằng: "Tất cả những đảng cách mạng đã bị tiêu vong cho tới nay, đều bị tiêu vong vì tự cao, tự đại, vì không biết nhìn rõ cái gì tạo nên sức mạnh của mình, và vì sợ sệt không dám nói lên những nhược điểm của mình”. Có lẽ vì vậy mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến tự phê bình và phê bình. Trong bài giảng đầu tiên cho lớp cách mạng ở Quảng Châu, Trung Quốc từ năm 1927 với tiêu đề "Tư cách một người cách mệnh", lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc là người đích thân soạn bài và đứng lớp. Trong bài giảng này, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã nêu ra 23 tư cách của một người cách mạng, trong đó có nội dung là yêu cầu mỗi người cách mạng phải “cả quyết sửa lỗi mình”. Trong rất nhiều trước tác của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cao tự phê bình và phê bình. Tháng 10/1947, khi cuộc kháng chiến chống Pháp đang ở vào giai đoạn gay go, quyết liệt, khi thực dân Pháp quyết nhảy dù xuống căn cứ địa để bắt toàn bộ cơ quan đầu não của đất nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết cuốn “Sửa đổi lối làm việc”. Ngay trong mục đầu tiên của cuốn sách, Người đã bàn về vấn đề phê bình và sửa chữa. Nếu tìm hiểu kỹ bối cảnh lịch sử lúc ấy, đặc biệt là trong hồi ký của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Vũ Đình Hòe thấy rằng, những biểu hiện mất đoàn kết đã xuất hiện trong bộ máy các cơ quan Trung ương khi ấy. Có lẽ vì vậy mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bàn về mục đích của việc phê bình là: “Mục đích phê bình cốt để giúp nhau sửa chữa, giúp nhau tiến bộ. Cốt để sửa đổi cách làm việc cho tốt hơn, đúng hơn. Cốt đoàn kết và thống nhất nội bộ”. Từ mục đích phê bình, Người chỉ ra cách thức phê bình: “Phê bình mình cũng như phê bình người, phải ráo riết, triệt để, thật thà, không nể nang, không thêm bớt. Phải vạch rõ cả ưu điểm và khuyết điểm. Đồng thời chớ dùng những lời mỉa mai, chua cay, thâm độc. Phê bình việc làm chứ không phải phê bình người”. Đây thật sự là quan điểm nhân văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh bởi với quan điểm này, Người đã đi trước thực tiễn rất xa. Đến Di chúc, Người cũng không quên dặn lại trong Đảng phải thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh thực hiện tự phê và phê bình: “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đánh giá những hạn chế của tự phê bình và phê bình hiện nay là: “Không ít nơi còn hình thức, tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm còn diễn ra ở nhiều nơi, một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu tự giác nhận khuyết điểm và trách nhiệm của mình đối với nhiệm vụ được giao”. Đây có thể xem là một đánh giá khá thẳng thẳn và đã nhìn thẳng vào sự thật. Trong thực tế việc tự phê bình và phê bình ở nhiều nơi hiện nay được thực hiện mang tính hình thức, không có tính chiến đấu cao và thường kiểu “dĩ hòa vi quý”, đó chính là hạn chế mà các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, nhất là Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã chỉ ra. Trong thực tế ở nhiều tổ chức đảng hiện nay, đa phần các buổi phê bình, tư phê bình thường là “nhất trí cao”. Cũng vậy, mục đích của kiểm tra, giám sát của Đảng là để chỉ ra ưu, khuyết điểm và khuyến cáo việc khắc phục các khuyết điểm. Vì vậy, trong kiểm tra và giám sát việc đánh giá những ưu điểm mà cấp ủy, tổ chức đảng là đối tượng của kiểm tra, giám sát là phù hợp. Tuy nhiên, nếu chỉ thiên về đánh giá ưu điểm mà không chỉ ra, hoặc chỉ ra rất ít khuyết điểm và cách khắc phục thì cũng chưa đạt mục đích đề ra. Nếu tất cả các cấp ủy, tổ chức đảng được kiểm tra đều tốt như vậy thì liệu có cần các cuộc kiểm tra? Phàm đã là con người, phàm đã làm việc thì ắt hẳn có sai sót. Cũng vậy, đã là con người thì hẳn nhiên có những “hỉ nộ ái ố” thường tình của con người, vì vậy, người xưa đúc kết và căn dặn “tiên trách kỷ, hậu trách nhân”. Vậy nên, đối với tự phê bình và phê bình trước tiên là phải thành thật nhận ra khuyết điểm của mình. Tiếc thay nhiều người lại không nhận ra chân lý đơn giản ấy. Vậy nên nếu thật sự ai đó chỉ ra thì thường vấp phải những cãi vã, xung đột… Để thực hiện tốt nguyên tắc tự phê bình và phê bình trong Đảng hiện nay, cần thực hiện tốt những giải pháp. Một là, các cấp ủy đảng phải thấm nhuần thật sâu sắc lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh là phê bình việc chứ không phê bình người. Cần thống nhất nhận thức đồng thuận trong mỗi cấp ủy là tự phê bình và phê bình là để nhận ra khuyết điểm, hạn chế của bản thân; chỉ ra khuyết điểm, hạn chế của đồng chí mình và tìm các biện pháp để khắc phục chứ không phải lợi dụng tự phê bình, phê bình để “bới lông, tìm vết”, để hạ bệ lẫn nhau. Hai là, nhận thức sâu sắc về vai trò và những đặc tính của tự phê bình và phê bình trong Đảng; xác định đúng nội dung, lựa chọn đúng nội dung, hình thức và phương pháp tự phê bình và phê bình. Theo đó, nội dung tự phê bình, phê bình cần phê phán những quan điểm, những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Phê bình những biểu hiện độc đoán, chuyên quyền, tham ô, lãng phí, vô trách nhiệm, vô kỷ luật. Phương pháp tự phê bình và phê bình phải cứng rắn về nguyên tắc nhưng mềm dẻo và khéo léo về cách thức tiến hành. Trong phê bình phải tế nhị, không dùng các phương pháp hành chính, mệnh lệnh. Ba là, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ và cơ quan theo hướng công khai, minh bạch, dân chủ, đề cao trách nhiệm báo cáo và giải trình để tạo không khí thật sự dân chủ trong tổ chức. Tiến hành đồng bộ tự phê bình và phê bình với việc thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng. Bốn là, thực hiện nghiêm chế độ, quy định về tự phê bình và phê bình, đưa tự phê bình và phê bình thành nền nếp thường xuyên trong các cuộc họp chi bộ, trong sinh hoạt Đảng. Đối với những người nếu có khuyết điểm, sau khi tự phê bình và bị phê bình cần có kế hoạch và báo cáo cụ thể thời gian và biện pháp khắc phục. Năm là, tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Quy định số 1374-QĐ/TW ngày 1 tháng 12 năm 2017 của Thành ủy TPHCM về quy trình giải quyết thông tin phản ánh liên quan các tập thể, cá nhân suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Kịp thời làm rõ các thông tin phản ánh của người dân. Tất cả các thông tin phản ánh có cơ sở xác định cán bộ, công chức, viên chức vi phạm chức trách, nhiệm vụ được giao, làm ảnh hưởng đến tổ chức, người dân phải nhanh chóng chỉ đạo xem xét và xử lý nghiêm minh. Sáu là, xử lý kiên quyết, thích đáng những người lợi dụng phê bình để vu khống, xuyên tạc, chia rẽ nội bộ và trả thù cá nhân. Lên án và đấu tranh với các hành vi lợi dụng phê bình để đấu đá trong nội bộ… Từ cả lý luận và thực tiễn, việc thực hiện tốt nguyên tắc tự phê bình và phê bình sẽ giúp mỗi đảng viên nhận rõ ưu, khuyết điểm của mình và chỉ ra ưu khuyết điểm của đồng chí để cùng nhau sửa đổi để tốt hơn. Mỗi đảng viên tốt sẽ xây dựng thành chi bộ tốt, các chi bộ tốt sẽ giúp đảng bộ tốt, cứ như vậy thì Đảng sẽ trong sạch, vững mạnh. Tự phê bình và phê bình là một trong 5 nguyên tắc trong công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam. Nếu tất cả đảng viên học, hiểu và thực hành đúng như những nội dung căn bản của nguyên tắc tự phê bình và phê bình sẽ góp phần quan trọng cho việc xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh. Ngọc Anh Tin liên quan |
