Nội dung cơ bản yêu sách của nhân dân an nam

Cách đây một thế kỷ, ngày 18-6-1919, thay mặt những người yêu nước Việt Nam tại Pháp, Nguyễn Ái Quốc gửi đến Hội nghị hòa bình Versailles bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” (bản Yêu sách). 

Đây là một sự kiện lịch sử gắn liền với sự xuất hiện lần đầu tiên tên gọi Nguyễn Ái Quốc, để từ đây, tên tuổi, sự nghiệp vĩ đại của Người cống hiến cho dân tộc và nhân loại được tôn vinh: Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất Hồ Chí Minh.

Nhân kỷ niệm 100 năm ra đời bản “Yêu sách của nhân dân An Nam”, chiều 18-6, tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Tọa đàm khoa học: 100 năm bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” (18/61919-18/6/2019).

Báo cáo đề dẫn Tọa đàm, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Quốc Lý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Kỷ niệm 100 năm ra đời “Yêu sách của nhân dân An Nam” là dịp để toàn Đảng, toàn dân ta nhận thức sâu sắc hơn về công lao và cống hiến của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc và nhân loại. Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã viết nên một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc và để lại dấu ấn không phai mờ trong tiến trình phát triển của nhân loại. 

Người trở thành Anh hùng giải phóng dân tộc và nhà văn hóa kiệt xuất. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Quốc Lý khẳng định: Tọa đàm là dịp chúng ta nghiên cứu, học tập và nhận thức sâu sắc hơn về ý nghĩa chính trị và giá trị lịch sử của bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” đối với phong trào cách mạng Việt Nam. 

Đồng thời, đánh dấu sự chuyển biến quan trọng trong nhận thức, tư tưởng của nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc, đánh dấu một bước ngoặt trên hành trình tìm đường cứu nước của một vĩ nhân: Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.

Các đại biểu dự Tọa đàm đã cùng nhau thảo luận làm rõ một số nội dung trọng tâm của bản Yêu sách. Các ý kiến cho rằng, bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” là bản tuyên bố chính trị đầu tiên của nhân dân Việt Nam. Sự ra đời của bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” là sự kiện mở đầu cho cuộc đấu tranh đòi quyền dân tộc cơ bản, quyền tự quyết thiêng liêng của các dân tộc trong những năm đầu thế kỷ XX. 

Sự phủ nhận bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” của những người điều hành Hội nghị Versailles đã phơi bày bản chất, dã tâm lừa bịp nhân dân thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc. Bản Yêu sách và sự xuất hiện của Nguyễn Ái Quốc là nguồn động lực cho cuộc đấu tranh giải phóng của dân tộc Việt Nam và các dân tộc thuộc địa.

Theo các đại biểu, thế giới còn đổi thay nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh sống mãi. Tư tưởng của Người là tài sản tinh thần vô giá của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi. Tư tưởng đó đã, đang và sẽ tiếp tục dẫn dắt dân tộc Việt Nam đi đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. 

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Đình Phong, chuyên gia cao cấp của Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng cho rằng, bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” đã thể hiện tính hiện đại, phổ quát nhưng mang tính chất đặc thù Việt Nam. 8 điểm trong bản Yêu sách sau 100 năm vẫn có giá trị thực tiễn.

Khi viết bản Yêu sách với 8 điểm yêu cầu, Nguyễn Ái Quốc đã dùng văn hóa và tâm hồn kẻ địch để khẳng định quyền con người. Bản yêu sách cũng thể hiện tư duy chính trị trong thời đại mới, trong đó nhân dân được nắm quyền tự quyết. Bản Yêu sách thể hiện tiếng nói của các dân tộc, bênh vực quyền của các dân tộc; thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau của các nền văn hóa.

Ngày 18-6-1919, sau khi chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, các nước tham chiến đã họp Hội nghị hòa bình tại Versailles (Pháp) để phân chia lại thị trường thế giới theo hướng có lợi cho các nước đế quốc thắng trận, chủ yếu là Mỹ, Anh, Pháp; đồng thời xác định mức bồi thường chiến phí đối với các nước thua trận.

Thay mặt những người yêu nước Việt Nam tại Pháp, Nguyễn Tất Thành, ký tên là Nguyễn Ái Quốc, gửi đến Văn phòng Hội nghị và các đoàn đại biểu tham dự Hội nghị bản “Yêu sách của nhân dân An Nam”. 

Bản yêu sách gồm 8 điểm, yêu cầu Chính phủ Pháp trao trả một số quyền tự do, dân chủ cơ bản tối thiểu cho nhân dân Việt Nam và xứ Đông Dương. Đồng thời, Nguyễn Ái Quốc đã có thư gửi Tổng thống Mỹ Thomas Woodrow Wilson kèm bản “Yêu sách của nhân dân An Nam”, đề nghị Tổng thống Mỹ ủng hộ trước những người có thẩm quyền về các nội dung đã nêu trong bản Yêu sách.

Bản Yêu sách được in bằng tiếng Pháp trên báo L'Humanité (Nhân đạo), cơ quan ngôn luận của Đảng Xã hội Pháp cùng ngày. Ngoài ra, Nguyễn Ái Quốc còn in thêm thành hàng nghìn tờ truyền đơn cũng bằng tiếng Pháp để phân phát trong các cuộc hội họp, mít tinh, gửi đi nhiều nơi; đến các nhà hoạt động chính trị, các Việt kiều ở Pháp và bí mật chuyển về Việt Nam. 

Sau đó, Người cũng viết lại bản Yêu sách bằng hai thứ tiếng: Một bản bằng chữ Quốc ngữ theo thể văn vần với nhan đề: “Việt Nam yêu cầu ca”; một bản chữ Hán với nhan đề “An Nam nhân dân thỉnh nguyện thư” dành cho những người không biết tiếng Pháp và chữ quốc ngữ.

Bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” được lan truyền rộng rãi, gây tiếng vang lớn trong dư luận nước Pháp và các nước thuộc địa; làm thức tỉnh tinh thần đấu tranh yêu nước của các tầng lớp nhân dân Việt Nam và Đông Dương.

Thu Phương

Nội dung chủ yếu của bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” được Nguyễn Ái Quốc gửi đến Hội nghị Vecxai là đòi chính phủ Pháp và các nước đồng minh

A.

Trao trả độc lập dân tộc, rút khỏi Việt Nam.

B.

Thừa nhận các quyền độc lập, tự do, dân chủ và tự quyết của dân tộc Việt Nam.

C.

Tiến hành cải cách kinh tế, nới lỏng ách cai trị đối với thuộc địa.

D.

Thừa nhận các quyền tự do, dân chủ, quyền bình đẳng và tự quyết của dân tộc Việt Nam.

Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về cuộc đấu tranh đòi quyền dân tộc cơ bản, quyền tự quyết thiêng liêng của dân tộc qua Bản Yêu sách của nhân dân An Nam của Nguyễn Ái Quốc

1. Hoàn cảnh ra đời bản Yêu sách

- Khi Nguyễn Ái Quốc khởi đầu cuộc đấu tranh thực hiện lý tưởng dân quyền của mình cũng là lúc tên Người cùng một văn bản pháp lý do Người ký tên đã thu hút sự quan tâm của dư luận. Đó chính là thời điểm, Tổng thống Mỹ Uyn-sơn (Wilson) công bố Chương trình 14 điểm (đầu tháng 1/1918); trong đó, điểm thứ 5 được Nguyễn Tất Thành chú ý đến, đó là: “Điều chỉnh một cách tự do, công bằng quyền yêu sách của các thuộc địa, đặt mối quan tâm tới quyền lợi của những người dân bị tác động ngang hàng với lợi ích của các chính phủ liên quan tới yêu sách” cùng những triển vọng về một Hội nghị Quốc tế hoà bình sẽ họp ở Véc xây (Versaille, tháng 6/1919) đã góp phần làm cho đời sống chính trị thế giới trở nên sôi động hơn. Đó cũng là lúc, nhân dân của các quốc gia hy vọng rằng, với những gì Uyn-sơn tuyên bố, nhất định quyền dân tộc tự quyết, những yêu cầu về độc lập, tự do của các dân tộc sẽ được thực hiện.

- Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, ngày 18/6/1919, đại biểu các nước đế quốc tham gia chiến tranh họp Hội nghị ở Véc xây (18-21/6/1919). Khi đó, cũng như nhiều người, nhiều dân tộc “từng bị mê hoặc bởi những tuyên bố rộng rãi về quyền tự quyết của các dân tộc” của Tổng thống Hoa Kỳ, thay mặtHội những người yêu nước Việt Nam tại Pháp, Nguyễn Tất Thành cùng Phan Châu Trinh, Phan Văn Trường thảo bảnYêu sách của nhân dân An Nam(bản Yêu sách tám điểm) gửi tới Hội nghị Véc xây.

2. Câu chuyện về bản Yêu sách

* Tháng 6 năm 1919, nghe tin các đoàn đại biểu mười mấy nước Đồng minh chiến thắng họp ở Vécxây cách thủ đô Pari 14 km, Nguyễn Tất Thành bàn với nhà yêu nước Phan Châu Trinh và luật sư, tiến sĩ Phan Văn Trường viết bản ''Yêu sách của nhân dân An Nam'' gửi Hội nghị Vécxây.

* Nhà yêu nước họ Phan trịnh trọng nói:

- Bảy điều yêu sách mà anh Thành nêu ra, theo tôi thật là xác đáng và đúng như bọn mình thường trao đổi với nhau. Chú Trường xem có nên thêm điều gì không?

- Tôi thấy thế là tốt... Thử xem còn vấn đề gì về quyền của nhân dân ta cần đòi...- Văn Trường nói và gõ nhẹ vào trán mình theo thói quen của ông khi cần suy tính một điều gì.

- Thưa hai bác - Tất Thành lên tiếng - Hôm trước cháu phác thảo ra 7 điều yêu sách đưa hai bác xem, nhưng đêm hôm qua cháu mới nảy thêm một ý. Cháu thấy rằng ở Đông Dương, bọn quan lại chỉ dựa vào các sắc lệnh của tên toàn quyền để cai trị dân ta mà không hề có luật. Cháu muốn đưa thêm một điều yêu sách nữa: “Thay thế chế độ sắc lệnh bằng chế độ luật pháp”.

- Đúng! Đúng. Luật sư họ Phan sôi nổi hưởng ứng. Muốn cho dân ta có tự do thì phải đòi họ cai trị theo luật pháp!

Tôi cũng tán đồng! Phan Châu Trinh nói như kết luận buổi gặp mặt. Bây giờ ta làm thế nào để chuyển bản Yêu sách tới Hội nghị Vécxây đây?

* Tất Thành:

- Thưa bác, cháu nghĩ rằng phải nhờ bác Phan Văn Trường viết ngay ra bằng tiếng Pháp thì mới kịp.

Hai ngày sau, Nguyễn Tất Thành đã ngồi bên luật sư Phan Văn Trường, trước bản ''Yêu sách của nhân dân An Nam'' vừa thảo xong bằng tiếng Pháp.

- Chúng ta sẽ đứng tên dưới bản yêu sách này như thế nào đây? Bác đứng tên nhé. Nguyễn Tất Thành nêu ý kiến.

- Không! Phan Văn Trường đáp - bản Yêu sách này tuy là tôi chấp bút viết ra bằng tiếng Pháp. Nhưng tôi phải viết chỉ vì anh chưa thông thạo Pháp văn mà thôi, chứ sáng kiến lớn lao này là của anh, và hầu hết ý kiến nêu ra trong bản Yêu sách cũng là của anh.

- Thưa bác, sáng kiến của cháu cũng chỉ là phản ánh nguyện vọng chung của những người yêu nước chứ có phải của riêng cháu đâu. Bác là một nhân vật có danh tiếng, bà con Việt kiều trên đất Pháp đều biết bác là một luật sư yêu nước dám bênh vực công lý, che chở cho bà con. Bác đứng tên cho bản yêu sách này thì giá trị của nó càng cao, ảnh hưởng của nó càng rộng.

- Không! Không thể được! Tôi tuy có chút danh vọng hơn anh ngày nay, nhưng cái tâm, cái chí của anh còn lớn hơn tôi nhiều. Vả lại về nguyên tắc, người trí thức không được phép lấy công người khác làm công của mình: “Cái gì của Xêda thì phải trả lại cho Xêda''.

Đó mới là lẽ phải. Chẳng những tôi không thể đứng tên, mà bác Hy Mã Phan Châu Trinh cũng không nên đứng tên.

Cuộc trao đổi giữa hai nhà yêu nước đi tới kết luận: dùng một cái tên gì tiêu biểu cho nguyện vọng chung của nhân dân, nhưng phải là tên một cá nhân thì tính chất pháp nhân của văn bản mới có giá trị. Cuối cùng anh Nguyễn quyết định tự mình đứng mũi chịu sào với cái tên chung cho tấm lòng của mọi người. Anh ký:

Thay mặt nhóm những người yêu nước An Nam

3. Nội dung bản Yêu sách

- 100 năm trước (6/1919- 6/2019), cũng vào những ngày tháng 6 lịch sử,Bản yêu sách của nhân dân An Namđược gửi cho tất cả các đoàn đại biểu dự Hội nghị Véc xây; đồng thời, Yêu sách tám điểm cũng được chuyển cho Giơnơvie Taburi (Genevievre Tabouis) - vừa là thư ký, vừa là cháu gái của Trưởng đoàn đại biểu Pháp - Jules Chambon. Ngay sau đó, Nguyễn Ái Quốc nhận được thư trả lời của đoàn đại biểu Nicaragoa, nhờ chuyển lời cảm ơn về việc bản Yêu sách tám điểm này đã khiến cho một đại biểu của đoàn là ông Samôrô hết sức chú ý, và đi liền cùng đó là lá thư của đoàn đại biểu Hoa Kỳ với lời hứa “sẽ trình thư đó lên Tổng thống”, v.v..v

- Bản Yêu sách của nhân dân An Namký tên Nguyễn Ái Quốc xuất hiện tại thủ đô Pari của nước Pháp, với 8 nội dung cơ bản được nêu ra: “1.Tổng ân xá cho tất cả những người bản xứ bị án tù chính trị;2.Cải cách nền pháp lý ở Đông Dương bằng cách cho người bản xứ cũng được quyền hưởng nhữngđảm bảo về mặt pháp luậtnhư người âu châu;xoá bỏ hoàn toàncác toà án đặc biệt dùng làm công cụ để khủng bố và áp bức bộ phạn trung thực nhất trong nhân dân An Nam;3. Tự dobáo chívà tự dongôn luận;4. Tự dolập hộivàhội họp;5. Tự docư trú ở nước ngoàivà tự do xuất dương;6.Tự dohọc tập, thành lập các trường kỹ thuật và chuyên nghiệp ở tất cả các tỉnh cho người bản xứ;7.Thaychế độ ra các sắc lệnh bằng chế độ ra các đạo luật;8. Đoàn đại biểu thưởng trực của người bản xứ, do người bản xứ bầu ra, tại Nghị viện Pháp để giúp cho Nghị viện biết được những nguyện vọng của người bản xứ”

4. Ý nghĩa của bản Yêu sách

- Với bản Yêu sách tám điểm này, Nguyễn Ái Quốc đại diện cho một dân tộc đã bị "mất tên" trên bản đồ thế giới đã dũng cảm đưa vấn đề chính trị của một nước thuộc địa ra quốc tế; đòi cho nhân dân Việt Nam có những quyền cơ bản, chính đáng, cụ thể ngay giữa vòng vây của kẻ thù. Yêu sách tám điểm thực sự như một tiếng kêu cứu, như một tiếng nói hiện diện của người dân một xứ thuộc địa tại một Hội nghị quốc tế. Về thực chất, Yêu sách tám điểm cũng mới chỉ dừng ở sự “đòi hỏi” thực dân Pháp “lỏng tay” hơn trong chính sách cai trị và “không có gì quá đáng” về tự do, dân chủ, nhưng từ bản Yêu sách này, người ta tin rằng sự thức tỉnh của những lục địa chưa được gọi là “văn minh” rồi đây cũng hẳn sẽ tìm thấy từYêu sách của nhân dân An Nam“tiếng nói của dân tộc mình”, "như mình", "cho mình" trong hành trình đấu tranh cho tự do, dân chủ và quyền bình đẳng.