Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Nứt kẽ hậu môn ở trẻ em là tình trạng thường gặp ở trẻ từ 6 đến 24 tháng tuổi, ít gặp ở trẻ lớn. Bệnh thường khiến trẻ khó chịu do nứt hậu môn gây đau và chảy máu, tuy nhiên hầu hết các trường hợp là tự lành và có thể điều trị tại nhà. Nếu triệu chứng không thuyên giảm hoặc vết nứt không lành trong thời gian dài có thể dẫn tới mãn tính, nên phụ huynh cần đưa trẻ đi khám và chăm sóc theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Nứt kẽ hậu môn là thuật ngữ chỉ tình trạng một vết rách nhỏ ở niêm mạc ống hậu môn của trẻ. Mặc dù chỉ là tổn thương nhỏ ở vùng niêm mạc nhưng dễ gây bất tiện, thậm chí là sợ hãi trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ khi việc đại tiện gặp khó khăn, hoặc có cả máu trong phân gây hoang mang cho cha mẹ.

Nứt kẽ hậu môn ở trẻ em có nguyên nhân sinh bệnh rất đa dạng, nhưng chủ yếu là hậu quả của táo bón, dẫn tới khối phân mỗi lần đại tiện của trẻ quá lớn và cứng, khi đi qua ống hậu môn dễ gây tổn thương nứt kẽ. Bên cạnh đó, việc nứt kẽ hậu môn gây đau đớn khi đi ngoài càng khiến trẻ sợ hãi việc đại tiện. Điều này làm gia tăng nguy cơ táo bón dẫn tới mạn tính, tạo thành một vòng xoắn bệnh lý gây ảnh hưởng đến cả hệ tiêu hóa của trẻ.

Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác dẫn tới nứt kẽ hậu môn ở trẻ em bao gồm:

  • Thói quen rặn khi đi tiêu khiến lực đẩy phân mạnh qua ống hậu môn, gây tăng áp lực hình thành nên vết rách;
  • Viêm vùng hậu môn trực tràng hoặc viêm loét đại tràng;
  • Có đến 80% trẻ em bị nứt hậu môn trong năm đầu đời mà hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân.

Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh

Có đến 80% trẻ em bị nứt hậu môn trong năm đầu đời

Nứt kẽ hậu môn ở trẻ em có triệu chứng khá rõ ràng và dễ kiểm tra. Phụ huynh cần chú ý các biểu hiện sau ở trẻ:

  • Trẻ quấy khóc hoặc khó chịu mỗi khi đi tiêu;
  • Khi trẻ đi tiêu xong sẽ ra khối phân cứng và lớn có máu tươi bọc bên ngoài;
  • Đối với trẻ lớn thì trẻ thường cố gắng nhịn đi tiêu để tránh cảm giác đau;
  • Rõ ràng nhất là khi cha mẹ kiểm tra hậu môn trẻ sẽ phát hiện vết rách dọc theo vùng da của ống hậu môn;
  • Ngoài ra trẻ còn có thể có biểu hiện ngứa hoặc kích ứng quanh hậu môn.

Nếu một vết nứt hậu môn không lành và kéo dài trên 6 tuần thì có nguy cơ cao trở thành mạn tính. Đây chính là biến chứng thường gặp nhất của nứt hậu môn ở trẻ em. Vết nứt sau khi lành vẫn dễ tái phát trở lại và tổn thương liên tục về mô học. Ngoài ra, vết rách nếu xâm nhập đến lớp cơ vòng hậu môn trong sẽ khiến cơ co thắt, dễ dẫn tới vết rách rộng hơn và khó lành, cần được điều trị chuyên khoa.

Như đã đề cập, nứt kẽ hậu môn khá thường gặp ở trẻ em và hầu hết là tự lành hoặc khỏi sau khi điều trị bằng phương pháp không phẫu thuật. Triệu chứng bệnh thường biến mất sau 2 tuần nhưng phải đến 8 tuần mới lành hoàn toàn. Nếu sau thời gian đó mà vết nứt vẫn còn thì có thể phải cần đến điều trị chuyên khoa.

Việc đầu tiên cần làm để chữa nứt kẽ hậu môn ở trẻ em là cần thay đổi thói quen sinh hoạt và chế độ ăn của trẻ, cụ thể là:

  • Thay tã thường xuyên và giữ cho vùng hậu môn sạch sẽ;

Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh

Thay tã thường xuyên và giữ cho vùng hậu môn sạch sẽ

  • Cho trẻ ăn thêm chất xơ, uống nhiều nước để giảm táo bón;
  • Tập thể dục nhẹ nhàng thường xuyên.

Sau khi đã thay đổi lối sống kèm cả dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc làm mềm phân nhưng không đỡ thì bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân dùng dùng kem có chứa thuốc hoặc viên nhét hậu môn. Đây là các dạng thuốc corticosteroid dùng cho trực tràng, hoặc kem hay thuốc mỡ chứa hydrocortisone giúp giảm bớt phản ứng viêm và khó chịu.

Phẫu thuật là phương pháp cuối cùng để điều trị nứt hậu môn ở trẻ em khi diễn tiến của bệnh có xu hướng trở thành mạn tính. Phẫu thuật sẽ cắt một phần cơ vòng hậu môn để giảm co thắt và giảm đau giúp mau lành vết thương, việc cắt bỏ có thể bao gồm cả cắt bỏ vết nứt và mô sợi xơ xung quanh. Trẻ sau phẫu thuật cần được chăm sóc tại bệnh viện dù phẫu thuật này hiếm khi gây biến chứng đi tiêu không kiểm soát.

Những thay đổi về thói quen sinh hoạt và lối sống sẽ giúp trẻ tránh bị nứt kẽ hậu môn hoặc giảm nhẹ triệu chứng của bệnh và mau lành hơn. Các biện pháp phòng ngừa gồm có:

  • Ăn nhiều chất xơ, tốt nhất là từ 20-35 g chất xơ mỗi ngày. Việc tăng chất xơ cần thực hiện từ từ vì ăn nhiều dễ gây sình bụng đầy hơi;
  • Uống nước đầy đủ rất quan trọng để phòng ngừa táo bón - cũng là nguyên nhân chính của bệnh;
  • Vận động đều đặn sẽ giúp tăng nhu động ruột, máu huyết lưu thông giúp dễ đi tiêu và vết rách mau lành;
  • Ngâm hậu môn trong nước ấm từ 15-30 phút, từ 2-3 lần mỗi ngày giúp giảm đau và ngứa;
  • Hướng dẫn trẻ tránh rặn nhiều khi đi tiêu vì sẽ tạo áp lực, gây rách hoặc tạo vết nứt mới ở hậu môn.

Cha mẹ có thể đưa trẻ bị nứt kẽ hậu môn đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để được thăm khám điều trị. Tại đây có đội ngũ bác sĩ chuyên môn Tiêu hóa được đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm; hệ thống trang thiết bị y tế đầy đủ, hiện đại, chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp, cho hiệu quả chẩn đoán và điều trị cao.

XEM THÊM:

Táo bón, tiêu chảy và yếu tố cơ địa được cho là những nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh nứt kẽ hậu môn ở trẻ em. Bệnh lý này thường có mức độ nhẹ và đều đáp ứng tốt với các biện pháp chăm sóc, điều trị tại nhà. Tuy nhiên tình trạng để kéo dài có thể khiến bệnh chuyển sang giai đoạn mãn tính và gây ra nhiều bất lợi cho quá trình chữa trị.

Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh
Nứt kẽ hậu môn ở trẻ em và những thông tin cần biết

Nứt kẽ hậu môn là bệnh lý thường gặp ở trẻ nhỏ. Bệnh xảy ra khi hậu môn xuất hiện vết nứt sau khi đi đại tiện. Mặc dù nứt kẽ hậu môn không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính và gây ra nhiều bất lợi trong quá trình sinh hoạt của con trẻ.

Các dấu hiệu nhận biết nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ, bao gồm:

  • Trẻ quấy khóc khi đại tiện
  • Vùng hậu môn sưng đỏ và đau nhức
  • Trẻ có xu hướng sợ đại tiện
  • Chậm phát triển
  • Người xanh xao
  • Mất ngủ do cơn đau phát sinh vào buổi đêm
  • Khó khăn khi ngồi
  • Có lẫn máu trong phân
  • Vùng da xung quanh hậu môn ngứa và kích thích

Khi nhận thấy trẻ có những dấu hiệu này, bạn có thể quan sát hậu môn của trẻ sẽ thấy các vết nứt xuất hiện. Ngoài ra vùng da xung quanh khu vực này còn có dấu hiệu nóng và đỏ hơn bình thường.

Nứt kẽ hậu môn ở người trưởng thành chủ yếu do viêm xơ cơ thắt hậu môn và các bệnh lý về đường ruột gây ra. Tuy nhiên ở trẻ nhỏ, nguyên nhân chủ yếu là do táo bón, tiêu chảy và yếu tố cơ địa.

Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh
Táo bón và tiêu chảy kéo dài được cho là nguyên nhân chính gây nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ
  • Táo bón: Táo bón là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ. Khi bị táo bón, trẻ thường có xu hướng rặn khi đi vệ sinh. Tuy nhiên áp lực từ hoạt động này có thể gây tổn thương niêm mạc và hình thành các vết rách ở hậu môn.
  • Cơ địa: Một số trẻ bị da khô bẩm sinh có nguy cơ bị nứt kẽ hậu môn cao hơn những trẻ khác.
  • Tiêu chảy kéo dài: Tương tự táo bón, tiêu chảy kéo dài có thể tăng ma sát lên niêm mạc hậu môn và làm xuất hiện vết rách ở cơ quan này.

Ngoài ra một số trẻ có thể bị nứt kẽ hậu môn do hẹp hậu môn bẩm sinh, mắc bệnh Crohn, bệnh trĩ,…

Nứt kẽ hậu môn ở trẻ em thường không gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu được điều trị từ sớm. Tuy nhiên các triệu chứng của bệnh có thể khiến trẻ mệt mỏi, cáu gắt, bứt rứt, mất ngủ, xanh xao,… Ngoài ra với những trường hợp vết rách sâu trong niêm mạc, trẻ có thể gặp khó khăn khi ngồi hoặc nằm.

Với những trường hợp để kéo dài, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính và gây ra nhiều bất lợi cho quá trình chữa trị. Hơn nữa, nứt kẽ hậu môn kéo dài còn tăng nguy cơ viêm nhiễm và rối loạn cơ thắt hậu môn.

Nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ thường có mức độ nhẹ hơn so với người trưởng thành. Vì vậy đa số các trường hợp đều được chữa trị bằng cách sử dụng thuốc và thay đổi một số thói quen ăn uống.

Thông thường, trẻ nhỏ sẽ được chỉ định các loại thuốc bôi nhằm làm giảm hiện tượng khô và đau rát ở hậu môn.

Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh
Có thể sử dụng Vaselin hoặc thuốc bôi chứa Oxide kẽm để giảm đau rát và ngứa ngáy ở hậu môn

Các loại thuốc có thể được sử dụng, bao gồm:

  • Vaseline: Loại thuốc bôi này chứa thành phần chính là dầu khoáng (Mineral oils) có tác dụng dưỡng ẩm và làm dịu vùng hậu môn có vết nứt. Sử dụng Vaseline đều đặn có thể phục hồi vết nứt và giúp trẻ dễ dàng hơn khi đi đại tiện.
  • Kem chứa oxide kẽm: Oxide kẽm có tác dụng sát trùng nhẹ và phục hồi mô da bị tổn thương. Sử dụng thuốc bôi lên vùng hậu môn có thể giảm mức độ vết nứt, hạn chế ngứa ngáy và đau rát.
  • Paracetamol: Trong trường hợp nứt kẽ hậu môn gây đau đớn và khiến trẻ sợ đi đại tiện, bạn có thể dùng Paracetamol để cải thiện cơn đau. Tuy nhiên phải tham khảo ý kiến dược sĩ để sử dụng loại thuốc này với liều dùng và tần suất phù hợp.

Hiện tại trên thị trường có khá nhiều loại thuốc bôi trị nứt kẽ hậu môn. Tuy nhiên các loại thuốc chứa chất gây tê và hydrocortisone có thể gây kích ứng da ở trẻ nhỏ nên thường không được chỉ định.

Táo bón và tiêu chảy là những nguyên nhân chính gây ra bệnh nứt kẽ ở hậu môn ở trẻ nhỏ. Vì vậy để tránh gây áp lực lên hậu môn và hỗ trợ vết nứt phục hồi, bạn nên thay đổi thói quen ăn uống của trẻ.

Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh
Nên khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây và uống đủ nước

Cách xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị nứt kẽ hậu môn:

  • Khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây, củ và uống đủ 2 lít nước/ ngày.
  • Với những trẻ không thích ăn rau, bạn có thể xay nhuyễn rau trong cháo hoặc soup. Hoặc có thể ép rau xanh với trái cây cho trẻ uống để cung cấp nước và khoáng chất nhằm hạn chế táo bón và ổn định hoạt của hệ tiêu hóa.
  • Hạn chế các thức ăn gây táo bón và tiêu chảy như thức ăn nhanh, đồ hộp, snack, đồ ngọt, thực phẩm cay nóng, hải sản (mực, tôm, sò,…),…
  • Không cho trẻ uống nước ngọt có gas, soda và các thức uống chứa đường bắp. Thay vào đó bạn nên khuyến khích trẻ dùng sữa chua uống hoặc sữa bắp, đậu nành,… để bổ sung vi chất dinh dưỡng cho cơ thể.
  • Có thể sử dụng men vi sinh trộn đều với thức ăn để tăng cường hoạt động của đường ruột và hạn chế tối đa tình trạng rối loạn tiêu hóa.

Ngoài việc sử dụng thuốc và thay đổi thói quen ăn uống, bạn có thể khắc phục bệnh nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ với những mẹo chữa từ dân gian.

– Ngâm rửa với nước muối ấm

Ngâm rửa hậu môn với nước muối ấm trước và sau khi đại tiện có thể làm giảm tình trạng chảy máu và đau rát. Ngoài ra, nước muối còn có khả năng kháng khuẩn, sát trùng, tiêu viêm và giảm ngứa ngáy.

Thực hiện mẹo chữa này đều đặn mỗi ngày có thể hỗ trợ điều trị vết nứt ở hậu môn, đồng thời làm giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ.

Thực hiện:

  • Đun nước sôi và đổ vào thau
  • Thêm nước lạnh sao cho nhiệt độ ấm vừa phải
  • Thêm 2 – 4 thìa muối vào thau
  • Ngâm hậu môn trong khoảng 10 – 15 phút

– Dầu dừa giúp phục hồi vết nứt hậu môn

Với hàm lượng acid béo dồi dào, dầu dừa có khả năng dưỡng ẩm và làm dịu niêm mạc hậu môn. Mẹo chữa từ dầu dừa thích hợp với trẻ bị nứt kẽ hậu môn do da khô. Ngoài ra, dầu dừa còn có tác dụng ức chế vi nấm và một số vi khuẩn gây nhiễm trùng.

Thuốc bôi nứt kẽ hậu môn cho trẻ sợ sinh
Thoa dầu dừa lên hậu môn có thể phục hồi vết nứt và giảm nguy cơ viêm nhiễm hậu môn

Thực hiện:

  • Làm sạch hậu môn cho trẻ và lau với khăn sạch
  • Thoa dầu dừa lên hậu môn và đợi dầu khô hoàn toàn
  • Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày

– Xông rửa với lá kinh giới

Lá kinh giới có tác dụng tiêu viêm, kháng khuẩn và giảm đau hiệu quả. Mẹo xông rửa với lá kinh giới có thể cải thiện các triệu chứng khó chịu và phục hồi vết nứt ở hậu môn.

Thực hiện:

  • Rửa sạch 1 nắm lá kinh giới
  • Sau đó đun sôi với nước
  • Đổ nước ra thau (có thêm pha thêm ít nước lạnh để tránh tình trạng trẻ bị bỏng)
  • Cho trẻ xông đến khi nước nguội bớt thì ngâm thêm 15 phút
  • Sau đó dùng nước kinh giới rửa sạch vùng hậu môn và lau khô

Bệnh nứt kẽ hậu môn ở trẻ nhỏ thường khởi phát do táo bón và tiêu chảy kéo dài. Vì vậy hầu hết các trường hợp đều đáp ứng tốt với các biện pháp điều trị tại nhà. Tuy nhiên với những trẻ có mức độ bệnh nghiêm trọng, phụ huynh nên chủ động đưa con trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị chuyên sâu.

Tham khảo thêm: Nguyên nhân trẻ bị ngứa hậu môn và cách khắc phục tận gốc