Ở bài trước chúng ta đã biết sơ qua về Python, ưu điểm và những lĩnh vực có thể sử dụng ngôn ngữ lập trình này. Để bắt đầu làm quen với Python, trước tiên bạn cần cài đặt Python trên máy tính đang dùng, có thể là Windows, macOS hoặc Linux.
Python là gì? Tại sao nên chọn Python?
Python là một ngôn ngữ lập trình đa nền tảng, có nghĩa là nó có thể chạy trên nhiều nền tảng khác nhau và thậm chí đã được chuyển sang các máy ảo Java và .NET. Nó là phần mềm mã nguồn mở và hoàn toàn miễn phí.
Mặc dù hầu hết các máy Linux và Mac ngày nay đều được cài đặt sẵn Python, nhưng phiên bản này có thể đã lỗi thời. Vì vậy, bạn nên cài đặt phiên bản mới nhất. Dưới đây là hướng dẫn cài đặt Python trên máy tính, cụ thể cho từng hệ điều hành.
Cách dễ nhất để chạy Python
Cách dễ nhất để chạy Python là sử dụng Thonny IDE. Thonny IDE đi kèm với phiên bản Python mới nhất được đóng gói trong đó. Vì vậy, bạn không cần phải cài đặt Python một cách riêng biệt.
Làm theo các bước sau để chạy Python trên máy tính:
- Tải xuống Thonny IDE.
- Chạy file cài đặt Thonny vừa tải về trên máy tính của bạn.
- Vào phần File > New, sau đó, lưu tệp với phần mở rộng là .py. Ví dụ:
hello.py,quantrimang.py... - Bạn có thể đặt bất kỳ tên nào cho tệp miễn là phải kết thúc bằng .py.
- Viết mã Python vào tệp và lưu nó
- Sau đó, đi tới phần Run > Run current script hoặc đơn giản hơn là nhấn F5 để chạy file đó.
Cài đặt và chạy Python riêng biệt trên Windows
Bước 1: Tải Python tại đây: //www.python.org/downloads/, chọn phiên bản bạn cần, phiên bản mới nhất khi tôi viết bài viết này là Python 3.10.6.
Bước 2: Chạy tệp trình cài đặt và làm theo các bước để cài đặt Python
Trong quá trình cài đặt, hãy chọn Add Python to environment variables. Thao tác này sẽ thêm Python vào các biến môi trường và bạn có thể chạy Python từ bất kỳ phần nào của máy tính.
Ngoài ra, bạn có thể chọn đường dẫn nơi Python sẽ được cài đặt.
Sau khi hoàn tất quá trình cài đặt, bạn có thể chạy Python.
1. Chạy Python ở chế độ Ngay lập tức [Immediate mode]
Sau khi Python được cài đặt, chúng ta có thể nhập trực tiếp mã Python vào cửa sổ dòng lệnh và nhấn Enter để nhận kết quả đầu ra ngay lập tức. Hãy nhập lệnh sau vào cửa sổ lệnh:
pythonSau khi nhận được thông báo về phiên bản Python đã cài đặt, bạn có thể sử dụng nó như một máy tính. Hãy thử nhập:
1 + 1Sau đó nhấn Enter để nhận kết quả. Nhấn Enter nếu bạn muốn thoát hoàn toàn khỏi chế độ chờ lệnh của Python.
2. Chạy Python trong Môi trường IDE
Bạn có thể sử dụng bất kỳ phần mềm soạn thảo văn bản nào để viết kịch bản Python, miễn là lưu nó với phần đuôi mở rộng là .py. Tuy vậy, sử dụng IDE sẽ khiến việc viết code trở nên đơn giản hơn rất nhiều với các tính năng hữu ích như gợi ý, đánh dấu, kiểm tra cú pháp hay trình quản lý tệp... dành cho lập trình viên.
Cùng với việc cài đặt Python, một IDE có tên IDLE cũng được cài đặt và bạn có thể sử dụng nó để chạy Python trên máy tính của mình.
Khi bạn mở IDLE, một giao diện Python Shell sẽ được mở.
Để tạo file mới trong IDLE bạn nhấp vào File > New Windows hoặc nhấn tổ hợp phím tắt Ctrl+N.
Sao chép đoạn code Python sau để thử trong file vừa tạo
print["Xin chào!"]vào file vừa tạo, rồi nhấn Ctrl+S để lưu. File sẽ có đuôi là .py, đặt một cái tên cho nó, chẳng hạn: quantrimang-python.py.
Nhấn Run > Run module hoặc F5 để xem kết quả.
Đó, rất đơn giản và dễ dàng phải không nào. Bây giờ bạn đã chạy xong chương trình Python đầu tiên rồi đó.
Cài đặt và chạy Python trên Ubuntu
Cài đặt các denpendency sau:
$ sudo apt-get install build-essential checkinstall
$ sudo apt-get install libreadline-gplv2-dev libncursesw5-dev libssl-dev libsqlite3-dev tk-dev libgdbm-dev libc6-dev libbz2-devTải Python tại đây: //www.python.org/downloads/source/
Trong terminal, đi đến thư mục chứa file tải về và chạy lệnh sau để giải nén file. Tên file sẽ khác nhau tùy thuộc vào bản bạn tải về.
$ tar -xvf Python-3.6.2.tgzĐi đến thư mục đã giải nén, nhập lệnh:
$ cd Python-3.6.0Thực hiện các lệnh sau để biên dịch mã nguồn Python trên Ubuntu.
$ ./configure
$ make
$ make installNếu là người dùng mới, bạn nên cài đặt Sublime Text trên máy để viết code Python trên Linux. Nhập lệnh sau để cài:
$ sudo add-apt-repository -y ppa:webupd8team/sublime-text-2
$ sudo apt-get update
$ sudo apt-get install sublime-textMở Sublime Text, vào File > New File hoặc nhấn Ctrl + N để tạo một file mới.
Lưu file với tên tùy chọn, chẳng hạn quantrimang-python.py
Viết code và lưu nó:
print["Xin chào!"]Đi đến Tool > Build [Ctrl+B] bạn sẽ nhìn thấy kết quả của dòng lệnh trên ở cuối cửa sổ Sublime Text.
Và như vậy, bạn vừa chạy xong chương trình Python đầu tiên của mình trên Ubuntu.
Cài đặt và chạy Python trên macOS
Tải Python: //www.python.org/downloads/macos/
Mở file tải về để cài đặt theo hướng dẫn, thông báo cài đặt thành công sẽ hiện ra khi hoàn tất
Bạn có thể sử dụng ứng dụng viết code yêu thích hoặc dùng Sublime Text [công cụ được rất nhiều lập trình viên yêu thích]
Mở trình biên tập code của bạn lên, tạo file mới, lưu với phần mở rộng là .py
Viết code sau và lưu lại:
print["Xin chào!"]Tùy thuộc vào trình biên tập code của bạn mà lệnh để chạy code sẽ khác nhau, với Sublime Text thì nhấn Ctrl+B để xem kết quả khi chạy lệnh.
Vậy là đến đây bạn đã tự chạy được lệnh Python đầu tiên rồi.
Hãy cùng tìm hiểu một chương trình đơn giản khác trên Python trước khi chúng ta bắt đầu làm quen với các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình này nhé.