Tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh, hay còn gọi là wonder week, là cụm từ dùng để miêu tả các giai đoạn phát triển nhanh chóng của trẻ sơ sinh.
Giai đoạn đầu đời, trẻ sơ sinh thường có những thay đổi rất nhanh chóng cả về thể chất lẫn nhận thức. Khoảng thời gian từ khi bé mới được sinh ra cho tới khi bé bắt đầu biết lẫy, biết bò, biết ngồi,… là rất ngắn.
Chính những thay đổi nhanh chóng cả về mặt thể chất, trí tuệ, mức độ nhận biết, khả năng hoạt động khiến trẻ cảm thấy không thoải mái bởi bản thân chưa kịp thích ứng với những nhận thức và khả năng mới.
Trẻ cảm thấy không thoải mái bởi bản thân chưa kịp thích ứng [Ảnh: Freepik]
Giai đoạn được khoảng 8 tuần tuổi, trẻ sơ sinh bắt đầu nhận thức được con người và đồ vật xung quanh. Khi được 6 tháng tuổi, trẻ phân biệt được đâu là người thân, đâu là người lạ. Lúc này bé sẽ có tâm lý rụt rè, sợ hãi và khóc khi có người lạ lại gần.
Với trẻ dưới 2 tuổi, tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh là giai đoạn báo hiệu sự phát triển về khả năng vận động và năng lực trí tuệ của trẻ.
2Dấu hiệu của tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh
Thông thường, những biểu hiện tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh rất dễ nhận biết. Các mẹ có thể để ý thấy những dấu hiệu sau đây:
- Trẻ khóc nhiều, quấy hơn, đòi mẹ nhiều hơn
- Trẻ biếng ăn, bỏ ăn
- Trẻ khó ngủ hoặc ngủ không sâu
- Tâm trạng trẻ thường xuyên thay đổi, có thể đang vui thì ngay lập tức òa khóc, cáu gắt.
3Các tuần khủng hoảng ở trẻ
Các cột mốc đánh dấu tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh bao gồm:
- 5 tuần
- 8 tuần
- 12 tuần
- 17 tuần
- 26 tuần
- 36 tuần
- 44 tuần
- 53 tuần
Trên thực tế, não bộ của trẻ đã phát triển từ khi còn trong bụng mẹ, sau đó tiếp tục phát triển khi được sinh ra. Vì vậy, các mẹ cần lưu ý lấy ngày dự sinh làm mốc tính tuần khủng hoảng của trẻ.
4Tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh kéo dài bao lâu?
Thông thường, mỗi wonder week kéo dài khoảng 5 tuần, với 2 giai đoạn: "Bão tố" và "nắng đẹp".
- Giai đoạn "bão tố": Đây là giai đoạn trẻ bắt đầu học những kỹ năng mới. Các biểu hiện thường thấy là cái kỉnh, khóc lóc ăn vạ, khó chịu.Giai đoạn "nắng đẹp": Đây là giai đoạn trẻ đã học xong kỹ năng mới và có sự phát triển về khả năng nhận thức.
Thời gian kéo dài của tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh chỉ mang tính chất tham khảo, vì mỗi trẻ sẽ có tốc độ phát triển khác nhau.
Các tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh và trẻ đưới 2 tuổi thường rơi vào tuần thứ 5, 8, 12, 19, 26, 37, 46, 55, 64 và 75. Dưới đây là các biểu hiện chi tiết qua các wonder week của trẻ:
- Wonder week 1: Từ 4.5 – 5.5 tuần tuổi
Đây là tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh đầu tiên, lúc này trẻ có những chuyển biến đầu tiên về giác quan. Các mẹ sẽ thấy con hay khóc và biếng ăn. Vượt qua wonder week này, trẻ bắt đầu nhìn mọi thứ chăm chú hơn, có xu hướng muốn chạm vào mọi vật, biết cười và nhạy cảm với mùi hương.
Các mẹ sẽ thấy con hay khóc và biếng ăn [Ảnh: Freepik]
- Wonder week 2: Từ 7.5 – 9 tuần tuổi
Trong tuần khủng hoảng này, trẻ ổn định hơn, nhận biết được nơi phát ra âm thanh, bắt đầu khám phá và quan sát cơ thể mình. Biết tự phát ra âm thanh từ miệng.
- Wonder week 3: Từ 11.5 -12.5 tuần tuổi
Sau khi vượt qua tuần khủng hoảng thứ 3, trẻ bắt đầu tập lẫy, lật sấp, lật ngửa, ngóc đầu, cười nhiều, thích nghe các loại âm thanh đa dạng. Đây cũng là giai đoạn trẻ thường xuyên thức đêm, nên các mẹ hãy chuẩn bị sẵn tinh thần.
- Wonder week 4: Từ 14.5 -19.5 tuần tuổi
Thời điểm này, trẻ hay mút tay hoặc cầm nắm đồ vật bỏ vào miệng. Trẻ bắt đầu biết nhìn theo ba mẹ, tự đẩy núm ti ra khi đã bú no.
Trẻ hay mút tay hoặc cầm nắm đồ vật bỏ vào miệng [Ảnh: unflash]
- Wonder week 5: Từ 22.5 -26.5 tuần tuổi
Trẻ đã có thể cầm nắm, có thể ngồi dậy, nhổm người, biết thế nào là xa - gần. Trẻ cũng bắt đầu hét và cười lớn.
- Wonder week 6: Từ 33.5 - 37.5 tuần tuổi
Trong tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh này, bé đã có thể bắt chước người khác, biết thể hiện tâm trạng, cảm xúc, biết đung đưa người theo nhạc và bắt đầu tập bò.
- Wonder week 7: Từ 41.5 - 46.5 tuần tuổi
Lúc này, trẻ đã có thể nói được một số từ đơn, biết trả lời, biết chỉ vào đồ vật muốn lấy. Trẻ cũng cảm thấy hứng thú với trò chơi xếp chồng đồ vật lên nhau.
- Wonder week 8: Từ 50.5 - 54.5 tuần tuổi
Trẻ bắt đầu biết vịn để đứng dậy và tập đi. Trẻ cũng thích vẽ, thích cầm đồ vật đưa ra xa. Thời điểm này, trẻ đã có thể tự mặc hoặc cởi quần áo.
- Wonder week 9: Từ 59.5 - 61.5 tuần tuổi
Đây có thể coi là cột mốc của những khủng hoảng cuối cùng. Trẻ đã có thể pha trò, hay nũng nịu, thường xuyên bắt chước người lớn về cả biểu cảm lẫn hành động.
Trẻ thường xuyên bắt chước người lớn về cả biểu cảm lẫn hành động [Ảnh: Freepik]
- Wonder week 10: Từ 70.5 – 76 tuần tuổi
Giai đoạn này, trẻ đã có thể chạy nhảy. Trẻ có thể hệ thống các chuỗi sự kiện, thay đổi hành vi cho phù hợp. Trẻ cũng dần hoàn thiện phát triển tâm lý, xuất hiện sự đồng cảm và ích kỷ. Khả năng ngôn ngữ của trẻ cũng phát triển đầy đủ hơn.
5Mẹ cần lưu ý gì trong tuần khủng hoảng của trẻ
Trong giai đoạn tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh, các mẹ cần nằm lòng một số lưu ý quan trọng sau:
- Các cột mốc tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh không giống nhau. Các thời điểm kể trên chỉ mang tính chất tham khảo.
- Mẹ xác định các tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh bằng cách theo dõi các biểu hiện điển hình như chán ăn, ngủ ít, quấy khóc nhiều và bám mẹ.
- Ngoài ra, cần căn cứ theo độ tuổi, sự phát triển các kỹ năng của trẻ như tập lẫy, tập bò, tập đứng… để xác định xem có phải trẻ đang rơi vào tuần khủng hoảng hay không.
- Đối với trẻ sinh đủ tháng hay sinh non, tuần khủng hoảng đều được tính dựa vào ngày dự sinh.
6Một số điều mẹ cần làm trong tuần khủng hoảng Wonder Week
Ba mẹ nên hiểu rằng, những biểu hiện trong tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh là hết sức bình thường, ba mẹ không nên quá lo lắng. Bí kíp để đối phó là kiên nhẫn và mặc kệ.
Một số điều mà các mẹ cần làm trong giai đoạn này là:
- Hãy cho trẻ đi ngủ buổi tối sớm hơn bình thường từ 30 - 45 phút. Bỏ bớt 1 giấc ngủ ngày [đối với tuần 12 – 26 hoặc 37 – 55 hoặc 64]. Trước đó, hãy đảm bảo rằng sức khỏe của trẻ hoàn toàn bình thường, trẻ không bị thiếu ngủ hay có dấu hiệu mệt mỏi.
- Không ép trẻ ăn, nếu mẹ ép quá nhiều trẻ sẽ chuyển sang trạng thái biếng ăn tâm lý. Mẹ chỉ cần cho bé ăn khi bé đói.
- Chơi cùng trẻ, khuyến khích trẻ tập bò, đi, đứng…
- Khi trẻ đang khóc ăn vạ, mẹ hãy đánh lạc hướng trẻ bằng các hoạt động như massage cho trẻ, đưa trẻ đi dạo hoặc cùng trẻ chơi đồ chơi.
- Nếu trẻ khóc là do tã ướt, mẹ nên lưu ý đến loại tã đang sử dụng. Ưu tiên sử dụng các loại tã mềm mại, thông thoáng, thấm hút tốt.
7Đôi lời từ AVAKids
Tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh thực sự không quá kinh khủng như các mẹ vẫn nghĩ. Chỉ cần các mẹ quan sát và quan tâm trẻ đúng cách thì giai đoạn khủng hoảng này sẽ nhanh chóng qua đi. AVAKids hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích cho mẹ trong quá trình cùng trẻ lớn lên.
Nguyệt Minh tổng hợp
Trong những tuần khủng hoảng này, mẹ sẽ phải đương đầu với 3 biểu hiện chính của trẻ hay còn gọi là 3C – Crying [Khóc lóc], Clinginess [Đeo bám], và Crankiness [Cáu kỉnh].
Nguyên nhân là do trẻ chưa thích nghi kịp với các thay đổi về mặt nhận thức, cảm nhận và thể chất của bản thân mình. Đây là cả một quá trình trẻ “học hỏi và rèn luyện” đấy mẹ ạ.
Các tuần wonder week của bé bố mẹ cần lưu ý
Trong 2 năm đầu đời, bé sẽ trải qua 10 tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh ở các tuần thứ 5-8-12-19-26-37-46-55- 64-75.
Bố mẹ hãy thường xuyên theo dõi lịch wonder week dưới đây để chủ động hơn và không có những lo lắng không cần thiết khi trẻ tự dưng “khó ở” nhé.
Biểu hiện của trẻ trong Wonder week
Nếu bố mẹ thấy trẻ có các biểu hiện dưới đây trùng với thời gian trong bảng wonder week thì khả năng lớn là trẻ chỉ đang trong giai đoạn khủng hoảng tự nhiên mà thôi.
- Bé sẽ khóc nhiều hơn, hay cáu gắt…
- Bé có tâm trạng thất thường, đang chơi vui vẻ tự nhiên cáu hoặc ngược lại.
- Làm nũng, muốn bố/mẹ chơi cùng trẻ nhiều hơn.
- Nghịch hơn
- Bé cũng khó ngủ vào ban đêm, giấc ngủ không sâu, ngủ ít.
- Xuất hiện tình trạng trẻ biếng ăn
Làm thế nào để cùng con vượt qua tuần khủng hoảng?
Vì đây là phản ứng tâm sinh lý tự nhiên của bé trong quá trình phát triển, mẹ có thể áp dụng kinh nghiệm của các bậc cha mẹ trên khắp thế giới, được đúc kết bằng hai từ “mặc kệ”. Hãy để trẻ được tự do quấy khóc, thoải mái trong không gian riêng của mình.
Mẹ có thể áp dụng một số mẹo sau để trẻ cảm thấy dễ chịu hơn ở các mốc wonder week
- Cho con ngủ giấc đêm sớm hơn bình thường 30-45 phút.
- Không nên ép con ăn, tránh để biếng ăn sinh lý thành biếng ăn tâm lý. Mẹ chỉ cần đợi đến lúc con đói và đòi thì hãy cho ăn.
- Quan tâm con nhiều hơn, cùng chơi các trò chơi để luyện tập các kĩ năng con đang học.
- Khi con quấy khóc, mẹ hãy giúp con quên đi sự khó chịu bằng cách cho con thực hiện hoạt động con thích nhất như mát xa, ôm ấp, cho con đi ra ngoài chơi, nghịch nước.
Những kĩ năng trẻ đạt được sau wonder week:
Sau những tuần khủng hoảng, trẻ sẽ đạt được những thay đổi về mặt kỹ năng có thể khiến mẹ bất ngờ đấy!
Tuần thứ 5 – “Thế giới của sự thay đổi cảm nhận ở các giác quan”
Ngay sau khi đầy tháng trẻ sẽ bắt đầu “khó chiều” hơn nhưng mẹ đừng lo. Sau wonder week 1, trẻ sẽ bắt đầu biết nhìn mọi vật chăm chú hơn, muốn chạm vào mọi vật, cảm nhận được mùi hương…, đó là vì giác quan của trẻ đã đạt được một mốc phát triển mới rồi.
Tuần thứ 8 – “Thế giới của sự khám phá”
Trẻ sẽ có thể giữ đầu ổn định hơn, quay đầu về phía âm thanh, bắt đầu có dấu hiệu quan tâm đến đồ chơi, khám phá và quan sát những bộ phận cơ thể của mình. Trẻ còn có thể phát ra những âm thanh gầm gừ nho nhỏ nghe rất thú vị đấy.
Tuần thứ 12 – “Thế giới của sự biến đổi vận động”
Đây chính là mốc thời gian đánh dấu sự chuyển biến lớn đầu tiên của trẻ. Con sẽ bắt đầu biết lẫy, lật sấp, lật ngửa, ngóc đầu, cười nhiều hơn và thích nghe những âm thanh với tần số khác nhau.
Tuần thứ 19 – “Thế giới của những sự kiện”
Mẹ sẽ bắt đầu thấy trẻ biết cho tay vào miệng mút hoặc cầm nắm để bỏ tất cả mọi đồ vật trong tầm với nhét vào miệng, biết nhìn theo mẹ hoặc bố, đẩy núm ti ra khi đã no.
Tuần thứ 26 – “Thế giới của các mối quan hệ”
Sau khi hết giai đoạn “khó chịu” này, trẻ sẽ bắt đầu biết cầm nắm, biết ngồi dậy, nhổm người, bắt đầu biết hét và cười rất to.
Tuần thứ 37 – “Thế giới của các phạm trù”
Giai đoạn này, trẻ có thể nhận ra rằng một số đối tượng, cảm giác, động vật và con người thuộc các nhóm khác nhau. Sau khi hết quấy khóc, bỏ ăn, trẻ sẽ có dấu hiệu biết bắt chước người khác, muốn chơi trò chơi và đung đưa theo những bài nhạc quảng cáo và bắt đầu tập bò.
Tuần thứ 46 – “Thế giới của các trình tự”
Con sẽ bắt đầu nói những từ đơn, biết trả lời câu hỏi ngắn, biết chỉ vào đồ vật mà mình muốn, thích chơi xếp chồng đồ vật.
Tuần thứ 55 – “Thế giới của các chương trình”
Trẻ có khả năng đi vịn hoặc có thể đi vững, thích cầm đồ vật đưa ra xa, thích vẽ, tự mặc hoặc cởi quần áo.
Tuần thứ 64 – “Thế giới của các nguyên tắc”
Trẻ bắt đầu biết pha trò, biết nũng nịu, biết nịnh mẹ, biết bắt chước biểu cảm và hành động của người lớn.
Tuần thứ 75 – “Thế giới của các hệ thống”
Trẻ đã biết xâu chuỗi sự kiện thành hệ thống và có thể thay đổi hành vi cho phù hợp với hoàn cảnh. Khi gần 20 tháng tuổi, trẻ đã có thể hoàn toàn đi vững và chạy nhảy.
Bất cứ đứa trẻ nào cũng trải qua những giai đoạn khó khăn trong những năm đầu đời. Hãy đồng hành cùng trẻ và biến những ngày khủng hoảng thành những kỷ niệm khó quên của cả nhà, mẹ nhé!
Mẹ cần biết