Tại hội thảo "Con tự học, cha mẹ tự do" vừa qua, PGS. TS Chu Cẩm Thơ - Trưởng Ban Nghiên cứu Đánh giá giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam cho rằng, tự học không chỉ có nghĩa là con chủ động mở sách vở, ngồi vào bàn học đúng giờ. Tự học nghĩa là con xác định được mục tiêu, lên kế hoạch, chủ động thực hiện; con chủ động lựa chọn phương pháp cũng như người sẽ hỗ trợ mình quá trình học tập; đồng thời trẻ có thể chịu trách nhiệm về kết quả học tập, lao động của bản thân.
Trong bối cảnh giáo dục công dân toàn cầu, mỗi người cần biết nắm bắt thế giới và rèn luyện kỹ năng tự lập, tự chủ, tự lãnh đạo bản thân. Để hình thành năng lực người học, cần có: Năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất, năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
"Nếu không có tự học con người không thể trưởng thành. Kỹ năng tự học là kỹ năng quan trọng nhất, là đích đến của giáo dục khai phóng" [Ảnh: Shutterstock].
Làm thế nào để con tự học?
PGS. TS Chu Cẩm Thơ cho hay, để giúp trẻ tự học, tự chủ là cả một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và vun đắp từ chính "cái nôi" gia đình. Sự chuẩn bị của cha mẹ, bồi đắp niềm tin cho con là những bước khởi đầu cơ bản cho quá trình giúp con trẻ tự học được trong tương lai. Điều quan trọng là các bậc phụ huynh cần có sự cởi mở trong nhận thức, sẵn sàng đón nhận cái mới nhưng không quên đồng hành cùng con.
PGS. TS Chu Cẩm Thơ nhấn mạnh: "Chúng ta không thể tự giàu có, tự hạnh phúc mà muốn hạnh phúc phải đặt mình trong chính bối cảnh của xã hội. Chúng ta cần học tập suốt đời, cần có kỹ năng tự học". Sự học giúp mỗi người mở mang tầm kiến thức, hiểu biết chứ không phải học chỉ để lấy điểm.
Hành trình giúp con tự học bắt đầu từ sự thấu hiểu, tạo động lực, bằng cách:
- Khen ngợi, ghi nhận sự nỗ lực của con
- Ghi nhận những hành vi xứng đáng
- Ứng xử công bằng giữa mọi người
- Lắng nghe những mối quan tâm của con
- Giúp con cân bằng
- Hướng dẫn con thực hiện
- Tạo sự tin tưởng cho con.
Để con tự học, tự chủ, cha mẹ cần giáo dục trong một hành trình bền bỉ [Ảnh: PoMath].
Cha mẹ cần thay đổi suy nghĩ
PGS. TS Chu Cẩm Thơ cho rằng, cha mẹ cần có phương pháp để hướng trẻ đến suy nghĩ "con có thể làm được" bằng chính sự kiên trì, nỗ lực, thay vì "con không biết" hay "con không thể làm được". Hơn thế nữa, khi thấu hiểu thì phụ huynh có thể giúp con kết nối với cuộc sống rộng lớn ngoài kia.
Một số bậc phụ huynh có thói quen kiểm tra bài vở của con một cách bất ngờ. Nguyên nhân có thể xuất phát từ sự nghi ngờ, không tin tưởng độ trung thực trong quá trình học tập của con. Điều này có thể khiến trẻ rơi vào tâm lý bị giám sát, không thoải mái. Cha mẹ nên dành thời gian quan sát và nếu nhận thấy con có những "biểu hiện" không trung thực thì hãy khéo léo trò chuyện "gỡ rối" cùng con.
Sự đồng hành hiệu quả của cha mẹ chỉ đạt được khi tìm ra phương pháp chỉ dạy đúng, phối hợp cùng sự giáo dục của thầy cô, học hỏi từ bạn bè.
Cần phải hiểu, sự tự học của con là tấm gương phản chiếu hình ảnh của chính phụ huynh. Bởi vậy, thay vì chỉ tập trung vào rèn con, các bậc cha mẹ cũng cần thay đổi suy nghĩ, điều chỉnh hành vi của bản thân. Cha mẹ chính là người quyết định rằng con cái của mình có thể trở thành đứa trẻ tự học, tự chủ được hay không.
Kỹ năng tự học là một trong những kỹ năng quan trọng mà trẻ cần được rèn luyện và phát triển ngay từ nhỏ. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh vẫn gặp khá nhiều khó khăn trong việc dạy trẻ tự học. Cùng Trường Quốc Tế Saigon Pearl [ISSP] tham khảo bài viết dưới đây để tìm hiểu những cách dạy con kỹ năng tự học hiệu quả.
Đặt lịch tham quan Trường Quốc Tế ISSP tiêu chuẩn Mỹ ngay hôm nay để trải nghiệm phương pháp rèn luyện kỹ năng tự học cho học sinh qua hình thức học tập theo cách truy vấn
Khái niệm kỹ năng tự học
Kỹ năng tự học là khả năng tư duy học tập, tự trau dồi các kiến thức, kỹ năng trong cuộc sống. Trẻ có kỹ năng tự học thường có xu hướng thích học hỏi, khám phá thế giới xung quanh. Đồng thời, trẻ cũng sẽ biết cách thu thập, chọn lọc các thông tin hữu ích và biến chúng thành kiến thức của riêng mình. Kỹ năng này sẽ kích thích khả năng tư duy, gia tăng sự hứng thú trong học tập, từ đó, tạo tiền đề cho trẻ phát triển một cách toàn diện trong tương lai. Chính vì vậy, phụ huynh nên áp dụng những cách dạy con kỹ năng tự học trong quá trình giáo dục trẻ để giúp trẻ sớm hình thành và rèn luyện kỹ năng này ngay từ lúc nhỏ.
\>> Tìm hiểu Chương Trình Tiểu Học tại Trường Tiểu Học Quốc Tế ISSP
Cách dạy con kỹ năng tự học hiệu quả
Để việc dạy con kỹ năng tự học đạt hiệu quả tốt nhất, các bậc phụ huynh có thể tham khảo một số cách thông dụng sau đây:
1. Dạy con kỹ năng tự học bằng việc rèn luyện tính tự giác
Rèn luyện tính tự giác cho trẻ là cách hữu hiệu nhất, hay được các bố mẹ sử dụng khi dạy con kỹ năng tự học. Trẻ có tính tự giác sẽ tập trung cao độ trong quá trình học tập, khả năng tiếp thu lượng kiến thức mới tốt hơn.
Để phát triển tính tự giác ở trẻ, các phụ huynh hãy bắt đầu bằng cách giúp con hiểu được tầm quan trọng của việc học tập đối với tương lai sau này. Bố mẹ có thể dành thời gian để trò chuyện cùng con về nhiệm vụ của từng thành viên trong gia đình và giúp con hiểu được nhiệm vụ cần thiết của mình là học tập thật tốt.
2. Giúp con chủ động trong việc tư duy
Nhiều chuyên gia về giáo dục khuyến cáo nên để trẻ tự động não, có hướng giải quyết riêng trong các tình huống gặp phải trong học tập và cuộc sống. Phụ huynh chỉ nên đưa ra các gợi ý nhỏ để hỗ trợ trẻ. Phương pháp này sẽ giúp hướng trẻ chủ động hơn trong học tập, kích thích khả năng tư duy và sáng tạo ở trẻ.
Các bậc phụ huynh có thể cùng con chơi các trò chơi về trí tuệ như cờ vua, cờ tướng, xếp hình… hay đưa ra các tình huống giả định ngay tại nhà và để trẻ tự đưa ra phương hướng giải quyết. Sau khi kết thúc, bố mẹ hãy đưa ra giải đáp, lời khuyên để giúp con hiểu rõ vấn đề và ghi nhớ bài học lâu hơn. Tương tự, khi trẻ gặp phải các bài tập khó, cha mẹ hãy hướng dẫn trẻ tự tìm thêm các tài liệu tham khảo trên mạng và sách tham khảo để giải bài.
3. Học tập cùng con theo hình thức “học mà chơi”
Để khiến cho tâm trạng của trẻ thoải mái và dễ tiếp thu các bài học hơn, các bậc phụ huynh hãy biến các buổi học thành khoảng thời gian mà trẻ yêu thích, đặc biệt hứng thú thông qua hình thức “học mà chơi”. Đây là phương pháp đặc biệt hiệu quả trong việc dạy con kỹ năng tự học.
Bố mẹ có thể thử áp dụng phương pháp dạy học bằng hình ảnh, âm thanh liên quan đến sở thích của trẻ để gia tăng sự hứng thú trong lúc học cho bé. Ngoài ra, phụ huynh có thể lồng ghép các bài học vào các trò chơi vui nhộn để trẻ có thể vừa vui chơi, vừa có thể tiếp thu những kiến thức mới một cách hiệu quả. Cha mẹ hãy luôn tạo niềm vui và sự thoải mái cho trẻ trong giờ học, đừng biến việc học trở thành nỗi ám ảnh của con.
4. Giảm áp lực của việc học tập cho con
Cuối cùng, để có thể dạy con kỹ năng tự học một cách hiệu quả, các bậc phụ huynh cũng nên giảm áp lực của việc học tập cho con.
Trên thực tế, có rất nhiều trường hợp phụ huynh tự tạo áp lực con, muốn con mình phải thật nổi trội, phải giỏi hơn bạn bè đồng trang lứa. Vì vậy, phụ huynh luôn thúc ép con mình không ngừng học tập, trau dồi kiến thức bất kể thời gian trong ngày. Chính điều này đã vô tình gây ra những áp lực vô hình, đè nặng lên cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của trẻ. Theo thời gian, trẻ sẽ trở nên thụ động, ít nói, cảm thấy gò bó, không thoải mái với việc học.
Trau dồi kiến thức là chuyện cả đời. Vì thế, cha mẹ đừng nên thúc ép, tạo áp lực hoặc thường xuyên kiểm tra tiến độ học hành của con. Thay vào đó, hãy lồng ghép các buổi kiểm tra kiến thức này vào những giờ sinh hoạt cùng gia đình qua những hoạt động vui chơi tập thể. Phụ huynh cũng có thể khuyến khích trẻ bằng cách trao thưởng nếu trẻ trả lời đúng câu hỏi được đưa ra. Điều này sẽ giúp trẻ có hứng thú với việc học hơn. Qua đó, trẻ sẽ dần lấy lại được niềm yêu thích với học tập và bắt đầu hình thành kỹ năng tự học.
Trường Quốc Tế Saigon Pearl [ISSP]
Tọa lạc tại khu vực Bình Thạnh, TP.HCM, Việt Nam, Trường Quốc Tế Sài Gòn Pearl [ISSP] là trường mầm non và trường tiểu học quốc tế dành cho học sinh độ tuổi từ 18 tháng đến 11 tuổi. Trực thuộc tập đoàn giáo dục quốc tế lâu đời Cognita với hơn 85 trường thành viên trên toàn thế giới, ISSP là một trong những trường mầm non và tiểu học duy nhất tại TP.HCM được chứng nhận toàn diện bởi 2 tổ trường quốc tế Mỹ chức uy tín quốc tế là CIS [Council of International School] và NEASC [New England Association of Schools and Colleges]. Ở thời điểm hiện tại, trường học quốc tế ISSP cũng đang là trường ứng cử viên giảng dạy chương trình Tú Tài Quốc Tế Bậc Tiểu Học [IB PYP].
Khi theo học tại Trường Quốc Tế ISSP – một trong những trường quốc tế Mỹ chất lượng và uy tín, việc học tập theo cách truy vấn [Inquiry-based] bao gồm học tập giải quyết vấn đề và học tập theo dự án sẽ giúp trẻ nuôi dưỡng đam mê, trí tò mò, tăng sự phấn khích và hào hứng trong học tập. Từ đó, góp phần giúp trẻ phát triển và rèn luyện kĩ năng tự học của mình.
Trường Quốc tế Sài Gòn Pearl luôn mong muốn và khuyến khích quý phụ huynh đến tham quan trực tiếp tại trường. Bởi thông qua hoạt động trải nghiệm thực tế này, phụ huynh sẽ có những đánh giá khách quan và chính xác hơn về môi trường học tập cũng như cơ sở vật chất tại trường. Quý phụ huynh có thể liên hệ đặt lịch tham quan trường hoặc liên hệ với Phòng Tuyển Sinh của trường ISSP bằng 2 cách bên dưới:
- Số điện thoại: +84 [028] 2222 7788.
- Email: admissions@issp.edu.vn.
Trên đây là những thông tin về các cách dạy con kỹ năng tự học hiệu quả. Trường Quốc Tế Sài Gòn Pearl hy vọng sau khi đọc xong bài viết, quý phụ huynh sẽ tìm được những cách thức phụ hợp để bắt đầu giáo dục con em của mình ngay từ hôm nay.