Tác giả Lê Hữu Trác
Quảng cáo
Xem thêm:
- Soạn bài Vào phủ chúa Trịnh [Thượng kinh kí sự] - Lê Hữu Trác siêu ngắn
- Soạn bài Vào phủ chúa Trịnh - Ngắn gọn nhất
1. Tiểu sử
- Lê Hữu Trác [1724 – 1791] hiệu là Hải Thượng Lãn Ông, người làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương [nay thuộc huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên].
- Dòng tộc ông vốn có truyền thống khoa bảng: ông nội, bác, chú, anh và em họ đều đỗ Tiến sĩ và làm quan to.
- Thân sinh của ông từng đỗ Đệ tam giáp Tiến sĩ, làm Thị lang Bộ Công triều Lê Dụ Tông, gia phong chức Ngự sử, tước Bá, khi mất được truy tặng hàm Thượng thư [năm Kỷ Mùi 1739].
- Khi ấy, Lê Hữu Trác mới 20 tuổi, ông phải rời kinh thành về quê nhà, vừa trông nom gia đình vừa chăm chỉ đèn sách, mong nối nghiệp gia đình, lấy đường khoa cử để tiến thân.
- Nhưng xã hội bấy giờ rối ren, các phong trào nông dân nổi dậy khắp nơi. Chỉ một năm sau [1740], ông bắt đầu nghiên cứu thêm binh thư và võ nghệ.
- Chẳng bao lâu sau, ông nhận ra xã hội thối nát, chiến tranh chỉ tàn phá và mang bao đau thương, làm ông chán nản muốn ra khỏi quân đội, nên đã nhiều lần từ chối sự đề bạt.
- Đến năm 1746, nhân khi người anh ở Hương Sơn mất, ông liền viện cớ về nuôi mẹ già, cháu nhỏ thay anh, để xin ra khỏi quân đội, thực sự “bẻ tên cởi giáp” theo đuổi chí hướng mới.
- Ông là một danh y, không chỉ chữa bệnh mà còn soạn sách và mở trường dạy nghề thuốc để truyền bá y học.
- Bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh gồm 66 quyển, là công trình nghiên cứu y học xuất sắc nhất của ông trong thời trung đại Việt Nam.
2. Sự nghiệp văn học
-Bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnhkhông chỉ có giá trị về y học mà còn có giá trị văn học, lịch sử, triết học.
- Qua tác phẩm, có thể thấy Lê Hữu Trác còn là một nhà văn, nhà thơ với những đóng góp đáng ghi nhận cho văn học nước nhà.
SƠ ĐỒ TƯ DUY - TÁC GIẢ LÊ HỮU TRÁC
Loigiaihay.com
- Giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh
- Phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh của Lê Hữu Trác.
- Cảm nhận của em về đoạn văn Vào phủ chúa Trịnh trích trong Thượng kinh kí sự của Lãn Ông Lê Hữu Trác.
- Cảm nhận về đẹp tâm hồn và nhân cách của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh
Quảng cáo
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Ngữ Văn 11 - Xem ngay
Báo lỗi - Góp ý
Giới thiệu về tác giả Lê Hữu Trác và đoạn trích.
Câu 1: Giới thiệu về tác giả Lê Hữu Trác và đoạn trích.
Câu trả lời:
* Tác giả
- Lê Hữu Trác [1724- 1791], hiệu Hải Thượng Lãn Ông.Quê ở Liêu Xá, huyện Đường Hào. Xuất thân trong một gia đình quý tộc thời Lê - Trịnh. Ông là một danh y, vừa làm thuốc chữa bệnh, vừa viết sách, vừa mở trường dạy nghề thuốc để truyền bá y học. Ông có tác phẩm mang tên "Hải Thượng Y tông tâm lĩnh" được đánh giá là "Bách khoa toàn thư y học thế kỉ XVIII" bao gồm 65 quyển soạn thảo trên 40 năm, không chỉ có giá trị về y học mà còn có giá trị về văn học, lịch sử, triết học. Qua tác phẩm, có thể thấy Lê Hữu Trác còn là nhà văn, nhà thơ với những đóng góp đáng ghi nhận cho văn học nước nhà.
* Đoạn trích:
- Ghi lại cảnh tác giả vào phủ chúa để bắt mạch, kê đơn cho thế tử Trịnh Cán [1/2/1782]
Bố cục: gồm có 2 phần:
- Phần 1 [ từ đầu đến xem mạch Đông cung cho thật kĩ ]: Bức tranh cuộc sống hiện thực sôi động nơi phủ chúa
- Phần 2 [ còn lại ]: Cảnh Lê Hữu Trác bắt mạch, kê đơn cho thế tử Trịnh Cán.
1. Tiểu sử nhà văn Lê Hữu Trác
Lê Hữu Trác là một Đại danh y, sinh năm 1720 - mất năm 1791, hưởng thọ 71 tuổi. Ông sinh ra và lớn lên tại làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, thị trấn Hải Dương [nay thuộc xã Hoàng Hữu Nam, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên]. Ông có tên hiệu là Hải Thượng Lãn Ông, Hải Thượng là 2 từ viết tắt của quê hương ông, còn Lãn Ông có nghĩa là ông lười biếng, chán ghét công danh, không màng danh lợi.
Từ năm 26 tuổi trở đi ông chuyển đến quê mẹ ở xứ Bầu Thượng, xã Tĩnh Diệm, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, nay là xã Sơn Quang, huyện Hương Sơn để sinh sống cho đến khi mất.
Lê Hữu Trác xuất thân trong một gia đình có truyền thống hiếu học, dòng dõi vốn có truyền thống khoa bảng, ai cũng học rộng, tài cao, đỗ Tiến sĩ và làm quan to.
Thuở nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh, học giỏi, trí tuệ hơn người. Ông được cha cho lên Kinh kỳ theo học và thi đậu liền Tam trường. Đến năm 19 tuổi, cha mất,ông quyết định xếp bút về nhà vừa chịu tang cha vừa lo kế nghiệp gia đình và phụng dưỡng mẹ già.
Lúc bấy giờ ông vẫn rất chăm chỉ đèn sách, dùi mài kinh sử mong lấy đường khoa cử để tiến thân. Tuy nhiên thời thế lúc bấy giờ rất rối ren, người người đua chen danh lợi còn các phong trào nông dân thì nổi dậy khắp nơi. Vì vậy ông gạt con đường sách vở và bắt đầu nghiên cứu thêm binh thư, võ nghệ và xung phong tham gia vào quân ngũ. Ông cũng từng ờ trong quân của chúa Trịnh và lập được ít nhiều công trạng,
Sau một thời gian ngắn, ông nhận ra đây không phải là lẽ sống của đời mình vì xã hội quá loạn lạc, sự tranh giành quyền lực, bạo loạn xảy ra khắp nơi,… nên ông đã kiên quyết từ chối mọi sự đề bạt.
Đến năm 1746, ông chính thức rời khỏi quân ngũ với lý do là về chăm mẹ già và các cháu nhỏ mồ côi và sống một cuộc đời ẩn sĩ thanh cao, không màng danh lợi.
Một thời gian sau ông bỗng dưng ốm nặng tuy được đưa đi chữa trị khắp nơi nhưng vẫn không tiến triển. May mắn thay, có người chỉ ông đến một thầy thuốc có tiếng tên Trần Độc ở Nghệ An nhờ cứu chữa và ông đã khỏi bệnh.
Trong thời gian chữa bệnh tại đây, Lê Hữu Trác bắt đầu nghiên cứu sách về y học. Với trí thông minh, học cao hiểu rộng của mình, ông đã tự mình tiếp nhận những kiến thức về y học một cách rất nhanh chóng. Người thầy thuốc họ Trần nhận thấy khả năng và lòng quyết tâm của ông nên bày tỏ mong muốn truyền nghề. Từ đây, trở thành một y sĩ có tiếng và gắn bó trọn đời với nghề thầy thuốc.
Ngoài là một danh y chữa bệnh có tiếng, ông còn soạn sách và mở trường dạy nghề thuốc để truyền bá y học.
Năm 1782, ông được lệnh chúa triệu về kinh đô để chữa bệnh cho Thế Tử Trịnh Cán. Vì tài năng nên ông nhận được rất nhiều ân sủng, biết vậy nên bọn ngự y trong triều đình ghen tỵ với ông, không bốc thuốc theo đơn của ông nên việc chữa bệnh cho thế tử không thành.
Sống trong kinh đô nhưng lòng ông lúc nào cũng muốn quay trở về quê hương của mình. Sau nhiều lần tìm cách thoái lui không thành, ông liền viện cớ người nhà ốm nặng để thoát khỏi kinh đô.