Lụm lớn là gì

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Săn bắt và hái lượm là một kiểu kinh tế của một xã hội, cộng đồng người cổ xưa hoặc lạc hậu trong thời đại ngày nay. Đây là một loại hình kinh tế tự nhiên theo đó hầu hết hoặc tất cả các nguồn thức ăn thu được từ việc hái và lượm lặt các loài thực vật có sẵn [thường là hái, lượm các quả, quả mọng ở cây bụi, đào bới các củ...] và săn bắt các loài động vật hoang dã, hoặc thu lượm các động vật khác như nghêu, sò, ốc, hến.... Nền kinh tế này trái ngược với xã hội nông nghiệp nơi nguồn thực phẩm phụ thuộc chủ yếu vào các loài động, thực vật đã thuần dưỡng [chăn nuôi và trồng trọt]. Săn bắt và hái lượm là chế độ sinh hoạt của tổ tiên của người tiền sử cũng như tất cả các người hiện đại đã thực hiện phương thức sinh sống săn bắt hái lượm mãi cho đến cách đây khoảng 10.000 năm.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Những con người đầu tiên có lẽ đã sống chủ yếu vào hái, lượm, nhặt các sản vật có sẵn từ tự nhiên, săn bắt không thực tế vì thời này con người chưa phát minh ra các công cụ săn bắt hiệu quả [??]. Người cổ sống trong môi trường tự nhiên phong phú cho phép họ thu thập các sản vật như thịt thừa, trứng, các loại hạt và hoa quả. Thay vì giết chết động vật lớn để lấy thịt, họ sử dụng các xác động vật lớn bị giết bởi những kẻ săn mồi khác hoặc xác từ động vật đã chết do nguyên nhân tự nhiên.

Săn bắt và thu thập được có lẽ là đời sống sinh hoạt của xã hội loài người bắt đầu khoảng 1,8 triệu năm trước với Homo erectus, và từ sự xuất hiện Homo sapiens khoảng 50 nghìn năm trước đây. Loài người vẫn chỉ ở chế độ tự cung tự cấp cho đến khi kết thúc giai đoạn khoảng 10.000 năm trước đây, và sau này đã được thay thế dần dần của cuộc cách mạng ở thời kỳ đồ đá mới.

Một phát hiện mới nhất về các dấu hiệu của một lò mổ thời cổ đại tại Tanzania cho biết những người thời cổ nắm được những kỹ thuật săn bắt khá phức tạp, có ý kiến cho rằng người tiền sử đã có khả năng phục kích những đàn động vật lớn sau khi cẩn thận chọn ra mục tiêu sẽ hạ thủ điều này có thể đi đến khẳng định rằng thời điểm con người bắt đầu săn bắt đã được đẩy lùi đến khoảng 2 triệu năm trước.[1]

Sau phát minh của nông nghiệp, săn bắt hái lượm đã được thay thế bằng nông nghiệp hay trồng trọt, chăn nuôi trong hầu hết các nơi trên thế giới. Sự phân công lao động xã hội thành loại hình săn bắt hái lượm đã được thay thế bằng hoạt động tìm kiếm thức ăn với canh tác và nuôi giữ động vật. Sống trong môi trường tự nhiên phong phú, hoạt động săn bắt hái lượm được sử dụng và coi đó như một phương thức kiếm sống tự nhiên để thích ứng trong nhũng trường hợp thiếu đói. Tuy nhiên hình thức săn bắt và hái lượm trong ngày nay cũng chưa hoàn toàn biến mất, nhất là những vùng miền còn nghèo nàn, lạc hậu, vẫn còn nhiều trường hợp con người phải sống dựa vào việc mò cua, bắt ốc, mót thóc, mót lúa....

Ngay nay, một số bộ phận người, nhiều nhóm sắc tộc, bộ lạc vẫn tiếp tục săn bắt hái lượm lối sống, mặc dù số lượng của họ đã giảm xuống do một phần đông gia nhập vào cộng đồng nông nghiệp đang phát triển. Nhiều người trong số họ cư trú ở các vùng khô cằn và rừng nhiệt đới ở các nước đang phát triển. Trong cuộc cạnh tranh sử dụng đất đai, các xã hội sống bằng săn bắt hái lượm di chuyển đến các khu vực khác sau khi sử dụng xong nguồn thực phẩm tại đây.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ “Thuật săn bắt xuất hiện từ 2 triệu năm trước”. Thanh Niên Online. Truy cập 13 tháng 6 năm 2014.

• Barnard, A. J., ed. [2004]. Hunter-gatherers in history, archaeology and anthropology. Berg. ISBN 1-85973-825-7.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả [liên kết] Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả [liên kết]
• Bettinger, R. L. [1991]. Hunter-gatherers: archaeological and evolutionary theory. Plenum Press. ISBN 0-306-43650-7.
• Brody, Hugh [2001]. The Other Side Of Eden: hunter-gatherers, farmers and the shaping of the world. North Point Press. ISBN 0-571-20502-X.
• Lee, Richard B. and Irven DeVore, eds. [1968]. Man the hunter. Aldine de Gruyter. ISBN 0-202-33032-X.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả [liên kết] Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả [liên kết]
• Meltzer, David J [2009]. First peoples in a new world: colonizing ice age America. University of California, Berkeley. ISBN 0-5202-5052-4.
• Morrison, K. D. and L. L. Junker, eds. [2002]. Forager-traders in South and Southeast Asia: long term histories. Cambridge University Press. ISBN 0-521-01636-3.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả [liên kết] Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả [liên kết]
• Panter-Brick, C., R. H. Layton and P. Rowley-Conwy, eds. [2001]. Hunter-gatherers: an interdisciplinary perspective. Cambridge University Press. ISBN 0-521-77672-4.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả [liên kết] Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả [liên kết]
• Turnbull, Colin [1987]. The Forest People. Touchstone. ISBN 978-0671640996.

• Nature's Secret Larder - Wild Foods & Hunting Tools.
• A wiki dedicated to the scientific study of the diversity of foraging societies without recreating myths
• Balmer, Yves [2003–2009]. “Ethnological videos clips. Living or recently extinct traditional tribal groups and their origins”. Andaman Association.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tiến trình tiến hóa loài người
• Tiến hóa loài người

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Nature's Secret Larder - Wild Foods & Hunting Tools.
• A wiki dedicated to the scientific study of the diversity of foraging societies without recreating myths
• Balmer, Yves [2013]. “Ethnological videos clips. Living or recently extinct traditional tribal groups and their origins”. Andaman Association. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2014.