Xã hội: đời sống của các tầng lớp nhân dân chưa đựoc cải thiện nhiều; thất nghiệp, nợ nần, đói kém vẫn diến ra ở cả thành thị và nông thơn
Hoạt động 1: Thảo luận nhóm
-GV chia lớp ra làm 3 nhóm, + Nhóm 1: Nêu đường lối và phương pháp đấu tranh mới của Đảng.
+ Nhóm 2: Nêu những phong trào đấu tranh tiêu biểu + Nhóm 3: Nêu ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của phong trào dân chủ
1936-1939 - Các nhóm tiến hành thảo luận và sau đó GV u cầu các nhóm lần lượt
lên trình bày vấn đề đựoc phân cơng.Sau trình bày của mỗi nhóm , GV nhận xét bổ sung và kết luận khái quát
-GV mở rộng và nhấn mạnh những ý sau: + Nhóm 1: Đường lối và phương pháp đấu tranh của Đảng đựoc xây
dựng dựa trên tinh thần Nghị quyết của Đại hội VII của QTCS và căn cứ vào tình hình cụ thể của VN. Đường lối và phương pháp đấu tranh thể
hiện sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng. + ĐD đại hội thực chất là các cuộc họp của nhân dân để thảo ra bản dân
nguyện gởi tới phái đoàn của Quốc hội Pháp sẽ sang điều tra tình hình ở ĐD.Đây là một phong trào công khai hợp pháp, bề ngoài dường như
hưởng ứng chủ trương của Quốc hội Pháp. Khi phong trào diến ra rầm rộ , sôi nổi trong cả nước, lôi cuốn đông đảo các tầng lớp nhân dân tham
gia thì chính quyền thực dân hoảng sợ, nên đã cấm phong trào hoạt động. + Đấu tranh nghị trường:
là hình thức đấu tranh mới rất hiếm ở các tuộc địa Đảng rất nhạy bén, sáng tạo, tận dụng mọi điều kiện đẻ có thể tổ chức đấu tranh.
+ Đấu tranh trên lĩnh vực báo chí. là hình thức đấu tranh mới của Đảng
là cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tửong và văn hóa : tuyên truyền đường lối quan điểm của Đảng, chống quan điểm thực dân, phản động và
phi vô sản.Mặt khác báo chí tập hợp, hướng dẫn đấu tranh của quần chúng.
chỉ tập trung một số ngành đáp ứng nhu cầu chiến tranh. Kinh tế VN vẫn là nền kinh tế lạc hậu và lệ
thuộc Pháp. b. Xã hội : đời sống của các tầng lớp nhân dân chưa
đựoc cải thiện nhiều;thất nghiệp, nợ nần, đói kém vẫn diến ra ở cả thành thị và nông thôn.
II. PHONG TRÀO DÂN CHỦ 1936- 1939 1. Hội nghị Ban chấp hành Trung ương ĐCS
Đông Dương tháng 7-1936.
- Nhiệm vụ chiến lược cách mạng: Chống đế quốc,
chống phong kiến.Nhiệm vụ trước mắt là chống bọn phản động thuộc địa, chống phát xít, chống chiến
tranh đòi tự do, cơm áo, hồ bình.
- Phương pháp đấu tranh: Kết hợp cơng khai và bí
mật hợp pháp và bất hợp pháp.
- Chủ trương thành lập Mặt trận nhân dân thống nhất
phản đế ĐD tháng 31938, đổi thành MTDCĐD. 2Những phong trào đấu tranh tiêu biểu:
a. Đấu tranh đòi tự do, dân sinh, dân chủ. - Phong trào ĐD đại hội 1936
- Phong trào đón Gơđa 1937 - Cuộc mit tinh lớn tại Hà Nội 1.5.1938
b.Đấu tranh nghị trường: - Đảng đưa người ra tranh cử vào Viện Dân biểu ở
Trung và Bắc Kỳ, Hội đồng Quản hạt Nam kỳ.. để đấu tranh công khai.
c. Đấu tranh trên lĩnh vực báo chí. - Xuất bản các tờ báo công khai: Tiền Phong, Lao
động, Tin tức nhiều sách chính trị-lý luận , - Các tác phẩm văn học hiện thực phê phán.
- Tác động: nd được giác ngộ con đường CM của Đảng
3. Ý nghĩa, bài học kinh nghiệm của phong trào dân chủ 1936-1939
a. Ý nghĩa: - Là phong trào quần chúng rộng lớn, có tổ chức, do Đảng lãnh đạo.
- Kết quả: Chính quyền thực dân phải nhượng bộ một số yêu sách về dân sinh dân chủ
- Quần chúng được giác ngộ, tham gia vào mặt trận, trở thành lực lượng chính trị hùng hậu của CM. Đội
ngũ cán bộ, đảng viên được rèn luyện, trưởng thành. b. Bài học kinh nghiệm: Tích lũy được nhiều bài học
kinh nghiệm trong việc xây dựng mặt trận dân tộc thống nhất.tổ chức, lãnh đạo quần chúng đấu tranh
công khai. Đồng thời thấy được hạn chế của mình.
54
Phong trào dân chủ 1936-1939 là cuộc tập dượt, chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám sau này.
IV- SƠ KẾT BÀI HỌC: Củng cố bài học: Sự chuyển biến chính trị, kinh tế, XHCN
- Sự chuyển hướng đấu tranh của Đảng và phong trào đấu tranh với những hình thức đấu tranh mới. Câu hỏi và bài tập: Em có nhận xét gì về qui mơ , lực lượng tham gia và hình thức đấu tranh trong PTDC
1936-1939 Hướng dẫn trả lời: Qui mơ, phạm vi tồn quốc, pt sơi nổi nhát là ở các đô thị. Lực lượng tham gia: đông dảo
các tầng lớp nhân dân. Hình thức đấu tranh: cơng khai hợp pháp mittinh, biểu tìn, báo chí , nghị trường.
55
Ngày soạn: 30102008 Tiết 32 BÀI 18
PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC 1939-1945 I- MỤC TIÊU BÀI HỌC: Học xong bài nầy , HS nắm được:
1Về kiến thức: Đường lối CM đúng đắn , sự lãnh đạo tài tình của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. -Cơng cuộc chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa của Đảng
-Diễn biến của Tổng khởi nghĩa tháng Tám. -Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của CMTT năm 1945.
2Về kỹ năng : -Rèn luyện kỹ nang xác định kiến thức cơ bản, sự kiện cơ bản
-Rèn luyện kỹ năng phân tích , so sánh ,đánh giá các sự kiện lịch sử. 3Về thái độ.
-Bồi dưỡng niềm tin vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng. -Bồi dưỡng tinh thần hăng hái , nhiệt tình CM , khơng quản gian khổ , hi sinh vì sự nghiệp CM ; noi gương tinh
thần CMTT của ông cha , trân trọng giữ gìn và biết phát huy thành quả CMTT. II. PHƯƠNG PHÁP: thuyết trình kết hợp với phân tích , khái quát hóa.
III. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY HỌC: Sử dụng lược đồ để tường thuật diễn biến các cuộc khởi nghĩa ,TKN IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp:
2. Bài cũ: Sự chuyển hướng đấu tranh của Đảng và ptđtranh với những hình thức đấu tranh mới? 3. Dẫn dắt vào bài mới
4. Hoạt động dạy học trên lớp
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦYTRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC CƠ BẢN
Hoạt động 1: Cả lớp- cá nhân H: Tình hình chính trị thế giới và trong nước có nét gì nổi bật?
-HS dựa vào SGK trả lời. - GV nhận xét chốt ý và phân tích thêm: trong số các thuộc địa của
các nước phương Tây ở châu Á, Nhật chiếm đựoc duy nhất có ĐD và phát xít Nhật đã giữ nguyên hệ thống chính quyền của thực dân
Pháp. Tại sao vậy ? vì Pháp đã hàng Đức nên không thể chi viện cho thuộc địa được; Nhật không đủ lực lượng, quân số rải khắp
ĐD, nên chúng dùng bộ máy sẳn có của Pháp từ TW xuống địa phương để vơ vét , bóc lột của cải của nhân dân và giữ an ninh địa
bàn cho quan NHật.Nhưng mâu thuẫn N-P là khơng thể điều hòa. Ngồi ách thống trị của N-P, ở ĐD lúc nầy không chỉ có các đảng
phái thân Pháp mà còn có các đảng phái thân Nhật như Đại Việt , Phục Quốc
-
GV: sự câu kết giữa P-N để bóc lột , vơ vét nhân dân ta thể hiện như thế nào ?
-HS suy nghỉ trả lời. -GV nhận xét cốt ý:
+ Pháp: thực hiện chính sách kinh tế chỉ huy , tăng cường bóc lột. + Nhật :
buộc Pháp cung cấp tiền của. đv nông dân
Công ty đầu tư khai thác khoáng sản hậu quả : GV dùng hình ảnh, tư liệu về việc 2 triệu nhân dân
chết đói năm 1945 để minh họa.
I TÌNH HÌNH VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1939-1945
1.Tình hình chính trị - Tháng 91939, CTTG II bùng nổ.Pháp đầu hàng Đức
tác động lớn đến tình hình ĐD. - Ở ĐD, đơ đốc Đờcu lên làm tồn quyền, thực hiện
nhiều chính sách nhằm vơ vét sức người sức của phục vụ chiến tranh.
- Cuối 91940, quân Nhật tiến vào miền Bắc. Pháp ở ĐD nhanh chóng đầu hàng. Phát xít Pháp - Nhật câu kết với
nhau để bóc lột kinh tế và đàn áp về chính trị đối với nhân dân ta.
- Nhật và tay sai ra sức tuyên truyền về văn minh và sức mạnh Nhật Bản, về thuyết Đại Đông Á, dọn đường cho
việc hất cẳng Pháp. - Đến năm 1945, quân Đức-Nhật thất trận nặng nề.
- Ngày 931945, Nhật đảo chính Pháp. Các đảng phái chính trị tăng cường hoạt động. Quần chnhân dân sục sơi
khí thế CM , săn sàng vùng lên khởi nghĩa. 2Tình hình kinh tế - xã hội
-Thực dân Pháp thực hiện chính sách kinh tế chỉ huy : tăng thuế cũ , đặt thêm thuế mới, kiểm soát việc sản xuất
và phân phối, ấn định giá cả - Phát xít Nhật:
+ Buộc Pháp nộp khoản tiền lớn và xuất sang Nhật than, sắt , cao su
56
- GV kết luận: những chuyển biến của tình hình thế giới và trong nước đòi hỏi Đảng ta phải kịp thời nắm bắt và đánh giá chính xác
tình hình , đề ra phương pháp đấu tranh phù hợp. - GV chuyển ý sang nội dung II: đường lối chủ trương của Đảng
trong gia đoạn 1939-1945 được thông qua tại Hội nghị BCH TWĐCSĐD tháng 111939, tháng 111940 và tháng 51941.Nếu
Hội nghị 1139 là sự mở đầu thì Nghị quyết TW 8 541 đã hoàn chỉnh chủ trương của Đảng đặt nhiệm vụ GPDT lên hàng đầu.
-GV gợi ý để HS tìm hiểu NQ 1139 thơng qua các vấn đề : nhiệm vụ, mục tiêu trước mắt , khẩu hiệu
H: Mục tiêu, phương pháp đấu tranh của hội nghị TWĐ 1139, có so sánh với giai đoạn 1936-1939.
-HS nêu các nội dung trên và có so sánh với giai đoạn trước. -GV nêu tiếp : Tại sao lại có sự thay đổi như vậy?
-HS : suy nghỉ trả lời.GV nhận xét , chốt ý.
-GV: HN TW Đảng 1139 có ý nghĩa như thế nào ?
-
Về 3 cuộc knghĩa và binh biến , GV dùng bảng phụ : yêu cầu HS nêu tóm tắc theo mẫu
Tên cuộc KN và thời gian
Nguyên nhân Diễn biến
Ý nghĩa Bắc Sơn
27940 Nam Kỳ
231140 Đô Lương
13141
-HS làm việc theo yêu cầu của GV -GV chốt ý kết hợp sử dụng lược đồ miêu tả từng cuộc khởi
nghĩa , binh biến -GV dùng tiếp bảng phụ thứ hai với câu hỏi: các em hãy nhận xét
chung các cuộc KN và binh biến trên về:
Lãnh đạo Thành phần tham gia
Địa bàn Nguyên nhân thất bại
Ý nghĩa chung
-HS suy nghỉ trả lời theo từng vấn đề.GV kết luận -GV nêu vấn đề ? Tại sao NAQ lại chọn thời điểm đầu năm 1941
để về nước ? - HS có thể chưa trả lời được.GV gợi mở , dẫn dắt để làm rỏ vấn
đề.
-GV : hãy tóm tắt nội dung của HNTWĐ lần thứ 8 ? -HS sử dụng SGK suy nghỉ trả lời.GV kết luận
+ Xác định nhiệm vụ chủ yếu trước mắt
+ Bắt nông dân phá lúa trồng đay, thầu dầu phục vụ chiến tranh.
+ Một số công ty Nhật đầu tư vào khai thác manggan , sắt, apatitphục vụ nhu cầu qn sự.
Chính sách vơ vét, bóc lột của Pháp - Nhật cuối năm 1944 đầu 1945, 2 triệu đồng bào chết đói Tất cả
các tầng lớp giai cấp trừ tay sai đế quốc, đại địa chủ và tư sản mại bản đều bị ảnh hưởng đời sống.
II- PHONG TRÀO GẢI PHÓNG DÂN TỘC TỪ THÁNG 91939 ĐẾN THÁNG 31945
1. Hội nghị Ban chấp hành TW ĐCSĐD tháng 111939.
a. Nội dung hội nghị: - Xác định nhiệm vụ, mục tiêu trước mắt: đánh đổ đế
quốc và tay sai, giải phóng dân tộc, làm cho ĐD hoàn toàn độc lập.
- Tạm gác khẩu hiệu CM ruộng đất và lập chính quyền Xơ viết thay bằng khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của bọn
thực dân đế quốc và địa chủ tay sai đế quốc, thành lập chính phủ dân chủ cộng hòa.
- Về mục tiêu phương pháp đấu tranh: chủ trương: + Chuyển từ đấu tranh đòi dân sinh dân chủ sang đánh
đổ đế quốc và tay sai. +Từ hoạt động hợp pháp sang hoạt động bí mật, bất hợp
pháp. + Chủ trương thành lập MTDTTNPDĐD thay cho
MTDCDD. b.Ý nghĩa: đánh dấu bước chuyển hướng quan trọng về
chỉ đạo chiến lược , thể hiện sự nhạy bén về chính trị và năng lực sáng tạo của Đảng.
2. Những cuộc đấu tranh mở đầu thời kỳ mới a. Khởi nghĩa Bắc Sơn 2791940