I. Khái niệm liên kết
Câu 1: Đoạn văn bàn về mối quan hệ giữa hiện thực cuộc sống và sự sáng tạo của người nghệ sĩ. Đây là một yếu tố [chủ đề nhỏ] của chủ đề chung: Tiếng nói của văn nghệ.
Câu 2: Nội dung chính của mỗi câu trong đoạn văn:
Câu [1]: Tác phẩm nào cũng có cơ sở từ hiện thực, nhưng hiện thực chỉ là vật liệu ba đầu cho người nghệ sĩ.
Câu [2]: Từ các vật liệu đó của hiện thực, người nghệ sĩ sáng tạo ra tác phẩm nghệ thuật; tác phẩm nghệ thuật là một hiện thực mới, hiện thực thứ hai, chứ không sao chép lại cuộc sống.
Câu [3]: Sự sáng tạo ấy chính là thông điệp của nhà văn muốn gửi đến mọi người.
Trình tự sắp xếp các câu này do lô-gic trên quy định.
Câu 3: Mối quan hệ chặt chẽ giữa các câu trong đoạn văn thể hiện bằng các biện pháp:
- Lặp từ tác phẩm và từ cùng trường nghĩa với từ tác phẩm: nghệ sĩ.
- Thay từ nghệ sĩ bằng từ anh.
- Dùng quan hệ từ nhưng.
- Dùng cụm từ cái đã có rồi đồng nghĩa với cụm từ những vật liệu mượn ở thực tại.
II. Luyện tập
Phân tích sự liên kết trong đoạn văn.
- Liên kết nội dung:
+ Chủ đề: Cái mạnh, cái yếu của người Việt Nam và cách khắc phục. Các câu đều tập trung cho đề tài này. [Liên kết đề tài].
+ Trình tự trình bày: Những cái mạnh ấy là gì -> Lợi thế của những cái mạnh ấy khi đi vào tương lai -> Những cái yếu -> Hậu quả và nguy cơ: nếu không khắc phục được những cái yếu đo thì cái mạnh cũng không phát huy được, do đó, cũng không có cơ hội tiến vào tương lai. [Liên kết lô-gic].
- Liên kết về hình thức: các câu được liên kết với nhau bằng các phép liên kết:
+ Phép nối: từ nhưng chỉ quan hệ đối lập giữa ý câu 3 với câu 2
+ Phép thế: từ ấy ở câu 2 thay thế cho sự thông minh nhạy bén với cái mới nói ở câu 1, từ ấy ở câu 4 thay thế cho không ít cái yếu nói ở câu 3.
+ Phép lặp: lặp từ lỗ hổng ở câu 4 và 5, lặp từ thông minh ở câu 1 và câu 5.