Tiểu học là ngưỡng cửa của một chặng đường hoàn toàn mới mẻ với bất kỳ một em nhỏ nào; và lớp 1 là cánh cổng để đi vào con đường ấy.
Tiểu học đòi hỏi những yêu cầu cao hơn và khó hơn về mọi mặt của sự phát triển, đặc biệt là về nhận thức, tư duy và xã hội. Thực tế có nhiều trẻ khó khăn thích nghi với môi trường học tập mới và chúng bị coi là tụt hậu, khó hoà nhập cộng đồng học tập và khó theo kịp các bạn cùng lớp; từ đó nhiều trẻ đã đánh mất động lực học tập và có kết quả học tập kém ở bậc tiểu học.
Một trong những nguyên nhân chính phải kể đến, đó là sự thiếu sự chuẩn bị ở bậc học mầm non. Sự thiếu chuẩn bị sẽ không đảm bảo nền tảng đầy đủ về phát triển ngôn ngữ, tư duy, nhận thức và xã hội của trẻ, và khiến đứa trẻ mất nhiều thời gian hơn vì vừa phải xây dựng các kỹ năng từ đầu và vừa phải chạy đuổi theo các yêu cầu cao hơn từ chương trình học của lớp học, nhà trường.
Những thành công ban đầu ở bậc tiểu học là rất quan trọng đối với trạng thái cảm xúc tích cực dành cho việc học của mỗi đứa trẻ. Bởi vậy, sẽ rất tốt nếu con bạn được chuẩn bị các kỹ năng dưới đây trước khi vào lớp 1.
LÒNG TỰ TIN
Lòng tự tin là một yếu tố quan trọng bậc nhất, quyết định đến 80% độ thành công của một đứa trẻ ở trong bất cứ môi trường nào. Lòng tự tin sinh ra từ một môi trường nuôi dưỡng và giáo dục đầy tình yêu thương, sự cổ vũ và khuyến khích tích cực để đứa trẻ có thể tự thể hiện bản thân mình với mọi năng lực, phẩm chất hay và không hay của chúng.
Lòng tự tin nảy sinh từ những người lớn am hiểu, chia sẻ, có trách nhiệm và biết yêu thương đến từ gia đình, từ trường mẫu giáo, từ cộng đồng nơi đứa trẻ lớn lên. Có lòng tự tin, đứa trẻ có thêm động lực để chinh phục mọi thứ bên ngoài tầm tay của chúng.
NHẬN THỨC XÃ HỘI
Trẻ cần có sự hiểu biết về các kiến thức, hiểu biết xã hội để đảm bảo hoà nhập được với các bạn cùng lớp, chẳng hạn một số kiến thức như:
– Hiểu biết về giữ gìn vệ sinh cá nhân, về sự vật hiện tượng trong cuộc sống, về các mối nguy hiểm trong sinh hoạt hàng ngày, tự phục vụ bản thân...
– Có nhận thức đảm bảo về giới tính cá nhân, tính độc lập, biết tôn trọng quyền riêng tư của người khác, biết cách xem bản đồ, xác định địa chỉ nhà mình và số điện thoại, ý nghĩa của việc mình làm...
– Biết được trách nhiệm của một cá nhân trong cộng đồng xã hội, từ đó trẻ có thể được phân công làm công việc trực nhật: Sắp xếp bàn ghế, tô muỗng trong giờ ăn, úp tô vào nơi quy định…giúp cô ở lớp.
CÁC KỸ NĂNG SỬ DỤNG NGÔN NGỮ
Rất nhiều học sinh tốt nghiệp mầm non mà khả năng nói chưa gãy gọn, khả năng dùng từ yếu, việc nói cả câu dài cũng là một khó khăn đối với chúng, chưa nói đến việc phải dùng ngôn ngữ để tranh luận và thuyết phục người khác. Điều này gây ra nhiều khó khăn cho trẻ khi phải đáp ứng các yêu cầu ngày càng khó của các giờ học tiếng Việt. Đó là lý do vì sao mỗi học sinh trước khi vào lớp 1 cần phải được chuẩn bị những cấp đơn giản đầu tiên của kỹ năng sử dụng ngôn ngữ nói.
Lớp 1 cũng là nơi mọi thứ thay đổi, phương pháp học mà chúng ta đang áp dụng phổ biến tại các cấp phổ thông là phương pháp học thông qua nghe, có nghĩa là cô giáo giảng bài, học sinh nghe và hiểu. Do đó, kỹ năng nghe phản ánh cần phải được chuẩn bị đầy đủ để đảm bảo rằng trẻ có thể hiểu được và nắm được các thông tin bằng cách sử dụng đối tai và khả năng tư duy của bộ não.
NHÓM KỸ NĂNG TƯ DUY
Kỹ năng tư duy cần được xây dựng và hình thành từ suốt 6 năm đầu đời của trẻ thông qua việc kết nối các thông tin nhận thức đơn lẻ và kết hợp chúng theo các cách tổ hợp khác nhau để dẫn những suy luận đơn giản đầu tiên. Sự lặp lại và chuẩn bị có mục đích cho các kỹ năng tư duy là để trẻ có thể dần dần đạt đến những bậc cao hơn trong suy nghĩ và sâu hơn trong việc tìm hiểu về vấn đề, cũng như rộng hơn về độ phủ của vấn đề mà mình gặp phải.
Kỹ năng logic cơ bản từ toán học: Để giúp trẻ có thể dễ dàng thành công với môn toán ở bậc tiểu học, thì trước khi vào lớp 1, nhất định cần biết đếm chính xác, và có khả năng ghép đôi hai khái niệm “số lượng” và “chữ số”. Số lượng là nhìn thấy được, và chữ số là một khái niệm biểu tượng trừu tượng hơn. Thực tế là nhiều trẻ em gặp rất nhiều khó khăn khi ghép đôi khái niệm và tư duy chúng “là một”. Bên cạnh đó các phép tính đơn giản thêm bớt số lượng hoặc cộng trừ trên chữ số dưới 10, hoặc các quy tắc, quy luật theo nhóm, cũng là những yếu tố mang tính quan trọng để trẻ có thể sẵn sàng với môn toán ở bậc tiểu học.
[Bài viết có sử dụng thông tin từ trang web: //pgdtamnong.edu.vn/chuan-bi-tam-the-cho-tre-vao-lop-1-o-truong-mam-non-tram-chim/]
TRƯỜNG TIỂU HỌC KHÁNH AN
BÀI TUYÊN TRUYỀN
Chuẩn bị tâm thế cho trẻ sẵn sàng vào học lớp 1.
Chuẩn bị tâm thế sẵn sàng vào lớp Một cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Khi trẻ có tâm thế tốt sẽ tự tin, mạnh dạn và học tập tốt ở các bậc học tiếp theo.....
Làm cho con thích đến trường, thích đi học; phát triển ngôn ngữ cho con; bảo vệ hình ảnh của thầy cô giáo trước mặt con... là những việc quan trọng nhằm giúp trẻ tự tin vào lớp 1.
Có thể nói đi học lớp 1 là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của trẻ vì trẻ chuyển từ hoạt động vui chơi là chủ đạo của lứa tuổi mẫu giáo sang hoạt động học tập là chủ đạo của học sinh ở trường tiểu học.
Ở trường Tiểu học, HỌC là hoạt động chủ đạo và bắt buộc, không thích cũng phải học, học phải tạo ra sản phẩm [phải hoàn thành các nhiệm vụ học tập, làm bài tập, trả lời câu hỏi... theo tiến độ của cả lớp]. Vì vậy cần chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đi học lớp 1 cho trẻ để giúp trẻ thành công ngay từ những ngày đầu, tuần đầu của lớp 1, để trẻ tự tin và thích được đi học lớp 1.
Hiện nay có hai quan điểm của các bố mẹ có con chuẩn bị đi học lớp 1.
Quan điểm thứ nhất cho rằng không cần chuẩn bị gì, cứ để trẻ phát triển tự nhiên. Điều này dễ làm cho trẻ có những hẫng hụt tâm lý vì đi học lớp 1 hoàn toàn khác với việc đi học mẫu giáo. Ở trường mẫu giáo “cô là mẹ và các cháu là con”. Cháu có thể đi muộn giờ so với quy định, cháu khóc cô có thể ôm ấp vỗ về. Nhưng ở lớp 1, trẻ phải đến lớp đúng giờ [vì muộn giờ sẽ ảnh hưởng đến tiết học, đến những trẻ khác...]. Ở lớp 1, thầy cô giáo có yêu thương trẻ đến mấy cũng không thể có nhiều thời gian ôm ấp từng trẻ vì phải hỗ trợ học sinh học tập, điều khiển lớp học theo tiến độ của lớp mình và các lớp khác, rồi phải đánh giá, nhận xét trẻ trong quá trình học. Nói cách khác, chấp hành nội quy, quy định nhà trường, thiết lập quan hệ với giáo viên, hoàn thành các bài tập khi đến lớp... là những khó khăn đối với trẻ khi bắt đầu đi học lớp 1 nên không thể không chuẩn bị tâm lý cho trẻ đến trường.
Quan điểm thứ hai, chuẩn bị cho trẻ đến trường là chuẩn bị cho trẻ đọc thông viết thạo trước khi đi học lớp 1. Nhiều phụ huynh cho rằng như vậy con mình sẽ học giỏi ở lớp 1. Thực ra đây là quan niệm chưa thật sự đúng đắn. Đọc thông, viết thạo là nhiệm vụ của các thầy, cô giáo lớp 1 trong 35 tuần học của năm học. Khi biết đọc, viết trước trẻ rất chủ quan trong học tập và rất dễ vi phạm nội quy của lớp học. Vì trẻ không hứng thú và muốn chứng tỏ cho thầy cô, các bạn biết mình đã biết điều đó, dẫn đến mất tập trung trong giờ học.
Hơn nữa, khi các ngón tay trẻ chưa đạt đến độ cứng vững nhất định mà phải viết sớm thì khi vào lớp 1 trẻ rất sợ viết. Đó là chưa nói đến việc rất có thể trẻ sẽ cầm bút không đúng cách dẫn đến tình trạng lên học lớp 1 khó có thể sửa được nên trẻ sẽ viết chậm và xấu.
Vậy chuẩn bị tâm lý cho trẻ đi học lớp 1 như thế nào là đúng?
1. Cần làm cho con thích đến trường, thích được đi học lớp 1.
Điều đầu tiên cần chuẩn bị cho trẻ lòng ham thích đến trường, thích được đi học lớp 1. Tất nhiên, trẻ mới ham thích vẻ bề ngoài của người học sinh như thích cặp sách mới, thích có bàn học mới, thích bộ đồng phục, thích có anh chị lớp trên đón vào trường... Nhưng đó là điều rất cần cho trẻ khi đến trường. Các phụ huynh cần kích thích sự hiểu biết, lòng ham thích đi học của con, tránh làm cho trẻ sợ đến trường.
Ví dụ nên kể những câu chuyện thú vị về trường Tiểu học để khơi dậy sự tò mò và mong muốn được đến trường. Với những câu hỏi mà trẻ rất quan tâm, nên nói với trẻ rằng: “Đến trường, con sẽ được biết”. Không đưa nhà trường, cô giáo ra để dọa trẻ, tạo lập cho con một không gian học gọn gàng, sạch sẽ, hãy để con tự lựa chọn bàn học, tủ sách theo sở thích. Từ đó con sẽ thích ngồi vào bàn học và luôn có ý thức giữ gìn, chăm chút cho góc học tập của mình.
2. Hãy giúp con trở thành người chiến thắng ngay từ vạch xuất phát.
Lớp 1 nói riêng và bậc tiểu học nói chung là bậc học nền tảng trong giáo dục phổ thông. Thành công trong học tập ở bậc tiểu học là cơ hội lớn cho trẻ thành công ở bậc học tiếp theo. Tâm lý chung của con người là muốn được động viên, khen ngợi, không ai muốn bị chê, bị nói xấu. Vì vậy, bố mẹ cần giải thích, động viên, khích lệ trẻ khi chuẩn bị đi học lớp 1, không dọa dẫm, trách phạt trẻ nhiều làm cho trẻ nản chí.
Ví dụ khi trẻ vào lớp 1, các vị phụ huynh khi đón con nên bắt đầu bằng những câu hỏi như: Ở trường hôm nay có gì vui? Điều gì làm con thích thú?... Không mắng trẻ khi chưa hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập mà nên tìm hiểu nguyên nhân và khích lệ để giúp trẻ học tốt hơn.
3. Cần phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Chuẩn bị vốn ngôn ngữ cho trẻ khi đi học lớp 1 vô cùng quan trọng. Vốn ngôn ngữ của trẻ khi đi học lớp 1 phải đảm bảo hai yêu cầu. Thứ nhất, trẻ phải diễn đạt cho người khác hiểu. Thứ hai, phải hiểu được nhũng người khác nói về những chủ đề gần gũi với cuộc sống của trẻ.
Ngay từ khi trẻ còn rất nhỏ, đặc biệt là từ lúc 3 tuổi là thời điểm thuận lợi nhất cho việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ, bố mẹ nên nói chuyện nhiều với con để con có môi trường phát triển ngôn ngữ. Bố mẹ nên đọc truyện cho con, đặc biệt là truyện tranh có hình vẽ to, đẹp của Việt Nam, đọc cho trẻ nghe, yêu cầu trẻ kể lại chuyện bằng ngôn ngữ riêng của trẻ. Trẻ 3-6 tuổi có hiện tượng “đọc chữ theo tranh” tức là khi người lớn đọc truyện tranh cho trẻ vài lần, sau đó trẻ có thể giở lại từng trang và đọc đúng hàng chữ ở dưới tranh giống như trẻ biết chữ thật. Điều này rất cần thiết cho trẻ khi tri giác tranh ảnh để có vốn biểu tượng phong phú về cuộc sống, phát triển ngôn ngữ, cho trẻ làm quen nhớ dần các chữ cái, chữ số... Thực tế cho thấy những trẻ có khả năng ngôn ngữ tốt sẽ học lớp 1 thuận lợi hơn trẻ khác.
4. Cha mẹ cần giữ gìn và bảo vệ hình ảnh của thầy cô giáo trước mặt con.
Đối với trẻ tiểu học, thầy cô giáo là thần tượng, là “mẫu” lý tưởng trực tiếp của trẻ. Thầy cô là người duy nhất đúng trên đời đối với trẻ. Vì vậy, khi trẻ đi học lớp 1, muốn tác động đến trẻ, phụ huynh nên thông qua thầy cô của con. Nên trao đổi với thầy cô để hiểu rõ hơn vì sao thầy cô lại có ứng xử như vậy với trẻ và phối hợp thống nhất cách tác động giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục trẻ.
Ví dụ ở trường cô khen về nhà mẹ cũng khen, khi con mắc lỗi cô nhắc nhở thì về nhà mẹ cũng cần nhắc nhở con. Nếu có sự mâu thuẫn giữa việc giáo dục của gia đình và nhà trường, trẻ rất dễ hoang mang không biết theo ai. Bởi vậy, cha mẹ không nên chê thầy cô giáo trước mặt con trẻ. Điều đó sẽ gây khó khăn cho việc thầy cô giáo cùng các vị phụ huynh rèn cặp con.
5. Dạy con biết chơi hòa đồng với các bạn.
Khi đi học, trẻ rất muốn được các bạn chơi cùng bởi trẻ tiểu học sống bằng tình cảm. Vì vậy, bố mẹ nên nhắc nhở con chơi hòa đồng với các bạn, chia sẻ đồ chơi, đồ ăn với các bạn ngay từ khi còn nhỏ để con luôn được sống trong tập thể, không bị tách biệt.
6. Khích lệ mặt tích cực của trẻ
Không so sánh con mình với con người khác, bởi mỗi đứa trẻ có một đặc điểm tích cách và khả năng khác nhau. Luôn động viên, khen ngợi khi trẻ làm các việc tốt, khích lệ trẻ cố gắng khi chưa làm được việc gì đó.
7. Chuẩn bị vốn biểu tượng về thế giới xung quanh cho trẻ.
Vốn biểu tượng về thế giới xung quanh rất cần thiết cho trẻ khi đi học. Bố mẹ cần giúp cho trẻ hiểu được các khái niệm: trên dưới, trong ngoài, trước sau, xa gần, cao thấp, phải trái, to nhỏ... cũng như công dụng của các đồ vật xung quanh: ghế để ngồi, không ngồi lên bàn học, sách để đọc, vở để viết... Vốn biểu tượng về thế giới xung quanh càng phong phú thì khi đi học lớp 1 trẻ càng dễ dàng hiểu được lời cô thầy dạy. Muốn vậy, bố mẹ cần khơi dậy trí tò mò của trẻ và giải thích cặn kẽ khi trẻ thắc mắc về những điều chưa hiểu.
8. Tập cho trẻ chú ý trong một thời gian nhất định cũng như một số phẩm chất ý chí cần thiết khi trẻ đi học lớp 1
Hiện nay trẻ em thông minh hơn nhiều so với trẻ em cùng lứa tuổi trước đây do điều kiện nuôi dưỡng tốt và lượng thông tin đến với trẻ nhiều hơn, nhưng nhiều trẻ khi đi học lớp 1 không thuận lợi vì khả năng tập trung chú ý hạn chế. Do vậy, bố mẹ cần giao cho con một công việc gì mà con yêu thích để trẻ tự làm trong một thời gian khoảng 10-15 phút. Hoặc bố mẹ cùng làm để động viên khuyến khích con tập trung chú ý hoàn thành nhiệm vụ đó. Điều này cũng có nghĩa trẻ phải có sự nỗ lực ý chí, phải kiên trì, có tính mục đích... để hoàn thành công việc được giao.
Bố mẹ cần kiên trì, không được nôn nóng đốt cháy giai đoạn trong việc chuẩn bị cho con vào lớp 1, không nên lấy ý muốn chủ quan của mình áp đặt cho trẻ. Sự kỳ vọng quá lớn của các vị phụ huynh vào kết quả học tập, nhất là chỉ quan tâm đến điểm số học tập của con khi con học lớp 1 cũng là một áp lực lớn làm cho trẻ chán học.
BAN GIÁM HIỆU
Trường tiểu học Khánh An