Trả lời:
DS Đặng Thị Thuận Thảo – Phòng Dược lâm sàng, Thông tin thuốc, Khoa Dược, Bệnh viện Từ Dũ, cho biết:
Có nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ mang thai sử dụng thuốc giảm đau làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh. Tom Frieden – Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, nhấn mạnh: “Dùng thuốc giảm đau nhóm Opioid sớm trong thai kỳ có thể gây dị tật bẩm sinh và các vấn đề nghiêm trọng khác với bà mẹ và trẻ sơ sinh”. Nhóm thuốc giảm đau Opioid có khả năng cao làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh về não, cột sống và tim mạch, làm tăng nguy cơ sinh non ở các phụ nữ mang thai.
Tuy nhiên, bạn nên biết, những cơn đau trong thời kỳ mang thai nếu không được điều trị có thể ảnh hưởng đến thể chất và tâm lý của người mẹ, dễ dẫn tới trầm cảm, lo âu, ảnh hưởng xấu đến thai kỳ. Vì thế, khi bị đau, phụ nữ mang thai hoàn toàn có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau aspirin, paracetamol và dẫn chất opioid với liều thích hợp để tránh khiếm khuyết bào thai.
Paracetamol nên là lựa chọn đầu tiên điều trị sốt và đau trong thời kỳ mang thai. Codeine hoặc thuốc giảm đau opioid khác có thể được chỉ định thêm để điều trị đau nặng. Việc sử dụng NSAID chống chỉ định trong 3 tháng cuối thai kỳ và các thuốc giảm đau thay thế cũng cần được xem xét trong 3 tháng đầu thai kỳ.
Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc giảm đau nào, bạn cũng nên tham vấn ý kiến của dược sỹ, bác sỹ chuyên khoa, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn và sự phát triển của thai nhi.
Để bổ sung dưỡng chất, tăng cường sức đề kháng trong suốt thai kỳ, nhiều phụ nữ mang thai tin dùng các loại thực phẩm chức năng bổ sung sắt, acid folic, vitamin… Tuy nhiên, nên lưu ý là để đảm bảo an toàn, bạn nên chọn mua sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được Cục An toàn thực phẩm chứng nhận.
Chúc bạn có thai kỳ khỏe mạnh!
Một loại thuốc an toàn cho thai phụ phải đảm bảo được 3 yêu cầu: Không gây dị tật bẩm sinh. Không ảnh hưởng đến quá trình phát triển bình thường của thai nhi và an toàn cho mẹ.
Trong phạm vi bài này, chúng tôi đề cập đến các loại thuốc giảm đau, hạ sốt tân dược thường gặp trên thị trường nước ta, loại thuốc giảm đau hạ sốt nào nên và không nên dùng cho phụ nữ mang thai?
Các loại thuốc giảm đau hạ sốt không dùng cho phụ nữ mang thai
Các thuốc giảm đau loại opioid [có tác dụng giảm đau từ vừa đến nặng] như: codein, oxycodone, hydrocodone, hydromorphone, morphin, pethidin, tramadone… có liên quan đến sự gia tăng sẩy thai và dị tật bẩm sinh.
Aspirin: dễ gây dị tật bẩm sinh hoặc sẩy thai trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Gây rối loạn hô hấp cho thai nhi 3 tháng cuối thai kỳ [từ tháng thứ 7 trở đi].
Các thuốc giảm đau kháng viêm không steroid [NSAID] có tác dụng giảm đau từ nhẹ đến trung bình như: diclofenax, indomathacin, ibuprofen, naproxen,… được dùng để hạ sốt, giảm đau. Chúng có tác dụng ức chế cyclo-oxygenase, đối với thai nhi có thể gây đóng sớm ống động mạch. Trong 3 tháng đầu của thai kỳ có 80% nguy cơ sẩy thai. Từ tháng thứ 7 trở đi có nguy cơ gây tăng huyết áp động mạch phổi của thai nhi.
Thuốc giảm đau hạ sốt dùng được cho phụ nữ mang thai: Paracetamol còn gọi là acetaminofen là loại thuốc tương đối an toàn để hạ sốt, giảm đau cho phụ nữ có thai. Cần đặc biệt lưu ý không dùng các biệt dược phối hợp paracetamol với dược chất khác [có hơn 400 biệt dược phối hợp paracetamol với 1-6 dược chất khác]. Mặt khác, cần nhớ tác dụng hại gan và giảm tiểu cầu của paracetamol để tránh nguy hại cho người dùng thuốc.
Nguồn Suckhoedoisong.vn[Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !]
Biên tập: BS Mai Trung Dũng | Bác sĩ chuyên khoa cấp II [Đại học y Hà hội - 2015] | Trưởng Khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện Quân y 354 | Uỷ viên BCHTW Hội Phục hồi chức năng Việt Nam
Có thể bạn quan tâm
Theo đó, nguy cơ sinh non, thai chết lưu hoặc tử vong sơ sinh, dị tật thể chất và các vấn đề khác... cao gấp rưỡi so với những người không dùng các loại thuốc này.
Dữ liệu được thu thập từ Ngân hàng dữ liệu sản phụ và trẻ sơ sinh Aberdeen trong thời gian từ năm 1985 đến năm 2015. Các nhà nghiên cứu theo dõi 151.141 trường hợp mang thai một con. Sau đó, xem xét các ghi chú y khoa về việc sử dụng 5 loại thuốc giảm đau bao gồm: Paracetamol [acetaminophen], aspirin và thuốc chống viêm không steroid gồm diclofenac, naproxen và ibuprofen dưới dạng đơn chất hoặc kết hợp. Những phụ nữ này sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn trong suốt thai kỳ để giảm các triệu chứng như đau, cúm, sốt, viêm hoặc các tình trạng thấp khớp.
Kết quả chỉ ra rằng, có 29% phụ nữ dùng thuốc giảm đau không kê đơn trong thời kỳ mang thai. Con số này tăng lên đến 60% trong 7 năm cuối cùng của quá trình 30 năm nghiên cứu. Theo đó, việc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn đang có xu hướng gia tăng ở phụ nữ mang thai. Có đến 84% phụ nữ cho biết đã uống thuốc giảm đau trong 12 tuần đầu tiên sau khi thụ thai.
Nghiên cứu cũng phát hiện mối liên quan giữa việc sử dụng ít nhất một trong 5 loại thuốc giảm đau nói trên với sự gia tăng nguy cơ sức khỏe khi mang thai như:
• Dị tật ống thần kinh.
• Điều trị tại đơn vị chăm sóc tích cực trẻ sơ sinh.
• Tử vong sơ sinh.
• Sinh non trước 37 tuần.
• Tình trạng trẻ sơ sinh dựa trên chỉ số APGAR dưới 7 điểm vào 5 phút sau sinh.
• Thai chết lưu
• Cân nặng sơ sinh dưới 2,5kg.
• Lỗ tiểu lệch thấp, một dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến dương vật.
• Tình trạng trẻ sơ sinh dựa trên chỉ số APGAR dưới 7 điểm vào1 phút sau sinh.
• Cân nặng sơ sinh trên 4 kg.
Theo các nhà nghiên cứu, paracetamol/acetaminophen, loại thuốc trước đây vẫn được xem là an toàn đối với phụ nữ mang thai, cũng liên quan phần nào đến sự tăng cân nặng sơ sinh, dị tật ống thần kinh và lỗ tiểu lệch thấp. Trái lại, việc sử dụng diclofenac lại có tác dụng bảo vệ giúp giảm đáng kể tỷ lệ thai chết lưu nhờ khả năng kháng viêm mạnh so với các thuốc khác trong mẫu nghiên cứu.
Trên thực tế, việc dễ dàng tiếp cận thuốc giảm đau không kê đơn cộng với những thông tin sai lệch trên mạng internet có thể dẫn đến các quyết định tự ý dùng thuốc sai lầm ở phụ nữ mang thai.
TS. Aikaterini Zafeiri [Đại học Aberdeen] nhấn mạnh, với những bằng chứng cho thấy sự gia tăng tỷ lệ xuất hiện các kết quả bất lợi ở trẻ sơ sinh liên quan đến các thuốc giảm đau thông thường như aspirin và ibuprofen, cần đánh giá lại các hướng dẫn chăm sóc sức khỏe dành cho phụ nữ có thai.
Xem thêm: Mang thai uống thuốc hạ sốt có nguy hiểm?
DS. Phạm Quỳnh Như
1.Thuốc gây mê toàn thân và thuốc an thần cho trẻ nhỏ và phụ nữ có thai
Thuốc gây mê và thuốc an thần cần thiết cho trẻ sơ sinh, trẻ em và phụ nữ mang thai trong trường hợp cần tiến hành phẫu thuật hoặc thủ thuật khác gây đau và stress, đặc biệt trong trường hợp đe dọa tính mạng và không thể trì hoãn phẫu thuật.
Ngoài ra, việc không điều trị giảm đau có thể gây hại cho trẻ và ảnh hưởng đến hệ thần kinh đang phát triển của trẻ. FDA Hoa Kỳ cũng khuyến khích cán bộ y tế báo cáo các biến cố bất lợi ghi nhận được liên quan đến các thuốc này.
Ngày 14/12/2016, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ [FDA Hoa Kỳ] đã thông báo về việc sử dụng lặp lại hoặc kéo dài thuốc gây mê toàn thân và thuốc an thần khi tiến hành phẫu thuật hoặc thủ thuật ở trẻ dưới 3 tuổi hoặc phụ nữ mang thai ở 3 tháng cuối của thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ.
Khuyến cáo dành cho CBYT:
Cần đánh giá cân bằng lợi ích - nguy cơ khi sử dụng thuốc gây mê trên trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai, đặc biệt khi tiến hành các thủ thuật can thiệp có thể kéo dài hơn 3 giờ hoặc tiến hành nhiều thủ thuật cho trẻ em dưới 3 tuổi.
2. NSAID: Không sử dụng cho phụ nữ có thai từ tháng thứ 6 của thai kỳ
Các thuốc chống viêm không steroid [NSAID] được sử dụng trong nhiều tình trạng bệnh lý, đặc biệt trong giảm đau, hạ sốt và chống viêm [khớp]. Trong đó, có nhiều thuốc được cấp phát không cần đơn và có thể sử dụng để tự điều trị.
Một số lượng lớn phụ nữ có thai vẫn đang dùng NSAID từ tháng thứ 6 của thai kỳ.
Cơ quan Quản lý Dược phẩm Pháp [ANSM] đã nhắc lại chống chỉ định của mọi loại NSAID [như ibuprofen, ketoprofen, diclofenac, …] và kể cả aspirin, thuốc bán theo đơn hoặc không cần đơn [OTC] cho phụ nữ có thai từ tháng thứ 6 của thai kỳ với bất kể thời gian và đường dùng nào của thuốc [đường uống, đường tiêm hay ngoài da]. Đặc biệt, chống chỉ định sử dụng các thuốc chứa celecoxib và etoricoxib trong toàn bộ thai kỳ.
Các thuốc này có thể gây ra độc tính cho thai nhi, ngay cả khi chỉ sử dụng 1 liều duy nhất, với nguy cơ tổn thương thận và tim phổi có thể gây tử vong cho thai nhi hoặc trẻ sơ sinh.
Cần có hướng dẫn cụ thể về các liệu pháp thay thế dùng thuốc và không dùng thuốc trong từng giai đoạn của thai kỳ.
Đặc biệt, NSAID chỉ được sử dụng cho đến tháng thứ 5 của thai kỳ khi thật sự cần thiết, với liều thấp nhất có hiệu quả và trong khoảng thời gian ngắn nhất.
Khuyến cáo dành cho CBYT:
Chống chỉ định mọi loại NSAID [như ibuprofen, ketoprofen, diclofenac…] và kể cả aspirin cho phụ nữ có thai từ tháng thứ 6 của thai kỳ.
Chống chỉ định sử dụng các thuốc chứa celecoxib và etoricoxib trong toàn bộ thai kỳ.
NSAID chỉ được sử dụng cho đến tháng thứ 5 của thai kỳ khi thật sự cần thiết, với liều thấp nhất có hiệu quả và trong khoảng thời gian ngắn nhất.
3. Codein và tramadol trên trẻ em và phụ nữ cho con bú
Năm 2013, FDA mới chỉ giới hạn sử dụng hai hoạt chất này trên trẻ em dưới 18 tuổi với chỉ định giảm đau sau phẫu thuật amydal và sùi vòm họng miệng. Những khuyến cáo mới năm 2017 này tiếp tục giới hạn sử dụng codein và tramadol một cách chặt chẽ hơn, cụ thể như sau:
- Chống chỉ định codeine trong điều trị ho và tramadol trong điều trị đau ở trẻ em dưới 12 tuổi.
- Chống chỉ định mới trên nhãn tramadol ở trẻ em dưới 18 để điều trị đau sau phẫu thuật amydal hoặc sùi vòm họng.
- Tránh sử dụng codeine và tramadol ở thiếu niên từ 12 - 18 tuổi bị béo phì hoặc có bệnh lý hô hấp [ngưng thở khi ngủ, hoặc bệnh phổi nghiêm trọng] có thể làm tăng nguy cơ bệnh lý đường thở nghiêm trọng.
- Không nên sử dụng codeine và tramadol trên phụ nữ đang cho con bú do có thể gây ADR nghiêm trọng cho con, bao gồm buồn ngủ quá mức, khó thở và các bệnh lý đường thở nghiêm trọng khác có thể gây tử vong.
Cán bộ y tế cần chú ý các chế phẩm đơn thành phần chứa codein và tramadol chỉ được FDA phê duyệt sử dụng trên người lớn.
Ho thường là triệu chứng thứ phát của nhiễm khuẩn, không nghiêm trọng và có thể tự phục hồi nên việc sử dụng các thuốc trị ho có thể không thực sự cần thiết.
Sự buồn ngủ của trẻ bú mẹ khi người mẹ dùng codein/paracetamol cao hơn nhóm dùng paracetamol đơn lẻ.
Cần tư vấn người chăm sóc trẻ cần theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu về hô hấp của trẻ khi có phơi nhiễm với codein và tramadol và cần ngừng sử dụng thuốc và đưa ngay trẻ tới cơ sở y tế gần nhất.