Học trực tuyến: Làm sao để đạt hiệu quả?
[ĐCSVN] – Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 tiếp tục có những diễn biến rất phức tạp tại nhiều địa phương trên cả nước, năm học mới 2021-2022 đang đứng trước vô vàn khó khăn. Giải pháp học trực tuyến đã được tính tới. Tuy nhiên, làm sao để việc dạy, học đạt hiệu quả thì đó không chỉ là mối quan tâm của ngành giáo dục mà còn là trăn trở của các bậc phụ huynh.
| Phương pháp học trực tuyến cũng góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành giáo dục,nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho học sinh, tạo điều kiện để học sinh được học ở mọi nơi, mọi lúc [ảnh: V.Lê] |
Mới đây, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn vừa ký ban hành Chỉ thị về thực hiện nhiệm vụ năm học 2021 - 2022 ứng phó với dịch COVID-19, tiếp tục thực hiện đổi mới, kiên trì mục tiêu chất lượng giáo dục và đào tạo. Trong 7 nhiệm vụ trọng tâm được đặt ra ở năm học này, thì Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nêu rõ trường hợp dịch bệnh diễn biến phức tạp không thể tổ chức dạy học trực tiếp thì tổ chức dạy học trực tuyến để hoàn thành kế hoạch năm học, bảo đảm chất lượng giáo dục.
Trên thực tế hiện nay, có những địa phương tới thời điểm cận kề năm học mới, dịch bệnh vẫn chưa được kiểm soát, địa phương vẫn phải áp dụng giãn cách xã hội thì việc chọn học trực tuyến là ưu tiên hàng đầu. Tại TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Văn Hiếu, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh cho biết, trong năm học này, Thành phố xác định dạy học trực tuyến là phương thức ổn định, chứ không chỉ xem là giải pháp tình thế như trong những năm trước đây.
Hiện nay, ngành giáo dục của TP Hồ Chí Minh đã xây dựng cơ sở dữ liệu và tài nguyên dạy học khá phong phú ở tất cả bậc học. Riêng học sinh lớp 1 và lớp 2 là những đối tượng bị ảnh hưởng nhiều của dịch bệnh, sẽ gặp nhiều khó khăn hơn do trong các năm học trước không được đến trường đầy đủ nên việc làm quen chữ viết không đạt yêu cầu, không đủ thời gian chuẩn bị.
Để khắc phục những khó khăn này, ông Hiếu cho biết, vào đầu tháng 8/2021, Sở đã có kế hoạch triển khai tập huấn cho đội ngũ giáo viên xây dựng các video clip để học sinh và phụ huynh tham khảo. Từ đây, phụ huynh có thể hỗ trợ học sinh trong thời gian đầu năm học để đạt hiệu quả tốt nhất.
Bên cạnh đó, Sở cũng yêu cầu các trường thiết kế nội dung dạy học trực tuyến theo hướng cô đọng, tinh gọn, tập trung giảng dạy kiến thức cơ bản để việc học không dàn trải, không gây quá tải cho học sinh.
Theo kế hoạch, TP Hồ Chí Minh sẽ học trực tuyến hết học kỳ I. Nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát tốt thì sẽ xem xét dạy trực tiếp.
Trước tình huống bất khả kháng này, khi không có sự lựa chọn nào khác thì phía nhà trường cũng như gia đình, mỗi giáo viên cũng như mỗi học sinh cần phải nỗ lực hết mình, từng bước khắc phục khó khăn mà việc đầu tiên là phải xác định một tâm thế sẵn sàng, đồng thời dạy và học một cách nghiêm túc, khoa học.
Trước thềm năm học mới, để chủ động và đạt hiệu quả như mong muốn đối với phương pháp học trực tuyến, thì thiết nghĩ, mỗi giáo viên phải tự nâng cao trình độ về chuyên môn, công nghệ thông tin cũng như cần chú trọng tới kỹ năng trong việc tương tác với học sinh để mỗi bài giảng được dễ hiểu, giúp các em nắm chắc kiến thức. Thời lượng, nội dung bài học cũng cần xây dựng cho phù hợp đối với mỗi lớp học, bậc học. Đặc biệt, đối với học sinh lớp 1 khi các em chưa có cơ hội tiếp cận với hình thức học mới mẻ này thì nội dung bài học cần sáng tạo tránh nhàm chán. Bên cạnh đó, việc giao nhiệm vụ học tập và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh, theo dõi và hỗ trợ học sinh khai thác nội dung học tập từ học liệu dạy học trực tuyến cũng là điều mà các giáo viên cần tính toán, có giải pháp cho phù hợp...
Về phía phụ huynh, mỗi gia đình cần cố gắng chuẩn bị đường truyền, trang thiết bị tốt để việc học trực tuyến của các em được ổn định và sẵn sàng khi năm học mới bắt đầu. Trong quá trình các em học tập, phụ huynh cũng cần để ý, nhắc nhở để các em tập trung tiếp thu bài giảng. Đối với những gia đình đang gặp khó khăn về phương tiện học tập, phụ huynh nên trao đổi với nhà trường, giáo viên để tìm được hướng giải quyết phù hợp nhất.
Cùng với vai trò của giáo viên, sự đồng hành của phụ huynh thì có lẽ ý thức chủ động, nghiêm túc trong học tập của học sinh sẽ là nhân tố tiên quyết góp phần quan trọng vào thành công của quá trình học tập.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, việc học trực tuyến không chỉ là phương án thay thế dạy học trực tiếp, nhằm đảm bảo an toàn về phòng chống dịch bệnh, không làm gián đoạn chương trình học tập mà phương pháp này cũng góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành giáo dục, tăng cường sử dụng công nghệ thông tin, phương tiện thông tin và internet trong dạy và học, phát triển năng lực hướng dẫn tự học, tự đào tạo của giáo viên và khả năng tự học của học sinh.
Theo đánh giá của Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh, giáo dục trực tuyến còn nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho học sinh, tạo điều kiện để học sinh được học ở mọi nơi, mọi lúc.
Chúng ta cùng hi vọng mọi khó khăn sẽ từng bước được vượt qua và dù là hình thức nào trực tiếp hay trực tuyến thì chất lượng giáo dục trong năm học này vẫn sẽ được đảm bảo.
| Triển khai kế hoạch năm học 2021-2022 linh hoạt, phù hợp với tình hình dịch bệnh
Năm học 2021-2021 toàn ngành Giáo dục tiếp tục thực hiện nhiệm vụ kép, vừa tích cực thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, bảo đảm an toàn trường học; vừa ra sức phấn đấu khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ năm học, đáp ứng yêu cầu đổi mới và bảo đảm chất lượng giáo dục, đào tạo. Do đó, việc triển khai kế hoạch năm học linh hoạt, phù hợp với tình hình dịch. Đối với học trực tuyến, để việc học được đảm bảo hiệu quả, chất lượng, Chỉ thị về thực hiện nhiệm vụ năm học 2021 – 2022 đã nêu rõ cần quan tâm công tác tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên các kỹ năng cần thiết để tiến hành dạy học trực tuyến, đào tạo từ xa; xây dựng nền tảng dạy và học trực tuyến dùng chung, hệ thống bài giảng chuẩn hóa, kho học liệu điện tử chia sẻ theo hướng tạo môi trường tương tác, tăng tính thích ứng và trải nghiệm đối với người học, tăng cường khả năng tự học cho học sinh, sinh viên. |
V.Lê
Chiều ngày 03/11, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức tọa đàm “Văn hóa học đường trong bối cảnh chuyển đổi số”.
Đây là diễn đàn để các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, nhà giáo, nhà quản lý giáo dục, nhất là cán bộ quản lý giáo dục, các thầy cô giáo… có cơ hội trao đổi, chia sẻ thông tin, thảo luận về việc xây dựng môi trường văn hóa học đường hiện nay trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Tọa đàm “Văn hóa học đường trong bối cảnh chuyển đổi số” được tổ chức trực tuyến. |
Chương trình cũng góp phần hưởng ứng hội thảo khoa học cấp nhà nước về Văn hóa học đường do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội tổ chức, dự kiến vào tháng 12 năm 2021.
Buổi tọa đàm có sự tham gia của gần 100 nhà khoa học, nhà quản lí giáo dục, chuyên gia giáo dục đến từ các đơn vị, cơ sở giáo dục và đào tạo; giáo viên trung học và tiểu học ở một số quận huyện tại Thành phố Hồ Chí Minh và sinh viên của Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Xây dựng nguyên tắc, thói quen trong dạy học trực tuyến
Chia sẻ về vấn đề văn hóa học đường trong bối cảnh số, Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Văn Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, văn hóa học đường trong bối cảnh số được tựu trung bởi văn hóa giao tiếp, văn hóa ứng xử, văn hóa của tất cả những gì thuộc không gian mạng bao gồm từ hình ảnh, biểu tượng đến các hành vi, lời nói, sự tương tác và cung cách thể hiện.
Do giới hạn giao tiếp, tương tác trong dạy học trực tuyến, nên các thói quen và kỹ năng làm chủ dạy và học trực tuyến cũng hạn chế. Cụ thể, thói quen lười và muốn tiện lợi dẫn đến việc học tập qua loa; xảy ra tình trạng học giả, học thay, vắng học, làm bài hộ, chuyển giao bài giảng, cắt dán; xuất hiện chợ mua bán giáo án, học liệu,...
Cũng theo Giáo sư Huỳnh Văn Sơn, cần phải chú trọng xây dựng văn hóa học đường trong bối cảnh dạy học trực tuyến, chuyển đổi số, phát triển giáo dục mở. Cụ thể, cần xây dựng quy tắc trong lớp học trực tuyến giúp việc quản lý lớp học hiệu quả hơn. Trong lớp học online, giáo viên có thể thiết lập một số quy tắc như bật camera trong giờ học, tắt mic để giảm tiếng ồn, hoàn thành cuộc thảo luận trước thời gian cho phép, vào lớp đúng giờ,...
Trước khi vào lớp học, yêu cầu học sinh, sinh viên cắt điện thoại, đồ chơi, trang web không liên quan hoặc bất cứ thứ gì khiến các em mất tập trung, ảnh hưởng đến việc học.
Cần phải tạo mối quan hệ tích cực giữa giáo viên và người học, khuyến khích học sinh, sinh viên tham gia vào các hoạt động của lớp học;...
Bên cạnh đó, cần tạo thói quen tích cực cho người học ở lớp học trực tuyến. Giáo viên cũng cần xây dựng hình ảnh của mình trên nhiều bình diện để góp phần xây dựng văn hóa học đường.
Ngoài ra, giáo viên cần chú ý về không gian dạy học trực tuyến và hạn chế tối đa những sự cố kỹ thuật. Đây cũng là những yếu tố tác động đến việc xây dựng văn hóa học đường trong bối cảnh số.
Tại Tọa đàm, các chuyên gia đã nêu ra nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến văn hóa học đường, văn hóa học đường trong bối cảnh số như: Có hay không văn hóa học đường trong bối cảnh số hiện nay; Dạy trực tuyến, văn hóa của giáo viên và ảnh hưởng đến văn hóa của người học; Danh xưng giáo viên trên không gian mạng – Vấn đề nhìn nhận từ các tiêu chí đánh giá đạo đức và năng lực nghề? Ai quản lý và đánh giá; Bộ lọc của học sinh với các tác động tiêu cực từ góc nhìn văn hóa trên mạng đến cảm xúc và tư duy; Thách thức của việc xây dựng văn hóa học đường trong bối cảnh dạy học trực tuyến; Một số đề xuất nhằm kiểm soát các tác động của bối cảnh số với việc xây dựng văn hóa học đường dành cho học sinh hiện nay....
Các chuyên gia đều kết nối từ thuật ngữ, khái niệm đến các vấn đề thực tiễn để xác định khung nhìn nhận, đánh giá về văn hóa học đường trong bối cảnh số.
Cần xem văn hóa học đường là trách nhiệm
Các chuyên gia chia sẻ các vấn đề nóng liên quan đến văn hóa học đường trong bối cảnh số. |
Văn hóa học đường là những giá trị, những kinh nghiệm lịch sử của xã hội loài người đã tích lũy trong quá trình xây dựng hệ thống giáo dục và quá trình hình thành nhân cách.
Theo Giáo sư, Viện sĩ Phạm Minh Hạc thì: “Văn hóa học đường là hệ các chuẩn mực, giá trị giúp cán bộ quản lý nhà trường, thầy cô giáo, quý phụ huynh và các em học sinh, sinh viên có các cách thức suy nghĩ, tình cảm, hành động tốt đẹp”.
Trong thời đại ngày nay với xu thế hội nhập, toàn cầu hóa, vấn đề văn hóa và xây dựng đời sống văn hóa ngày càng được nhiều quốc gia, dân tộc quan tâm giữ gìn và phát triển.
Chuyển đổi số là khái niệm được ra đời trong thời đại bùng nổ internet, mô tả những hoạt động đổi mới một cách mạnh mẽ và toàn diện trong cách thức hoạt động của một tổ chức, đơn vị ở tất cả mọi khía cạnh.
Chuyển đổi số không chỉ tác động đến những tổ chức hay đơn vị mà còn tác động đến những nhóm đối tượng khác xoay quanh như là khách hàng, đối tác, nguồn nhân lực... làm thay đổi sâu sắc cách thức hoạt động bằng cách tái tạo lại những phương pháp truyền thống và sáng tạo những phương pháp mới để đáp ứng những kỳ vọng thay đổi của thời đại.
Bằng những kinh nghiệm của mình trong công tác đào tạo giáo viên, đánh giá thực tập, hỗ trợ giáo viên và cả học sinh năng khiếu không chỉ là thể thao mà cả trong lĩnh vực tài năng ở nhiều cơ sở giáo dục, môi trường học đường, Thạc sĩ Huỳnh Trung Phong cho biết: Trong thời đại hội nhập, toàn cầu hóa như hiện nay, trường học không chỉ là trường học trí tuệ mà còn phải là trường học văn hóa.
Văn hóa học đường giúp cán bộ quản lý nhà trường, thầy cô giáo, phụ huynh và các em học sinh, sinh viên có các cách thức suy nghĩ, tình cảm, hành động tốt đẹp.
Trách nhiệm của nhà trường và của từng thầy cô là đồng hành với học sinh để xây dựng trường học văn hóa, có giá trị, có triết lý. Quan trọng không phải trên mạng hay đời thật mà phải là có giá trị, đáng được tôn trọng.
Giáo sư Huỳnh Văn Sơn điều phối Tọa đàm, cũng là trưởng tiểu ban trong Hội thảo vào 21.11 do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc Hội tổ chức kết luận: “Đã đến lúc cần phải xem văn hóa học đường là trách nhiệm. Khi bối cảnh mới với dạy học trực tuyến, học liệu số và sự phát triển của giáo dục mở, giáo dục trực tuyến, nếu không cẩn trọng sẽ khó có thể vẽ nên một chân dung văn hóa học đường vì học sinh.
Chúng ta cần phải đánh giá, hành động và thực hiện bằng trách nhiệm của chúng ta từ vị trí, vai trò nhất là sự tự ý thức, tự trọng bởi tất cả tình yêu thương, nhân văn của chúng ta với con trẻ, học sinh là chuẩn bị cho các em môi trường sống, trải nghiệm, tiếp cận tốt nhất mà không phải là khó hay không kiểm soát như hiện nay.
Hãy hành động để nhận thức chân giá trị trên môi trường số; hãy tuân thủ giá trị thật trong từng hành vi, lời nói và cả cách ứng xử đúng với trách nhiệm và lương tâm của chúng ta ngay cả trong dạy học, giáo dục, học tập, rèn luyện hay thể hiện”.
Phạm Minh