Mô rú mô ri mô nỏ chộ, Mô rào mô bể chộ mô mồ – Cùng một câu hỏi dịch nghĩa tiếng địa phương sang tiếng phổ thông, nhiều học sinh lớp 7 ở Hà Tĩnh đưa ra nhiều đáp án.
Trong đề thi môn Ngữ Văn 7, thuộc kỳ thi khảo sát chất lượng học kỳ II năm học 2014-2015 của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Lộc Hà [Hà Tĩnh] có câu hỏi 1 điểm yêu cầu dịch hai câu thơ sau bằng tiếng địa phương sang tiếng phổ thông:
Mô rú mô ri mô nỏ chộ
Mô rào mô bể chộ mô mồ.
Rất nhiều học sinh chia sẻ thấy lúng túng trước câu hỏi dịch nghĩa này. Nguyễn Thị Hồng Nhung [học sinh lớp 7/2, THCS Mỹ Châu, huyện Lộc Hà] cho hay đã dịch nghĩa ra tiếng phổ thông là: “Núi đâu rừng đâu đâu chẳng thấy/ Sông đâu biển đâu thấy đâu nào”. “Cách làm của em được cô giáo đánh giá là dịch chưa sát nghĩa lắm, tuy nhiên vẫn được châm chước chấm tối đa 1 điểm”, Nhung nói.
Một nhóm học sinh lớp 7 trường THCS Mỹ Châu lại đưa ra đáp án khác: “Cái núi cái chi đâu không thấy/ Cái đê cái bể thấy đâu nào”. Nhóm này cho rằng với câu trả lời này, các em chỉ đạt 0,5 điểm, vì đã dịch sai nghĩa.
| Đề thi hôm 5/5 của học sinh huyện Lộc Hà. |
Ở trường THCS Thạch Bằng [huyện Lộc Hà], học sinh lớp 7 đánh giá đề thi là khó, khi làm bài phải đọc và dịch từng chữ, một số em đã dịch thành: “Đâu rừng đâu núi đâu không thấy/ Đâu sông đâu biển thấy đâu nào”.
“Để làm được câu hỏi này phải áp dụng cấu trúc từ, phiên âm từng tiếng địa phương ra tiếng phổ thông sau đó ghép lại. Ban đầu chưa hiểu rõ hết nghĩa của tiếng địa phương nên cảm thấy hơi khó, khi hiểu rồi thì dễ dàng hơn”, một học sinh lớp 7 trường THCS Thạch Bằng chia sẻ.
Thầy Nguyễn Thanh Châu, Hiệu trưởng trường THCS Thạch Bằng cho hay, khi kết thúc kỳ thi có một số thầy cô giáo bàn luận rằng câu hỏi dịch nghĩa trong đề thi hơi khó, tuy nhiên cũng một phần là do họ chưa hiểu hết ngữ nghĩa. “Câu hỏi khó thì càng khuyến khích giáo viên cần trau dồi kiến thức đời thường nhiều hơn nữa để áp dụng vào thực tiễn giảng dạy cho học sinh”, thầy Châu nói.
Chiều 12/5, trao đổi với báo chí, thầy Phan Thanh Dân, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Lộc Hà cho biết, mấy năm nay trong môn Ngữ Văn lớp 7 có chương trình tích hợp tiếng địa phương và đây là câu hỏi 1 điểm để kiểm tra phần văn hóa địa phương của học sinh.
Theo thầy Dân, hai câu thơ trên viết đúng theo tiếng phổ thông là như sau: Đâu núi đâu non đâu chẳng thấy/ Đâu sông đâu biển thấy đâu nào. “Bản thân tôi thấy câu hỏi này là bình thường, không mang tính chất đánh đố”, thầy Dân giải thích.
Trong ngôn ngữ vùng Nghệ Tĩnh, “mô” là đâu, ở đâu; “rú” là núi; “mô ri” là ở đâu đây, hàm nghĩa hỏi; “nỏ” là không; “nỏ chộ” là không thấy, chẳng thấy. “Rào” là con sông; “bể” là biển; “mô mồ” là đâu nào.
Đáp án chính xác của câu “Mô rú mô ri mô nỏ chộ, Mô rào mô bể chộ mô mồ” là:
Đâu suối đâu rừng đâu chẳng thấy
Đâu sông đâu biển thấy đâu nào ?
[Sưu tầm]
Giới thiệu với mọi người chút ít về tiếng ở quê tui nha
TỪ ĐIỂN TIẾNG NGHỆ AN NÌ
Mi : có nghĩa là Mày
Tau : có nghĩa là Tao
Mô : có nghĩa là Đâu ?
[vd : “mi đi mô đó” thì dịch ra là “Mày đi đâu đấy”]
Tê : có nghĩa là Kia
Ni : có nghĩa là Này
Rứa : có nghĩa là Thế
Răng : có nghĩa là Sao
[vd “Răng rứa ?” dịch ra là “sao thế?” ]
Ngày Mốt : có nghĩa là Ngày Kia
[ vd : “mốt tau mới về” dịch ra là “Ngày kia tao mới về” ]
Đọi : có nghĩa là Bát
Trốc : có nghĩa là Đầu
Tru : có nghĩa là Trâu
Lè : có nghĩa là Đùi
Nhể : từ này í chê bai có thể dịch là Chuối [mạnh hơn nhiều] or Bựa
Chộ : từ này có nghĩa là Thấy
Chi : có nghĩa là Gì ?
Nỏ : có nghĩa là Không. [Ví dụ “Nỏ đi, Nỏ cho”...nhưng mà không có câu “Đi Nỏ”hay “Cho Nỏ” đâu nhá...từ “Nỏ” chỉ đứng trước động từ...]
Bổ : có nghĩa là Ngã [vd : “hấn bị bổ xe” dịch là "Nó bị ngã xe"]
Trốc Gúi : có nghĩa là Đầu Gối
Ngái : có nghĩa là Xa.
VD : Nhà mi có ngái trường ko? ~~> nhà mày có xa trường ko?
Nác : có nghĩa là Nước [nước uống í]
Môi : có nghĩa là Muôi [cái muôi chan canh í]
Su : có nghĩa là Sâu [VD : Ao ni su ri ~~> Ao này sâu thế]
Hầy : có nghĩa là Nhỉ [vd : Hay hầy ~~> Hay nhỉ or Ai đó hầy ~~> Ai đấy nhỉ ]
Đài : còn có 1 nghĩa nữa là cái gàu múc nươc, hehe
Cươi : có nghĩa là Sân
Nương : có nghĩa là Vườn
Rọng : có nghĩa là Ruộng
Mần : có nghĩa là Làm
[vd Cha mệ cháu đi mần rọng rồi ạ ~~> cha mẹ cháu đi làm ruộng rồi ạ]
Mệ : có nghĩa là mẹ
con ròi : có nghĩa là con Ruồi
Choa : Có nghĩa là bọn tao
Rồi em của mẹ thì gọi là Gì, Em của bố thì gọi là O