Giá thể hay dớn là tên gọi chung [tùy vào vùng miền và thói quen] của chất trồng lan. Một số loaaij giá thể phổ biến được sử dụng rất nhiều: Vỏ thông, xơ dừa, than củi, vỏ đậu phộng, rong rêu,. Đối với những người trồng lan rừng thì giá thể được sử lựa chọn nhiều nhất gồm: xơ dừa, vỏ thông và than củi.
Nhìn chung đặc điểm của vỏ thông và than củi rất giống nhau nên chúng tôi sẽ tập trung phân tích 2 loại giá thể xơ dừa và than củi để giải đáp câu hỏi nên lựa chọn loại nào là thích hợp và cách sử dụng nhơ thế nào?
1/ Nhận xét điểm giống ngau của 2 loại giá thể này
Cả xơ dừa và than củi hầu hết những người trồng lan khi sử dụng đều ngâm trong nước hoặc nước vôi trong để loại bỏ những chất độc hại ra bên ngoài cũng như giúp cho chất trồng được ngậm nước nhiều nhất.
Giá thành của cả 2 loại này đều rất rẻ và cũng dễ tìm, nếu như chịu khó đến những nơi chế biến dừa thì hoàn toàn có thể mua được xơ dừa thô với giá rất rẻ ở số lượng nhiều. Nếu bạn muốn có sử dụng xơ dừa đã được vệ sinh, sát khuẩn thì nên tìm đến những nơi phân phối xơ dừa chuyên để trồng lan.
2/ Điểm khác nhau của giá thể xơ dừa và than củi
2.1/ Khả năng giữ ẩm
Xơ dừa giữ ẩm tốt hơn than củi nên thời gian tưới sẽ ít hơn, việc này sẽ làm giảm thời gian chăm sóc cho cây lan. Than củi có khả năng thoát nước tốt nên sẽ giúp tránh trường hợp rễ bị thúi do úng nước.
Lưu ý: Mặt dù khả năng giữ ẩm của xơ dừa là rất tốt và lâu hơn than củi nhưng nếu một thời gian dài không tưới thì xơ dừa sẽ rời vào tình trạng khô và co lại gây ảnh hưởng đến bộ rễ của cây lan rất nhiều
2.2/ Độ bền
Giá thể xở dừa khoảng 2 năm thì phải thay, một nhược điểm đó là nếu trong một thời gian dài [khoảng 1 tuần] không được tưới nước thì đến khi tưới nước lại sẽ làm giá thể xơ dừa bị nhảo ra
Giá thể than cui tương đối bền hơn, có thể sử dụng từ 3 đến 4 năm, nếu chăm sóc đúng cách [có đầy đủ các chất sát khuẩn thì sẽ kéo dài thời gian sử dụng của giá thể lên]
2.3/ Tính lưu giữ phân thuốc
Xở dừa sẽ có khả năng lưu giữ phân thuốc tốt hơn rất nhiều so với than củi nên cây lan sẽ được nhiều chất dinh dưỡng hơn trong thời gian dài. Than củi khi tưới vào sẽ thoát ra ngoài rất nhiều nên sẽ gây lãng phí
Lưu ý: Chính việc giữ phân thuốc tốt của xơ dừa cũng là một nhược điểm đối với những người không có nhiều kinh nghiệm trong việc chơi lan [đặc biệt là những người mới tâp chơi], phân và thuốc bị ứ đọng quá nhiều trong một thời gian dài sẽ dẫn đến tình trạng phát sinh các mầm móng bệnh tật cho cây
3/ Nên lựa chọn lan bằng giá thể nào, chất trồng nào?
3.1/ Dựa vào điều kiện môi trường
Để lựa chọn giá thể trồng lan cần căn cứ vào các yếu tố về điều kiện khi hậu, môi trường. Nếu một cậy lan cần độ ẩm cao nên sử dụng xở dừa, nếu cây lan sử cần độ ẩm thấp nên sử dụng than củi
- Nếu trồng ở sân thương, ban công hay trồng ở nơi cao và không có nhiều thời gian để chăm sóc thì nên sử dụng xơ dừa để giúp cây được giữ ẩm tốt nhất
- Nếu trồng ở nơi thấp, ít gió, ít nắng, nơi có độ ẩm cao thì nên trồng bằng than củi để giảm tỉ lệ bị thối rễ cho úng nước
3.2/ Kích thước chậu trồng
Nếu trồng trong chậu quá to thì nên sử dụng giá thể than củi hoặc vỏ thông để giúp khả năng thoát nước tốt, ngoài ra cần phải sử dụng thêm một xốp để dưới phần đáy chậu để đảm bảo không bị đọng nước lại
Giải thích: Đối với chậu lớn không nên sử dụng xơ dừa làm giá thể, bởi vì khi đó ta cần phái sử dụng rất nhiều xơ dừa điều này sẽ làm tăng rất lớn việc ngậm nước trong giá thể, làm cho thời gian rút nước sẽ tăng lên và cây có nguy cơ rất cao bị chết úng
Đối với những người đã có kinh nghiệm trong việc chơi lan thì sẽ biết cách sử dụng giá thể như thế nào thế nào là hợp lý nhất, trộn các giá thể [xở dừa, vỏ thông, than củi] ra sao để đảm bảo tính cân đối trong việc trong lan để đảm bảo cây lan luôn ở tình trạng sức khỏe tốt nhất.