Các loại gạo lứt khác nhau sẽ giúp bạn đổi mới bữa ăn và cung cấp thêm nhiều dinh dưỡng cho cả nhà. Vậy bạn đã biết hết về những loại gạo lứt mình có thể chọn lựa?
Gạo lứt thực ra là gạo trắng mà vẫn còn nguyên lớp cám. Lớp cám này có nhiều dinh dưỡng nên gạo lứt thường được coi là lựa chọn lành mạnh hơn gạo trắng. Loại thực phẩm này mang đến nhiều lợi ích sức khỏe như giảm cholesterol xấu, giảm nguy cơ tiểu đường, ngăn ngừa ung thư, cải thiện hệ miễn dịch… Những lợi ích từ gạo lứt này sẽ giúp bạn cải thiện sức khỏe một cách tự nhiên.
Có rất nhiều gạo lứt bạn có thể chọn để kết hợp vào bữa ăn của mình như gạo lứt huyết rồng, gạo lứt đen, gạo lứt nếp, gạo lứt tẻ hạt dài, gạo lứt tẻ hạt tròn… Các loại gạo này sẽ giúp thực đơn mỗi ngày của bạn phong phú và bắt mắt hơn.
Phân loại gạo lứt theo chất gạo
Gạo lứt nếp và gạo lứt tẻ đều có những tính chất riêng phù hợp với các món khác nhau.
Gạo lứt nếp
Loại gạo lứt này xuất phát từ các giống nếp khác nhau như nếp than, nếp ngỗng, nếp Thái Bình, nếp hương hay nếp cái hoa vàng. Loại gạo này thường dẻo và có thể được dùng để nấu xôi, nấu chè hay làm bánh. Đây cũng là nguyên liệu cần thiết để làm món rượu nếp cái hay còn gọi là cơm rượu đấy.
Gạo lứt tẻ
Gạo lứt tẻ khá giống các loại gạo nấu cơm hằng ngày, chỉ khác là gạo lứt vẫn còn lớp cám màu ngà bên ngoài. Bạn có thể tìm mua gạo lứt tẻ hạt tròn hay gạo lứt tẻ hạt dài để nấu mỗi ngày. Khi nấu các loại gạo lứt tẻ, bạn thường sẽ cần ngâm gạo lứt trước để rút ngắn thời gian nấu cũng như để gạo dễ tiêu hóa hơn.
Để nấu gạo lứt tẻ, bạn chỉ cần rửa gạo kỹ rồi đổ thêm nước vào nồi cơm sao cho tỷ lệ nước với gạo là 2:1 và bật nồi ở chế độ nấu gạo lứt. Đối với gạo lứt tẻ hạt dài, bạn nên tránh nấu quá nhiều vì loại gạo này không giữ được lâu sau khi nấu như gạo lứt hạt tròn hay gạo lứt nếp.
Phân loại gạo lứt theo màu sắc
Các loại gạo lứt thường có ba màu chính là trắng ngà, đỏ và đen. Màu sắc này là do lớp vỏ cám bên ngoài hạt gạo quyết định.
Gạo lứt trắng
Đây là loại gạo được sản xuất nhiều nhất và có thể thích hợp với nhiều đối tượng ở mọi lứa tuổi. Bạn có thể tìm mua loại gạo này tại các cửa hàng bán gạo hay các trang bán hàng trực tuyến với nhiều mức giá khác nhau như 30.000 đồng/kg, 50.000 đồng/kg hay thậm chí 100.000 đồng/kg.
Gạo lứt đỏ
Gạo lứt đỏ thường có màu đỏ nâu, khi nấu chín khá dẻo. Loại gạo này có nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe như chất xơ, lipid, vitamin A, vitamin B1… Đây là thực phẩm thích hợp với những người có nhu cầu dinh dưỡng cao như người ăn chay, người lớn tuổi, bệnh nhân tiểu đường… Bạn có thể nấu gạo lứt đỏ như cách nấu cơm rồi ăn với muối mè cũng rất ngon.
Khi chọn mua gạo lứt đỏ, bạn cần chú ý phân biệt loại gạo này với gạo huyết rồng vì hai loại gạo này có tác dụng khác nhau. Chỉ số đường huyết ở thực phẩm [GI] của gạo lứt đỏ ở mức trung bình và không làm đường huyết tăng cao sau khi ăn nhưng chỉ số này của gạo huyết rồng lại khá cao. Điều này có nghĩa là gạo huyết rồng không thích hợp với người mắc bệnh tiểu đường.
Bạn có thể phân biệt hai loại gạo này bằng cách tách đôi một hạt gạo ra kiểm tra. Gạo lứt đỏ khi tách đôi sẽ có phần lõi bên trong màu trắng. Trong khi đó, gạo huyết rồng có màu đỏ sẫm ở cả lớp vỏ và phần lõi bên trong. Bạn có tìm mua gạo lứt đỏ tại các nơi chuyên bán gạo lứt với giá dao động từ 40.000 – 100.000 đồng/kg.
Gạo lứt đen
Gạo lứt đen thật ra hơi nghiêng về màu tím than chứ không phải màu đen. Loại gạo này chứa nhiều chất xơ và hợp chất thực vật tốt cho sức khỏe nhưng lại ít đường nên là món rất lành mạnh. Bên cạnh đó, gạo lứt đen còn có nhiều chất oxy hóa giúp ngăn ngừa bệnh tim và ung thư.
Gạo lứt đen trước đây là món ăn chỉ dành riêng cho vua chúa nhưng hiện nay đã phổ biến hơn rất nhiều. Bạn có thể tìm mua loại gạo này tại các trang bán hàng trực tuyến với giá khá cao, khoảng 50.000 – 100.000 đồng/kg.
Các loại gạo lứt vô cùng đa dạng nên có thể là nguyên liệu cho rất nhiều món ăn ngon miệng như trà gạo lứt, cơm gạo lứt muối mè hay cháo gạo lứt. Khi tìm mua những loại gạo lứt này, bạn hãy chọn những nguồn chất lượng và uy tín để đảm bảo an toàn nhé.
Như Vũ HELLO BACSI
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Gạo lứt, còn gọi là gạo rằn, gạo lật là loại gạo chỉ xay bỏ vỏ trấu, chưa được xát bỏ lớp cám gạo. Đây là loại gạo rất giàu dinh dưỡng đặc biệt là các sinh tố và nguyên tố vi lượng.
Hạt gạo lứt còn sống
Trong phương ngữ Nam Bộ của tiếng Việt, "lứt" và "lức" đồng âm, đều được đọc là /lɨk/ nên gạo lứt còn được viết là "gạo lức". Ngược lại, trong phương ngữ Bắc Bộ thì "lứt" [/lɨt/] và "lức" [/lɨk/] có cách đọc khác nhau, không thể thay thế.
Thành phần của gạo lứt gồm chất tinh bột, chất đạm, chất béo, chất xơ cùng các vitamin như B1, B2, B3, B6; các axit như pantothenic [vitamin B5], paraaminobenzoic [PABA], folic [vitamin M], phytic; các nguyên tố vi lượng như calci, sắt, magiê, selen, glutathion [GSH], kali và natri.
Trường hợp gạo trắng trải qua quá trình xay, giã sẽ chỉ còn 77% vitamin B3, 80% vitamin B1, 90% vitamin B6, một nửa lượng mangan và hầu hết chất xơ bị mất đi. Các chuyên gia dinh dưỡng cũng nhận thấy, một lon gạo lứt khi nấu thành cơm chứa 84 mg magnesi, trong khi đó ở gạo trắng chỉ có 19 mg. Lớp cám của gạo lứt cũng chứa một chất dầu đặc biệt có tác dụng điều hòa huyết áp, làm giảm cholesterol xấu, giúp ngăn ngừa qua các bệnh tim mạch.
Gạo lứt muối mè tuy mạnh về mặt chất khoáng nhưng lại yếu về chất đạm và chất béo. Thiếu 2 chất này thì cơ thể không thể tổng hợp kháng thể, nội tiết tố... Một số người bị dị ứng, rối loạn kinh nguyệt, thiếu máu, suy nhược trầm trọng chỉ vì lạm dụng kiểu ăn ròng gạo lứt muối mè mà thiếu thịt cá.[1]
Gạo lứt có thể nấu thành cơm bằng cách ngâm gạo với nước khoảng 15-20 phút cho mềm và nấu như cơm nấu gạo trắng. Khi hạt cơm chín thường không nở như gạo trắng, ăn hơi ráp nhưng nếu ăn quen sẽ thấy hương vị ngon ngọt đặc biệt. Càng ngày người ta càng nhận thấy rằng gạo lứt có giá trị dinh dưỡng và phòng chống bệnh tật rất độc đáo. Cụ thể, Gạo lứt đã được chứng minh là có thể điều hòa huyết áp, làm giảm các cholesterol xấu và ngăn ngừa các bệnh tim mạch. Cholesterol xấu mới chính là nguyên nhân gây ra các bệnh lý tim mạch còn ngược lại cholesterol tốt thì giúp loại trừ cholesterol xấu.
Ngoài vỏ ra, hạt thóc còn có ba phần chính là lớp cám gạo, phôi và nội nhũ. Nội nhũ chiếm phần lớn và chủ yếu là glucid có giá trị chính là cung cấp năng lượng. Lớp cám và phôi tuy chỉ chiếm 10% hạt nhưng lại chiếm tới 65% các chất có giá trị nhất về mặt dinh dưỡng.
Giáo sư tiến sĩ Hiroshi Kayahara [tức Giáo sư Ohsawa, người chủ trương phương pháp Thực dưỡng Ohsawa] của Viện sinh học Nhật Bản là người đã phân tích chất gạo lức và tìm ra rằng gạo lức đỏ ngâm một ngày một đêm [khoảng 22 giờ] ở nhiệt độ trong nhà sẽ bắt đầu nảy mầm và tiết ra nhiều chất enzyme cùng vitamin từ cám gạo. Gạo lức trắng không còn phôi để nảy mầm. Gạo lức đỏ sau ngâm nước rồi đem nấu thành cơm sẽ mềm hơn và có vị ngọt hơn cơm thường do các enzyme đã tiết ra chất đường và chất đạm trong hột gạo.[cần dẫn nguồn]
Có rất nhiều món ăn khác có thể sử dụng gạo lứt như nguyên liệu chính: bún làm từ gạo lứt xào với rong biển, ngưu báng, cà rốt và mơ muối; cơm cốm gạo lứt với nguyên liệu là gạo lứt, đậu đỏ, đậu xanh, cốm, nấu như cách đồ xôi và ăn kèm với vừng rang, hành khô phi thơm; cháo gạo lứt với gạo lứt, đậu đỏ, mơ muối, rong biển; cơm gạo lứt cuốn rong biển tương tự một món sushi cuộn makizushi, kết hợp với nước mơ muối và lá tía tô.
Lứt nếp
Gạo nếp lứt thường được sử dụng để làm món rượu nếp cái, đặc biệt là công thức rượu nếp cái sử dụng nguyên liệu gạo lứt, kết hợp với chuối tiêu chín và lòng đỏ trứng gà.
Gạo lứt đỏ
Gạo lứt đỏ được trồng sạch không phun thuốc trừ sâu. Gạo vừa xát xong, đóng vào túi ép chân không. Tốt cho người ăn chay, ăn kiêng hỗ trợ nhu cầu giảm cân, làm đẹp mà vẫn đủ dinh dưỡng. Lành cả với người già yếu, trẻ em, bệnh tiểu đường, tim mạch, huyết áp.
Gạo lứt đen
Trong các cuộc nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy gạo lứt đen mới chính là siêu thực phẩm cho thế giới. Loại gạo này có lượng đường thấp nhưng lại có rất nhiều chất xơ và hợp chất thực vật tốt cho sức khoẻ, giúp chống bệnh tim và ung thư.
Wikipedia tiếng Việt không bảo đảm và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý và độ chính xác của các thông tin có liên quan đến y học và sức khỏe. Đề nghị liên hệ và nhận tư vấn từ các bác sĩ hay các chuyên gia. Khuyến cáo cẩn thận khi sử dụng các thông tin này. Xem chi tiết lại Wikipedia:Phủ nhận y khoa và Wikipedia:Phủ nhận về nội dung.
Trong thực tế, gạo lứt có thể sử dụng để nấu cơm ăn hàng ngày, tuy nhiên cũng thường thấy những món ăn sử dụng gạo lứt thuộc nhóm thực phẩm với chức năng dùng để chữa trị một số bệnh. Theo Đông y, gạo lứt rất bổ và có tính thanh nhiệt, an thần trấn kinh, trừ phiền. Gạo lức có khả năng ngăn sự xuất tiết của dạ dày và đại tràng nên có tác dụng tốt trong điều trị các bệnh đường ruột. Đông y dùng cháo gạo lứt để phòng ngừa và trừ bệnh thổ tả, kiết lỵ, cầm mồ hôi. Những nghiên cứu khác cho thấy gạo lứt đặc biệt tốt đối với phụ nữ, làm giảm nguy cơ ung thư và ruột kết, giảm cholesterol và tốt cho hệ tim mạch của phụ nữ sau mãn kinh. Đồng thời, với nguồn chất xơ dồi dào, gạo lứt giúp chống lại bệnh xơ vữa động mạnh, ung thư vú, thậm chí giảm nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư và bệnh tiểu đường. Ngoài ra gạo lứt cũng có những tác dụng tương tự với nam giới cao tuổi nhưng không rõ rệt bằng.
Gạo lứt muối mè tuy mạnh về mặt chất khoáng nhưng lại yếu về chất đạm và chất béo. Thiếu 2 chất này thì cơ thể không thể tổng hợp kháng thể, nội tiết tố... Một số người bị dị ứng, rối loạn kinh nguyệt, thiếu máu, suy nhược trầm trọng chỉ vì lạm dụng kiểu ăn ròng gạo lứt muối mè mà thiếu thịt cá.[1]
- ^ a b “Gạo lứt muối mè: Biết cách ăn mới tốt”. Báo điện tử Dân Trí. 10 tháng 5 năm 2015. Truy cập 14 tháng 7 năm 2015.
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Gạo_lứt&oldid=68681194”