Khí hậu gió mùa ảnh hưởng như thế nào đến đời sống và sản xuất ở địa phương em? Nước ta chịu ảnh hưởng chủ yếu của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nhưng hoạt động của khí hậu của nước ta như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu cụ thể trong nội dung bài viết dưới đây.
Gió mùa ảnh hưởng như thế nào đến khí hậu Việt Nam
Nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nên trong năm có hoạt động của gió mùa đông và gió mùa hè và với hoạt động của gió Tín phong do nằm trong nội chí tuyến. Kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa thể hiện ở:
- Nhiệt độ trung bình năm trên toàn quốc đều lớn hơn 20°C.
- Lượng mưa lớn trong năm, phân đều các khu vực, dao động từ 1500 – 2000 mm.
- Độ ẩm không khí rất cao trên 80% và cân bằng ẩm luôn dương.
Nhưng có sự khác biệt về thời tiết và các mùa ở khác khu vực là:
- Miền bắc nước ta tuy nằm trong kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nhưng vẫn chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc mạnh mẽ vào mùa đông nên có thời tiết lạnh hơn khu vực miền Trung và Nam. Và miền Bắc cũng có hai mùa rõ rệt là mùa đông và mùa hè.
- Khu vực miền Trung và Nam có hai mùa rõ rệt của khí hậu nhiệt đới là mùa mưa và mùa khô. Nhưng thời gian mưa của từng khu vực nhỏ lại khác nhau do địa hình. Và nhiệt độ của khu vực miền Trung và Nam cũng cao hơn miền Bắc.
Khí hậu gió mùa có ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất ở địa phương em là:
Thuận lợi:
- Thời tiết có mưa và nền nhiệt độ cao ổn định giúp cho cây cối dễ sinh trưởng và phát triển nhất là những giống cây đặc trưng của vùng nhiệt đới.
- Tạo điều kiện để nước ta phát triển xuất khẩu nông sản nhiệt đới
- Phát triển ngành du lịch biển;
Khó khăn:
- Đời sống nhân dân dễ bị ảnh hưởng bởi những thiên tai như bão, lũ lụt,.. Nhất là các khu vực miền Trung luôn chịu ảnh hưởng nặng nề từ bão.
- Trong quá trình sản xuất và trồng trọt chăn nuôi ảnh hưởng không nhỏ như tình trạng ngập úng, hoặc lũ lụt khiến những động vật bị chết.
- Khí hậu phù hợp để cho sâu bệnh và dịch bệnh phát triển.
Ví dụ như các tỉnh miền Bắc sẽ có mùa hè nóng bức ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân nhưng mùa đông lại rét nên nhân dân phải mặc áo ấm để giữ sức khoẻ.
Ảnh hưởng của khí hậu gió mùa tới đời sống hàng ngày
Khí hậu nhiệt đới gió mùa được phân loại vào nhóm Am như phân loại khí hậu của Koppen. Trong đó, khí hậu nhiệt đới gió mùa thường có nhiệt độ trung bình năm từ 18 độ C và có hai mùa là mùa ẩm và mùa khô đặc trưng. Lượng mưa trung bình năm lên tới 1.000 đến 1500mm/năm. Vậy nên kiểu khí hậu này có những ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, sản xuất của con người, đó là:
Ảnh hưởng của khí hậu gió mùa đối với hoạt động sản xuất
Về nông nghiệp
Nền nhiệt của kiểu khí hậu này thường cao, độ ẩm lớn và lượng mưa nhiều nên tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nền nông nghiệp lúa nước và thâm canh tăng vụ, đồng thời đa dạng hoá những loại cây trồng vật nuôi. Tuy nhiên, thời tiết khí hậu gió mùa diễn biến thất thường [thường xuyên xảy ra thiên tai, mưa lũ, sạt lở, hạn hán, rét đậm và rét hại…] Điều này gây ra những khó khăn rất lớn đến hoạt động canh tác, thời vụ cũng như phòng chống thiên tai.
Về chăn nuôi
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa thích hợp phát triển ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm với nguồn thức ăn dồi dào, đồng cỏ rộng lớn… Song, khí hậu này cũng tạo điều kiện cho sinh vật gây bệnh dịch phát triển như cúm, dịch tả, kiết lị…. Đặc biệt, mùa đông thường rất lạnh và khô, có nơi nhiệt độ dưới 0 độ C khiến nhiều loại cây trồng kém phát triển, động vật chịu lạnh kém bị chết, gây ra những thiệt hại lớn về mùa màng.
Các ngành sản xuất khác
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa rất thích hợp để phát triển các ngành kinh tế như lâm nghiệp, giao thông vận tải, thuỷ hải sản và du lịch… Đồng thời đẩy mạnh các hoạt động khai thác nông lâm ngư nghiệp, xây dựng, đặc biệt là mùa khô.
Hơn nữa, các hoạt động kinh tế như giao thông, du lịch và công nghiệp khai thác… sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn và trực tiếp của sự phân mùa khí hậu. Mực nước sông ngòi, sông suối cũng thay đổi theo mùa. Vào mùa đông mực nước trên các con sông thường thấp, ngược lại vào mùa hè với lượng mưa lớn làm cho mực nước các con sông dâng cao.
Ngoài ra, môi trường thiên nhiên cũng dễ bị suy thoái hơn so với các loại khí hậu khác, bởi vì các kiểu thời tiết cực đoan diễn ra nhiều hơn so với những kiểu khí hậu khác, thiên tai bão lũ, hạn hán… gây nên tổn thất nặng nề tới mọi ngành sản xuất và con người.
Ảnh hưởng của gió mùa đối với đời sống con người
Độ ẩm lớn kết hợp với nhiệt độ cao là môi trường tốt nhất cho những loại vi khuẩn, virus gây bệnh phát triển, ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người. Đặc biệt, mùa khí hậu sẽ gây ra các loại bệnh theo mùa và tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh nhiễm trùng dễ lây lan, làm suy giảm sức đề kháng, thậm chí nguy hiểm đến sức khoẻ.
Khí hậu diễn biến thất thường, thay đổi đột ngột sẽ khiến cơ thể chưa kịp thích nghi gây ra tình trạng mệt mỏi, uể oải. Chính vì vậy, mỗi người nên chủ động có các biện pháp để chăm sóc sức khoẻ của mình và những người thân yêu. Chẳng hạn như bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, đặc biệt là ngủ đủ giấc.
Đặc điểm khí hậu Việt Nam
Nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa và có sự phân hóa đa dạng.
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa được thể hiện ở những khía cạnh như sau:
Tính chất nhiệt đới
Tổng bức xạ hàng năm lớn, điển hình là cán cân bức xạ luôn đạt dương
Nhiệt độ trung bình năm trên toàn quốc đều lớn hơn 20 độ C [không tính vùng núi cao], vượt tiêu chuẩn của khí hậu nhiệt đới.
Xuất hiện nhiều nắng, tổng số giờ nắng khác nhau tùy nơi, dao động trong khoảng 1400 – 3000 giờ mỗi năm.
Tính chất ẩm
Lượng mưa lớn trong năm, phân đều các khu vực, dao động từ 1500 đến 2000mm
Độ ẩm không khí rất cao, trên 80% và cân bằng ẩm luôn dương.
Tính chất gió mùa
Gió mùa có gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ
+ Gió mùa mùa đông bao gồm Gió mùa đông bắc và gió tín phong bán cầu Bắc.
Gió mùa đông bắc có từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau ở miền Bắc. Khu vực chịu tác động trực tiếp của khối khí lạnh phương Bắc di chuyển theo hướng Đông Bắc vào lãnh thổ nước ta.Kiểu thời tiết đặc trưng nhất là đầu mùa đông thường lạnh khô còn cuối mùa đông sẽ xuất hiện lạnh ẩm.Gió mùa Đông Bắc sẽ chỉ hoạt động từng đợt nhất định và khi di chuyển xuống phía Nam sẽ bị dãy Bạch Mã chặn lại.
Gió Tín phong bán cầu Bắc được xác định từ Đà Nẵng ở vĩ tuyến 160B trở vào Nam. Gió Tín phong bán cầu Bắc sẽ thổi theo hướng Đông Bắc chiếm ưu thế gây mưa cho vùng ven biển Trung Bộ. Đây chính là nguyên nhân tạo nên mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên.
+ Gió Mùa Mùa Hạ
Vào đầu mùa hạ:Khối khí nhiệt đới ẩm xuất phát từ Bắc Ấn Độ Dương sẽ di chuyển theo hướng Tây Nam vào nước ta gây ra mưa lớn cho các tỉnh đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Lúc này sẽ xuất hiện hiệu ứng phơn ở vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ và phần Nam của khu vực Tây Bắc.
Vào giữa và cuối mùa hè:Thời tiết sẽ xuất hiện gió Tây Nam gây ra mưa lớn và kéo dài ở khu vực Nam Bộ Tây Nguyên. VÌ hoạt động của gió mùa Tây Nam kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới đã gây ra nguyên nhân mưa lớn vào mùa hạ cho cả 2 miền Bắc và Nam.
Những đặc điểm về khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa đã tạo nên sự khác nhau rõ rệt giữa ba miền nước ta, cụ thể như sau:
+ Miền Bắc: Có mùa hè nóng và mưa nhiều, mùa đông lạnh khô và ít mưa. Bên cạnh đó, các tỉnh miền Bắc còn xuất hiện thêm cả mùa Xuân và mùa Thu.
+ Miền Nam: Thời tiết đặc trưng rõ rệt bởi hai mùa là mùa mưa và mùa khô
+ Miền Trung: Khí hậu cũng được chia thành hai mùa là mùa mưa và mùa khô, tuy nhiên mùa mưa sẽ có xu hướng lệch về mùa thu đông hơn.
– Khí hậu nước ta có sự phân hóa đa dạng: Sự phân hóa của khí hậu theo không gian, theo thời gian và theo địa hình và khu vực.
Hoạt động gió mùa ở nước ta và hệ quả của nó đối với sự phân chia mùa khác nhau giữa các khu vực.
Đề bài
Hãy trình bày hoạt động của gió mùa ở nước ta và hệ quả của nó đối với sự phân chia mùa khác nhau giữa các khu vực?
Lời giải chi tiết
Nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc, nên có Tín Phong bán cầu Bắc hoạt động quanh năm. Mặt khác, khí hậu Việt Nam còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khí hoạt động theo mùa với hai mùa gió chính: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.
b] Hệ quả:
- Tạo ra sự phân mùa khí hậu:
+ Miền Bắc có sự phân chia thành mùa đông lạnh, ít mưa và mùa hạ nóng, ẩm, mưa nhiều.
+ Ở miền Nam có một mùa mưa và một mùa khô rõ rệt.
+ Miền Trung có mùa hạ rất khô và nóng, mùa mưa lùi về thu đông.
Những nét đặc trưng của kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa thường nổi bật với một số đặc điểm như sau:
- Về tính chất nhiệt đới:
- Tổng bức xạ hàng năm lớn, điển hình là cán cân bức xạ luôn đạt dương
- Nhiệt độ trung bình năm trên toàn quốc đều lớn hơn 20 độ C [không tính vùng núi cao], vượt tiêu chuẩn của khí hậu nhiệt đới.
- Xuất hiện nhiều nắng, tổng số giờ nắng khác nhau tùy nơi, dao động trong khoảng 1400 - 3000 giờ mỗi năm.
- Tính chất ẩm
- Lượng mưa lớn trong năm, phân đều các khu vực, dao động từ 1500 đến 2000mm
- Độ ẩm không khí rất cao, trên 80% và cân bằng ẩm luôn dương.
Những nét đặc trưng của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa
- Tính chất gió mùa
GIÓ MÙA MÙA ĐÔNG
- Gió mùa đông bắc
- Sẽ có từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau ở miền Bắc [Tính từ dãy Bạch Mã trở ra]. Khu vực chịu tác động trực tiếp của khối khí lạnh phương Bắc di chuyển theo hướng Đông Bắc vào lãnh thổ nước ta.
- Kiểu thời tiết đặc trưng nhất là đầu mùa đông thường lạnh khô còn cuối mùa đông sẽ xuất hiện lạnh ẩm.
- Gió mùa Đông Bắc sẽ chỉ hoạt động từng đợt nhất định và khi di chuyển xuống phía Nam sẽ bị dãy Bạch Mã chặn lại.
- Gió Tín phong bán cầu Bắc
Được xác định từ Đà Nẵng ở vĩ tuyến 160B trở vào Nam. Gió Tín phong bán cầu Bắc sẽ thổi theo hướng Đông Bắc chiếm ưu thế gây mưa cho vùng ven biển Trung Bộ. Đây chính là nguyên nhân tạo nên mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên.
GIÓ MÙA MÙA HẠ
- Đầu mùa hè: Khối khí nhiệt đới ẩm xuất phát từ Bắc Ấn Độ Dương sẽ di chuyển theo hướng Tây Nam vào nước ta gây ra mưa lớn cho các tỉnh đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Lúc này sẽ xuất hiện hiệu ứng phơn ở vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ và phần Nam của khu vực Tây Bắc.
- Vào giữa và cuối mùa hè: Thời tiết sẽ xuất hiện gió Tây Nam gây ra mưa lớn và kéo dài ở khu vực Nam Bộ Tây Nguyên. VÌ hoạt động của gió mùa Tây Nam kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới đã gây ra nguyên nhân mưa lớn vào mùa hạ cho cả 2 miền Bắc và Nam.
Chính sự luân phiên của các khối khí theo mùa khác nhau nên khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa khiến cho Việt Nam phân chia các kiểu thời tiết ở 3 miền rõ rệt.
Khí hậu 3 miền có sự phân hóa rõ rệt
- Miền Bắc: Có mùa hè nóng và mưa nhiều, mùa đông lạnh khô và ít mưa. Bên cạnh đó, các tỉnh miền Bắc còn xuất hiện thêm cả mùa Xuân và mùa Thu.
- Miền Nam: Thời tiết đặc trưng rõ rệt bởi hai mùa là mùa mưa và mùa khô
- Miền Trung: Khí hậu cũng được chia thành hai mùa là mùa mưa và mùa khô, tuy nhiên mùa mưa sẽ có xu hướng lệch về mùa thu đông hơn.
Như vậy, những thông tin về gió mùa là gì, đặc điểm của gió mùa và ảnh hưởng của kiểu khí hậu này đến đời sống sản xuất của con người đã vừa được trình bày trong bài viết. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu hơn về kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa, từ đó đưa ra được biện pháp khắc phục khó khăn và chăm sóc sức khỏe tốt nhất mà kiểu khí hậu này mang đến.