Khí hậu thủy văn là gì

VIỆN QUY HOẠCH THỦY LỢI MIỀN NAM

VIỆN QUY HOẠCH THỦY LỢI MIỀN NAM

VIỆN QUY HOẠCH THỦY LỢI MIỀN NAM

VIỆN QUY HOẠCH THỦY LỢI MIỀN NAM

VIỆN QUY HOẠCH THỦY LỢI MIỀN NAM

Ngôn ngữ

Diễn ra năng lực Viện Năng lực của Viện Bài báo/bài viết Vùng ĐBSCL Vùng Đông Nam Bộ Dự báo lũ ĐBSCL Dự báo nguồn nước năm 2020 Dự báo nguồn nước năm 2019 Dự báo nguồn nước năm 2018 Dự báo lũ hồ Dầu Tiếng Dự báo lũ hồ Dầu Tiếng năm 2018 Dự báo lũ hồ Dầu Tiếng năm 2019 Dự báo lũ hồ Dầu Tiếng năm 2020 Dự báo NCN, hạn, mặn, CLN VP Ban QLQH lưu vực sông Đảng and đoàn thể
Một số khái niệm khí tượng thủy văn

Một số khái niệm khí tượng thủyvăn

1. Bắt đầu

Tổ chức Khí tượng cộng đồng [WMO] là một cơ quan bài bản thuộc Liên hợp quốc, đc xây dựng để phối hợp, chuẩn hoá and cải thiện các chuyển động khí tượng trên cộng đồng and khuyến khích bàn thảo hữu hiệu thông tin số liệu khí tượng giữa những nước vì lợi ích khác nhau của nhân loại.

Bài Viết: Thủy văn là gì

Từ khi xây dựng, WMO đã đóng vai trò tích cực chứa một không hai, góp phần bảo vệ sự bình an của nhân loại. Bên dưới sự chỉ huy của WMO and trong khuôn khổ những chương trình của WMO, những Cơ quan Khí tượng Thuỷ văn Đất nước đã có rất nhiều các đóng góp cơ bản trong việc phòng chống thiên tai, bảo vệ tính mạng and tài sản cho dân, bảo vệ môi trường xung quanh, phát triển thương mại thế giới thuộc cục bộ những ngành nghề chuyển động của thế giới loài người. Nó là tổ chức duy nhất trong hệ thống tổ chức của Liên hợp quốc tiến hành triển khai tự do [không mất tiền] and không hạn chế việc bàn thảo thông tin số liệu, món đồ and dịch vụ theo chế độ thời hạn thực hoặc gần thời hạn thực. Chính vì thế mà từ một tổ chức ban sơ chỉ có mươi thành viên, đến nay WMO đã có rất nhiều 187 thành viên là nước nhà hoặc lãnh thổ ở khắp những châu lục.

2. Những định nghĩa

2.1. Khí tượng

Khí tượng [hay Khí tượng học, Meteorology có nền tảng từ tiếng Hy-Lạp μετεωρΟλόγια, có nghĩa là khoa học về những hiện tượng khí quyển] là khoa học nghiên giúp những các bước and những hiện tượng của khí quyển. Việc nghiên giúp không chỉ kể cả vật lý, hoá hoc and động lực học của khí quyển mà nó còn mở rộng ra and bao và cả các hiệu ứng thẳng trực tiếp của khí quyển lên bề mặt thế gới, đại dương and cuộc sống nói tóm lại trải qua những nhân tố and hiện tượng khí tượng. . Những nhân tố khí tượng chủ yếu kể cả nhiệt độ, khí áp, độ ẩm, gió, mây, mưa. Chúng luôn biến động theo thời hạn and không trung trong mối tương tác lẫn nhau theo các quy luật nan giải của bỗng nhiên.

Những hiện tượng khí tượng là các hiện tượng thời tiết có thể quan trắc đc and được thiết kế sáng tỏ hay giải thích bằng khoa học khí tượng, như mưa, gió, sấm, chớp, dông, tố, bão, tuyết,.. Trong số đó có các hiện tượng thời tiết mất an toàn and tính chất nghuy hiểm đến mức độ thảm hoạ, mà theo WMO có tới 70% thiên tai [những thảm hoạ bỗng nhiên] bắt nguồn từ những hiện tượng Khí tượng thuỷ văn.

Tiêu điểm của khoa học Khí tượng là nghiên giúp dự báo đc những các bước khí quyển, những hiện tượng thời tiết and khí hậu với thời điểm dự báo khác nhau.

Những ngành nghề khác nhau của Khí tượng kể cả khí tượng nông nghiệp, khí tượng cao không, khí tượng biển, khí tượng học thiên thể, khí tượng hàng không, khí tượng động lực, khí tượng-thuỷ văn, khí tượng chuyên môn nghiệp vụ, khí tượng sy-nôp, khí tượng phần mềm

2.2. Thủy văn

Thuỷ văn [hay Thuỷ văn học, Hydrology có nền tảng từ tiếng Hy Lạp Yδρoλoγια có nghĩa là khoa học về nước] là khoa học nghiên giúp về nổi trội, sự hoạt động and phân bố của nước [thể lỏng and thể rắn] trong cục bộ Thế giới. Nó có quan hệ tương tác về vật lý and hoá học của nước với phần còn lại của Thế giới and quan hệ của nó với sự sống của Thế giới, and như thế nó bao và cả chu trình thuỷ văn and khoáng sản nước.

Những ngành nghề thuỷ văn kể cả thuỷ văn-khí tượng, thuỷ văn bề mặt, thuỷ văn địa chất, vì ở đó nước đóng vai trò trung tâm. Nó không kể cả khí tượng học and hải dương học, vì ở đó nước chỉ là một trong nhiều mặt quan trọng. [Cần nói thêm rằng tuỳ các bước phát triển ở từng nước nhà mà từ một ngành nghề đc tách ra thành 1 ngành riêng biệt, nên khái niệm ngành nghề không có nghĩa trọn vẹn].

Do có sự giao nhau giữa khí tượng and thuỷ văn nên có ngành nghề Khí tượng-thuỷ văn and Thuỷ văn-khí tượng [Hydrometeorology, tiếng anh chỉ là 1 từ, nhưng người biên soạn đã dịch đảo tính từ để nhận thấy] là một khoa học liên ngành kể cả việc nghiên giúp and phân tích mối quan hệ qua lại giữa những pha của nước trong khí quyển and đất khi nó chuyển sang chu trình thuỷ văn. Cũng từ đó mà có thuật ngũa nhà thuỷ văn-khí tượng [hydrometeorologist] là người có kiến thức thuộc cả 2 ngành nghề khí tượng and thuỷ văn, có khả năng nghiên giúp and giải những bài toán thuỷ văn mà ở đó khí tượng chỉ là 1 yếu tố.

2.3. Bão

Bão Bão [typhoon] là tên gọi chung các xoáy thuận nhiệt đới [XTNĐ] trên Tây bắc Thái Bình Dương khi vận tốc gió cực đại [Vmax] ở gần tâm bảo trì liên tục từ 64 hải lý [gió cấp 12 ở ta] trở lên [hải lý: knot kt, bằng 1,853 km/h]. Tiếng Anh typhoon có nền tảng từ tiếng Trung [âm Hán-Việt] là Thai phong là bão.

Ở khoanh vùng khác nhau gọi hiện tượng bão bằng thuật ngữ khác nhau, như ở Đại Tây Dương, Đông bắc Thái Bình Dương and Đông nam Thái Bình Dương [phía đông 160oE] gọi bão là hurricanes.

Uỷ ban bão Khu Vực Châu Á-Thái Bình Dương chia XTNĐ ra 5 giai đoạn theo Vmax: 1] Vùng áp thấp [low pressure area]: có vùng áp thấp trên maps khí áp bề mặt, nhưng điểm đặt trung tâm không hề khẳng định đc; 2] Áp thấp nhiệt đới [ATNĐ: tropical depression]: điểm đặt trung tâm có thể khẳng định đc, nhưng Vmax 64 kt. Có cơn bão quá mạnh người ta gọi là siêu bão [supertyphoon].

Ở ta, Quy chế báo bão, lũ điều khoản giống như như trên cho Biển Đông, trừ vùng áp thấp, gồm một] ATNĐ: XTNĐ có Vmax cấp 6-7 [39-61km/h], có thể có gió giật [GG]; 2] Bão thường: XTNĐ có Vmax cấp 8-9 [62-88km/h],GG; 3] Bão mạnh: XTNĐ có Vmax cấp 10-11 [89-117km/h], GG; 4] Bão rất mạnh: XTNĐ có Vmax cấp 12 trở lên [=>118km/h], GG.

Bão là hiện tượng tính chất mất an toàn, gây ra gió rất mạnh, có thể đánh đắm tầu thuyền, làm đổ nhà cửa; mưa rất to, gây lũ lụt nghiêm trọng, có khi biến thành thảm hoạ. Ở việt nam mùa bão hàng năm vào tháng sáu 11, nhiều nhất vào tháng bảy 10. Theo số liệu lịch sử thì trừ tháng hai, những tháng còn lại đều có thể có bão nhưng rất hiếm.

2.4. Không khí lạnh

Không khí lạnh là hiện tượng thời tiết khi khối không khí rất lạnh từ lục địa Châu Á dịch chuyển xuống khoanh vùng việt nam, địa chỉ đang có khối không khí ấm, gây ra gió đông bắc mạnh trời trở rét and thời riết xấu, thời hạn đặc trưng là vào thời kỳ gió mùa rét mùa đông nên còn gọi là gió mùa rét đông bắc. Khối không khí lạnh này có nền tảng cực đới, tràn qua lục địa Châu Á bên dưới dạng front lạnh, xuống đến việt nam trong nhiều tình huống đã hết biểu lộ rõ nổi trội điển hình của một front lạnh nên ta gọi chung là không khí lạnh. Khi không khí lạnh tràn về, đẩy không khí nóng hoạt động lên cao, tạo thành một dải chuyển tiếp, người ta vẽ một đường phân phương thức giữa 2 khối không khí, khác nhau căn bản về nhiệt độ and độ ẩm, đc gọi là front lạnh [thuật ngữ này do Bjerknes [người Na-uy] hiện ra lần đầu vào lúc chiến tranh cộng đồng I đang di chuyển đến hồi kết nên ông lấy hứng đặt là front [mặt trận] và đã được giữ nguyên trong mọi thứ tiếng].

2.5. Gió bấc đông bắc

Gió bấc đông bắc là hiện tượng thời tiết tính chất mất an toàn, vì khi nó tràn về ngoài khơi vịnh Phía bắc gió có thể mạnh đến cấp 6 7, có thể đánh đắm tầu thuyền, đất liền gió cấp 4 5, có thể làm hỏng hóc nhà cửa, cây xanh, những công trình đang tiến hành triển khai trên cao, Nổi biệt các đợt mạnh còn gây ra mưa lớn, gió to, thậm chí dông, tố lốc, có khi cả mưa đá. Vào các tháng chính đông [tháng 12, tháng một], đêm về trời quang mây, gây ra sương muối, băng giá, thậm chí có năm cả tuyết rơi trên vùng núi cao; nếu kéo dài còn gây rét đậm, rét hại không các nếu như với cây tròng, gia súc mà cả con người. Ở ta không khí lạnh thường từ tháng chín -10 đến tháng năm 6 năm sau, nhưng mạnh nhất vào những tháng chính đông, liên quan thẳng trực tiếp là khoanh vùng bắc bộ, từ đèo Ngang trở ra, ít khi đến nam Miền trung.

2.6. El Nino

El Nino là hiện tượng nhiệt độ nước biển ấm lên bất thường ở ngoài khơi bãi biển Nam Châu Mỹ [Peru and Ecuador], phía Thái Bình Dương, thường kéo theo mưa to ở vùng bãi biển Peru and Chile.

2.7. La Nina

La Nina là hiện tượng nhiệt độ nước biển lạnh đi khác thường ở ngoài khơi bãi biển nói trên. Hiệu ứng của La Nina thường ngược lại với El Nino.

Theo tiếng Tây Ban Nha, La Niủa nghĩa là cô gái, El Niủo là cậu bé, do các người đánh cá địa phương đặt, ý ám chỉ Chúa Hài đồng vì nó thường có mặt vào dịp lễ Giáng sinh. El Nino thường xảy ra 3 đến 5 năm một lần, còn La Nina thì tần suất thấp hơn. Trong thời hạn giới thiệu hiện tượng El Nino and La Nina, các phần Thái bình dương ấm gây ra sự đổi thay thời tiết khắp địa chỉ trên cộng đồng. Hiệu ứng của chúng gây ra sự đổi thay về nhiệt độ and mưa xa đến tận Hoa kỳ and Úc. Song hiệu ứng của chúng nếu như với mỗi vùng mỗi khác.

Dao động nam [South Oscilation SO] là dao động đung đưa, bên tới bên lui, của khí áp mô hình to giữa Thái Bình Dương and Ấn Độ Dương [Walker, 1923]. Kết hợp với dao động đung đưa của trọng lượng giữa những bán cầu là các đổi thay nhìn rất rõ trong chế độ gió, nhiệt độ and mưa. Khi El Nino xảy ra thì ở Đông Thái Bình Dương nhiệt đới quan trắc đc khí áp rẻ hơn trung bình chuẩn, còn ở Indonesia and bắc nước Úc lại cao hơn trung bình chuẩn. Nổi trội này đặc trưng cho pha ấm của SO và đã được gọi kết hợp với El Nino thành ENSO [El Nino / South Oscilation].

2.8. Dông

Dông trong Khí tượng đc hiểu là hiện tượng

khí tượng phức hợp gồm chớp and kèm theo sấm do đối lưu rất mạnh trong khí quyển gây ra. Nó cũng thường kèm theo gió mạnh, mưa rào, sấm sét dữ dội, thậm chí cả mưa đá, vòi rồng [ở vùng vĩ chiều cao có khi còn tồn tại cả tuyết rơi].

Thuật ngữ dông tiếng Anh là thunderstorm, từ điển khí tượng Trung quốc dịch là lôi bạo [âm Hán-Việt] nghĩa là sấm dữ dội], còn trong dân gian ta dông là trận gió lớn, không trọn vẹn trùng với thuật ngữ dông trong khí tượng. Người La-mã xưa thì cho rằng dông sét là các trận chiến giữa thần sấm [Jupiter, còn thần thoại Hy lạp là thần Zuis] and thần lửa [Vulkan].

Dông đc xếp vào thời tiết mất an toàn vì hàng năm có nước sét đánh chết hàng tỷ người, gây ra hàng trăm vụ cháy rừng, cháy nhà, làm hỏng hóc nhiều loại thiết bị trang thiết bị, nhất là những loại thiết bị điện tử.

Dông ở việt nam có thể xảy ra quanh năm, nhưng vào tháng chính đông ở khoanh vùng Phía bắc việt nam dông rất ít, có năm gián đoạn đến dịp sang xuân. Dông thường sinh ra trong thời tiết nóng ẩm nên về mùa nắng ở việt nam dông xảy ra thường xuyên hơn, thường vào buổi chiều hay chiều tối và đã được gọi là dông nhiệt. Nổi biệt trên những vùng núi hay sông hồ trong các tháng nóng ẩm, dông có thể có mặt nhiều and bất thường, lại hay kèm theo gió mạnh nên rất mất an toàn cho tính mạng con người.

2.9. Mưa đá

Mưa đá là hiện tượng mưa bên dưới dạng hạt hoặc cục băng có dáng dấp and kích thước khác nhau do đối lưu cực mạnh từ những đám mây dông gây ra. Kích thước có thể từ 5 mm đến hàng chục cm, thường cỡ khoảng một vài cm, có dạng hình cầu không cân đối. Các hạt mưa đá thường rơi xuống song song với mưa rào. Mưa đá thường kết thúc cực kỳ nhanh trong vòng 5 -10 phút, lâu nhất cho cả một vệt mưa cũng chỉ 20 nửa tiếng.

Trong cơn dông mưa đá thường kèm theo gió rất mạnh, có khi là gió lốc kèm theo mưa đá, sức tàn phá hết sức khủng khiếp do gió mạnh and xoáy gây ra. Ngoài gió rất mạnh ra thì bản thân các hòn mưa đá cũng có khi gây ra đổ nhà, tàn phá cây xanh, thậm chí chết người. Bởi vậy mưa đá đc xếp vào các hiện tượng thời tiết mất an toàn.

Mưa đá thường xảy ra ở vùng núi hay khoanh vùng giáp biển, giáp núi [bán sơn địa], còn vùng đồng bằng ven biển ít xảy ra hơn. Bởi vậy ở việt nam mưa đá có thể xảy ra ở khắp những vùng miền. đến cả trong mùa nắng. Riêng ở vùng núi bắc bộ việt nam, từ tháng một đến tháng năm hàng năm thường sẽ có mưa đá, nhiều nhất là từ tháng ba đến tháng năm, mà nguyên nhân chủ yếu là những đợt front lạnh cực mạnh tràn về nhanh.

Khi chưa nhận đc tin dự báo mưa đá bạn đọc vẫn có thể qua hiểu biết mà tự phòng né: Nếu cảm thấy trời nổi dông gió, mây đen bao che bầu trời gần như kín tầm mắt, có dạng như bầu vú, rồi dông gió nổi lên mạnh, tạo được tiếng ù ù, ầm ầm liên tục thì bạn hãy cẩn trọng với mưa đá. Nếu tiếp đó lắc rắc vài hạt mưa rào, ta cảm nhận nhiệt độ không khí như lạnh đi, có thể mưa đá đã kéo đến. Hãy cùng với nhau chiêm nghiệm, rất lợi ích and mê hoặc !

2.10.Vòi rồng

Vòi rồng là hiện tượng gió xoáy rất mạnh, phạm vi đường kính rất nhỏ dại, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành có vẻ cái phễu di động, trông cũng như cái vòi, nhưng từ trên bầu trời thò xuống nên dân ta tôn kính gọi là vòi rồng [mà không gọi là vòi voi chẳng hạn], chứ thực tiễn không có con rồng nào cả.

Trên đường dịch chuyển nó có thể cuốn theo [rồi ném xuống ở một khoảng phương thức sau đó] hoặc phá huỷ mọi thứ mà nó có thể, bao gồm các nhà gạch xây không kiên cố., nên nó cũng là hiện tượng khí tượng tính chất mất an toàn. Nhìn từ xa vòi rồng có thể có màu đen hoặc trắng, tuỳ thuộc các thứ mà nó cuốn theo. Vòi rồng có mặt ở phí a trên đại dương thường hút nước biển lên cao tạo thành những cây nước [waterspouts]. Rất mê hoặc là không phải chỉ có dân ta tôn kính gọi nó là vòi rồng mà cả ở Trung quốc người ta cũng gọi là vòi rồng [âm Hán-Việt là lục long quyển]. Còn tiếng Anh thuật ngữ đó là Tornado có nền tảng từ tiếng Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha, đều có nghĩa là quay hay xoáy [gió xoáy].

Vòi rồng phát triển từ một cơn dông, thường từ ổ dông rất mạnh hay siêu mạnh, nên nơi đâu có dông dữ dội là ở đó có thể có vòi rồng, song cũng may là nó rất hiếm. Cũng có khi nó sinh ra từ một dải gió giật mạnh [đc gọi các đường tố] hay từ một cơn bão. Người ta cho rằng khi không khí ở lớp phía bên trên lạnh tỳ lên lớp không khí nóng ở phía bên dưới, không khí nóng sẽ bị cưỡng bức hoạt động lên rất mạnh, thế nhưng khí vòi rồng xảy ra trên mặt nước thì thường lại không cảm thấy đối lưu and cũng không cảm thấy sự khác biệt nhiệt độ giữa những lớp. Bởi vậy nguyên nhân vòi rồng con người vẫn chưa trọn vẹn hiểu đc hết.

2.11. Lũ

Lũ là hiện tượng dòng nước do mưa to tích luỹ từ địa chỉ cao tràn về dữ dội làm ngập lụt một khoanh vùng hoặc một vùng trũng, rẻ hơn. Nếu mưa to, nước mưa lại bị tích luỹ bởi những trướng ngại vật như đất đá, cây xanh cho đến khi lượng nước vượt quá sức chịu đựng của vật chắn, phá vỡ vật chắn, ào xuống cấp tập [cực kỳ nhanh], cuốn theo đất đá, cây xanh and quét đi mọi vật có thể quét theo dòng chảy thì đc gọi là lũ quét [hay lũ ống], thường giới thiệu cực kỳ nhanh, khoảng 3-6h.

Tiếng Anh lũ là flood, lũ quét là flash flood [flassh là vụt hiện rồi tắt], tiếng Trung lũ là hồng thuỷ, nghĩa là nước to.

Lũ lụt là hiện tương thuỷ văn tính chất mất an toàn, nhất là lũ quét. Trong một số tình huống nó có sức tàn phá khủng khiếp and biến thành thảm hoạ bỗng nhiên, như trận lũ quét năm 1998 ở thị xã Lai châu [cũ] đã xoá sổ cả bản Mường lay and khoanh vùng thị xã. Lũ thường xảy ra ở vùng núi, địa chỉ có địa hình đồi núi cao chen kẽ với thung lũng and sông suối thấp. Vào những tháng mùa mưa có những trận mưa to, độ mạnh mạnh, nước mưa tích luỹ nhanh, nếu đất tại chỗ đã no nước thì nước mưa đổ cả vào dòng chảy, dễ gây ra lũ.

Nước lũ do mưa [hay băng, tuyết ở các nước vùng vĩ chiều cao] sinh ra nên mùa lũ thường đi đôi với mùa mưa. Mùa lũ ở Phía bắc từ tháng 5-6 đến tháng 9-10, Bắc Miền trung từ tháng 6-7 đến tháng 10-11, Trung and Nam Miền trung: tháng 10-12, Tây nguyên: tháng 6-12, Miền nam bộ: tháng 7-12. Tuy nhiên đầu mùa mưa cũng có thể có lũ sớm, như lũ tiểu mãn, thường xảy ra vào tiết tiểu mãn [tháng năm] hàng năm ở vùng núi bắc bộ việt nam. Song mùa lũ hàng năm cúng biến động song song với mùa mưa, thậm chí sớm muộn 1-2 tháng nếu với trung bình lâu năm.

2.12. Hạn

Hạn là hiện tượng thời tiết khô không nhiều lúc ở một khoanh vùng do trong một thời hạn dài không có mưa hay mưa không đáng kể. Song hạn không phải là hiện tượng thuần tuý vật lý, mà có sự tác động qua lại giữa nước bỗng nhiên với có nhu cầu cần sử dụng nước của con người, bởi vậy định nghĩa đúng đắn về hạn là vấn đề nan giải do phải cân nhắc rất đông mặt trong sự tương tác đó.

Nói tóm lại người ta chấp nhận 3 định nghĩa sau đây về hạn: 1] Hạn khí tượng: là 1 thời kỳ dài mưa thấp hơn trung bình lâu năm; 2] Hạn nông nghiệp: là hạn khi mà nợ độ ẩm nếu như với 1 thời vụ hay thời kỳ chế tạo trung bình. Điều ấy xảy ra ngay cả khi mưa ở mức trung bình, nhưng lại do trường hợp đất hay kỹ thuật canh tác yên cầu tăng đều; 3] Hạn thuỷ văn: là khi nước dự phòng có thể áp dụng đc trong những nguồn như tầng ngầm, sông ngòi, hồ chứa tụt xuống mức rẻ hơn trung bình đo đạc. Điều ấy cũng có thể xảy ra ngay cả khi mưa trung bình, nhưng cần sử dụng nước tăng đều, làm thu hẹp mức dự phòng nước.

Xem Ngay: Sociopath có nghĩa là gì ý nghĩa là gì Rối Loạn Nhân Phương pháp Chống Xã Hội

Về thuật ngữ thì nói hạn hay hạn hán? Tiếng Trung là can hạn hay hạn [âm Hán-Việt] nghĩa là khô hạn hay hạn. Như thế thuật ngữ hạn tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Hán, nên nói hạn hay hạn hán đều đồng điệu.

Hạn là hiện tượng vô ích, có khi dẫn đến thảm hoạ như đã có lần xảy ra ở một số nước Châu Phi. Ở việt nam hạn xảy ra ở cả 3 miền, nhưng trung bộ hạn nặng nhất, nhiều vùng đang có nguy cơ sa mạc hoá. Hãy bảo vệ rừng and cần sử dụng tài mguyên nước hợp lý !

Trong Khí tượng có hiện tượng gió vượt đèo đc gọi là Fơn [foehn]: từ bên kia núi gió thổi lên [anabatic wind], không khí bị lạnh dần đi rồi ngưng kết nên chút bớt ẩm nhưng cũng thu thêm nhiệt do ngưng kết toả ra, sau khi qua đỉnh gió thổi xuống [katabatic wind] bên này núi, nhiệt độ của nó tăng dần lên do các bước không khí bị nén đoạn nhiệt, vì thế đến chân núi bên này gió cũng biến thành khô and nóng hơn. Núi càng cao chênh lệch nhiệt độ càng to. [thí dụ với dãy núi cao 3km, nhiệt độ không khí bên kia núi là 10oC, sang chân núi bên này nhiệt độ đã lên tới 18oC, theo Nicholas M. Short, NASA].

Hiện tượng trên mỗi địa phương gọi mỗi tên khác nhau, Fơn là phương thức gọi ở Nam Mỹ, ở tây nam nước Mỹ là chinook, ở vùng giữa Alma-Ata and Frunze [Liên xô cũ] là kastek, ở việt nam ta gọi là gió Lào [vì thổi từ Lào sang] hay gió tây khô nóng [gió có thể lệch tây].

2.13. Gió khô nóng cũng là loại thời tiết mất an toàn.

Gió tây thổi từ tây qua đông dãy Trường son gây ra gió khô nóng chủ yếu ở khoanh vùng miền Trung việt nam, thường xảy ra vào tháng bốn, 5 and 6 hàng năm, thành từng đợt, kéo dài trong nhiều ngày. Thời tiết trong các hiện giờ rất khô, độ ẩm có khi xuống 30%, and nóng, nhiệt độ có khi lên tới 43oC, bầu trời không một gợn mây, trời nắng chói lóa, gió lại thổi đều đều như quạt lửa, cây cỏ héo khô, ao hồ hết sạch, con người and gia súc bị ngột ngạt, rất dễ sinh hoả hoạn. Những địa chỉ khác ở việt nam cũng có gió khô nóng, song mức độ rẻ hơn nếu với Miền trung, nên để định lượng hoá hiện tượng gió khô nóng những nhà khí tượng việt nam hiện ra chỉ tiêu: ngày có nhiệt độ >35oC, độ ẩm = 34-47 kt [storm gốc từ tiếng Hà Lan là dông tố, tiếng Trung là cuồng phong, ở đây tạm dịch là bão tố]; 4] Bão tố nhiệt đới mạnh [severe TS-STS]: Vmax >= 48-63 kt; 5] Bão [Typhoon -TY]: Vmax >= 64 kt. Có cơn bão quá mạnh người ta gọi là siêu bão [supertyphoon].

Ở ta, Quy chế báo bão, lũ áp dụng cấp gió Bô-pho để dự báo Vmax and kèm theo cấp gío giật, điều khoản giống như như trên cho Biển Đông, trừ vùng áp thấp, gồm một] ATNĐ: XTNĐ có Vmax cấp 6-7 [39-61km/h], có thể [có những lúc] có gió giật cấp 8-9; 2] Bão thường: XTNĐ có Vmax cấp 8-9 [62-88km/h], có thể [có những lúc] có gió giật trên cấp 10-11; 3] Bão mạnh: XTNĐ có Vmax cấp 10-11 [89-117km/h], có thể [có những lúc] có gió giật trên cấp 12 hoặc trên cấp 12; 4] Bão rất mạnh: XTNĐ có Vmax cấp 12 trở lên [>= 118km/h].

Bão là hiện tượng tính chất mất an toàn, gây ra gió rất mạnh, có thể đánh đắm tầu thuyền, làm đổ nhà cửa; mưa rất to, gây lũ lụt nghiêm trọng, có khi biến thành thảm hoạ. Ở việt nam mùa bão hàng năm vào tháng sáu 11, nhiều nhất vào tháng bảy 10. Theo số liệu lịch sử thì chưa cảm thấy bão đổ bộ vào việt nam vào tháng hai.

Ghi chú: [1] Gió cực đại bảo trì liên tục [hay nhất định] đc điều khoản khác nhau như: Tổ chức Khí tượng Toàn cầu [WMO] lấy thời hạn bảo trì liên tục trong 10 phút, Cơ quan thời tiết Hoa kỳ lấy 1 phút [nhưng riêng Trung tâm dự báo đại dương Ocean Prediction Center lại lấy 10 phút], Khu Vực Châu Á Thái Bình Dương, trong đó có việt nam, lấy 2 phút, Phòng Khí tượng Úc lấy vận tốc gió giật mạnh nhất chứ không lấy gió cực đại bảo trì liên tục. Qua nhiều hội nghi những chuyên gia WMO đã khuyến nghị khẳng định những hệ số convert vào 2004. Những tác giả Mỹ cho biết rằng do sự khác nhau về thời hạn lấy trung bình mà độ mạnh báo bão của những nước khác rẻ hơn của Mỹ 12%. Quy chế báo bão của việt nam áp dụng thuật ngữ gió mạnh nhất [tức gió cực đại] and có thể có gió giật, mà không áp dụng thuật ngữ bảo trì liên tục [sustained], nên phải hiểu đó là gió mạnh nhất đc quan trắc theo quy phạm quan trắc bề mặt.

-

2.17. Mưa to

Hiện tượng mưa to là hệ quả của một số loại hình thời tiết tính chất như bão, áp thấp nhiệt đới hay dải hội tụ nhiệt đới, front lạnh, đường đứt Nổi biệt khi có sự kết hợp của chúng sẽ càng mất an toàn hơn để cho mưa, mưa vừa đến mưa lớn, trong một thời hạn dài trên một phạm vi rộng.

Theo Qui định tạm thời về tổng kết những hiện tượng thời tiết mất an toàn hàng năm của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, căn cứ vào lượng mưa thực tiễn đo đc trong 24h tại những trạm quan trắc khí tượng bề mặt, trạm đo mưa trong mạng lưới KTTV mà phân định những cấp mưa khác nhau.

Mưa to đc chia làm 3 cấp:

Mưa vừa: Lượng mưa đo đc từ 16 50 mm/24 giờ.

Mưa lớn: Lượng mưa đo đc từ 51 100 mm/24 giờ.

Mưa rất lớn: Lượng mưa đo đc > 100 mm/24 giờ.

Ngày có mưa to là ngày xảy ra mưa trong 24h [từ 19 giờ ngày hôm trước đến 19 giờ ngày hôm sau] đạt cấp mưa vừa trở lên.

Trong những nghiên giúp về liên quan của mưa thì cấp mưa lớn 51 100 mm/24 giờ bước đầu có các liên quan tiêu cực đến đời sống con người.

2.18. Mưa đá

Mưa đá là hiện tượng mưa bên dưới dạng hạt hoặc cục băng có dáng dấp and kích thước khác nhau do đối lưu cực mạnh từ những đám mây dông gây ra. Kích thước có thể từ 5 mm đến hàng chục cm, thường cỡ khoảng một vài cm, có dạng hình cầu không cân đối. Các hạt mưa đá thường rơi xuống song song với mưa rào. Mưa đá thường kết thúc cực kỳ nhanh trong vòng 5 -10 phút, lâu nhất cho cả một vệt mưa cũng chỉ 20 nửa tiếng.

Trong cơn dông mưa đá thường kèm theo gió rất mạnh, có khi là gió lốc kèm theo mưa đá, sức tàn phá hết sức khủng khiếp do gió mạnh and xoáy gây ra.

Ngoài gió rất mạnh ra thì bản thân các hòn mưa đá cũng có khi gây ra đổ nhà, tàn phá cây xanh, thậm chí chết người. Bởi vậy mưa đá đc xếp vào các hiện tượng thời tiết mất an toàn.

Mưa đá thường xảy ra ở vùng núi hay khoanh vùng giáp biển, giáp núi [bán sơn địa], còn vùng đồng bằng ven biển ít xảy ra hơn. Bởi vậy ở việt nam mưa đá có thể xảy ra ở khắp những vùng miền. đến cả trong mùa nắng. Riêng ở vùng núi bắc bộ việt nam, từ tháng một đến tháng năm hàng năm thường sẽ có mưa đá, nhiều nhất là từ tháng ba đến tháng năm, mà nguyên nhân chủ yếu là những đợt front lạnh cực mạnh tràn về nhanh.

Khi chưa nhận đc tin dự báo mưa đá bạn đọc vẫn có thể qua hiểu biết mà tự phòng né: Nếu cảm thấy trời nổi dông gió, mây đen bao che bầu trời gần như kín tầm mắt, có dạng như bầu vú, rồi dông gió nổi lên mạnh, tạo được tiếng ù ù, ầm ầm liên tục thì bạn hãy cẩn trọng với mưa đá. Nếu tiếp đó lắc rắc vài hạt mưa rào, ta cảm nhận nhiệt độ không khí như lạnh đi, có thể mưa đá đã kéo đến. Hãy cùng với nhau chiêm nghiệm, rất lợi ích and mê hoặc!.

2.19. Dông

Dông trong Khí tượng đc hiểu là hiện tượng khí tượng phức hợp gồm chớp and kèm theo sấm do đối lưu rất mạnh trong khí quyển gây ra. Nó cũng thường kèm theo gió mạnh, mưa rào, sấm sét dữ dội, thậm chí cả mưa đá, vòi rồng [ở vùng vĩ chiều cao có khi còn tồn tại cả tuyết rơi].

Thuật ngữ dông tiếng Anh là thunderstorm, từ điển khí tượng Trung quốc dịch là lôi bạo [âm Hán-Việt] nghĩa là sấm dữ dội], còn trong dân gian ta dông là trận gió lớn, không trọn vẹn trùng với thuật ngữ dông trong khí tượng. Người La-mã xưa thì cho rằng dông sét là các trận chiến giữa thần sấm [Jupiter, còn thần thoại Hy lạp là thần Zuis] and thần lửa [Vulkan].

Dông đc xếp vào thời tiết mất an toàn vì hàng năm có nước sét đánh chết hàng tỷ người, gây ra hàng trăm vụ cháy rừng, cháy nhà, làm hỏng hóc nhiều loại thiết bị trang thiết bị, nhất là những loại thiết bị điện tử.

Dông ở việt nam có thể xảy ra quanh năm, nhưng vào tháng chính đông ở khoanh vùng Phía bắc việt nam dông rất ít, có năm gián đoạn đến dịp sang xuân. Dông thường sinh ra trong thời tiết nóng ẩm nên về mùa nắng ở việt nam dông xảy ra thường xuyên hơn, thường vào buổi chiều hay chiều tối và đã được gọi là dông nhiệt. Nổi biệt trên những vùng núi hay sông hồ trong các tháng nóng ẩm, dông có thể có mặt nhiều and bất thường, lại hay kèm theo gió mạnh nên rất mất an toàn cho tính mạng con người.

2.20. Tố, lốc, vòi rồng

Tố là hiện tượng gió tăng tốc bất ngờ, hướng cũng đổi thay bất chợt, nhiệt độ không khí giảm mạnh, ẩm độ đẩy mạnh thường kèm theo dông, mưa rào hoặc mưa đá. Thỉnh thoảng có các đám mây kỳ lạ bỗng có mặt. Chân mây tối thẫm, hình thức tơi tả, mây bay quá thấp and hình đổi thay mau. Đó là các đám mây báo trước gió mạnh bất ngờ, thường là Tố. Tố xảy ra khi không khí lạnh tràn vào vùng nóng and nâng không khí nóng lên bất ngờ. Tố thường xảy ra trong một thời hạn ngắn chừng vài phút. Vùng Tố là một dải dài and hẹp chuyển dịch với vận tốc khá to, tới cấp 10. Tố rất mất an toàn and xảy ra bất ngờ chưa dự đoán trước đc.

Lốc là các xoáy trong đó gió trong hoàn lưu nhỏ dại cỡ hàng chục, hàng trăm mét. Lốc xoáy là các xoáy nhỏ dại cuốn lên, có trục thẳng đứng, thường xảy ra khi khí quyển có sự nhiễu loạn and về căn bản là không hề dự báo đc. Nguyên nhân sinh gió lốc là các dòng khí nóng bốc lên cao một phương thức lớn mạnh. Trong các mùa nắng nóng oi bức, mặt đất bị đốt nóng không đều nhau, một khoảng nào đó hấp thụ nhiệt thuận lợi sẽ nóng hơn, tạo được vùng khí áp giảm and tạo được dòng thăng. Không khí lạnh hơn ở chung quanh tràn đến tạo hiện tượng gió xoáy, giống như như trong cơn bão. Vận tốc gió của lốc tăng mạnh bất ngờ trong một thời hạn cụ thể.

Hai hiện tượng tố, lốc thường xảy ra nhanh, không lan rộng. Về định nghĩa chuyên ngành thì đây là hai hiện tượng khác nhau, nhưng khi thu thập số liệu từ nhiều nguồn khác nhau thì hai hiện tượng này thường đc đo đạc đan xen lẫn lộn. Do vậy hai hiện tượng này tạm ghép thành một hiện tượng [tố lốc].

Ở việt nam số liệu đo đạc về vòi rồng rất ít, do vậy cơ sở dữ liệu and maps về hiện tượng này chưa đc thành lập. Vòi rồng là hiện tượng gió xoáy rất mạnh, phạm vi đường kính rất nhỏ dại, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành có vẻ cái phễu di động, trông cũng như cái vòi, nhưng từ trên bầu trời thò xuống nên dân ta tôn kính gọi là vòi rồng [mà không gọi là vòi voi chẳng hạn], chứ thực tiễn không có con rồng nào cả. Trên đường dịch chuyển nó có thể cuốn theo [rồi ném xuống ở một khoảng phương thức sau đó] hoặc phá huỷ mọi thứ, bao gồm các nhà gạch xây không kiên cố, nên nó cũng là hiện tượng khí tượng tính chất mất an toàn. Nhìn từ xa vòi rồng có thể có màu đen hoặc trắng, tuỳ thuộc các thứ mà nó cuốn theo. Vòi rồng có mặt ở phí a trên đại dương thường hút nước biển lên cao tạo thành những cây nước [waterspouts]. Rất mê hoặc là không phải chỉ có dân ta tôn kính gọi nó là vòi rồng mà cả ở Trung quốc người ta cũng gọi là vòi rồng [âm Hán-Việt là lục long quyển]. Còn tiếng Anh thuật ngữ đó là Tornado có nền tảng từ tiếng Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha, đều có nghĩa là quay hay xoáy [gió xoáy].

Khủng khiếp hơn Tố là Vòi rồng. Một đám mây đen kịt đang trôi quá thấp, chợt từ chân mây thòi ra chiếc vòi đen khổng lồ dần dần hạ xuống mặt đất. Bụi, cát, đá bị cuốn lên nối với vòi mây, uốn éo, rít lên các tiếng ghê rợn. Đó là Vòi rồng. Vòi rồng là một xoáy khí nhỏ dại nhưng cực mạnh. Khi một khối không khí nóng, ẩm dịch chuyển ở bên dưới một khối không khí lạnh khô thì có khả năng làm có mặt các xoáy khí. Nếu xoáy khí này có áp lực trung tâm quá thấp nghĩa là vật chất trong tâm xoáy rất loãng thì không khí nóng, ẩm ở phía bên dưới bị hút lên tạo thành một cái vòi hoạt động xoáy rất mãnh liệt. Đó là nguyên nhân phát sinh vòi rồng. Vòi rồng nuốt chửng các vật nó gặp trên đường đi, cuốn chúng lên cao, mang đi xa rồi ném trả lại mặt đất ở rải rác những địa chỉ. Vòi rồng là một luồng gió xoáy có sức phá hoại mãnh liệt. Vận tốc gió trong vòi rồng còn to hơn gió bão, có khi tới hàng trăm mét trong một giây. Vòi rồng phát triển từ một cơn dông, thường từ ổ dông rất mạnh hay siêu mạnh, nên nơi đâu có dông dữ dội là ở đó có thể có vòi rồng, song cũng may là nó rất hiếm. Cũng có khi nó sinh ra từ một dải gió giật mạnh [đc gọi các đường tố] hay từ một cơn bão. Người ta cho rằng khi không khí ở lớp phía bên trên lạnh tỳ lên lớp không khí nóng ở phía bên dưới, không khí nóng sẽ bị cưỡng bức hoạt động lên rất mạnh, thế nhưng khí vòi rồng xảy ra trên mặt nước thì thường lại không cảm thấy đối lưu and cũng không cảm thấy sự khác biệt nhiệt độ giữa những lớp. Bởi vậy nguyên nhân vòi rồng con người vẫn chưa trọn vẹn hiểu đc hết.

Ở việt nam, vòi rồng and tố thường có mặt vàc những tháng mùa nắng. Năm nào cũng xảy ra hiện tượng này, song có năm nhiều, năm ít. Ở Bắc Bộ vòi rồng, tố không các xảy ra trong những tháng mùa nắng, mà tính chất thường hay xảy ra vào những giai đoạn chuyển tiếp từ đông sang hè [tháng bốn, tháng năm], mỗi khi chứa một đợt không khí lạnh liên quan tới. Ở Nam Bộ số lần xảy ra vòi rồng thấp hơn ở Bắc Bộ and Trung Bộ.

2.21. Sương mù

Sương mù là hiện tượng hơi nước ngưng tụ thành những hạt nhỏ dại li ti trong lớp không khí sát mặt đất, làm giảm ánh mắt ngang xuống bên dưới 1 km. Nó cũng như mây thấp nhưng khác ở chỗ sương mù giao tiếp thẳng trực tiếp với bề mặt đất, còn mây thấp không tiếp súc với bề mặt đất mà phương thức mặt đất một khoảng phương thức đc gọi là chiều cao chân mây. Chính bởi vậy người ta xếp sương mù vào họ mây thấp. Căn cứ vào nguyên nhân hình thành, sương mù đc chia nhỏ ra những loại khác nhau như: + Sương mù bức xạ hình thành khi mặt đất lạnh đi do bức xạ vào ban đêm trời quang mây, lặng gió; + Khi không khí ẩm dịch chuyển ngang qua địa chỉ có bề mặt lạnh sẽ bị lạnh đi nên hình thành sương mù bình lưu; + Khí không khí lạnh dịch chuyển qua miền xuất hiện nước ấm hơn nhiều thì hơi nước bốc lên gặp lạnh nhanh gọn ngưng tụ thành sương mù bốc hơi. Ngoài ra còn sương mù do mưa, sương mù thung lũng, v.v

Mù là hiện tượng tập hợp những hạt bụi, khói lơ lửng trong không khí, làm giảm ánh mắt ngang. Mù mạnh có thể làm giảm ánh mắt ngang xuống vài trăm mét, thậm chí hàng chục mét như sương mù mạnh. Mù thường do nguyên nhân địa phương như cháy rừng, môi trường xung quanh độc hại,Sương mù and mù đều là hiện tương khí tượng mất an toàn. Nổi biệt nếu như với giao thông vận tải đường bộ, đường sông, đường biển and hàng không, hàng năm sương mù đã gây ra các trở ngại and tổn thất không nhỏ dại.

Sương mù ở việt nam thường xảy ra thường xuyên vào những tháng từ cuối ngày thu đến cuối ngày xuân, nhiều and mạnh nhất vào những tháng mùa đông. Ngày nay môi trường xung quanh không khí càng ngày càng độc hại nên sương mù and mù xảy ra nhiều hơn and độ mạnh khỏe hơn.

2.22. Sương muối

Sương muối là hiện tượng hơi nước đóng băng thành những hạt nhỏ dại and trắng như muối ngay trên mặt đất hay bề mặt cây cỏ hoặc những vật thể khác khi không khí trên đó ẩm and lạnh. Nó thường hình thành vào các đêm đông, trời lặng gió, quang mây, khi mà bức xạ là nguyên nhân chủ yếu của các bước lạnh đi của không khí and những vật thể. Nên hãy nhờ rằng nó không mặn mà chỉ trắng như muối, tương tự như với lớp tuyết ở trong khoang lạnh của tủ lạnh.

Xem Ngay: Dame có nghĩa là gì ý nghĩa là gì Tìm Hiểu Vê

Xem ra màu trắng của nó đã đc biểu lộ trong tên gọi sương muối ở nhiều thứ tiếng trên cộng đồng, như tiếng Anh hoar frost, trong đó hoar là trắng như tóc hoa râm; tiếng Trung là bạch sương, bạch là trắng, tiếng Pháp là gelée blanche, blanche là trắng. Có địa chỉ cho rằng có 2 loại sương muối: hoar frost and rime, tuy nhiên với rime, không khí ẩm bắt đầu ngưng kết thành những hạt nước, sau đó mới bị lạnh đi để biến thành những hạt băng. Sương muối là hiện tượng mất an toàn nếu như với nhiều loại cây xanh and vật nuôi.

Ở việt nam sau khi không khí lạnh về, vùng núi Phía bắc tọa lạc sâu trong không khí lạnh, đêm trời quang mây, lặng gió, không khí ẩm đã lạnh lại bị bức xạ mất nhiệt nên tiếp tục lạnh, nhiệt độ không khí giảm nhanh dẫn đến hình thành sương muối. Sương muối thường hình thành khi nhiệt độ không khí Nói tóm lại người ta chấp nhận 3 định nghĩa sau đây về hạn: 1] Hạn khí tượng: là 1 thời kỳ dài mưa thấp hơn trung bình lâu năm; 2] Hạn nông nghiệp: là hạn khi mà nợ độ ẩm nếu như với 1 thời vụ hay thời kỳ chế tạo trung bình. Điều ấy xảy ra ngay cả khi mưa ở mức trung bình, nhưng lại do trường hợp

Thể Loại: San sẻ Kiến Thức Cộng Đồng

• Punchline Là Gì Mc Ill Nói Về Punchline !
• Cục Trưởng Tiếng Anh Là Gì
• Nghề Sale Là Gì Giúp Bạn Tra Tìm Thông Tin Về Nghề Sales
• What does you rarely do something just out of sheer curiosity là gì
• Telesales Là Gì Tất Tần Tật Công Việc Của Telesales
• Agp Là Gì Định Nghĩa Và Giải Thích Ý Nghĩa
• Nordic Là Gì Nghĩa Của Từ Nordic Trong Tiếng Việt
• Float Là Gì Kiểu Và Khai Báo Biến Trong C
• Testosterone Là Gì Vai Trò Của Testosterone Với Nam Giới
• Salicylic Acid Là Gì