Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Nuốt đau là tương đối phổ biến. Mọi người ở mọi lứa tuổi có thể trải nghiệm nó. Triệu chứng này có nhiều nguyên nhân có thể xảy ra. Khó nuốt kèm theo đau thường là triệu chứng của nhiễm trùng hoặc phản ứng dị ứng. Đi khám bác sĩ nếu cơn đau nghiêm trọng hoặc nếu nó cản trở việc ăn, uống hoặc thở.
Các nguyên nhân phổ biến nhất của nuốt đau là:
- Các cảm lạnh thông thường
- Các bệnh cúm
- Ho mãn tính
- Nhiễm trùng cổ họng, chẳng hạn như viêm họng liên cầu khuẩn
- Trào ngược thực quản dạ dày
- Viêm amiđan
Các nguyên nhân khác có thể gây ra nuốt đau bao gồm:
- Sưng hạch bạch huyết ở cổ
- Chấn thương cổ họng
- Một nhiễm trùng tai
- Nuốt những viên thuốc lớn
- Nuốt không đúng cách thức ăn có răng cưa, chẳng hạn như khoai tây chiên hoặc bánh quy giòn
Trong một số trường hợp hiếm hoi, nuốt đau có thể chỉ ra một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư thực quản.
Các tình trạng gây đau khi nuốt có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Nhiễm trùng vùng ngực
- Làm xấu đi bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus
- Mất vị giác, có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn
- Sưng hạch bạch huyết ở cổ, có thể khó quay đầu hoặc ngửa đầu ra sau
Các triệu chứng khác có thể xảy ra nếu bạn bị nhiễm trùng.
Bạn có thể gặp các triệu chứng sau cùng với nuốt đau nếu bạn bị nhiễm trùng:
- Sốt
- Ớn lạnh
- Đau đầu
- Ho khan
- Đổ mồ hôi
- Amidan đỏ, viêm
Nuốt đau họng có thể gây ra triệu chứng ho khan ở người bệnh
Khi nào gọi cho bác sĩ của bạn
Gọi cho bác sĩ nhi khoa của con bạn nếu chúng gặp các triệu chứng sau cùng với nuốt đau:
- Khó thở
- Vấn đề nuốt
- Một lượng nước dãi bất thường hoặc đáng kể
- Cổ họng sưng lên rõ rệt
Hãy đến bệnh viện ngay lập tức nếu bạn là người lớn và gặp các triệu chứng sau:
- Khó mở miệng
- Vấn đề nuốt
- Đau cổ họng dữ dội hơn
- Khó thở
Lên lịch hẹn với bác sĩ nếu tình trạng nuốt đau của bạn xảy ra cùng với bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
- Có máu kèm theo khi bạn ho
- Các triệu chứng kéo dài một tuần hoặc lâu hơn
- Giọng nói khàn kéo dài hơn hai tuần
- Đau khớp
- Khối u ở cổ
- Phát ban
Luôn gọi cho bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào khác mà bạn lo lắng.
Khi đến gặp bác sĩ, hãy nhớ đề cập đến mọi triệu chứng bạn đang gặp phải. Bạn cũng nên cho họ biết nếu có bất kỳ triệu chứng nào mới hoặc đang trở nên tồi tệ hơn. Mô tả tất cả các triệu chứng của bạn sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra cơn đau của bạn.
Nếu khám sức khỏe không đủ để xác định chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm nhất định, chẳng hạn như sau:
- Xét nghiệm máu được gọi là công thức máu hoàn chỉnh đo số lượng các loại tế bào máu khác nhau trong cơ thể bạn. Kết quả có thể giúp bác sĩ xác định liệu cơ thể bạn có đang chống lại nhiễm trùng do vi rút hay vi khuẩn gây ra hay không.
- Chụp MRI và CT có thể tạo ra hình ảnh chi tiết về cổ họng của bạn, cho phép bác sĩ kiểm tra bất kỳ bất thường nào. Các xét nghiệm hình ảnh này cũng có thể được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của các khối u trong cổ họng.
- Một phết cấy cổ họng bằng tăm bông để lấy mẫu chất nhầy ra khỏi mặt sau của cổ họng của bạn. Xét nghiệm này có thể kiểm tra sự hiện diện của một số loại sinh vật trong cổ họng có thể gây nhiễm trùng.
- Một phết cấy đờm gồm lấy mẫu đờm, hoặc đờm, và thử nghiệm nó cho sự hiện diện của sinh vật nhất định. Xét nghiệm đơn giản, không đau này có thể giúp bác sĩ xác định liệu nhiễm trùng có gây ra tình trạng nuốt đau của bạn hay không.
Thử nghiệm chụp X quang thực quản với thuốc baryt cản quang
Thử nghiệm chụp X quang thực quản với thuốc baryt cản quang nhằm kiểm tra thực quản của bạn. Bạn được chụp X quang sau khi nuốt một chất lỏng đặc biệt có chứa một nguyên tố vô hại gọi là baryt.
Baryt tạm thời bao phủ thực quản của bạn và hiển thị trên phim X-quang, cho phép bác sĩ xác định đường đi của thức ăn. Xét nghiệm nuốt baryt có thể cho bác sĩ biết liệu thức ăn có di chuyển từ miệng đến dạ dày của bạn đúng cách hay không.
Chụp X quang thực quản giúp chẩn đoán nuốt đau họng
Điều trị cho chứng nuốt đau có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra cơn đau. Bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng cổ họng, amidan hoặc thực quản. Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn một loại nước súc miệng có thể làm tê cổ họng khi bạn uống kháng sinh.
Chất làm tê này giúp ngăn chặn bất kỳ cơn đau nào bạn có thể cảm thấy khi nuốt viên thuốc. Đối với những cơn đau dữ dội, thuốc xịt họng có thể giúp làm tê cơn đau. Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc chống viêm để giảm viêm ở thực quản, cổ họng hoặc amidan.
Nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng nuốt đau do viêm amidan tái phát hoặc nếu tình trạng viêm amidan không đáp ứng với thuốc, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ amidan.
Phẫu thuật này được gọi là phẫu thuật cắt amidan. Đây là một thủ tục ngoại trú, có nghĩa là bạn có thể về nhà cùng ngày với phẫu thuật. Bạn và bác sĩ của bạn có thể thảo luận về những rủi ro của bạn và xác định xem liệu phẫu thuật cắt amidan có phù hợp với tình trạng của bạn hay không.
Thuốc kháng axit không kê đơn [OTC] có thể làm giảm viêm thực quản do trào ngược axit. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ kê đơn các loại thuốc được thiết kế đặc biệt để giảm các triệu chứng nếu bạn bị trào ngược axit mãn tính hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản [GERD]. Dùng thuốc kháng axit không kê đơn đôi khi không đủ để điều trị các triệu chứng của GERD.
Các phương pháp điều trị khác bạn có thể thử tại nhà bao gồm:
- Uống nhiều nước. Ngoài việc giữ cho bạn đủ nước, uống ít nhất tám cốc nước mỗi ngày cũng làm dịu và làm ẩm cổ họng của bạn.
- Trộn 1 thìa cà phê muối với 250ml nước, sau đó súc miệng ở cổ họng. Điều này giúp giảm sưng và đau.
- Nhấm nháp chất lỏng ấm, chẳng hạn như nước ấm hoặc trà pha với mật ong, để giảm sưng và đau cổ họng.
- Tránh các chất được biết là gây kích ứng cổ họng của bạn. Chúng bao gồm chất gây dị ứng, hóa chất và khói thuốc lá.
Hít thở không khí ẩm
Máy tạo ẩm là một máy chuyển đổi nước thành hơi ẩm từ từ lấp đầy không khí. Máy tạo độ ẩm làm tăng độ ẩm trong phòng. Hít thở trong không khí ẩm này có thể làm dịu tình trạng viêm họng và giảm đau họng. Tắm nước nóng cũng có tác dụng tương tự.
Thử viên ngậm thảo dược và các loại trà:
Mặc dù chúng chưa được khoa học chứng minh là có thể làm dịu cơn đau họng, nhưng kẹo ngậm và trà thảo mộc có thể giảm đau họng. Những ví dụ bao gồm cây xô thơm , rễ cam thảo, và hoa kim ngân . Bạn có thể tìm thấy những thứ này ở hiệu thuốc hoặc cửa hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe địa phương.
Người bệnh có thể sử dụng trà thảo mộc giúp giảm tình trạng khó nuốt
Bạn có thể làm gì bây giờ?
Thử dùng thuốc không kê đơn và các biện pháp điều trị tại nhà để giảm đau. Bạn có thể bị nhiễm trùng hoặc bệnh tạm thời mà bạn có thể điều trị hiệu quả tại nhà. Tuy nhiên, bạn nên gọi cho bác sĩ nếu cơn đau của bạn trở nên nghiêm trọng hơn hoặc nếu cơn đau của bạn không giảm trong vòng ba ngày.
Bạn cũng nên liên hệ với bác sĩ nếu bạn đang gặp bất kỳ triệu chứng nào khác mà bạn lo lắng. Bạn có thể đặt lịch hẹn với các bác sĩ của bạn bằng cách sử dụng công cụ OneVinmec của chúng tôi hoặc gọi điện đặt hẹn qua tổng đài của hệ thống y tế Vinmec.
Rửa tay thường xuyên và tránh dùng chung dụng cụ ăn uống hoặc ly uống nước với người khác để tránh lây nhiễm bệnh có thể xảy ra. Uống đủ nước và nghỉ ngơi nhiều cũng rất quan trọng để đảm bảo sự phục hồi của bạn.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM:
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Võ Thị Thùy Trang - Bác sĩ Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ có gần 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nội tiêu hóa - Gan mật tụy.
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc phải chứng khó nuốt, đặc biệt là ở những người lớn tuổi, trẻ sinh non hay những người có vấn đề về thần kinh và não bộ. Để điều trị triệt để chứng khó nuốt ở người bệnh thì bác sĩ sẽ phải căn cứ vào nguyên nhân gây ra bệnh.
Khó nuốt là một trong những thuật ngữ y khoa thể hiện sự khó khăn khi nuốt của người bệnh, do các bệnh lý ở vùng thực quản hoặc vùng hầu họng gây ra. Tùy vào từng giai đoạn bệnh và cơ địa của mỗi người thì mức độ khó nuốt sẽ khác nhanh, khi ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể chỉ cảm thấy đau buốt khi nuốt thức ăn, uống nước và cảm giác thức đi qua thực quản lâu hơn.
Khi chứng khó nuốt trở nên trầm trọng thì ngay cả chất lỏng và chất rắn đều không thể xuống được thực quản và có thể khiến người bệnh bị nôn hết thức ăn và nước uống ra ngoài.
Ở người bình thường, hoạt động nuốt có thể diễn ra rất nhiều lần trong ngày để giúp thức ăn, chất lỏng và những chất ngày do cơ thể tiết ra đi vào trong cơ thể, quá trình nuốt bao gồm các giai đoạn sau:
- Giai đoạn đầu: Là giai đoạn thức ăn ở trong khoang miệng, tại đây, thức ăn, chất lỏng sẽ được nhai và nhào trộn để chuẩn bị nuốt.
- Giai đoạn hai: Là giai đoạn miệng, lưỡi sẽ đẩy thức ăn hoặc chất lỏng trong khoang miệng vào phía sau của miệng và kích thích phản xạ nuốt.
- Giai đoạn ba: Hay còn gọi là giai đoạn hầu, thức ăn và chất lỏng sẽ đi qua hầu họng và sau đó tiến vào thực quản.
- Giai đoạn bốn: Thức ăn và chất lỏng sẽ qua thực quản và đi thẳng vào dạ dày.
Khi bị nuốt nghẹn, người bệnh có thể bị ho và nghẹn khi ăn uống
Khi bị khó nuốt hay nuốt nghẹn, người bệnh sẽ thường thấy xuất hiện các dấu hiệu bao gồm:
- Khoang miệng tiết nước bọt nhiều hơn
- Thường xuyên có cảm giác chất lỏng hoặc thức ăn bị vướng lại trong cổ họng
- Luôn có cảm giác có dị vật hoặc khối gì đó vướng trong cổ họng
- Có cảm giác khó chịu ở ngực hoặc cổ họng
- Sụt cân không rõ nguyên nhân do liên tục bị nuốt nghẹn, nuốt vướng
- Bị ho và nghẹn khi ăn uống
- Giọng nói bị thay đổi
Người bệnh mắc phải chứng khó nuốt có thể do các nguyên nhân khách quan, chủ quan gây ra. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm:
- Người bệnh bị hẹp thực quản do bị viêm thực quản nặng
Viêm thực quản là bệnh lý thể hiện sự viêm các lớp ở niêm mạc thực quản do trào ngược acid từ dạ dày lên hoặc các tác nhân khác. Acid sẽ khiến cho lớp niêm mạc đoạn thực quản dưới bị viêm. Viêm thực quản do trào ngược acid là bệnh lý khá phổ biến, tuy nhiên, biến chứng hẹp thực quản có thể sẽ gây ra tình trạng khó nuốt ở người bệnh
Ung thư thực quản là căn bệnh nan y nguy hiểm và không thường gặp, đối tượng dễ mắc ung thư thực quản thường lớn hơn 55 tuổi, việc chẩn đoán bệnh sớm ở giai đoạn đầu có thể mang đến cơ hội chữa khỏi và giảm thiểu nguy cơ tử vong cho người bệnh. Khi mắc phải căn bệnh này, người bệnh cũng có thể mắc phải triệu chứng khó nuốt do các khối u phát triển và làm hẹp lòng thực quản.
- Hẹp thực quản do nguyên nhân khác
Người bệnh bị khó nuốt do hẹp thực quản [bị viêm thực quản hoặc ung thư thực quản], tuy nhiên, cũng có thể do các nguyên nhân khác như sau xạ trị thực quản hoặc phẫu thuật, uống phải chất tẩy rửa hay chất hóa học có thể gây phá hủy...
- Màng ngăn hay vòng thực quản
Vòng thực quản hay màng ngăn đều là những khối u lành tính phát triển từ mô thực quản, nguyên nhân gây tình trạng khó nuốt này thường ít gặp phải ở người bệnh và đôi khi người bệnh bị vòng thực quản và màng ngăn cũng không gây triệu chứng gì ngoài khó nuốt, nuốt vướng.
Đờ thực quản là căn bệnh có thể tác động lên cả thần kinh và cơ để chi phối cơ thực quản. Người bệnh bị đờ thực quản sẽ có cơ không thể co lại để đẩy thức ăn xuống dạ dày, ngoài ra, việc cơ thắt và mở không đúng thời điểm cũng sẽ làm cho thức ăn không thể qua thực quản để xuống dạ dày một cách dễ dàng, chính điều này đã làm cho người bệnh gặp phải chứng khó nuốt.
- Mắc các bệnh lý thần kinh khác
Việc mắc phải các rối loạn thần kinh cơ khác trong cơ thể cũng sẽ làm tác động lên hệ thống cơ thực quản và thần kinh rồi gây ra chứng khó nuốt. Tuy nhiên, những trường hợp này, người bệnh sẽ thường thấy xuất hiện thêm một vài triệu chứng khác.
- Chèn ép từ bên ngoài vào thực quản
Sự chèn ép từ bên ngoài vào các cấu trúc cạnh thực quản cũng có thể là nguyên nhân gây ra chứng khó nuốt ở người bệnh. Cũng giống như nguyên nhân khác, các triệu chứng khi bị chèn ép từ bên ngoài vào thực quản sẽ thường xuất hiện trước chứng khó nuốt.
Đây là một căn bệnh hiếm gặp khi túi thừa tận cùng tách ra từ phần thấp nhất của họng là hạ họng, túi thừa thanh hầu thường xảy ra ở những người bệnh trên 70 tuổi và có thể không gây ra một triệu chứng nào ngoại trừ nuốt nghẹn và cảm giác luôn có gì đó vướng ở trong cổ họng, ho, khó thở và nôn ra thức ăn.
Ngoài các nguyên nhân gây khó nuốt kể trên thì người bệnh còn có thể gặp phải chứng bệnh này khi mắc phải các bệnh hiếm khác nhau và gây ra tình trạng viêm nhiễm hoặc giảm chức năng của thực quản....
Sau khi đã chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và nguyên nhân gây bệnh là gì, các bác sĩ chuyên khoa mới có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và triệt để ở người bệnh
Khi người bệnh gặp phải chứng khó nuốt trong thời gian dài và không rõ nguyên nhân gây bệnh là gì, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng miệng họng cho người bệnh bằng một cái gương nhỏ hoặc sử dụng một ống nhỏ mềm nội soi để đưa vào mũi hoặc họng của người bệnh, thủ thuật nội soi sẽ giúp quan sát rõ hơn các bộ phận sau của lưỡi, họng và thanh quản và chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh cũng như nguyên nhân gây ra tình trạng.
Ngoài ra, người bệnh có thể thực hiện một số xét nghiệm khác bao gồm:
- Chụp ba-rít cản quang: Để giúp tìm ra bệnh lý trong thực quản.
- Nội soi thanh quản: Quan sát phía sau cổ họng của người bệnh, sử dụng gương hoặc phạm vi sợi quang.
- Nối soi thực quản hoặc nội soi đường tiêu hóa trên
- Đo áp lực thực quản: Kỹ thuật viên sẽ sử dụng một ống nhạy cảm áp lực đưa qua mũi hoặc miệng xuống thực quản của người bệnh để đo áp lực co các cơ thực quản.
- Chiếu điện quang
- Theo dõi pH
- Chụp vi tính cắt lớp hay chụp cộng hưởng từ [MRI].
Sau khi đã chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và nguyên nhân gây bệnh là gì, các bác sĩ chuyên khoa mới có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và triệt để ở người bệnh.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM: