Mô hình trường học gắn với sản xuất, kinh doanh

Mô hình học tập gắn với kinh doanh phát triển cây chè tại địa phương của trường THPT Sơn Dương, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang đang tiến hành xây dựng và thực hiện là một trong những mô hình trường học gắn với sản xuất kinh doanh mẫu được nhiều địa phương học tập.

Bắt đầu từ truyền thống trồng cây chè của quê hương

Từ lâu, cây chè đã là cây trồng chủ lực của huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, vừa giải quyết được nguồn lao động tại chỗ vừa mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân nơi đây.

Nhận thức được thế mạnh này, thầy và trò trường THPT Sơn Dương đã quyết định thực hiện mô hình trường học gắn liền với sản xuất kinh doanh, gắn việc học tập với kinh doanh phát triển cây chè tại đây.

Mô hình học tập này được nhà trường xây dựng khá bài bản với chương trình học 105 tiết [trong đó có 70 tiết thực hành]. Ngoài những tiết học lí thuyết trên lớp, học sinh sẽ được tham gia trải nghiệm thực tế tìm hiểu về cây chè, cách trồng và chế biến chè.

Ngay từ những ngày đầu, Nhà trường đã lên kế hoạch phối hợp với lãnh đạo Công ty cổ phần chè Tân Trào tại huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang cho học sinh tìm hiểu về lịch sử xây dựng, phát triển của nông trường chè Tân Trào. Tại đây, học sinh được tìm hiểu về quá trình ươm giống cây chè, chăm sóc cây chè, thu hoạch và đưa vào chế biến để thành ra sản phẩm là những túi chè thơm ngon, được rất nhiều khách hàng ưa chuộng.

Nhà trường thường xuyên hỗ trợ để các em được gặp trực tiếp các hộ sản xuất kinh doanh chè để học hỏi kinh nghiệm. Không dừng ở đó, nhà trường còn đầu tư một vườn ươm giống chè để học sinh tự ươm cành, chăm sóc cho tới khi được đem trồng.

Vừa học, vừa làm, vừa tìm hiểu thực tế, học sinh trường THPT Sơn Dương đã biết phân biệt chất lượng sản phầm chè tươi qua các kĩ thuật hái chè khác nhau, giữa kĩ thuật hái chè bằng tay và hái chè bằng máy. Học sinh còn được tham gia tìm hiểu nguồn cung cấp chè tươi cho Công ty chè và giá từng loại chè. Đồng thời, các em cũng được tham gia tìm hiểu thị trường tiêu thụ chè từ các thương nhân tại các chợ trên địa bàn thị trấn, tìm hiểu thị trường xuất khẩu chè của Công ty chè Tân Trào.

Trực tiếp chỉ đạo nhóm chuyên môn kĩ thuật nông nghiệp tham gia dạy nghề trồng chè cho học sinh, cũng là người có nhiều kinh nghiệm trong việc hướng dẫn, chỉ đạo việc sản xuất và tiêu thụ chè, cô giáo Ma Thị Phương Hảo cho biết: “Các em học sinh trường THPT Sơn Dương rất năng động, sáng tạo khi tham gia trải nghiệm. Chỉ cần hướng dẫn các em một đến hai lần là các em có thể thực hành khá tốt về cách đóng bao bì. Thậm chí, có nhiều em còn đưa ra nhiều sáng kiến để tạo nên nhưng bao bì hấp dẫn nhằm thu hút khách hàng, tăng cường hiệu quả quảng cáo cho sản phẩm công ty cổ phần chè Tân Trào”.

Thành quả từ sự năng động, sáng tạo

Không chỉ được tìm hiểu về cây chè, được thực hành các kỹ thuật trồng chè, các em học sinh còn được học cách thức pha chè ngon để giới thiệu với bạn bè và khách du lịch khi đến với mảnh đất Sơn Dương.

Năng động, sáng tạo hơn, các em học sinh trường THPT Sơn Dương còn tự thành lập các nhóm làm dự án về chè như: làm hoa khô từ chè để cung cấp cho các quầy bán đồ sinh nhật; làm bánh từ bột chè xanh vào dịp 20/10, 8/3, 3/3 để gây quỹ phục vụ cho các hoạt động của nhóm như giúp đỡ các hộ trồng chè của công ty chè Tân Trào có hoàn cảnh khó khăn; chi phí cho các chuyến đi thực tế tham quan tại làng chè Vĩnh Tân, Tân Trào mà không cần huy động kinh phí của nhà trường.

Thực tế trải nghiệm đã cho các em rất nhiều những bài học quý giá. Em Đỗ Hải Như, học sinh lớp 11B2 cho biết: “Em rất thích được học tập lí thuyết kết hợp với trải nghiệm thực tế. Qua trải nghiệm chúng em hiểu lí thuyết sâu hơn và có nhiều kinh nghiệm trong việc sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm chè. Em mong rằng sẽ có nhiều môn học được kết hợp với trải nghiệm thực tế để nâng cao kĩ năng sống cho chúng em”.

Tự hào trước thành quả của thầy cô giáo và các em học sinh trong mô hình trường học gắn với sản xuất kinh doanh, cô Phạm Thị Tuyết, Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Đề án Xây dựng mô hình trường phổ thông đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục của Bộ GD&ĐT được trường THPT Sơn Dương vận dụng linh hoạt từ việc gắn với việc trồng và chế biến cây chè tại địa phương. Qua hai năm thực hiện mô hình, các em học sinh được tiếp xúc với cách học mới, năng động hơn khi gắn với trải nghiệm thực tế. Phương pháp học tập kết hợp với sản xuất thực tiễn tạo cho học sinh được rèn luyện kĩ năng sống. Từ mô hình trường học này cho thấy vai trò quan trọng của tuổi trẻ Sơn Dương với công việc bảo tồn, phát huy ngành nghề truyền thống là kinh doanh, sản xuất chè tại địa phương. Chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình trường học này ở những năm học tới”.

[Nguồn: Thầy giáo Nguyễn Mạnh Hà [Trường THPT Sơn Dương, Tuyên Quang]

:

Đây là lý do vì sao Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Phú Thọ xây dựng mô hình “Trường học gắn với sản xuất”. Mô hình này giúp các em học sinh trải nghiệm thực tế và biết yêu lao động, sản xuất. Đặc biệt, phương pháp dạy - học của nhà trường đã tiệm cận với phương pháp giáo dục STEM.

Biết trân quý lao động

Ít ai biết rằng, những chậu cây cảnh, bồn hoa, vườn rau xanh mướt mát lại là sản phẩm, thành quả lao động sản xuất của chính những học sinh của nhà trường. Hỏi bất kỳ học sinh nào trong trường về quy trình trồng, chăm sóc rau xanh và một số loài hoa, cây cảnh, các em đều nói “vanh vách” như những người làm vườn chuyên nghiệp: Từ cách làm đất, chọn giống, bỏ phân và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật...

Em Đinh Thị Ngọc Anh - học sinh lớp 11B nói vui: “Sau giờ học buổi chiều, chúng em được trải nghiệm thực tế làm vườn “thứ thiệt” như: Gieo trồng các loại rau xanh, trồng chăm sóc một số loại hoa, cây cảnh. Trong quá trình lao động, sản xuất chúng em được thầy cô hướng dẫn, chỉ bảo. Cách học thực tế như thế này giúp chúng em nắm chắc bài học và hiểu sâu kiến thức hơn”.

Bài học bên những luống rau, vườn hoa cây cảnh không chỉ đơn thuần là giáo dục về lao động, sản xuất mà còn giúp học sinh định hướng nghề nghiệp. Qua đó, các em thấy được niềm vui, sự hứng khởi sau mỗi bài học và đặc biệt các em cảm nhận được đi học là hạnh phúc.

Cặm cụi tỉa tót, vun đất bên bồn hoa, cây cảnh, em Trần Thị Trang - học sinh lớp 12 A hồ hởi nói: Trước đây em chưa từng biết đến làm đất, trồng rau, chăm sóc cây cảnh. Nhưng nay những việc đó em thuộc như lòng bàn tay. Bởi lẽ, ngay sau khi học xong lý thuyết, thầy cô trực tiếp xuống vườn trường để hướng dẫn, thậm chí còn làm cùng chúng em. Qua đó chúng em được được “mắt thấy, tai nghe, tay làm” nên bài học dễ nhớ, dễ làm và dễ thực hiện, kiến thức không bị “rơi rụng”.

“Bài học thực tiễn bao giờ cũng mang lại cho chúng em những giá trị về mặt cảm xúc. Đó không chỉ là những kiến thức về bài học mà còn là kỹ năng sống. Đơn giản là kỹ năng an toàn vệ sinh lao động, kỹ năng làm việc nhóm. Song trên hết la, chúng em biết trân quý và trân trọng thành quả lao động. Nghĩ lại mới thấy thương bố mẹ và yêu mến gia đình hơn” - em Trần Thị Trang bộc bạch.

Qua tìm hiểu được biết, ngoài việc phục vụ nhu cầu bữa ăn bán trú và trang trí khung cảnh sư phạm nhà trường thêm đẹp mắt, sản phẩm rau sạch, hoa cây cảnh của các em còn được bán ra ngoài thị trường, được nhân dân tin dùng. Qua đó có thêm nguồn kinh phí để tái sản xuất và bổ sung vào nguồn quỹ học bổng của nhà trường.

Học đi đôi với hành

Cô Lê Thị Kim Dung - giáo viên môn Sinh - Công nghệ của nhà trường cho biết: Sau mỗi giờ học, nhà trường phối hợp với các giáo viên khác tổ chức cho các em học sinh tham gia lao động, sản xuất ngay tại vườn trường. Theo đó, các em sẽ được “nhập vai” thành các bác nông dân để trồng, chăm sóc rau xanh, hoa cây cảnh. Sau đó các em sẽ thu hoạch để phục vụ cho những bữa ăn hàng ngày của mình. Với phương pháp “học đi đôi với hành” như thế này, các em không chỉ học lý thuyết mà các em được trải nghiệm thực tế nên kiến thức bài học thu được sẽ sâu hơn.

“Chẳng hạn như, môn Công nghệ có một số bài học về đất trồng, liên quan đến cách làm đất, các biện pháp cải tạo đất cho ngày càng màu mỡ, tơi xốp. Hoặc có những bài liên quan đến rau sạch, rau an toàn... Nếu chỉ giảng lý thuyết trên lớp thì các em khó có thể hình dung hết được.

Tuy nhiên, khi các em trực tiếp làm thì các em tiếp thu bài học rất tốt, rất hiệu quả và kiến thức sẽ không bị trôi đi. Cũng từ hoạt động này, các em sẽ định hướng nghề nghiệp của mình sau này được tốt hơn. Nhiều em tâm sự, sau khi ra trường các em sẽ làm nông nghiệp, phát triển kinh tế đồi, rừng; mở trang trại... Ngoài ra, khi được tham gia sản xuất, các em sẽ yêu lao động, yêu sản xuất hơn. Từ đó biết quý trọng thành quả lao động của mình và của người thân” - cô Lê Thị Kim Dung trao đổi.

Theo thầy Trần Hữu Phước - Phó Hiệu trưởng nhà trường, mô hình trường học gắn với sản xuất là những chuỗi hoạt động học tập tích cực và có vận dụng kiến thức của nhiều môn học như: Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Vật lý... vào các công việc cụ thể. Chẳng hạn như khi tiến hành trồng rau, hoa cây cảnh các em sẽ phải biết quy trình làm đất, lựa chọn giống cây trồng, kỹ thuật trồng và sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật...

“Trước khi tiến hành thực nghiệm, các em sẽ phải xây dựng thành một quy trình khoa học dưới sự hướng dẫn, giám sát của thầy cô giáo bộ môn, sau đó áp dụng làm theo. Thành quả lao động của các em chính là điểm số để đánh giá kết quả học tập” - thầy Trần Hữu Phước chia sẻ.

Tiếp lời thầy Phước, thầy Hiệu trưởng Triệu Trung Kiên cho biết, mô hình trường học gắn với sản xuất, kinh doanh đã tiếp cận đến phương pháp giáo dục STEM. Qua đó, các em không chỉ được trải nghiệm thực tế, nắm chắc kiến thức bài học mà còn giúp cải thiện bữa ăn cho các em bằng nguồn rau sạch. Có thể nói, thực tiễn lao động chính là bài học hiệu quả nhất cho các em học sinh

Cùng với đó, các em ý thức được lao động sản xuất luôn gắn liền với cuộc sống, gắn liền với những kiến thức mà các em đã được học tập. Quan trọng là các em phát triển được kỹ năng, hình thành các kiến thức mới thông qua thực tiễn lao động.

“Thực tế nhiều học sinh ở nhà chưa bao giờ biết cầm đến cái cuốc, cái xẻng ra vườn giúp bố mẹ, nhưng khi học ở trường, các em đã trở thành những nhân vật chính từ khâu làm đất, trồng rau, nhổ cỏ, bón phân và thu hoạch sản phẩm. Từ đó, về nhà các em đã biết giúp đỡ bố mẹ và cùng bố mẹ tham gia vào lao động sản xuất” - thầy Triệu Trung Kiên vui vẻ nói.