Đề bài
Hãy quan sát các trường hợp vẽ ở hình 6.4 và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong những trường hợp này.
Video hướng dẫn giải
Phương pháp giải - Xem chi tiết
- Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
- Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác.
- Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.
- Lực ma sát có thể có hại hoặc có ích.
Lời giải chi tiết
a, Bảng trơn, nhẵn quá không thể dùng phấn viết lên bảng
- Biện pháp: Tăng độ nhám của bảng để tăng ma sát trượt giữa viên phấn với bảng.
b, Không có ma sát giữa mặt răng của ốc và vít thì con ốc sẽ bị quay lỏng dần khi bị rung động. Nó không còn tác dụng ép chặt các mặt cần ghép.
- Biện pháp: Làm cho kích thước của hàm cờ lê phải khít với bề rộng của ốc.
Khi quẹt diêm, nếu không có ma sát, đầu que diêm trượt trên mặt sườn bao diêm sẽ không phát ra lửa
- Biện pháp: Tăng độ nhám của mặt sườn bao diêm để tăng ma sát giữa đầu que diêm với bao diêm.
c, Khi phanh gấp, nếu không có ma sát thì ô tô không dừng lại được.
- Biện pháp: Tăng lực ma sát bằng cách tăng độ sâu khía rãnh mặt lốp xe ô tô.
Loigiaihay.com
Trả lời các câu hỏi trang 172, 173, 174, 175 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo . Giải Bài 1, 2, 3, 4 trang 176 Khoa học tự nhiên lớp 6 CTST. Bài 40: Lực ma sát – Chủ đề 9 Lực
Để di chuyển tủ gỗ trên sàn, bạn A đã đẩy tủ gỗ về phía trước. Tuy nhiên, việc đẩy tủ chuyển động như thế rất khó. Tại sao lại như vậy?
Để di chuyển tủ gỗ trên sàn, bạn A đã đẩy tủ gỗ về phía trước. Tuy nhiên, việc đẩy tủ chuyển động như thế rất khó vì tủ gỗ rất nặng mà lực đẩy của bạn A nhỏ nên sẽ rất khó khăn.
1. Khái niệm lực ma sát
Câu 1. Lực cản trở khi tủ gỗ chuyển động trên mặt bàn là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?
Lực cản trở khi tủ gỗ chuyển động trên mặt bàn là lực tiếp xúc.
Câu 2. Khi kéo khối gỗ trượt đều trong hai trường hợp hình 40.1 và 40.2, tại sao giá trị đo được của lực kế lại khác nhau?
Giá trị đo được của lực kế khác nhau là do tính chất của bề mặt sàn mà khối gỗ tiếp xúc là khác nhau nên đã tạo ra lực cản khác nhau.
Câu 3. Dựa vào kết quả thí nghiệm và hình 40.1, 40.2, em hãy giải thích về nguyên nhân xuất hiện của lực ma sát.
Nguyên nhân xuất hiện của lực ma sát là do sự tương tác giữa bề mặt của hai vật tạo ra lực ma sát giữa chúng.
Luyện tập. Lấy ví dụ về lực ma sát trong cuộc sống quanh ta.
Ví dụ:
– Khi kéo một bao cát trên mặt sàn thì giữa mặt sàn và bao cát có xuất hiện lực ma sát.
– Khi chạy xe trên đường thì giữa bánh xe và mặt đường có xuất hiện lực ma sát.
2. Lực ma sát trượt
Câu 4. Sau khi rời tay khỏi khối gỗ [hình 40.3], khối gỗ chuyển động như thế nào? Tại sao?
Sau khi rời tay khỏi khối gỗ, khối gỗ chuyển động trượt trên mặt bàn. Bởi vì tác dụng của lực ma sát ở chỗ tiếp xúc giữa khối gỗ và mặt bàn với lực đẩy của tay khiến khối gỗ chuyển động.
Luyện tập. Lấy một ví dụ về lực ma sát trượt trong cuộc sống.
Ví dụ:
– Khi các em bé chơi cầu trượt thì giữa mông của em bé và mặt cầu trượt có xuất hiện lực ma sát trượt.
– Khi viết bảng thì giữa mặt bảng và đầu viên phấn có xuất hiện lực ma sát trượt.
3. Lực ma sát nghỉ
Câu 5. Trong thí nghiệm 2, vì sao khi kéo khối gỗ một lực mà nó vẫn nằm yên trên mặt bàn?
Trong thí nghiệm 2, khi kéo khối gỗ một lực mà nó vẫn nằm yên trên mặt bàn bởi vì lực kéo cân bằng với lực ma sát mà mặt phẳng nằm ngang đã tác dụng vào khối gỗ giữa cho nó đứng yên.
Luyện tập. Lấy một ví dụ về ma sát nghỉ trong đời sống.
Ví dụ:
– Lực ma sát nghỉ giữa tay và vật giúp chúng ta có thể cầm, nắm các vật.
– Ma sát nghỉ giữa bàn chân và mặt đường giúp chúng ta đứng vững mà không bị ngã.
4. Tác dụng và ảnh hưởng của lực ma sát
Câu 6. Lực ma sát có tác dụng như thế nào khi vật chuyển động?
Khi vật chuyển động, lực ma sát có tác dụng thúc đẩy hoặc cản trở chuyển động của các vật.
Câu 7. Khi người đi bộ trên mặt đường trơn, điều gì sẽ xảy ra?
Khi đi bộ trên mặt đường trơn, lực ma sát giữa chân và mặt đường nhỏ khiến chúng ta dễ bị trơn trượt ngã.
Câu 8. Khi người lái xe bóp phanh, điều gì xảy ra nếu má phanh bị mòn?
Khi người lái xe bóp phanh, nếu má phanh bị mòn thì sẽ không có lực ma sát hoặc lực ma sát nhỏ không đủ, khiến cho xe không dừng lại được.
Luyện tập. Lấy ví dụ về tác dụng cản trở và thúc đẩy chuyển động của lực ma sát.
– Tác dụng cản trở: Khi chạy xe trên đường, ta bóp phanh tạo lực ma sát cản trở chuyển động của xe.
– Tác dụng thúc đẩy: Xe đẩy hàng trong siêu thị có gắn các con lăn làm thúc đẩy chuyển động của xe, giúp chúng ta di chuyển hàng hóa dễ dàng.
Câu 9. Tại sao sau một thời gian sử dụng dép, lốp xe thì chúng đều bị mòn đi?
Sau một thời gian sử dụng dép, lốp xe thì chúng đều bị mòn đi là do ma sát giữa chúng với mặt đường làm mòn dần bề mặt dép, lốp xe.
Câu 10. Hãy nêu hai ví dụ về ảnh hưởng có lợi và có hại của ma sát trong giao thông.
– Có lợi: Khi đi xe xuống dốc, ta bóp phanh tạo lực ma sát giúp xe đi chậm lại.
– Có hại: Lực ma sát làm mòn lốp xe của các phương tiện giao thông.
5. Lực cản của không khí
Câu 11. Quan sát hình 40.9 và cho biết vì sao các vận động viên đua xe thường cúi khom thân người gần như song song với mặt đường?
Các vận động viên đua xe thường cúi khom thân người gần như song song với mặt đường để hạn chế lực cản của không khí tác dụng.
Câu 12. Thực hiện thí nghiệm 3 và cho biết tờ giấy nào rơi chạm đất trước? Tại sao?
Tờ giấy vo tròn rơi chạm đất trước bởi vì nó chịu lực cản của không khí ít hơn so với tờ giấy để nguyên.
Luyện tập. – Tại sao mặt lốp xe không làm nhẵn? Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?
– Tại sao cần quy định người lái xe cơ giới [ ô tô, xe máy,…] phải kiểm tra lốp xe thường xuyên và thay lốp khi đã mòn?
– Mặt lốp xe không làm nhẵn để ma sát với mặt đường khiến xe không bị trơn trượt. Mặt dưới của đế giày gồ ghề để ma sát được với mặt đường giúp khi đi không bị trơn trượt.
– Cần quy định người lái xe cơ giới [ ô tô, xe máy,…] phải kiểm tra lốp xe thường xuyên và thay lốp khi đã mòn bởi vì lực ma sát giữa lốp xe và mặt đường khiến cho lốp xe bị mòn, nếu không kiểm tra và thay lốp xe thì sẽ xảy ra hiện tượng trượt khi di chuyển trên bề mặt ướt, trơn trượt => mất an toàn giao thông.
Giải Bài 1
Lực xuất hiện trong trường hợp nào sau đây không phải là lực ma sát?
A. Lực xuất hiện khi bánh xe trượt trên mặt đường
B. Lực xuất hiện giữa má phanh và vành xe khi phanh xe
C. Lực của dây cung tác dụng lên mũi tên khi bắn
D. Lực xuất hiện khi các chi tiết máy cọ xát với nhau
Lực của dây cung tác dụng lên mũi tên khi bắn không phải là lực ma sát.
Chọn C
Giải Bài 2
Trường hợp nào sau đây xuất hiện lực ma sát trượt?
A. Một vật nằm yên trên mặt phẳng nghiêng
B. Khi viết phấn trên bảng
C. Quyển sách nằm yên trên mặt bàn nằm ngang
D. Trục ổ bi ở quạt trần đang quay
Khi viết phấn trên bảng xuất hiện lực ma sát trượt.
Chọn B
Bài 3 trang 176 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Tại sao mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp?
Mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp là do:
Xe tải di chuyển với tốc độ lớn hơn, với trọng tải nặng hơn rất nhiều và thường đi đường dài hơn so với xe đạp. Việc khía sâu tên lốp hơn giúp giữ an toàn cho xe tải khi tham gia giao thông.
Giải bài 4 trang 176 Khoa học tự nhiên lớp 6 CTST
Quan sát các đồ vật trong nhà và trả lời các câu hỏi sau:
– Tại sao cán dao, chổi không nhẵn bóng?
– Tại sao người ta thường tra dầu mỡ vào các ổ trục xe đạp, ổ khóa và đi thay dầu xe máy định kì?
– Cán dao, chổi không nhẵn bóng để làm tăng lực ma sát giữa tay và cán dao, cán chổi giúp tay giữ dao, chổi chặt hơn.
– Tra dầu mỡ vào ổ trục, ổ khóa và thay dầu định kì giúp chống han gỉ và chống mòn do lực ma sát tác dụng khi xe chuyển động.