A] Ghi nhớ :
* Các vế trong câu ghép có thể được nối với nhau bằng một quan hệ từ[QHT ] hoặc một cặp quan hệ từ.
* Để thể hiện quan hệ nguyên nhân – kết quả giữa hai vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng :
– Một QHT : vì, bởi vì, nên, cho nên,…
– Hoặc một cặp QHT: Vì….nên…; Bởi vì….cho nên…..; Tạivì…
.chonên….; Do….nên…; Do….mà…..; Nhờ….mà….
* Để thể hiện quan hệ điêù kiện – kết quả, giả thiết – kết quả giữa 2 vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng:
– Một QHT : Nếu, hễ, giá, thì,…
– Hoặc một cặp QHT : Nếu…. thì…; Nếu như… thì….; Hễ….thì….;
Hễ mà…..thì…..; Giá….thì….
* Để thể hiện mối quan hệ tương phản giữa hai vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng :
– Một QHT : Tuy, dù, mặc dù, nhưng,…
– Hoặc mộtcặp QHT : Tuy….nhưng….; Mặc dù…..nhưng…..
* Để thể hiện mối quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng mmột trong các cặp QHT : Không những….mà…; Chẳng những… mà….; Không chỉ….mà….
B] Bài tập thực hành :
Bài 1:
Tìm QHT thích hợp để điền vào chỗ trống trong từng câu dưới đây:
a] Em chăm chỉ hiền lành…anh thì tham lam , lười biếng.
b] Tôi khuyên nó ….nó vẫn không nghe.
c] Mưa rất to…..gió rất lớn.
d] Cậu đọc ….tớ đọc ?
Bài 2:
Tìm cặp QHT thích hợp điền vào chỗ trống trong từng câu sau:
a] …..tôi đạt học sinh giỏi….bố mẹ thưởng cho tôi một chiếc xe đạp.
b] …..trời mưa…..lớp ta sẽ hoãn đi cắm trại.
c] …..gia đình gặp nhiều khó khăn….bạn Nam vẫn phấn đấu học tốt.
d] …..trẻ con thích xem phim Tây Du Kí….người lớn cũng rất thích.
*Đáp án :
a] Vì….nên…
b] Nếu…thì…
c] Tuy…nhưng….
d] Không những…..mà….
Bài 3 :
Xác định các vế câu và các QHT , cặp QHT trong từng câu ghép dưới đây :
a] Tại lớp trưởng vắng mặt nên cuộc họp lớp bị hoãn lại.
b] Vì bão to nên cây cối đổ nhiều.
c] Nó không chỉ học giỏi Toán mà nó còn học giỏi Tiếng Việt.
d] Do nó học giỏi văn nên nó làm bài rất tốt.
Bài 4:
Từ mỗi câu ghép ở BT3 , hãy tạo ra một câu ghép mới bằng cách thay đổi vị trí của các vế câu[ có thể thêm, bớt một vài từ ]
*Đáp án :
VD :a] Cuộc họp lớp bị hoãn lại vì lớp trưởng vắng mặt.
Bài 5 :
Tìm nghĩa ở cột B nối với từ thích hợp ở cột A:
A B
Do a] Biểu thị điều sắp nêu ra là nguyên nhân dẫn đến kết quả tốt đẹp được nói đến
Tại b] Biểu thị điều sắp nêu ra là nguyên nhân của sự việc được nói đến
Nhờ c] Biểu thị điều sắp nêu ra là nguyên nhân của sự việc không hay được nói đến
*Đáp án :
a] Nhờ
b] Do
c] Tại
Bài 6 :
Hãy xác định ý nghĩa các cặp QHT có trong các câu dưới đây :
a] Nếu trời trở rét thì con phải mặc áo ấm.
b]Do cha mẹ quan tâm dạy dỗ nên em bé rất ngoan.
c] Tuy Nam không được khoẻ nhưng Nam vẫn đi học.
d] Mặc dú nhà nó xa nhưng nó không bao giờ đi học muộn .
e] Không những nó học giỏi mà nó còn hát rất hay.
Bài 7 :
Điền vế câu thích hợp vào chỗ trống để hoàn chỉnh các câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến sau:
a] Lan không chỉ chăm học ….
b] Không chỉ trời mưa to….
c] Trời đã mưa to…..
d] Đứa trẻ chẳng những không nín khóc ….
*Đáp án :
a] …..mà Lan còn chăm làm.
b] ……mà gió còn thổi rất mạnh.
c] ……lại còn gió rét nữa.
d] …..mà nó lại còn khóc to hơn.
Các từ khóa trọng tâm " cần nhớ " của bài viết trên hoặc " cách đặt đề bài " khác của bài viết trên:
,
cặp quan hệ từ nguyên nhân- kết quả:
- Vì tôi lười học nên tôi bị điểm kém
cặp quan hệ từ điều kiện- giả thuyết:
- Nếu tôi chăm học thì tôi sẽ được điểm tốt
cặp quan hệ từ nhượng bộ:
-Tuy trời mưa nhưng tôi vẫn đi học
cặp quan hệ từ tăng tiến:
- An không những xinh mà còn học giỏi