Qua truyện Tôi đi học tác giả có thái độ như thế nào đối với những người xung quanh

Tìm hiểu chung tác phẩm

1.Tác giả:

• Thanh Tịnh[1911-1988] tên khai sinh là Trần Văn Ninh, quê ở ngoại ô thành phố Huế
• Thanh Tịnh có đóng góp trong nhiều lĩnh vực:Truyện ngắn, truyện dài, thơ, bút kí.. Song thành công hơn cả là thơ và truyện ngắn
• Sáng tác của Thanh Tịnh nhìn chung đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu trong trẻo

2.Tác phẩm:

• Truyện ngắn “Tôi đi học” in trong tập truyện ngắn “Quê mẹ”[1941].
• Bố cục: 3 phần
• Phần 1: Từ đầu đến “Trên ngọn núi”

=> Khởi nguồn nỗi nhớ và cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường

• Phần 2: Tiếp đến “Được nghỉ ngơi cả ngày nữa”

=> Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường

• Phần 3: Còn lại

=> Cảm nhận của “Tôi” khi ở trong lớp học

Câu 1: Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm ...

Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệmvề buổi tựu trường đầu tiên? Đọc toàn bộ truyện ngắn, em thấy những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự như thế nào?

Trả lời:

Những điều đã gợi lên trong lòng nhân vật "tôi" kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên: thời tiết cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc. nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc. Mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên…

Đọc toàn bộ câu chuyện, ta thấy, những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự không gian và thời gian.

• Thời gian: Mộ buổi mai đầy sương thu và gió lạnh
• Không gian: Con đường làng dài và hẹp…

Câu 2: Tim những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, ...

Tim những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp,cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi trên đường tới trường, khi nghe gọi tên và phải rời bàn tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp, khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên?

Trả lời:

Những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi :

Cùng mẹ đi trên đường tới trường:

• Con đường…quen đi lại lắm lần …tự nhiên thấy lạ. Lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.
• Nhân vật “tôi” cảm thấy trang trọng và đứng đắn trong chiếc áo vải dù đen dài, cùng mấy quyển vở mới trên tay.
• Cẩn thận, nâng niu mấy quyển vở, lúng túng muốn thử sức nên xin mẹ được cầm cả bút, thước như các bạn khác.

=>Báo hiệu sự thay đổi trong nhận thức bản thân, cảm thấy mình lớn lên, có ý thức trong việc học hành.

Khi nghe gọi tên và rời bàn tay mẹ:

• Cảm giác hồi hộp chờ nghe tên của mình: “Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng”.
• Càng cảm thấy sợ khi sắp phải rời bàn tay dịu dàng của mẹ. Nhân vật bỗng òa khóc nức nở theo các bạn và cảm thấy bước vào thế giới khác, xa lạ.

=>Sự chuyển biến tâm lí của nhân vật.

Khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên:

• Thầy giáo trẻ tươi cười đón chúng tôi
• Nhìn bàn ghế, chỗ ngồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình.
• Mấy người bạn tí hon ngồi bên tôi… lòng tôi vẫn không cảm thấy xa lạ chút nào. Sự quyến luyến tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin có thật.
• Chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm bẩm đánh vần đọc: “Bài viết tập: Tôi đi học”.

=>Những suy nghĩ, tình cảm cậu bé cho thấy cậu là người có tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu bạn bè, trường lớp, trân trọng việc học hành.

Câu 3: Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ ...

Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉcủa những người lớn [ông đốc, thầy giáo đón nhận học trò mới, các phụ huynh] đối với các em bé lần đầu đi học?

Trả lời:

Những thái độ, cử chỉ của người lớn:

• Ông đốc có giọng nói ân cần, cặp mắt hiền từ.
• Thầy giáo lớp 5 đón 28 học trò mới với “gương mặt tươi cười” chứng tỏ thầy là người vui tính, giàu lòng yêu thương.
• Người mẹ rất thương yêu con, đã quan tâm, dõi theo từng bước đi của con mình với bao âu yếm, động viên… đặc biệt từ khi con đi trên đường đến lúc tới trường, xếp hàng vào lớp học.

=>Tất cả cho thấy, người lớn đều dành một tình yêu thương, quan tâm đến con em mình trong ngày đầu tựu trường, để tạo ấn tượng tốt đẹp và giúp các em cảm thấy an tâm, vui vẻ trong lần đầu tiên đi học.

Câu 4: Hãy tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn Tôi đi học?

Trả lời:

Những hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn “tôi đi học” là:

• Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

=> ý thức về sự trưởng thành, tự lập thoáng xuất hiện

• Trước mắt tôi, trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp.

=>cảm nhận rõ ràng vẻ đẹp, sự oai nghiêm của ngôi trường

• Họ như những con chim con đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, những con ngập ngừng e sợ.

=> sự non nớt, ngỡ ngàng, và cả những khao khát vươn xa của học trò.

=>Như vậy, bằng cách sử dụng phép so sánh, tác giả đã khiến câu văn thêm sinh động, giàu sức gợi tả, thể hiện những cảm nhận trong lòng của nhân vật về thiên nhiên và mọi người xung quanh được rõ ràng và cụ thể hơn.

Câu 5: Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn này...

Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn này.Sức cuốn hút của tác phẩm, theo em, được tạo nên từ đâu?

Trả lời:

Đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn này là:

• Có sự kết hợp hài hòa giữa tự sự - trữ tình – miêu tả
• Bố cục chặt chẽ, tự nhiên theo dòng hồi tưởng, theo trình tự đan xen giữa hiện tại và quá khứ.
• Ngôn ngữ miêu tả tinh tế, giàu hình ảnh, giàu nhạc điệu và chất thơ.

Theo em, sức hút của tác phẩm được tạo nên từ:

• Tình huống truyện hấp dẫn
• Cảm xúc trong sáng, chân thật của nhân vật
• Hình ảnh đẹp đẽ, gần gũi.

[Luyện tập] Câu 1: Phát biểu cảm nghĩ của em về dòng cảm xúc ...

Phát biểu cảm nghĩ của em về dòng cảm xúccủa nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Tôi đi học.

Trả lời:

Câu chuyện được tái hiện qua sự hồi tưởng của tác giả đồng thời cũng là nhân vật tôi. Bằng biện pháp nghệ thuật kể chuyện kết hợp miêu tả , truyện đã diễn tả dòng cảm xúc của nhân vật, tức là cái tôi trữ tình, rất trong trẻo, sinh động về ngày đầu tiên đi học.

Từ thực tại của đất trời cuối thu [thời gian mở đầu năm học], tác giả nhớ về dĩ vãng, về “những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường” đầu tiên trong đời mình. Dòng cảm xúc về kỉ niệm ấy được nhân vật “tôi” nhớ lại theo trình tự thời gian. Đầu tiên là sự háo hức, cảm thấy lòng mình thay đổi, như đã lớn lên, trang trọng và đứng đắn hơn lúc trên đường theo mẹ đến trường; là nỗi e sợ, phải đứng nép vào mẹ khi đứng dưới sân trường; thật sự lúng túng, xúc động khi nghe tiếng trống trường vang lên; ngơ ngác khi nghe gọi đến tên mình và cảm thấy mọi thứ như vừa quen vừa lạ khi ngồi trong lớp học. Tác giả tả cảnh mọi người vào trong lớp, vừa có gì lạ lẫm mà cũng tràn đầy háo hức, vừa lo lắng nhưng cũng rất thân quen để cùng khám phá một không gian mới, nơi có bàn ghế, bạn bè, thầy cô. Tác giả kết thúc bằng sự miêu tả một hình ảnh rất đẹp: “Một con chim non liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao”.

Những kỉ niệm về ngày đầu tiên đến trường, chắc hẳn sẽ là những kỉ niệm rất đẹp trong kí ức cuộc đời của mỗi người về thuở ban đầu rụt rè và nhút nhát. Chính mái trường và thầy cô ngày xưa đó đã chắp cánh và cho ta thêm sức mạnh để bay tới những phương trời xa xôi ngày hôm nay.

[Luyện tập] Câu 2: Viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em trong buổi đến trường khai giảng lần đầu tiên.

Trả lời:

Có lẽ, trong cuộc đời học sinh, buổi khai giảng đầu tiên để lại trong tôi nhiều ấn tượng nhất.

Tôi còn nhớ như in, đó là một buổi sáng mùa thu nắng chan hòa, xen lẫn những làn gió thu nhè nhẹ. Tôi ăn mặc gọn gàng trong bộ quần đen áo sơ mi trắng được bố đưa tới trường dự buổi lễ khai giảng. Vừa đến cổng trường, tôi đã cảm nhận sự vui tươi của buổi lễ. Từ phía xa, tôi đã nghe tiếng loa phóng thanh mở những ca khúc về thầy cô, về bạn bè về tuổi học trò. Bước vào cổng trường, một khung cảnh ngày lễ hiện ta trước mặt tôi thật rực rỡ. Trên sân khấu những chậu bông được xếp thành hàng đủ loại hoa đủ sắc màu. Trên các bồn hoa, những cánh mười giờ cũng đang khoe sắc trong ánh bình minh. Trên các dãy lớp, cờ đỏ sao vàng bay phấp phới. Giữa sân trường các anh chị tung tăng vui đùa. Còn những đứa trẻ vào lớp một như tôi ai cũng e dè, bỡ ngỡ nên cứ núp vào lưng bố mẹ.

Buổi khai giảng đầu tiên cũng đã đến, bố dắt tôi vào chỗ rồi trở về chỗ ngồi của phụ huynh. Từ trên sân khấu, cô hiệu trưởng mặc chiếc áo dài tím, nở nụ cười tươi và đọc bài khai mạc năm học mới. Một hồi trống vang lên, báo hiệu một năm học mới băt đầu. Vừa nghe tiếng trống, tim tôi như đập mạnh hơn, hồi hộp hơn và có điều gì đó đang thúc dục mình phải cố gắng cho năm học mới.

Kết thúc buổi lễ, tôi vào nhận lớp và cô chủ nhiệm. Nhìn thấy tấm bảng “Lớp 1A” tôi hào hứng bước vào, đó là lớp học khang trang với ba dãy bàn ghế còn mới tinh. Cuối lớp có đầy đủ các đồ dùng học tập, trên bảng có ghi dòng chữ “chào mừng các em bước vào lớp một” bằng những nét chữ tinh tế, đẹp đẽ. Lòng tôi bỗng cảm thấy tự hào và cảm nhận được sự đón tiếp nồng hậu của các thầy cô đối với một thế hệ học sinh mới…

Sau khi nhận lớp, nhận cô giáo chủ nhiệm, chúng tôi chạy ùa ra cổng, nơi mà bố mẹ vẫn đang đứng đợi để đón chúng tôi về. Trên đường về, tôi kể cho bố nghe về ngày khai giảng đầu tiên, đó là ngày khai giảng đầy ấn tượng mà tôi sẽ nhớ mãi.

• A. Bút kí
• B. Truyện ngắn trữ tình
• C. Tiểu thuyết
• D. Tuỳ bút

Câu 2: Đoạn trích có thể chia thành mấy đoạn?

• A. 3
• B. 4
• C. 2
• D. 5

Câu 3: Văn bản “ Tôi đi học” có chủ đề gì?

• A. Kỷ niệm sâu sắc về tuổi học trò của tác giả.
• B. Ý nghĩa và vai trò của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người.
• C.Dòng cảm nghĩ thiết tha sâu lắng của tác giả khi nhớ lại ngày đầu tiên đi học.
• D. Tâm trạng hồi hộp của nhân vật trong buổi tựu trường đầu tiên.

Câu 4: Nhận xét nào không đúng về thái độ, cử chỉ của những người lớnđối với các em bé lần đầu đi học?

Câu 5: Trong các từ sau, từ nào có ý nghĩa khái quát nhất?

• A. Nức nở.
• B. Khóc.
• C. Thút thít.
• D. Sụt sịt.

Câu 6: Nhân vật chính trong tác phẩm Tôi đi học của Thanh Tịnh được thể hiện chủ yếu ở phương diện nào?

• A. Ngoại hình.
• B. Tâm trạng.
• C. Cử chỉ.
• D. Lời nói.

Câu 7: sức cuốn hút của truyện đế từ yếu tố nào?

• A. Tình huống truyện là buổi tựu trường đầu tiên trong đời với bao kỉ niệm mới lạ, khó quên của nhân vật.
• B. Những ý nghĩ ngây thơ, trong sáng của nhân vật Tôi và tình cảm ấm áp, trìu mến của người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đi học.
• C. Từ hình ảnh tươi đẹp, trong sáng của quê hương, ngôi trường.
• D. Tất cả đều đúng.

Câu 8: Câu văn nào sau đây không nói lên tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật "tôi" trong buổi tựu trường đầu tiên?

• A. "Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ".
• B. "Cũng như tôi, mấy bạn học trò bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám đi từng bước nhẹ".
• C. "Trong lúc ông ta đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập".
• D. "Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ".

Câu 9: Hình ảnh "bàn tay" trong hai câu văn: "Tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước...Một bàn tay quan nhẹ vuốt mái tóc tôi" nhằm diễn tả ý gì?

• A. Sự âu yếm của mẹ hiền.
• B. Sự săn sóc của mẹ hiền.
• C. Tấm lòng mẹ hiền bao la săn sóc, âu yếm, chở che, nâng đỡ và thương yêu đối với con thơ.
• D. Tình thương con bao la của mẹ hiền.

Câu 10: Câu văn nào sau đây trong văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh không sử dụng biện pháp so sánh để nói lên tâm trạng của nhân vật "tôi"?

• A. "Họ như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ".
• B. "Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng".
• C. "Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi".
• D. "Trong lúc ông ta đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập".

Câu 11:Mạch truyện diễn biến theo trình tự thời gian nào?

• A. Hiện tại - quá khứ
• B. Hiện tại - tương lại
• C. Hiện tại - quá khứ - hiện tại
• D. Hiện tại - quá khứ - tương lai