Sĩ nông công thương là bốn giai cấp chính trong xã hội xưa dưới các triều đại quân chủ, còn gọi là tứ dân [4 tầng lớp dân], tiêu biểu như ở Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam...
Tứ dân ở Việt Nam
1. Sĩ
Sĩ được xếp là giai cấp đầu tiên, được xã hội trọng vọng. Sĩ là từ để chỉ tầng lớp trí thức, những người có học có hiểu biết về chữ nghĩa [thầy đồ, thầy thuốc, quan lại, học trò]. Tầng lớp này nhìn chung có cuộc sống nhàn nhã, suốt ngày chăm chỉ đọc sách thánh hiền, làm văn, ngâm thơ. Những con người bình dân muốn thay đổi cuộc sống gần như chỉ có con đường duy nhất là học và thi khoa cử. Trong gia đình kẻ sĩ, người vợ phải tần tảo sớm hôm lo việc đồng áng, canh cửi để nuôi chồng. Nếu chồng thi đậu khoa cử, người vợ sẽ trở thành bà thám, bà bảng hay là mợ cử, mợ tú. Nếu chồng thi trượt, người vợ vẫn có thể hãnh diện với danh vợ thầy đồ làng hay là vợ tú tài.Việc tầng lớp sĩ phu gần như không tham gia trực tiếp vào quá trình lao động sản xuất tạo ra của cải vật chất được xếp hàng đầu trong các tầng lớp giai cấp phản ánh tư tưởng trọng Nho giáo của người Việt trong xã hội xưa đồng thời cho thấy người Việt ta từ xưa đã có truyền thống coi trọng việc học hành, khoa cử.
2. Nông
Nông là chỉ những người nông dân cày ruộng, lực lượng lao động chủ yếu trong xã hội xưa. Đa phần những người nông dân quanh năm suốt tháng lao động chân lấm tay bùn, vất vả sớm trưa nhưng nhiều khi không đủ ăn do những gánh nặng về thuế khoá, lao dịch hay thiên tai, mất mùa. Tầng lớp nông cũng có sự phân hoá thành 3 loại chính:- Trung nông: những người có ruộng đất riêng, sở hữu công cụ sản xuất, tự làm, tự ăn, không phải đi làm thuê đồng thời cũng không tham gia bóc lột.- Bần nông: những người chỉ sở hữu ít ruộng đất, phải đi canh tác thêm trên ruộng đất của địa chủ, phải thuê mướn trâu bò và nông cụ sản xuất.- Cố nông: là những người nghèo khổ nhất tầng lớp nông dân và có thể nói là cả xã hội, không có ruộng đất cũng như công cụ sản xuất, họ sử dụng sức lao động đi làm thuê cho chủ để kiếm ăn.
Nông là bộ phận đông đảo và quan trọng nhất của xã hội Việt Nam xưa, họ là lực lượng lao động và sản xuất chính nuôi sống toàn bộ xã hội và tham gia vào quân đội để bảo vệ Tổ quốc [thông qua chính sách Ngụ binh ư nông], nhưng đồng thời cũng là tầng lớp bị áp bức nhiều nhất.
3. Công
Công là chỉ những người làm thủ công nghiệp, làm thuê trong các làng nghề truyền thống như dệt, chạm bạc, khâu nón, làm tranh... Họ được xếp vào hàng thứ ba trong tứ dân bởi quy mô nhỏ, số lượng ít do thực tế trong xã hội nước ta thời xưa chỉ tồn tại những làng nghề thủ công ở uy mô nhỏ, chủ yếu phục vụ nhu cầu tự cung tự cấp của làng xã. Ở thành thị những người thợ này tập hợp thành những "phường" để bảo vệ và giúp đỡ lẫn nhau, còn ở nông thôn những thợ thủ công phần nhiều vẫn là những người nông dân, họ tranh thủ làm thêm để cải thiện cuộc sống những lúc nông nhàn.
4. Thương
Thương là những người hoạt động buôn bán, vai trò của họ bị đặt ở hàng thấp nhất trong xã hội xuất phát từ thực tế nền kinh tế tự cung tự cấp và tính tự trị của làng xã gần như không có nhu cầu trao đổi hàng hoá ra khỏi phạm vi cư trú, những người hành nghề buôn bán do đó phải năng động, sòng phẳng, thậm chí gian lận mới có lãi. "Buôn gian bán lận" đã trở thành cụm từ phổ biến cho tới tận ngày nay, đó là điều mà một xã hội thuần nông coi trọng lễ nghĩa không muốn chấp nhận. Trong quan niệm, người Việt ta xưa cho rằng nghề kinh doanh chỉ là buôn nước bọt, mua chỗ này rẻ rồi bán chỗ kia đắt, ăn chênh lệnh, không làm ra của cải vật chất, sản phẩm tinh thần cho xã hội.Hà Nội xưa
Vai trò của Tứ dân trong xã hội hiện đại
Trải qua hàng trăm năm với nhiều thay đổi, xã hội Việt Nam hiện đại đã có nhiều thay đổi trong quan niệm về vai trò của Tứ dân. Cả 4 tầng lớp sĩ, nông, công, thương đều có vai tò, vị thế ngang nhau trong xã hội, vì không ai thay thế được ai. Bên cạnh tầng lớp sĩ, 3 tầng lớp còn lại [nông, công, thương] muốn tồn tại, có tác dụng cho xã hội cũng phải học hành, trau dồi trí thức, văn hóa. Đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam chủ trương mở cửa để hội nhập với thế giới, thì thương chẳng những không bị coi thường như trước mà còn được đặc biệt coi trọng. Điều này được thể hiện ở một sự việc: Trong khi sĩ, nông, công chưa có ngày của riêng mình thì đã có ngày doanh nhân Việt Nam dành riêng cho giới doanh nhân. Nhiều doanh nhân đã được xã hội tôn vinh, được nhân dân trân trọng bởi họ làm ăn chân chính, đúng luật, thi hành trách nhiệm nộp thuế đầy đủ cho Nhà nước, kích thích sản xuất phát triển.Ngoài bống giai cấp chính như đề cập trên, thì cũng có các chức tước và ngành nghề được đề cập trong các câu như:Sĩ nông công thương ngư tiều canh mục, công hầu bá tử nam, hoặc công hầu khanh tướng.
Sĩ: tri thức.Nông: nông dânCông: làm thủ công nghiệp, làm trong các làng nghề.Thương: thương nhân, buôn bánNgư: nghề đánh bắt cá, thủy hải sản trên sông nước, biển khơi.Tiều: Tiều phu, người làm nghề đốn củi trên rừng.Canh: Canh tác, làm ruộng, vườn.Mục: làm chăn nuôi.Công, Hầu, Bá, Tử, Nam: đây là ngũ đẳng, 5 tước đứng đầu, có trong triều đại nhà Tần ở Trung Quốc, và có ở các nước châu Âu, công là đứng đầu, tiếp đến là hầu tước, bá tước, tử tước, nam tước.Công, hầu, khanh, tướng: quận công, hầu tước, quan văn, quan võ, là bốn tầng lớp sang trọng nhất trong xã hội xưa.
Trước Sau
Câu hỏi chưa có trả lời Gửi câu hỏi của bạn
Like và Share Page Lazi để đón nhận được nhiều thông tin thú vị và bổ ích hơn nữa nhé!
Học và chơi với Flashcard
Hôm nay bạn thế nào? Hãy nhấp vào một lựa chọn, nếu may mắn bạn sẽ được tặng 50.000 xu từ Lazi
Tags: sĩ nông công thương là gì,sĩ nông công thương,tứ dân là gì,tứ dân,bốn giai cấp trong xã hội thời xưa,vai trò của tứ dân trong xã hội,trung nông,bần nông,cố nông,trung nông là gì,bần nông là gì,cố nông là gì,sĩ nông công thương ngư tiều canh mục,ngư tiều canh mục là gì,ngư tiều canh mục,công hầu bá tử nam,công hầu khanh tướng
Câu hỏi mới nhất:
Câu hỏi khác:
Bạn có câu hỏi cần giải đáp, hãy gửi cho mọi người cùng xem và giải đáp tại đây, chúng tôi luôn hoan nghênh và cảm ơn bạn vì điều này: Gửi câu hỏi
Ngoài ra, bạn cũng có thể gửi lên Lazi nhiều thứ khác nữa Tại đây!
Lazi - Người trợ giúp bài tập về nhà 24/7 của bạn
- Hỏi 15 triệu học sinh cả nước bất kỳ câu hỏi nào về bài tập
- Nhận câu trả lời nhanh chóng, chính xác và miễn phí
- Kết nối với các bạn học sinh giỏi và bạn bè cả nước
[TG] - Một
trong những điều hay của Tiếng Việt chính là sử dụng từ ngữ nhằm biểu
đạt thái độ và “cấp độ” ứng xử văn hóa, cao hơn là nhãn quan chính trị
của người viết, người nói.
[Ảnh minh họa]
Ngày xuân, ôn cố tri tân, theo thói quen nghề nghiệp, lại nghĩ về chữ và nghĩa của cái nghề viết và nói. Tự tổng kết “thu lượm” của bản thân trong một năm, vẫn thấy có những lúc, những khi viết và nói chưa thật “tròn ngôn rõ ngữ”. Âu cũng là cái “duyên nợ” với nghề! Ngày xuân, xin “gom nhặt” lại một vài “hạt sạn” chữ nghĩa vô tình “nhặt” được trên báo chí ta, đặng coi đó là bài học kinh nghiệm cho bản thân. Và cũng là để góp vui cùng quý độc giả. Vì là những ví dụ “gom nhặt” nên mang tính chất “liệt kê” là chính, những nhận định, bàn luận của người viết chưa hẳn đã là chuẩn chỉ. Rất mong được nhận sự chỉ giáo, phản hồi của bạn đọc.
MONG MANH RANH GIỚI ĐÚNG - SAI
1..
Ở trích dẫn trên, tác giả đã nhầm lẫn rất cơ bản, “Sĩ - Nông - Công - Thương - Binh” là 5 [hoặc tầng lớp] chính trong xã hội chứ không phải là 5 . Đặc biệt, [có thể hiểu là trí thức] xưa nay vẫn được gọi là chứ không phải ; [quân đội], từ cổ chí kim, bất cứ quốc gia nào, kể từ khi có nhà nước, thì quân đội là công cụ phục vụ cho giai cấp cầm quyền, nên thành phần này phải mang tính giai cấp cầm quyền, chứ không thể và không có “.
2.
Xin thưa, Hồng Kông cũng sử dụng đơn vị tiền tệ là , nhưng viết tắt của không phải là USD mà là HKD. Có lẽ tác giả - cũng như rất nhiều người - vì “nghe nhiều quen tai” nên “mặc nhiên hiểu nhầm” chữ là nói chung. Không nên quên rằng USD là viết tắt của cụm từ - có nghĩa là đô la Mỹ. Vì vậy, câu trên cần phải được biên tập lại cho chuẩn là [hoặc muốn viết tắt cho “hiện đại” thì phải sửa là ].`
3. .
Rõ ràng là tác giả của mấy dòng “bình văn” trên đang “tán” quá đà, hoặc là chỉ cốt viết cho câu chữ “bay bướm” mà không chịu đào sâu suy nghĩ. Xưa nay chúng ta ca ngợi chủ yếu là ca ngợi tài năng văn chương của cụ Nguyễn Du - người đã có công đưa thể loại thơ lục bát của dân tộc lên một tầm cao bác học. Nếu có “bình, bàn, tán” về phẩm giá và vẻ đẹp Thúy Kiều cũng chỉ là gắn với hoàn cảnh cụ thể của nhân vật. Hoặc khi “luận bàn” về Từ Hải thì cũng là bình về chí khí và sự “lụy tình” của một “đấng mày râu”. Chứ hình tượng Thúy Kiều và Từ Hải không phải là “mẫu số” hay biểu tượng đại diện cho phẩm giá của người Việt. Bởi, như chúng ta đã biết, Thúy Kiều, Từ Hải là nhân vật bên Tàu do ông Thanh Tâm Tài Nhân bên ấy sáng tác ra trong cuốn tiểu thuyết . Mặc dù sau khi được Đại Thi hào Nguyễn Du “chuyển thể” và trở thành tác phẩm văn học kinh điển, “thuần Việt”, nhưng không phải vì thế mà những những nhân vật trong được coi là hình tượng - giá trị điển hình của người Việt Nam.
NGÔN TỪ CẦN BIỂU ĐẠT ĐƯỢC THÁI ĐỘ, Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA NGƯỜI CẦM BÚT
1. .
là lối tự xưng khoa trương xem mình là “trung tâm vũ trụ” của các vương triều Trung Hoa xưa. Và đó cũng là cách tự xưng thể hiện thái độ, ý đồ coi thường, uy hiếp, muốn thôn tính nước ta. Xem lại trong sử sách thì thấy cha ông ta không gọi các triều đại phương Bắc là [mà nếu các nhà viết sử hiện đại có nhắc đến hai từ này thì cũng để trong ngoặc kép: ]. Điều đó thể hiện tinh thần và ý thức tự tôn quốc gia - dân tộc. Vì thế, e rằng cách viết nêu trên của nhà báo là thiếu cẩn trọng về mặt ý thức, nhận thức. Tại sao lại không thể viết rõ tên triều đại đang trị vì bên Trung Quốc ở thời điểm [hoặc cũng có thể viết lànhư nhiều sách kể chuyện lịch sử vẫn viết][?!] Ấy là chưa kể cái cách dùng từ rất chủ quan, ấu trĩ của người viết, khi kể lại - ca ngợi tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc của một nhân vật lịch sử nước nhà.
2. Đưa tin về trường hợp máy bay chiến đấu của Nga gặp nạn trong khi luyện tập, có tờ báo đã giật tít: . Rõ ràng là cái cách dùng từ trong dòng tít trên thể hiện thái độ rất thiếu tôn trọng, thậm chí là bỡn cợt, miệt thị của người viết trước một tai nạn nghiêm trọng, thương tâm. Hơn thế nữa, về mặt ngoại giao, việc thêm từ bỡn cợt vào đây, dễ khiến cho người đọc cảm thấy thái độ chính trị không đúng mực của chúng ta đối với một quốc gia có mối quan hệ truyền thống, tin cậy và là đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam.
Cũng cùng nội dung trên, ở một tờ báo khác, sau khi đưa tên chủng loại máy bay gặp nạn còn cố tình mở ngoặc đơn “chua” thêm: “[đây là loại máy bay chiến đấu hiện đại mà Việt Nam đã đàm phán, đặt mua với Nga hồi năm…]”. Không hiểu cách đưa tin “tỏ ra khách quan” của người viết có “dụng ý câu view” đến đâu, hay chỉ là sự “lời phời” về mặt nhận thức và ý thức chính trị của phóng viên - biên tập viên, nhưng nó khiến không ít người đọc có cảm giác “gờn gợn” về điều gì đó không tích cực, theo kiểu “chỉ tang mạ hòe”[chỉ cây dâu mắng cây hòe]!
Ngoài ra, không biết tôi có quá khắt khe và nhầm lẫn khi cho rằng, nếu dòng tít trên không dùng hai từ mà thay vào đó là, thì có lẽ sẽ trang trọng, ý nghĩa, tình cảm và có ý thức chính trị hơn.
3. .
Khi viết về quân ta, bộ đội ta thì không nên dùng là . Và thực tế, trong nghệ thuật quân sự Việt Nam thì phương pháp - cách đánh là một chứ không phải . Thông thường, người ta chỉ sử dụng từ “thủ đoạn” để gán cho những kẻ có tâm địa xấu, làm những việc phi nghĩa, bất chính. Trong trường hợp nêu trên thì “bộ đội ta” là bên chính nghĩa, chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc, chống quân “đối phương” đi xâm chiếm, xâm lược. Vì vậy, sử dụng từ “thủ đoạn” để nói về / của quân ta là thể hiện sự thiếu tôn trọng, không phân biệt rõ địch - ta, chính nghĩa - phi nghĩa.
Một trong những điều hay của Tiếng Việt chính là sử dụng từ ngữ nhằm biểu đạt thái độ và “cấp độ” ứng xử văn hóa, cao hơn là nhãn quan chính trị của người viết, người nói. Nhưng dường như lâu nay điều này đang bị nhiều bạn trẻ “lẫn lộn”, thậm chí là nhầm lẫn đến mức “thảm họa”, nhất là trên các trang mạng xã hội. Ví dụ, khi kể về những kỷ niệm tốt đẹp, giàu tính nhân văn trong hoạt động tình nguyện mùa hè, có bạn sinh viên viết lên facebook:; hoặc . Ô hay, sao lại là và [!?]. Từ xưa đến nay, người Việt chúng ta chỉ sử dụng từ “ và “khi viết hoặc nói về những nhóm người xấu, những kẻ phạm tội [như “hắn và đã thực hiện nhiều vụ trộm cắp”, “Nguyễn Văn A chính là kẻ nhóm trấn lột…”]. Kể cả trong trường hợp viết vì mục đích vui vẻ, hài hước, thì trước những hoạt động mang tính chính trị - xã hội nghiêm túc, tốt đẹp, cũng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng. Bởi, như trên đã nói, ngôn ngữ thể hiện thái độ và nhận thức chính trị của người viết, người nói./.
Minh Triết