Bài giải chi tiết
| Nội dung | Cách mạng tư sản thời cận đại | Cách mạng tháng Mười Nga [1917] |
| Nhiệm vụ của cách mạng |
|
|
| Giai cấp lãnh đạo | Tư sản và quý tộc mới | Giai cấp vô sản |
| Động lực chính | Tư sản và nông dân | Giai cấp công nhân và giai cấp nông dân. |
| Tính chất | Là cuộc cách mạng tư sản | Là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa |
| Kết quả và ý nghĩa lịch sử |
|
|
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Trong lịch sử thế giới, Cách mạng tháng 2 và cách mạng tháng 10 Nga năm 1917 đã đánh dấu bước chuyển mình lớn. Tuy nhiên vẫn còn nhiều người nhầm lẫn về hai cuộc Cách mạng này. Do đó trong bài viết sẽ đi vào tìm hiểu và so sánh Cách mạng tháng 2 và tháng 10 Nga. Hãy cùng nhau ngược dòng lịch sử nhé!
Cách mạng tháng hai được còn được giới sử học Xô Viết nhận định là cách mạng tư sản tháng hai. Qua cuộc mạng đã lật đổ chế độ chuyên chế của Nga hoàng Nikolai và vương triều Roman đã thống trị nước Nga hơn 300 năm.
Hầu hết những sự kiện của thời điểm này đều diễn ra tại Petrograd nay là Saint Petersburg. Chính nơi đây từ lâu đã có sự bất mãn với nền quân chủ. Đến ngày 23 tháng 2 đã dần bùng nổ thành cuộc biểu tình rộng lớn chống lại chế độ phân phối lương thực.
Trong 8 ngày những hoạt động Cách mạng đã được diễn ra với sự tham gia của đám đông biểu tình. Sau đó đã có bạo lực vũ trang và những vụ đụng độ giữa cảnh sát với hiến binh.
Đây chính là hai lực lượng trung thành cuối cùng với nền quân chủ Nga. Kéo dài đến ngày 12 tháng 3, lực lượng quân đội phản loạn của Nga đã ngả về phe Cách mạng.
Sau đó ba ngày, Sa hoàng Nicholas II đứng lên thoái vị đã kết thúc sự thống trị của vương triều Romanov trong nhiều năm. Khi ấy, chính phủ lâm thời do vương công Geogry Lvov đã ra mặt thay thế cho hội đồng bộ trưởng Nga.
Một số nhân tố khách quan tạo thành ra Cách mạng tháng Hai có cả ngắn hạn và dài hạn. Nhưng nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng nổ đó hiện vẫn đang khiến nhiều nhà sử học bất đồng. Họ nhấn mạnh sự hỗn loạn đã gây ra cuộc đấu tranh như thế. Còn những người theo chủ nghĩa Mác lại cho rằng điều này là không thể tránh khỏi do yếu tố thời cuộc.
Tuy nhiên, Alexander Rabinowitch thì đã chỉ ra nguyên nhân ngắn hạn và dài hạn như sau:
– Nguyên nhân ngắn hạn: Cuộc Cách mạng tháng hai nảy sinh từ chính trị và kinh tế không thể tránh khỏi. Nền công nghệ kém phát triển cùng nền tảng xã hội chia cắt. Hơn nữa yếu tố gắn liền chính là sự quản lý yếu kém trong nỗ lực của chiến tranh.
– Nguyên nhân dài hạn: Do những thất bại của quân sự kéo dài dẫn đến nền kinh tế quốc nội sụp đổ. Những tai tiếng khác thường xoay quanh nền quân chủ thối nát khiến quần chúng nổi dậy.
Trước khi đi vào so sánh cách mạng tháng 2 và tháng 10 Nga thì cần tìm hiểu diễn biến xoay quanh nó.
– Đảng Bolshevik được lãnh đạo bởi Vladimir Ilyich Lenin tận dụng thời cơ để tổ chức biểu tình. Đây là cuộc biểu tình lớn để chống chiến tranh và bãi công tập thể nổ ra. Theo đóm trong ngày kỷ niệm lễ “Ngày chủ nhật đẫm máu” một cuộc biểu tình diễn ra tại Petrograd. Sau đó lan rộng đến Moskva, Baku và nhiều nơi khác.
– Phong trào sôi nổi nhất tại Petrograd với 30.000 nhân công đình công vào ngày 18 tháng hai. Đến ngày 23 tháng 2 lại có đến 90000 nữ công nhân của 50 xí nghiệp tham gia biểu tình. Từ đó cuộc bãi công nhanh chóng chuyển sang hình thức tổng bãi công chính trị. Sang ngày 24 tháng 2, bãi công đã lan rộng khắp thành phố và lôi kéo thê, 20 vạn công nhân.
– Ngày 25 tháng 2, đảng Bolshevik đã chuyển sang tổng bãi công chính trị trên toàn thành phố. Bên cạnh đó đã xảy ra các cuộc xung đột giữa người biểu tình và cảnh sát.
– Ngày 26 tháng 2 theo lời kêu gọi những người công nhân chuyển từ tổng bãi công sang khởi nghĩa vũ trang. Họ đã tước đoạt vũ khí của cảnh sát rồi kêu gọi binh lính ngả về phía cách mạng lật đổ Nga hoàng. Buổi chiều cùng ngày, quân đội nhiều nơi đã đứng về phía nhân dân và nổ súng vào cảnh sát.
– Đến 27 tháng 2, khởi nghĩa lan ra khắp thành phố. Nga Hoàng đã huy động 60.000 lính từ mặt trận trở về. Thế nhưng những người lính được nhân dân vận động đã bắn bộ trưởng và tướng của Sa hoàng.
Suốt thời gian khởi nghĩa với sự kêu gọi của đảng Bolshevik, công nhân cũng như binh lính đã bầu ra các Xô Viết đại biểu cho chính mình. Chiều ngày 27 tháng 2 đã bầu ra những lãnh đạo thống nhất đại biểu công nhân và binh lính Petrograd.
Ngay khi, Nga cáo chung những đại biểu đó đứng lên điều hành công việc của nhà nước. Phái Menshevik chiến đa số đại biểu cùng đảng Xã hội Cách mạng quyết định thành lập chính quyền trung ương. Ngày 2 tháng 3, chính phủ lâm thời thành lập do Georgy Lvov làm thủ tướng.
Những người theo đảng Bolshevik gọi chính phủ lâm thời với tên chính phủ tư sản. Thế nhưng chính phủ mới thành lập do đảng cánh tả hợp tác cùng đảng cánh hữu có ý thức hệ khác nhau thành lập lên. Với nhiều người Cách mạng tháng 2 chính là cuộc cách mạng tư sản kiểu mới.
Nói là tư sản kiểu mới vì lãnh đạo là giai cấp vô sản với định hướng đi lên là xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa. Đây là cuộc cách mạng đặc biệt khi có đến hai chính quyền được thành lập. Gồm chính phủ tư sản lâm thời đại diện là giai cấp tư sản và chính quyền Xô Viết.
Dù khi ấy phái Menshevik chiếm đa số còn đảng Bolshevik chỉ là thiểu số nhưng tương quan thay đổi nhanh chóng. Quần chúng nhân dân ngày càng ủng hộ đảng Bolshevik. Từ cuộc Cách mạng tháng hai lật đổ chế độ phong kiến đã tạo ra điều kiện để cách mạng tháng 10 diễn ra.
||Bạn có biết: Vì Sao Nói Công Xã Pari Là Nhà Nước Kiểu Mới?
Trong năm 1917 đã có 2 cuộc Cách mạng lớn xảy ra nhưng với ý nghĩa khác nhau hoàn toàn. Cách mạng tháng 10 bùng nổ từ chính những mâu thuẫn trong Cách mạng tháng 2. Để có thể so sánh cách mạng tháng 2 và cách mạng tháng 10 Nga thì cần hiểu rõ tính chất của nó.
Sau sự kiện Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai, Nga song song tồn tại hai chính quyền. Một bên là Chính phủ lâm thời tư sản còn bên kia là Xô Viết gồm đại biểu là công nhân và binh sĩ. Đứng đầu cho Xô Viết là các đại biểu từ Xô Viết Petrograd. Trong tình hình bất cập đó, Đảng Bolshevik và V.I.Lênin đã xác định lại lần nữa chuyển cách mạng Nga từ dân chủ sang xã hội chủ nghĩa.
– Tháng 4 năm 1917, lãnh tụ Lê – nin đã về nước để trực tiếp lãnh đạo Cách mạng Nga.
– Đêm 24 tháng 10 cùng năm theo lịch cũ là khoảng 6 tháng 11 năm 1917. khởi nghĩa vũ trang một lần nữa bùng nổ tại thủ đô Petrograd.
– Ngày 25 tháng 10 các lực lượng khởi nghĩa nhanh chóng đứng lên làm chủ tình hình tại thủ đô. Tuy nhiên trừ cung điện Mùa Đông và một số nơi chưa nắm được tình hình. Tới 2 giờ 10 phút rạng sáng ngày 26, cung điện Mùa Đông được giải phóng. Tất cả các bộ trưởng của chính phủ lâm thời đều bị bắt giữ. Như vậy, cuộc khởi nghĩa tại Petrograd đã kết thúc hoàn toàn thắng lợi.
Lịch sử của nước Nga đã ghi nhận ngày 25 tháng 10 là ngày thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng 10 vĩ đại.
Hai cuộc Cách mạng tháng 2 và tháng 10 Nga đã để lại kết quả to lớn cho đất nước Nga cũng như thế giới. Nội dung dưới đây sẽ chỉ ra điểm khác biệt khi so sánh cách mạng tháng 2 và tháng 10 Nga.
– Cách mạng tháng 2: Cuộc cách mạng dân chủ tư sản của đảng Bolshevik có mục tiêu lật đổ chế độ Nga hoàng và giai cấp tư sản. Họ là đại diện của tầng lớp nhân dân lao động khổ cực.
– Cách mạng tháng 10: Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, mục tiêu là lật đổ chính phủ lâm thời tư sản. Lãnh đạo là đảng Bolshevik nhằm giành lại chính quyền từ Chính phủ lâm thời chỉ đuôi theo chiến tranh đế quốc. Họ không quan tâm đến đời sống quần chúng nhân dân.
– Cách mạng tháng 2: Lúc đầu lãnh đạo là giai cấp vô sản. Thế nhưng sau đó quyền lực toàn bộ rơi vào tay giai cấp Tư sản.
– Cách mạng tháng 10: Giai cấp vô sản do chính đảng Bolshevik và lãnh tụ Lê – nin lãnh đạo.
– Cách mạng tháng 2: Nông dân, công nhân, quân lính triều đình được giác ngộ tự ngả về phía quần chúng. Một lòng đi theo sự lãnh đạo của đảng Bolshevik.
– Cách mạng tháng 10: Quần chúng nhân dân bao gồm công nhân và nông dân đồng lòng tham gia.
– Cách mạng tháng 2: Cuộc cách mạng dân chủ kiểu mới bởi được lãnh đạo bởi giai cấp vô sản. Hướng đến cuộc cách mạng xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa. Thể chế không hướng đến chế độ tư bản chủ nghĩa do của giai cấp tư sản.
– Cách mạng tháng 10: Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa.
– Cách mạng tháng 2: Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại lâu đời ở Nga. Thành lập lên hai chính quyền song song tồn tại là: chính phủ lâm thời tư sản và Xô viết. Đại biểu của Xô Viết là đại biểu công – nông dân và binh lính.
– Cách mạng tháng 10: Lật đổ Chính phủ lâm thời tư sản xây dựng lại chính quyền Xô Viết. Giành lại chính quyền, hòa bình, ruộng đất và tự do tầng lớp cho nhân dân lao động.
||Xem thêm: So Sánh Phong Trào Cần Vương Và Khởi Nghĩa Yên Thế
Sau khi so sánh hai cuộc cách mạng tháng 2 và tháng 10 Nga có thể hiểu được sự khác nhau cơ bản của chúng. Dù đã diễn ra từ rất lâu nhưng đến nay vẫn còn nguyên ý nghĩa lịch sử cũng như thời đại.
– Cuộc cách mạng tưởng chừng như nổ ra mà không có bên lãnh đạo cũng như kế hoạch chính thức. Nhưng lại giành được thắng lợi nhanh chóng nhờ sự đồng lòng của các bên.
– Thời điểm đó một số vấn đề xã hội cũng như kinh tế của Nga đang rất tệ. Mọi thứ dần trầm trọng hơn khi thế chiến thứ nhất năm 1914 bắt đầu. Đơn vị đồn trú tại thành phố có cả binh lính bất mãn gia nhập chống lại chính phủ chỉ vì bánh mỳ. Chủ yếu trong số đó là phụ nữ xếp hàng lấy bánh mỳ miễn phí và công nhân đình công.
– Thêm nhiều binh lính đảo ngũ khiến thành phố trong tình trạng hỗn loạn dẫn đến chế độ quân chủ bị lật đổ. Cuộc cách mạng này được nhận định là chưa triệt để khi có đến 2 chính quyền. Chính vì thế đã khiến trên 1300 người chết trong thời gian biểu tình.
– Hơn nữa khi chế độ Sa hoàng sụp đổ bởi gánh nặng thế chiến đem đến nhiều hệ quả nặng nề. Nó cũng là lý do mở đường cho đảng Bolshevik giành lại chính quyền bằng Cách mạng tháng 10.
– Cách mạng tháng 10 Nga được nhận định là sự kiện vĩ đại trong thế kỷ XX. Đánh dấu mốc mới của lịch sử, xóa bỏ giai cấp tư sản, địa chủ và chế độ bóc lột. Đưa giai cấp vô sản bị áp bức, bóc lột lên đứng đầu và làm chủ xã hội. Giải phóng nhân dân lao động, từ nô lệ thành chủ nhân của đất nước.
– Sự hình thành nhà nước xã hội chủ nghĩa. Một nhà nước chuyên chính vô sản đầu tiên của lịch sử nhân loại. Đưa xã hội từ lý luận thành hiện thực của đời sống chính trị. Cải tạo xã hội thành chủ nghĩa cộng sản và xã hội.
– Cách mạng tháng 10 như bước ngoặt căn bản của lịch sử loài người. Từ thế giới tư bản chủ nghĩa sang chế độ xã hội chủ nghĩa. Chính điều này đã mở ra chế độ mới, thời đại mới. Thời đại quá độ từ tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên toàn thế giới.
– Cách mạng tháng 10 đánh đổ hoàn toàn chủ nghĩa đế quốc và đánh vào hậu phương là các thuộc địa của Nga hoàng. Mở ra thời kỳ vùng dậy không cản được của dân tộc đang bị áp bức. Từ đó giành độc lập, tự do và lay chuyển chủ nghĩa đế quốc trên thế giới.
– Thành công cổ vũ và lôi cuốn phong trào cách mạng giải phóng dân tộc tại nước thuộc địa. Đồng thời giải phóng dân tộc và cách mạng xã hội chủ nghĩa tại các nước: Ba Lan, Hung-ga-ri, Mông Cổ, Triều Tiên, Tiệp Khắc, Cu Ba, Việt Nam… Tạo ra tiền đề thực tế cho sự ra đời của hệ thống nước xã hội chưa từng có trong lịch sử.
Chỉ một thời gian ngắn, hệ thống nước xã hội chủ nghĩa đã chi phối những quá trình quan trọng của thế giới hiện đại.
– Ý nghĩa lịch sử và tính chất quốc tế của cuộc cách mạng mang lại vô cùng sâu rộng. Không có một cuộc cách mạng nào sau đó của thời đại mà không ảnh hưởng từ cách mạng tháng 10.
– Cuộc cách mạng cho thấy, thời đại đó sự kết hợp tất yếu và tự nhiên của cuộc đấu tranh dân chủ với đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội. Giữa dân chủ và chủ nghĩa xã hội vừa là mục tiêu lại vừa là động lực thúc đẩy tiến bộ xã hội. Từ đó đưa xã hội loài người đến tự do, công bằng và bình đẳng.
Như vậy, qua nội dung bài viết đã đưa so sánh cách mạng tháng 2 và tháng 10 Nga. Bên cạnh đó còn giúp mọi người hiểu tường tận diễn biến, quá trình và ý nghĩa của nó. Hy vọng những thông tin đã chia sẻ giúp ích mọi người trong học tập.
||Bài viết liên quan khác: