Từ thời khai sinh, con người luôn tò mò về số mệnh và tương lai của mình. Chính bởi vậy, “bói toán” ra đời từ rất sớm và đôi khi những thầy bói, bà đồng, nhà tiên tri... được xem như có sức mạnh siêu nhiên.
Tuy nhiên, thực tế thì không phải thầy bói nào cũng thật sự tài giỏi và những phát hiện sau đây sẽ vén bức màn bí mật mang tên “tại sao thầy bói luôn đúng”.Bạn đang xem: Vì sao thầy bói thường nói đúng
[Ảnh minh họa]
1. Hiệu ứng Barnum
Một hiệu ứng thường được các thầy bói sử dụng đó là Hiệu ứng Barnum. Hiệu ứng này được đặt tên theo các màn xiếc của P.T. Barnum. Hiệu ứng này biểu hiện ở chỗ người ta thường dễ tiếp nhận những thông báo mơ hồ, chung chung, và bất cứ ai cũng thấy mình trong đó.
Bạn đang xem: Vì sao thầy bói thường nói đúng
Năm 1949, một giáo sư tâm lý đã đưa ra một mô tả nhân cách rất tổng quát đến mức mọi sinh viên đều nhận đó là chính mình, kiểu như: "Bạn có xu hướng phê phán bản thân" hay "bạn thích một chút thay đổi".
Về điều này, ca dao Việt Nam cũng từng châm biếm lời phán của thầy bói:
“Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày 30 tết thịt treo trong nhà
Số cô có mẹ có cha
Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông”
2. Hiệu ứng Tiến sĩ Fox
Bên cạnh Barnum, hiệu ứng Tiến sĩ Fox cũng thường được dùng làm công cụ để đánh lừa người khác. Khi cảm thấy ở trong một môi trường giàu chất xám và tin rằng người nói là chuyên gia về vấn đề đó, bạn sẽ duy ý chí, không nhận ra quan điểm đó chưa hẳn đã đúng.
Năm 1947, ba nhà giáo dùng một người đóng vai "tiến sỹ Fox" thuyết giảng về Lý thuyết trò chơi trong toán học, ứng dụng trong giảng dạy vật lý trước 55 nhà tâm thần học, tâm lý học, giảng viên, quan chức trường phổ thông và nhà hoạt động xã hội. Khi điền phiếu thăm dò, 42 người cho rằng, bài giảng được tổ chức tốt, nhiều minh họa và kích thích tư duy. Hầu hết cử tọa đều muốn nghe thêm về chủ đề này. Không ai biết đó chỉ là một trò lừa gạt và Fox là tiến sỹ "dỏm".
3. Hiệu ứng vầng hào quang
Ấn tượng ban đầu luôn là yếu tố quan trọng quyết định tiến triển của mọi việc. Mọi người có xu hướng tin tưởng những thầy bói có: Tính cách thân thiện hơn lạnh lùng, tự chủ hơn thiếu tự chủ, áo quần tươm tất hơn luộm thuộm, ưa nhìn hơn xấu xí…
Nhất là nếu thầy bói ngồi trong một không gian chứa đầy không khí tâm linh nữa thì độ tin cậy dành cho ông thầy, bà thầy đó sẽ được tăng lên đáng kể.
4. Tương quan ảo - tin là sẽ thấy
Đây là quy luật vàng của tâm lý học: Bạn sẽ thấy cái mà bạn muốn thấy.
Hơn nữa, những người đi xem bói đều đã có một sự tin tưởng nhất định với thầy bói mà mình tìm đến. Nếu hoàn toàn không tin, bạn đã chẳng mất thời gian, mất tiền tới nghe “phán”.
Từ vô số sự kiện đã xảy ra trong đời, bạn nhất định nhặt được một sự kiện phù hợp với dự báo của thầy bói mà đã phán cho mình.
5. Ký ức chọn lọc
Khi thầy bói chỉ đưa ra được 2/10 dự báo đúng, bạn chỉ nhớ về hai dự báo đúng "một cách kỳ lạ", mà quên mất rằng, độ chính xác chỉ là 20%.
Trên thực tế, nhiều khi đoán mò cũng đạt độ chính xác tới 50%.
Ví dụ: Số cô có vợ có chồng.
Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai.
Dự đoán về giới tính của “con đầu lòng” đã đạt độ chính xác tới 50%.
6. Hiệu ứng mong ước
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
Không chỉ trong đời sống, trong việc giao tiếp giữa người đi xem bói và thầy bói cũng áp dụng điều này. Các dự báo dễ nghe sẽ thường lấy lòng người xem bói. Khi có ai đó tuyên bố bạn tài giỏi, thông minh, sáng tạo, nhạy cảm, giao thiệp rộng, giàu trí tuệ và có cơ hội thăng tiến, nhiều khả năng bạn sẽ xem đó là một thầy bói rất đáng tin cậy.
Xem thêm: Thủ Tục Vay Gói 30000 Tỷ Mua Nhà Xã Hội, Điều Kiện, Thủ Tục, Hồ Sơ Vay Gói 30
7. Hiệu ứng giả được [placebo]
Hiệu ứng này được giải nghĩa là “nó sẽ tốt nếu ta nghĩ rằng nó tốt đối với ta”.
Rất ít người đi xem bói lại hy vọng thầy bói nói sai. Cái ước vọng “muốn tin” là một vũ khí lợi hại đối với thầy bói. Khi họ bói sai, ta sẵn sàng cung cấp những ám hiệu để giúp họ hiệu chỉnh.
8. Đọc ấm
Đó là việc áp dụng các quy luật vàng của các môn tâm lý và xã hội học. Thanh niên đi xem bói luôn được phán là gặp rắc rối trong học hành hoặc yêu đương. Một quý bà sang trọng nhưng buồn rầu thì được cho là cuộc sống gia đình có vấn đề. Những lời phán đó có xác suất thành công rất cao.
9. Đọc nguội hay hiệu ứng Hans thông minh hoặc vai trò của ngôn ngữ cơ thể.
Đầu thế kỷ XX tại Berlin, chú ngựa Hans thông minh biết lựa theo phản ứng của người đối diện [nhướn mày, nhăn trán, hít vào hay thở ra, vươn hay so vai...] để làm toán.
Ngựa còn biết, thì tại sao thầy bói lại không? Không chỉ các thầy bói, mà giới đồng cốt cũng rất thạo "kỹ thuật lấy tin" này.
Chẳng cần là thầy bói, mà chỉ cần bạn là một người nhạy cảm cũng có thể đọc ngôn ngữ cơ thể, để thu thập thông tin từ chính người đi xem bói. Ví dụ: Khi làm động tác đứng gù vai trong lúc giao tiếp có thể báo hiệu rằng bạn đang lo lắng hay bạn đang có điều cố che giấu. Mím môi là dấu hiệu của do dự hoặc nghi ngờ. Cắn móng tay chứng tỏ bạn đang lo sợ điều gì...
10. Đọc nóng
Cũng không thể không kể đến một kỹ thuật thô sơ nhưng hữu dụng, đó là đọc nóng [hot reading].
Vừa gặp bạn, ông thầy bói đã nói rằng ông ta quá mệt mỏi do phải xem cho nhiều người nên hẹn bạn vào lần sau. Đúng hẹn bạn tới và ông ta liền kể vanh vách những thông tin cơ bản về bạn như họ tên, cơ quan, hoàn cảnh gia đình...
Bạn choáng váng trước "tài nghệ" siêu phàm và sau đó tin theo tất cả những gì thầy nói, mà không hề biết rằng, lần trước thám tử của thầy đã kín đáo bám theo bạn. Chỉ cần hỏi người bán nước trước cửa nhà bạn cũng đã có đủ thông tin cần thiết.
Cho đến nay, chưa có một kết luận nào chứng minh được cơ sở khoa học của bói toán và bói toán có phải là mê tin dị đoan hay không. Tuy nhiên, hãy luôn tỉnh táo để nhận ra được sự thực về “sức mạnh siêu nhiên” của các thầy bói.
There are many books on the paranormal, horoscopes, mediums, NDEs, OBEs, haunted houses and other such areas that make us think that there is something going on in the world that science cannot explain. On the other side there are many citing scientific evidence that it is, really, just a load of old rubbish [which most of my readers will know is my view].
Most of us, though fairly rational most of the time, will have some element of the metaphysical to which we cling. It might be religion or bel
There are many books on the paranormal, horoscopes, mediums, NDEs, OBEs, haunted houses and other such areas that make us think that there is something going on in the world that science cannot explain. On the other side there are many citing scientific evidence that it is, really, just a load of old rubbish [which most of my readers will know is my view].Most of us, though fairly rational most of the time, will have some element of the metaphysical to which we cling. It might be religion or belief in ghosts or overpriced apparent magic water that we use instead of conventional medicine. For most, it is the idea that the alignment of balls of rock and gas hundreds of light years away from this tiny planet somehow dictates our character or what sort of day we are going to have.
But how many of those books look at these phenomena as manifestations of human psychology, pointing to a desperate need to believe in these things that detract our mundane lives? Very few outside of psychology text books and this one is the most well known. Another, How Mumbo Jumbo Conquered the World is on my shelf too.
The introduction gives us the example of Jaytee the 'psychic' dog who appeared in Paul McKenna's TV show, and the experiment to determine whether he was able to determine when his owner was coming home from work, the pub, the supermarket etc. As expected, the test proved the truth was nothing of the sort. There is a brief biography of James Randi and how he became the world's most famous sceptic, starting at an early age and established JREF, including that prize fund of $1m. So far despite many claimants, none has stood up to scrutiny.
The first chapter looks at mediums and some of the characters that Randi and others have exposed over the years. Sobering was the test that took a control sample of photographs and showed them to a group of people who claimed to have psychic powers and a group that made no such claim. Each were asked to make assumptions about the person in the photograph. The hit rate was no different between each group and neither group had results of particular note. It then goes on to demonstrate the psychology and tricks employed by such people and how easy it is to pull the wool over our eyes. It explains how such people play on natural egocentrism and selective memory in spreading word of their success. There are even practical exercises you might try yourself.The following chapters cover OBE's [out of body experiences], NDEs, [near death experiences], Mind Over Matter, ghosts and prophesy. All of them are given a full examination and dismissal as Wiseman painstakingly highlights the common tricks such people employ, failed scientific experiments and even anecdotes that are repeated over and over again in paranormal books - Wiseman gives us another side of the story and they are often vastly different from those presented in the mystical writers tales. The exercises add an element of fun and the references to open-source papers means that you can really investigate these things for yourself. Want to know how to experience your own Out of Body Experience? This books shows you how and it also explains how the phenomenon works and dismisses any suggestion that it is paranormal.I found the section om ghosts to be the most interesting; specifically how the overwhelming majority can be put down to hypnogogia and the associated mysteries of what happens to our bodies and in our brains when we are sleeping. Very fascinating in that this process is still not fully understood even if the effect are.The most compelling theme for me in this book is the shockingly awful reliability of 'eyewitness testimony' so frequently cited in tales of the paranormal, and particularly in religious experiences where we already have a large group of willing believers. This is incredibly eye-opening from the standpoint of how the ideas examined in this book rely so heavily on anecdote and the problems of human memory.If you are fans of Derren Brown or James Randi, this book is for you.See more book reviews at my blog
...more