Cho tới thời điểm này, có thể khẳng định một điều, Con bướm xuân chính là ca khúc của xuân 2014, như Gangnam Style chính là ca khúc của xuân 2013. Đi đâu chúng ta cũng nghe văng vẳng “Con bướm xinh, con bướm xinh. Con bướm đa tình…”, từ quán cà phê, vũ trường tới shop áo quần...
Giới trẻ thích thì cũng dễ hiểu nhưng ngay cả người lớn tuổi hay con nít đều say mê lắc lư theo giai điệu cha cha cha của bài hát. Đến nỗi, một vài người dường như cảm thấy đang bội thực và không hiểu được tại sao Con bướm xuân lại có sức ảnh hưởng lớn như vậy.
[imuzikvideo]211583[/imuzikvideo]
Bài hát thống lĩnh xuân 2014
Không chỉ là bài hát "vua" của xuân 2014, Con bướm xuân còn là một vị vua đặc biệt bởi độ hot hơn xa những vua của các năm trước. Chỉ sau 1 tháng ra mắt, Con bướm xuân đã được 10,7 triệu lượt nghe trên một trang nghe nhạc trực tuyến, trong khi Gangnam Style cùng thời điểm đang hot mới chỉ là 2,2 triệu.
Gangnam Style là "vua" của xuân 2013 mà cũng không thể đánh bại được Con bướm xuân.
[imuzikvideo]202987[/imuzikvideo]
Trong lịch sử nhạc Việt cũng chưa từng có bất cứ ca khúc nào gây ảnh hưởng sâu rộng như Con bướm xuân. Đã có rất nhiều ca sĩ lớn nhỏ cover lại Con bướm xuân, từ Phan Đình Tùng, Thanh Thảo, Kiwi Ngô Mai Trang đến những ca sĩ underground giống Chu Bin, Chipmunk…, chưa kể hàng ngàn bản của các “ca sĩ bình dân" khác.
Trong một lần vô tình cover lại Con bướm xuân, thấy hiệu ứng quá tốt, ca sĩ Hiền Thục đã mang nó đi “chinh chiến” khắp nơi. Giám khảo Dumbo của Thử thách cùng bước nhảy đã lấy Con bướm xuân để làm nền cho bài nhảy hip hop của mình.
Một minh chứng nữa thể hiện rõ nét thành công vang dội của Con bướm xuân là được xuất hiện trong chương trình Táo quân của xuân 2014.
Con bướm xuân không còn là một bài hát đơn thuần mà nó đã trở thành một xu hướng, một hiện tượng. Giờ đây, nghe hay hát ca khúc này là thể hiện sự thức thời và sành điệu của một bộ phận giới trẻ.
Hiền Thục hát Con bướm xuân tại Thử thách cùng bước nhảy.
Không có Hồ Quang Hiếu, không có "hiện tượng Con bướm xuân"
Xét về chuyên môn, Con bướm xuân chẳng có gì để bàn. Lời bài hát không sâu sắc, trau chuốt; giai điệu cũng chẳng mới mẻ, sáng tạo.
Thậm chí, bài hát này còn là bản cover lại từ một bài hát tiếng Hoa xuất hiện cách đây hơn 60 năm, có tên là China Cha Cha Cha, dùng tập nhảy điệu cha cha cha cho… người già. Thêm nữa, Hồ Quang Hiếu hay Hiền Thục đều không phải là những ca sĩ Việt Nam đầu tiên hát bài này, cách đây 7 năm, ca sĩ Như Mai đã làm điều đó.
Bản cover của Hồ Quang Hiếu khác với bản của ca sĩ Như Mai hai điểm đáng chú ý. Đầu tiên là tựa đề bài hát, ca sĩ Như Mai lấy tên là Bức tranh xuân, trong khi Hồ Quang Hiếu lại đặt là Con bướm xuân. Thứ hai, Con bướm xuân nguyên bản đã được Hồ Quang Hiếu remix lại theo phong cách nhạc sàn, chứ không đơn thuần là cha cha cha như của ca sĩ Như Mai. Nhờ thiên thời, dù chỉ thay đổi hai chi tiết của bài hát, Con bướm xuân "thoát xác" trở nên nổi tiếng, trở thành bài hát "đinh" của xuân 2014.
Tên bài hát của ca sĩ Như Mai đã được đặt lại để dễ tìm kiếm.
Lời bài hát tươi vui, giai điệu rộn ràng phù hợp với không khí Tết đã khiến Con bướm xuân thành công hơn mong đợi. Ngoài ra, nó không những dễ nghe mà còn dễ hát, quá ổn cho một bài hát thị trường.
Bên cạnh đó, nếu người hát Con bướm xuân không phải là Hồ Quang Hiếu, có thể nó cũng đã chìm trôi. Dù không phải là ca sĩ hạng A của showbiz, song Hồ Quang Hiếu rất được lòng giới bình dân và các bạn trẻ với một loạt hit trước đây như Chỉ cần em hạnh phúc, Còn lại gì sau cơn mưa, Ngỡ đã quên, Không cảm xúc… Thế nên, lúc Con bướm xuân xuất hiện, nó dễ dàng được chấp nhận và được tích cực truyền bá.
Vì còn lâu mới qua Tết, nên chắc chắn chúng ta phải "chịu đựng" Con bướm xuân trong thời gian dài nữa.
Hiện nay có nhiều dị bản với ca từ khác nhau đôi chút về bài Kìa con bướm vàng mà ta có thể tìm thấy trên mạng, do nhiều ca sĩ trình bày. Dưới đây là một phiên bản khá phổ biến:
"Kìa con bướm vàng, kìa con bướm vàng.
Xòe đôi cánh, xòe đôi cánh.
Bướm bướm bay đôi ba vòng, bướm bướm bay đôi ba vòng.
Ta cùng xem, ta cùng xem".
Còn đây là bản gốc Frère Jacques - một bài đồng dao của Pháp từ thế kỷ 18:
"Frère Jacques, Frère Jacques
Dormez-vous? Dormez-vous?
Sonnez les matines! Sonnez les matines!
Ding, dang, dong. Ding, dang, dong".
Bài này được dịch sang lời Việt là: "Này anh Jacques, này anh Jacques. Dậy đi thôi, dậy đi thôi. Chuông kinh sáng vang rồi, chuông kinh sáng vang rồi. Đing Đàng Đong! Đing Đàng Đong".
Nội dung nói về một giáo sĩ ngủ quên, được đánh thức để rung chuông cho lời cầu nguyện đầu tiên của ngày [matins] vào lúc giữa đêm hay trời chưa sáng.
|
Trong Paperback Writer, ban nhạc The Beatles từng hát nhạc nền theo bài Frère Jacques Ảnh: T.L |
Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của bài Frère Jacques. Quan điểm thứ nhất cho rằng bài này ban đầu được tạo ra để chế nhạo các tu sĩ dòng Đa Minh [dòng Jacobin ở Pháp], vì lối sống lười biếng của họ hoặc chế nhạo người Do Thái, người theo đạo Tin lành hay nhà thần học Đức Martin Luther. Quan điểm thứ hai lại cho rằng bài này bắt nguồn từ một ca khúc của trường dòng Nga nói về "Cha Theofil"…
Tuy nhiên, Wikipedia tiếng Pháp cho biết từ lâu bài này được cho là vô danh, song có thể tác giả là Jean-Philippe Rameau [1683 - 1764], một nhà soạn nhạc người Pháp. Tác phẩm này lần đầu được xuất bản trong Recueil de Capelle [1811], một tuyển tập ca khúc được trình bày tại Hội Caveau - nơi tổ chức ca hát và văn chương nổi tiếng, do Pierre Gallet thành lập vào năm 1729 tại Paris và là nơi Jean-Philippe Rameau thường xuyên lui tới.
Phần lớn những phiên bản trên thế giới đều có nội dung gần giống bài gốc, chỉ đổi tên Frère Jacques thành nhân vật của ngôn ngữ nước nào đó, ví dụ như Brother John [bản tiếng Anh], Irmão Jorge [Bồ Đào Nha], Martinillo [Tây Ban Nha], Jaakko kulta [Phần Lan] hay Panie Janie [Ba Lan]…
Tuy nhiên, có những nước lại chuyển tên nhân vật thành đối tượng khác, chẳng hạn như ở Việt Nam là bướm vàng, Trung Quốc là con hổ, cái mùng; Hàn Quốc là chúng ta, Estonia là thợ rèn, Campuchia là mẹ và con, còn Thổ Nhĩ Kỳ là cậu bé lười biếng…
Về âm nhạc, ban nhạc The Beatles nổi tiếng của nước Anh đã từng hát nhạc nền của bài Frère Jacques trong những câu cuối của Paperback Writer, một ca khúc do họ sáng tác [qua sự thể hiện của John Lennon và George Harrison]. Giai điệu của Frère Jacques còn là mô-típ lặp lại theo điệu rock'n'roll trong ca khúc Serafino campanaro do Mina Mazzini [Mina] ghi lại năm 1960. Một phiên bản của giai điệu bài này đã từng xuất hiện trong bản Giao hưởng số 1 của Gustav Mahler [nhà soạn nhạc người Bohemia – Áo]…
|
Pho mát Frère Jacques do các tu sĩ ở tu viện Saint-Benoit-du-lac Abbey [Canada] sản xuất Ảnh: T.L |
Về kịch và phim hài, Henri Bernstein [nhà viết kịch Pháp] đã viết một vở kịch hài mang tên Frère Jacques vào năm 1904; còn Marcel Manchez thì làm đạo diễn cho bộ phim hài Mon Frère Jacques của Pháp năm 1925…
Về thực phẩm, Frère Jacques là một loại pho mát sữa bò do các tu sĩ ở tu viện Saint-Benoit-du-lac Abbey [Canada] sản xuất. Đây còn là tên của một nhà hàng Pháp ở Dublin [Ireland] và ở khu Murray Hill của New York [Mỹ]. Ngoài ra, Frère Jacques còn là tên của một chuỗi nhà hàng Pháp được nhượng quyền ở Anh… Nhìn chung, giai điệu của bài Frère Jacques vang khắp thế giới, không chỉ trẻ em mà người lớn cũng biết bài này.
|
Bên trong một nhà hàng Frère Jacques ở Pháp Ảnh: T.L |
Ở Việt Nam, ca khúc Kìa con bướm vàng rất phổ biến, riêng cộng đồng người Hoa thì lại thuộc phiên bản bài này bằng tiếng Quan Thoại: Hai con cọp [Lưỡng chích lão hổ] và tiếng Quảng Đông: Mở mùng chống muỗi [Đả khai văn trướng]…