Sau thời kỳ tan rã của nhà nước liên minh các tộc người Việt, các nhà nước độc lập của các tộc người V
Các tài liệu nghiên cứu hiện đại phần lớn đều đồng ý theo ghi chép của Việt sử lược về một vương quốc Văn Lang của người Lạc Việt có niên đại thành lập vào thế kỷ 7 TCN cùng thời Chu Trang Vương [696 TCN - 682 TCN] ở Trung Quốc. Vương quốc này tồn tại ở khu vực mà ngày nay là vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ cũng như ba tỉnh Thanh Hóa-Nghệ An-Hà Tĩnh, và đã có giao lưu với nước Việt của Việt Vương Câu Tiễn [Lạc Câu Tiễn] ở khu vực hạ lưu sông Trường Giang [Trung Quốc] ngày nay.
Bộ máy nhà nước Văn Lang theo thể chế quân chủ. Ở trung ương do vua Hùng đứng đầu, có các Lạc hầu và Lạc tướng giúp việc. Ở địa phương chia thành 15 bộ [là 15 bộ lạc của vùng đồng bằng Bắc Bộ trước khi nhà nước ra đời] do Lạc tướng cai quản. Dưới bộ là các làng do Bồ chính cai quản.
Nước Âu
Đến thế kỷ thứ 3 TCN, Thục Phán, thủ lĩnh của bộ tộc Âu Việt - một trong những bộ tộc của Bách Việt ở phía bắc Văn Lang, đã đánh bại Hùng Vương thứ 18 lập nên nhà nước Âu Lạc. Nhà nước liên minh Âu Việt- Lạc Việt đã đánh bại cuộc xâm lược của nhà Tần. Nhà nước định đô tại Cổ Loa, thuộc huyện Đông Anh, Hà Nội ngày nay. Ông tự xưng là An Dương Vương.
Nước Âu Lạc của An Dương Vương bị Triệu Đà thôn tính năm 208 TCN [hoặc 179 TCN].
Giành độc lập ngắn ngủi sau thuộc Hán đến trước thuộc Đường
Tiếp theo sau nhà Hán, các triều đại phong kiến Trung Quốc kế tiếp khác như Đông Ngô, nhà Tấn, Lưu Tống, Nam Tề, nhà Lương lần lượt thay nhau đô hộ Việt Nam, người Việt cũng đã nhiều lần nổi dậy chống lại sự cai trị của ngoại bang, tuy nhiên tất cả đều không thành công cho mục tiêu giành độc lập.
Các cuộc nổi dậy tiêu biểu như khởi nghĩa anh em Triệu Quốc Đạt và Triệu Thị Trinh vào thời thuộc Đông Ngô. Cuộc nổi dậy của anh em Lý Trường Nhân và Lý Thúc Hiến từ thời bắc thuộc Lưu Tống, Nam Tề từ năm 468 đến 485.
Năm 541, Lý Bí nổi dậy khởi nghĩa, đã đánh đuổi được thứ sử Tiêu Tư nhà Lương, sau 3 lần đánh bại quân Lương những năm kế tiếp, Lý Bí tự xưng đế tức là Lý Nam Đế, lập ra nước Vạn Xuân vào năm 544. Đến năm Năm 545, nhà Lương cửTrần Bá Tiên và Dương Phiêu sang đánh nước Vạn Xuân, Lý Nam Đế bị thua trận, giao lại binh quyền cho Triệu Quang Phục. Sau khi Lý Nam Đế mất, Triệu Quang Phục đánh đuổi được quân Lương vào năm 550, bảo vệ được nước Vạn Xuân. Ông tự xưng là Triệu Việt Vương, đến năm 571 một người cháu của Lý Nam Đế là Lý Phật Tử đã cướp ngôi Triệu Việt Vương, tiếp tục giữ được sự độc lập cho người Việt thêm 30 năm đến khi nhà Tùy sang đánh năm 602.
Thuộc Đường
Kế tiếp nhà Tùy, nhà Đường đô hộ Việt Nam gần 300 năm. Trung Quốc đến thời Đường đạt tới cực thịnh, bành trướng ra 4 phía, phía bắc lập ra An Bắc đô hộ phủ, phía đông đánh nước Cao Ly lập ra An Đông đô hộ phủ, phía tây lập ra An Tây đô hộ phủ và phía nam lập ra An Nam đô hộ phủ, tức là lãnh thổ nước Vạn Xuân cũ.
Trong thời kỳ thuộc nhà Đường, đã nổ ra các cuộc khởi nghĩa chống bắc thuộc của người Việt như khởi nghĩa Lý Tự Tiênvà Đinh Kiến, khởi nghĩa Mai Hắc Đế, khởi nghĩa Phùng Hưng và khởi nghĩa Dương Thanh từ cuối thế kỷ 7 đến thế kỷ 9.
Từ sau loạn An Sử [756-763], nhà Đường suy yếu và bị mất thực quyền kiểm soát với nhiều địa phương do các phiên trấn cát cứ, không kiểm soát nổi phía nam. An Nam đô hộ phủ bị các nước láng giềng Nam Chiếu, Chăm Pa, Sailendra vào cướp phá và giết hại người bản địa rất nhiều, riêng Nam Chiếu đã giết và bắt đến 15 vạn người, quân Đường bị đánh bại nhiều lần. Tới năm 866, nhà Đường kiểm soát trở lại và đổi gọi là Tĩnh Hải quân.
Cuối thế kỷ 9 nhà Đường bị suy yếu trầm trọng sau cuộc nổi loạn của Hoàng Sào và các chiến tranh quân phiệt tại Trung Quốc. Tại Việt Nam, năm 905, một hào trưởng địa phương người Việt là Khúc Thừa Dụ đã chiếm giữ thủ phủ Đại La, bắt đầu thời kỳ tự chủ của người Việt.
Chắc hẳn trong quá trình học tập trên ghế nhà trường hay trong cuộc sống. Thì ai trong chúng ta cũng đã từng bắt gặp những cụm từ như trước công nguyên, công nguyên, sau công nguyên,… rồi đúng không nào?
Nghe nhiều là vậy nhưng không phải ai cũng biết rõ khái niệm trước công nguyên là gì? Hay trước công nguyên có bao nhiêu năm? Bắt đầu từ năm nào?… Và để giúp các bạn giải đáp những thắc mắc liên quan đến trước công nguyên một cách chi tiết nhất. Mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé!
Nội dung chính:
Công nguyên là gì?
Để hiểu được trước công nguyên là gì thì trước tiên chúng ta phải hiểu rõ công nguyên là gì đã các bạn nhé!
Theo wiki, công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu bằng năm theo truyền thống. Đối với những năm trước chúng ta sẽ gọi là trước công nguyên viết tắt là TCN. Trong quá trình học lịch sử, địa lý chúng ta sẽ thường xuyên sử dụng thuật ngữ này.
Công nguyên theo tiếng Hán Việt dịch ra có nghĩa là:
- Công: có nghĩa là những gì thuộc về chung của tất cả mọi người
- Nguyên: có nghĩa là kỷ nguyên hay là một khoảng thời gian nào đó
Chính vì thế chúng ta có thể hiểu đơn giản công nguyên là khoảng thời gian bắt đầu sử dụng lịch chung của tất cả các quốc gia trên thế giới.
Công nguyên bắt đầu từ năm nào?
Theo đạo Công giáo, công nguyên bắt đầu tính từ năm 1. Tức là năm mà chúa Jesus được sinh ra. Công nguyên tính thời gian theo Dương lịch hay còn gọi là lịch Phương Tây. Tính đến năm 2019 thì tức là chúng ta đang sống ở năm 2019 công nguyên.
Trên thực tế, chúng ta vẫn hay quen gọi khoảng thời gian này là sau công nguyên. Vì có nhiều nhà chiêm tinh học đã giải thích rằng năm công nguyên là tính từ năm 1 khi chúa Jesus ra đời. Hiện tại những năm công nguyên vẫn đang tiếp tục diễn ra. Chúng ta có thể gọi những năm kế tiếp tính theo lịch phương Tây là năm công nguyên. Hoặc năm sau công nguyên như mình vẫn quen gọi đều được cả.
Lịch công nguyên sẽ được tính như sau:
- 1 năm có 365 ngày và được chia thành 12 tháng, riêng năm nhuận sẽ có 366 ngày
- 1 thiên niên kỷ là 1000 năm, 1 thế kỷ là 100 năm và 1 thập kỷ là 10 năm
- 1 ngày có 24 tiếng, 1 tiếng có 60 phút, 1 phút có 60 giây
Trước công nguyên là gì?
Như mình đã phân tích ở trên, công nguyên được tính từ khi chúa Jesus ra đời. Do đó, trước công nguyên chính là khoảng thời gian trước khi chúa Jesus được sinh ra.
Một điều mà chúng ta dễ nhầm lẫn hoặc chưa biết đến đó chính là số năm trước công nguyên được tính lùi. Tức là những năm càng gần công nguyên thì sẽ càng nhỏ, những năm càng xa công nguyên thì sẽ càng lớn.
Trước công nguyên có bao nhiêu năm?
Sẽ không có câu trả lời nào thỏa đáng cho câu hỏi trên đâu các bạn nhé! Vì các quy ước chỉ đặt ra mốc thời gian ngày sinh của chúa Jesus là năm 0. Những năm trước năm 0 [năm chúa Jesus được sinh ra] được gắn thêm từ trước công nguyên. Và khó có thể biết chính xác được trước công nguyên có bao nhiêu năm.
Sau công nguyên là gì?
Nhiều người do hiểu lầm công nguyên là năm chúa Jesus ra đời. Nên họ gọi những năm nằm trong công nguyên là sau công nguyên. Nhưng thực tế không phải như vậy, công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu từ năm được cho là chúa Jesus ra đời, công nguyên vẫn còn đang tiếp diễn.
Nói đơn giản hơn là chúng ta đang sống trong công nguyên. Công nguyên chỉ kết thúc khi người ta quyết định kết thúc nó. Như vậy là không có khái niệm sau công nguyên các bạn nhé.
Vậy chúa Jesus sinh ra vào năm nào?
Mặc dù hàng triệu người kỷ niệm ngày sinh của chúa Jesus Kitô vào ngày 25 tháng 12. Nhưng hầu hết các học giả đều đồng ý rằng ông không được sinh ra vào ngày đó. Hoặc thậm chí vào năm 1 công nguyên.
Các nhà nghiên cứu tin rằng Giáo hội Công giáo La Mã đã định cư vào ngày 25 tháng 12 vì nhiều lý do. Chẳng hạn như mối quan hệ ngày đó với ngày đông chí và Saturnalia. Một lễ hội dành riêng cho vị thần La Mã Saturn. Bằng cách chọn ngày này để kỷ niệm sinh nhật của chúa Jesus. Nhà thờ có thể đồng tổ chức lễ hội ngoại giao nổi tiếng, cũng như lễ kỷ niệm mùa đông của các tôn giáo ngoại giáo khác.
Tuy nhiên, không có ai biết chính xác là chúa Jesus sinh năm nào. Một số học giả nghĩ rằng ông được sinh ra giữa 6 TCN và 4 TCN một phần dựa trên câu chuyện Kinh thánh của Herod Đại đế. Không lâu trước khi Herod sụp đổ, được cho là xảy ra vào năm 4 Trước Công nguyên người cai trị Judea được cho là đã ra lệnh tử hình tất cả trẻ sơ sinh nam dưới hai tuổi và sống ở vùng lân cận Bethlehem, trong nỗ lực giết Jesus.
Để xác định năm sinh của Chúa Jesus, các học giả khác đã cố gắng tương quan “Ngôi sao Bê-lem”. Nơi được cho là đã báo trước ngày sinh của Chúa Jesus, với các sự kiện thiên văn thực tế. Ví dụ, trong một bài viết năm 1991 trên Tạp chí hàng quý của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia. Nhà thiên văn học Colin Humphreys đã đề xuất rằng ngôi sao huyền thoại thực sự là một sao chổi di chuyển chậm, mà các nhà quan sát Trung Quốc đã ghi lại trong năm 5 TCN.
Như vậy, trên đây là những thông tin về trước công nguyên là gì mà Wiki Kiến Thức đã chia sẻ với các bạn. Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ cung cấp thêm cho các bạn kiến thức. Giúp các bạn hiểu rõ hơn về công nguyên. Cũng như trước công nguyên để các bạn không còn băn khoăn khi nghe mọi người nhắc đến các cụm từ này nữa nhé.