Bài 41: Bảo quản hạt, củ làm giống
Tóm tắt lý thuyết
-
Giữ được độ nảy mầm của hạt
-
Hạn chế tổn thất về số lượng và chất lượng hạt giống
-
Duy trì tính đa dạng sinh học của giống
-
Có chất lượng cao
-
Thuần chủng
-
Không bị sâu, bệnh
-
Bảo quản dưới 1 năm: cất giữ trong điều kiện nhiệt độ, độ ẩm bình thường
-
Bảo quản trung hạn: trong điều kiện lạnh [0oC] và độ ẩm 35 - 40%
-
Bảo quản dài hạn: điều kiện lạnh -10oC và độ ẩm 35 - 40%
-
Bước 1: Thu hoạch: đúng thời điểm
-
Bước 2: Tách hạt: tách, tuốt, tẽ cẩn thận
-
Bước 3: Phân loại và làm sạch: loại bỏ các hạt không đạt yêu cầu, tạo MT sạch không cho VSV và côn trùng xâm nhiễm
-
Bước 4: Làm khô: phơi, sấy
-
Thóc: sấy ở 40 - 45oC đến khi độ ẩm đạt 13%
-
Hạt có dầu; sấy ở 30 - 40oC đến khi độ ẩm đạt 8 - 9%
-
-
Bước 5: Xử lí bảo quản;
-
Chú ý: phương tiện bảo quản phải sạch
-
Ví dụ:
-
Phương pháp truyền thống: chum, vại bịt kín, hoặc đóng bao treo nơi khô ráo
-
Phương pháp hiện đại: kho mát. kho lạnh, kiểm soát chặt chẽ bằng thiết bị tự động
-
-
-
Bước 6: Đóng gói.
-
Bước 7: Bảo quản
-
Bước 8: Sử dụng
-
Chú ý:
-
Trước khi cho hạt vào bảo quản, các phương tiện bảo quản phải được làm sạch.
-
Một số hạt giống cây ăn quả, cây lâm nghiệp được bảo quản trong cát ẩm để duy trì sức nảy mầm của hạt.
-
| 1 | Thu hoạch | Đúng thời điểm |
| 2 | Tách hạt | Tách, tuốt hạt ra khỏi bông, bắp,… |
| 3 | Phân loại và làm sạch | Loại bỏ rơm, rạ, rễ, lá, hạt sâu, bệnh, sứt mẻ, … và làm sạch cát, sạn, … |
| 4 | Làm khô | Sấy hay phơi ở nhiệt độ phù hợp |
| 5 | Xử lý bảo quản | Chống vi sinh vật gây hại |
| 6 | Đóng gói | Đóng vào bao, túi, … |
| 7 | Bảo quản | Đưa vào trong kho |
| 8 | Sử dụng | Gieo hạt |
- Củ giống thường được bảo quản ngắn ngày: trong điều kiện bình thường hoặc trong kho lạnh [nhiệt độ 0oC -5oC,độ ẩm 85% - 90%]
-
Chất lượng cao
-
Đồng đều, không quá già, quá non
-
Còn nguyên vẹn
-
Khả năng nảy mầm cao
-
-
Không bị sâu bệnh
-
Thuần chủng, không lẫn giống
-
Bước 1: Thu hoạch
-
Bước 2: Làm sach, phân loại
-
Bước 3: Xử lí phòng chống vi sinh vật gây hại
-
Bước 4: Xử lí ức chế nảy mầm
-
Bước 5: Bảo quản, sử dụng
-
Chú ý:
-
Muốn kéo dài thời gian bảo quản, người ta phải bảo quản chúng trong điều kiện lạnh, hoặc sử dụng chất ức chế quá trình nảy mầm phun lên củ.
-
| 1 | Thu hoạch | Đúng thời điểm |
| 2 | Làm sạch và phân loại | Loại bỏ củ bị sứt, vỡ, bị sâu hại |
| 3 | Xử lý phòng chống VSV gây hại | Sử dụng chất bảo quản bằng cách phun lên củ hoặc ủ với cát |
| 4 | Xử lý ức chế nảy mầm | Sử dụng chất ức chế nảy mầm bằng cách phun lên củ |
| 5 | Bảo quản | Bảo quản trên giá, kho lạnh hoặc nuôi cấy mô |
| 6 | Sử dụng | Đem gieo trồng |
Bài tập minh họa
So sánh quy trình bảo quản hạt giống và bảo quản củ giống
Hướng dẫn giải
-
Giống nhau: Đều qua quy trình thu hoạch, làm sạch, phân loại
-
Khác nhau:
-
Bảo quản hạt giống: cần phơi, sấy khô, đóng bao hoặc thùng, chum, vại,bảo quản kín, nên điều tiết nhiệt độ và độ ẩm tuỳ mục đích sử dụng
-
Bảo quản củ giống: không phơi khô, cần xử lí chống VSV gây hại, xử lí ức chế nảy mầm, không đóng bao, để nơi thoáng
-
Lời kết
Như tên tiêu đề của bài Bảo quản hạt, củ làm giống, sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:
-
Hiểu được mục đích và phương pháp bảo quản củ, hạt làm giống
-
Thấy được tầm quan trọng của công tác bảo quản, chế biến nông lâm thuỷ sản trong đời sống hàng ngày
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
I - BẢO QUẢN HẠT GIỐNG
Bảo quản hạt giống nhằm giữ được độ nảy mầm của hạt, hạn chế tổn thất về số lượng và chất lượng hạt giống và duy trì tính đa dạng sinh học của giống
1. Tiêu chuẩn hạt giống
Có chất lượng cao
Thuần chủng
Không bị sâu, bệnh
2. Các phương pháp bảo quản
Hạt giống được cất giữ trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm bình thường. Hạt giống dùng cho vụ sau hay trong thời hạn dưới một năm thường được bảo quản theo cách này.
Bảo quản hạt giống trong điều kiện lạnh, nhiệt độ thích hợp 00C, độ ẩm không khí từ 35 - 40% được sử dụng bảo quản trung hạn
Muốn bảo quản dài hạn, hạt giống được bảo quản ở điều kiện lạnh đông, nhiệt độ là -100C và độ ẩm không khí từ 35 - 40%
3. Quy trình bảo quản hạt giống
Thu hoạch → Tách hạt → Phân loại và làm sạch → Làm khô → Xử lí bảo quản → Đóng gói → Bảo quản Sử dụng
Hạt giống cần được thu hoạch đúng thời điểm, để nơi riêng, sạch sẽ, cách biệt với các hạt khác và tiến hành tách hạt, tuốt, tẽ cẩn thận
Sau đó hạt được phân loại, loại bỏ các tạp chất như rơm rạ, lõi, rễ, lá,… hạt bị sâu phá hạt, hạt bị vỡ làm sạch cát, sạn,…
Hạt giống cần được làm khô ngay [phơi hoặc sấy]. Thóc: sấy ở 40 - 45 0C đến khi độ ẩm đạt 13%. Hạt có dầu; sấy ở 30 -400C đến khi độ ẩm đạt 8 - 9%
Nông dân thường bảo quản hạt giống theo phương pháp truyền thống trong chum, vại hoặc đóng trong bao, hoặc treo ở chỗ khô ráo. Trong chum, vại đậy bịt kín, hạt giống đã khô kĩ có thể giữ được từ 1 đến 2 năm, chất lượng vẫn đảm bảo.
Chú ý:
- Trước khi cho hạt vào bảo quản, các phương tiện bảo quản phải được làm sạch.
- Một số hạt giống cây ăn quả, cây lâm nghiệp được bảo quản trong cát ẩm để duy trì sức nảy mầm của hạt.
Các công ti sản xuất hạt giống thường được bảo quản hạt giống trong các kho mát, kho lạnh, có độ ẩm nhiệt độ thích hợp được kiểm soát chặt chẽ bằng các thiết bị tự động.
II - BẢO QUẢN CỦ GIỐNG
1. Tiêu chuẩn củ giống:
Chất lượng cao
Đồng đều, không quá già, quá non
Không bị sâu bệnh
Không lẫn giống khác.
Còn nguyên vẹn
Khả năng nảy mầm cao
2. Quy trình bảo quản
Thu hoạch → Phân loại, làm sạch → Xử lí phòng chống vi sinh vật hại → Xử lí ức chế nảy mầm → Bảo quản → Sử dụng
Củ được thu hoạch về làm sach, phân loại những củ bị sứt, bị sâu hại.
Sử dụng chất bảo quản với liều lượng cho phép để phòng chống vi sinh vật.
Sau thời kì ngủ nghỉ, củ nảy mầm. Muốn kéo dài thời hạn bảo quản, người ta bảo quản trong điều kiện lạnh, sử dụng chất ức chế quá trình nảy mầm phun lên củ.
Thực hiện đúng quy trình trên, sau 4 đến 8 tháng bảo quản, tổn thất sẽ không vượt quá 10%, củ nảy mầm tốt và khoẻ.
Các hộ nông dân thường bảo quản củ giống theo phương pháp cổ truyền trên giá, nơi thoáng và ánh sáng tán xạ, tổn thất khoảng 30%.
Ở các nước phát triển thường dụng bảo quản lạnh, hoặc nuôi cấy mô tế bào để lưu giống một số loại cây trong đó có cây và củ.
Xem thêm các bài Lý thuyết và câu hỏi trắc nghiệm Công nghệ lớp 10 có đáp án hay khác:
- Lý thuyết Công nghệ 10 Bài 42: Bảo quản lương thực, thực phẩm hay, ngắn gọn
- Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 42 [có đáp án]: Bảo quản lương thực, thực phẩm
- Lý thuyết Công nghệ 10 Bài 43: Bảo quản thịt, trứng, sữa và cá hay, ngắn gọn
- Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 43 [có đáp án]: Bảo quản thịt, trứng, sữa và cá
- Lý thuyết Công nghệ 10 Bài 44: Chế biến lương thực, thực phẩm hay, ngắn gọn
- Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 44 [có đáp án]: Chế biến lương thực, thực phẩm
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
ly-thuyet-trac-nghiem-cong-nghe-10.jsp