Thuốc tránh thai khẩn cấp là viên uống tránh thai có hàm lượng nội tiết tố cao. Do đó, thuốc được sử dụng để giảm nguy cơ có thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục mà không sử dụng biện pháp tránh thai.
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa hormone hoặc các chất hóa học có tác dụng ngăn chặn khả năng có thai. Tác dụng chính của thuốc tránh thai khẩn cấp là làm chậm quá trình rụng trứng.
Viên thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng tốt nhất trong 72 giờ sau quan hệ tình dục.
Các biểu hiện bất thường sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp
Đa phần phụ nữ không có vấn đề gì nghiêm trọng sau khi dùng thuốc tránh thai này. Tuy nhiên một số người có thể sẽ gặp phải một số bất lợi như:
- Căng ngực, đau ngực: Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất. Triệu chứng này là do tác dụng của hormone gây giữ nước và làm căng ngực. Khi nồng độ hormone giảm, thuốc hết tác dụng thì hiện tượng đau, căng ngực cũng sẽ hết.
- Tác dụng phụ trên hệ tiêu hóa: Đau bụng, buồn nôn, nôn...
- Ra máu âm đạo ngoài kỳ kinh nguyệt: Trong hầu hết các trường hợp, chị em không cần quá lo lắng khi có triệu chứng này. Bởi trong thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa progestin, estrogen hàm lượng cao và gây ra máu âm đạo.
Ngoài ra, một số ít trường hợp gặp phải triệu chứng nhức đầu, chóng mặt, loạn thị, rong kinh, rối loạn kinh nguyệt, thay đổi tâm trạng… sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp.
Xử trí bất thường sau uống thuốc tránh thai khẩn cấp
Với trường hợp gặp tác dụng phụ trên hệ tiêu hóa, nếu bị nôn ngay sau khi uống thuốc thì cần uống liều khác để thay thế. Nhưng sau 2 giờ uống thuốc mới bị nôn thì không cần uống bổ sung liều khác. Giải pháp để khắc phục tác dụng phụ này là nên uống thuốc cùng với thức ăn hoặc trước khi đi ngủ.
Với trường hơp xuất huyết, thì sau khi tới kỳ kinh tiếp theo sẽ không bị xuất huyết bất thường nữa. Tuy nhiên, có trường hợp chảy máu âm đạo là biểu hiện bất thường như sảy thai, có thai ngoài tử cung [do trước khi dùng thuốc đã có thai hoặc dùng thuốc nhưng không ngăn được việc mang thai…]. Do đó, cần đi khám ngay khi nhận thấy hiện tượng xuất huyết bất thường [ra máu nhiều, đau bụng, xuất huyết kéo dài kể cả sau kỳ kinh tiếp theo…].
Với trường hợp gặp tác dụng phụ nhức đầu, chóng mặt, loạn thị… thì cần theo dõi triệu chứng này sau uống thuốc. Nếu triệu chứng giảm dần thì thôi, nếu triệu chứng tăng dần thì nên đi bệnh viện. Nhìn chung là với những trường hợp này thì không nên tùy tiện sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp mà cần sử dụng biện pháp khác hoặc tư vấn bởi bác sĩ sản khoa.
Những điều cần lưu ý
Như chúng ta đã biết, thuốc tránh thai khẩn cấp được chỉ định sử dụng ngay sau khi có quan hệ tình dục mà không dùng biện pháp tránh thai khác. Do đó, thuốc nên được uống càng sớm càng tốt. Thuốc có tác dụng tốt nhất là trong vòng 72 giờ sau quan hệ tình dục. Trên lý thuyết, thuốc có thể có tác dụng tới 5 ngày sau quan hệ tình dục, nhưng sau 72 giờ, hiệu lực của thuốc sẽ giảm dần.
Nên lựa chọn các biện pháp tránh thai an toàn hơn thuốc tránh thai khẩn cấp.
Do thuốc tránh thai khẩn cấp dùng khá dễ, không bị quên như thuốc tránh thai hằng ngày, hiệu quả tránh thai đạt trên 75% nên dễ bị lạm dụng. Tuy nhiên, nếu thuốc càng dùng liên tục thì hiệu quả ngừa thai càng giảm. Hơn nữa, hàm lượng thuốc cao gấp 4 lần so với thuốc tránh thai hằng ngày, nên không được dùng quá 2 lần/tháng.
Việc lạm dụng thuốc có thể gây ra hậu quả lâu dài như teo niêm mạc tử cung, ảnh hưởng đến khả năng sinh đẻ. Việc lạm dụng thuốc có chứa hormone cao còn có thể dẫn đến các bệnh nan y như ung thư vú, ung thư tử cung, buồng trứng, ảnh hưởng tới gan, thận…
Dù thuốc tránh thai khẩn cấp có nhiều ưu việt, nhưng tác dụng phụ tức thời hoặc tác dụng phụ lâu dài nếu bị lạm dụng cũng không ít. Do đó, chớ coi đây là phương thuốc thần kỳ để tránh có thai ngoài ý muốn. Chỉ nên sử dụng thuốc trong trường hợp bất khả kháng.
Biện pháp tránh thai an toàn nhất vẫn là dùng bao cao su, đặt vòng tránh thai, thuốc tránh thai hằng ngày.
BS.Nguyễn Thanh Nhật
Dù khá an toàn và hiệu quả, nhưng thuốc tránh thai khẩn cấp cũng có thể gây ra tác dụng phụ như: Chảy máu âm đạo, đau bụng, buồn nôn…
Thông thường, tác dụng phụ này không đáng lo ngại, bởi thuốc tránh thai khẩn cấp chứa thành phần progestin, estrogen với hàm lượng cao có thể khiến người dùng bị chảy máu. Hiện tượng này sẽ hết sau vài ngày uống thuốc hoặc hết khi chu kỳ kinh nguyệt của tháng tới có lại. Tuy nhiên có một số trường hợp chảy máu âm đạo là bất thường, đặc biệt là với người sử dụng thuốc không đúng cách, như: Dùng nhiều lần hơn so với khuyến cáo, dùng khi không chắc trước đó đã mang thai hay chưa…
Không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Đặc biệt là đối với người không biết mình đã có thai trước khi dùng thuốc, hiện tượng chảy máu có thể là do bị sảy thai; thai ngoài tử cung...
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dù các tác dụng phụ nêu trên là không đáng lo ngại, nhưng nếu thấy nôn nhiều sau uống thuốc; bị đau bụng dưới, mệt mỏi, chóng mặt, đăc biệt là chảy máu ngày càng nhiều thì cần đi gặp bác sĩ ngay. Tốt nhất nên đến ngay bệnh viện có chuyên khoa sản phụ để được khám kịp thời.
Bởi như trên đã nêu, nếu bạn không biết trước đó đã mang thai, việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp có thể khiến bạn bị sảy thay. Hoặc hiện tượng thai ngoài tử cung là tình trạng cấp cứu khẩn, nếu để muộn dẫn đến thai ngoài tử cung bị vỡ. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong rất nhanh do hiện tượng mất máu.
Một số lưu ý khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp được coi là công cụ "chữa cháy" cho chị em, nhưng chỉ dùng trong các trường hợp khẩn cấp, do quan hệ tình dục không an toàn. Vì thế cần hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Nên dùng các biện pháp tránh thai an toàn khác như: Sử dụng bao cao su cho nam giới, màng đặt âm đạo, thuốc tránh thai hằng ngày...
Khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp cần lưu ý một số điều như sau:
- Không nên lạm dụng thuốc: Không sử dụng quá 2 lần/1 tháng. Việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể làm thay đổi, biến động chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ , với các hiện tượng như rong kinh, chậm kinh… Sử dụng nhiều thuốc tránh thai khẩn cấp có thể dẫn đến tình trạng tắc ống dẫn trứng, dẫn đến vô sinh; nguy cơ chửa ngoài tử cung cao…
- Thuốc có tác dụng tốt nhất trong vòng 72 giờ sau quan hệ tình dục. Cụ thể:
+ Thuốc có tác dụng lên đến 95% nếu uống trong 24 giờ đầu sau quan hệ tình dục.
+ Từ sau 24 đến 48 giờ, thuốc đạt hiệu quả 85%.
+ Từ sau 48 đến 72 giờ, thuốc chỉ còn hiệu quả tránh thai là 58%.
Chính vì thế nên có lời khuyên: Sau khi sử dụng thuốc, đến chu kỳ kinh nguyệt nhưng vẫn không thấy có kinh, cần kiểm tra xem mình có mang thai hay không. Bởi dù đã sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, nhưng vẫn còn một tỉ lệ nhỏ mang thai ngoài ý muốn
Thuốc tránh thai khẩn cấp là con dao 2 lưỡi, nó có thể hiệu quả cao trong việc ngừa thai và khá an toàn nếu được sử dụng đúng cách. Nhưng nếu sử dụng sai cách có thể để lại hậu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản cũng như các rối loạn khác cho phụ nữ. Khi buộc phải dùng thì nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và đến gặp bác sĩ ngay nếu có các biểu hiện bất thường.
Mời độc giả xem thêm video:
ThS.Nguyễn Thu Hiền
Thuốc tránh thai là một loại thuốc mà chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ rất hay sử dụng. Mục đích là để tránh có thai khi bản thân chưa muốn có em bé. Thuốc tránh thai sẽ có khá nhiều tác dụng phụ. Một trong những tình trạng khiến chị em lo lắng là uống thuốc tránh thai bị ra máu. Vậy tình trạng này xảy ra do đâu? Xử trí như thế nào? Hãy cùng YouMed đi tìm câu trả lời qua bài viết sau đây.
Quan hệ vào “ngày đèn đỏ” có thể giúp tránh thai không? Xem ngay video bên dưới để có câu trả lời từ bác sĩ.
Tổng quát về thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai hay còn gọi là thuốc ngừa thai là loại thuốc phụ nữ dùng bằng đường uống để tránh thai. Chúng là một phương pháp ngừa thai hiệu quả. Trước khi sử dụng, bạn nên tìm hiểu cách chúng hoạt động và những tác dụng phụ mà chúng có thể gây ra. Từ đó, bạn có thể đưa ra quyết định sử dụng một loại thuốc phù hợp.
Để ngừa có thai ngoài ý muốn, khi quan hệ tình dục mà không sử dụng bất kì hình thức tránh thai nào trước đó, thì sau quá trình quan hệ, bạn có thể cân nhắc sử dụng thuốc tránh thai. Phụ nữ uống thuốc tránh thai và khi uống đúng cách, hiệu quả lên đến 99,9%. Tuy nhiên, viên thuốc không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV – AIDS.
Xem thêm: 8 lợi ích bất ngờ khác từ thuốc tránh thai hằng ngày
Bao cao su nam và nữ cung cấp sự bảo vệ tốt nhất khỏi hầu hết các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Các loại tránh thai kết hợp nội tiết tố estrogen và progestin khác bao gồm miếng dán và vòng âm đạo.
Các loại thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai kết hợp
Thuốc tránh thai dạng kết hợp chứa các dạng tổng hợp [nhân tạo] của các hormone estrogen và progestin. Hầu hết các viên thuốc trong mỗi chu kỳ đều hoạt động, có nghĩa là chúng có chứa hormone. Những viên thuốc còn lại không hoạt động, có nghĩa là chúng không chứa hormone. Có một số loại thuốc kết hợp:
- Thuốc uống một pha: Được sử dụng theo chu kỳ một tháng và mỗi viên thuốc hoạt tính cung cấp cho bạn cùng một liều lượng hormone. Trong tuần cuối cùng của chu kỳ, bạn uống thuốc không hoạt động và hành kinh.
- Thuốc đa pha: Được sử dụng theo chu kỳ một tháng và cung cấp các mức hormone khác nhau trong suốt chu kỳ. Trong tuần cuối của chu kỳ, bạn uống thuốc không hoạt động và hành kinh.
Xem thêm: Cảnh giác với các nguy cơ, tác dụng phụ thường gặp khi uống thuốc tránh thai
- Thuốc kéo dài chu kỳ: Chúng thường được sử dụng trong chu kỳ 13 tuần. Bạn uống thuốc có hoạt tính trong 12 tuần. Trong tuần cuối cùng của chu kỳ, bạn uống thuốc không hoạt động và hành kinh. Kết quả là bạn có kinh nguyệt chỉ 3-4 lần mỗi năm.
Thuốc chỉ chứa Progestin
Thuốc chỉ chứa progestin mà không có estrogen. Loại thuốc viên này còn được gọi là minipill. Thuốc viên chỉ chứa progestin có thể là lựa chọn tốt cho những phụ nữ không thể bổ sung estrogen vì lý do sức khỏe hoặc các lý do khác.
Với những viên thuốc chỉ chứa progestin này, tất cả các viên thuốc trong chu kỳ đều hoạt động. Không có viên thuốc không hoạt động, vì vậy bạn có thể có hoặc không có kinh khi dùng thuốc chỉ chứa progestin.
Việc lựa chọn loại thuốc tránh thai
Không phải loại viên uống tránh thai nào cũng phù hợp với mọi phụ nữ. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về lựa chọn thuốc viên nào phù hợp nhất với bạn. Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự lựa chọn của bạn bao gồm:
- Các triệu chứng kinh nguyệt của bạn.
- Bạn đang cho con bú.
- Sức khỏe tim mạch của bạn
- Tình trạng các bệnh lý mãn tính khác mà bạn có thể mắc phải
- Các loại thuốc khác mà bạn đang dùng.
Xem thêm: Có nên dùng thuốc tránh thai để trị mụn không?
Cách hoạt động thuốc tránh thai?
Thuốc phối hợp sẽ hoạt động theo hai cách. Đầu tiên, chúng ngăn cơ thể bạn rụng trứng. Điều này có nghĩa là buồng trứng của bạn sẽ không rụng trứng mỗi tháng. Thứ hai, khiến đặc lại chất nhầy cổ tử cung. Chất nhầy này là chất lỏng xung quanh cổ tử cung giúp tinh trùng di chuyển đến tử cung để có thể thụ tinh với trứng. Chất nhầy đặc lại giúp ngăn cản tinh trùng đến tử cung.
Thuốc chỉ chứa progestin cũng hoạt động theo một số cách khác nhau. Tuy nhiên, chúng hoạt động chủ yếu bằng cách làm đặc chất nhầy cổ tử cung của bạn và bằng cách làm mỏng nội mạc tử cung của bạn. Nội mạc tử cung là lớp niêm mạc tử cung nơi trứng làm tổ sau khi trứng được thụ tinh. Nếu lớp niêm mạc này mỏng hơn, trứng sẽ khó làm tổ trong đó hơn, điều này sẽ ngăn cản sự phát triển của thai. Ngoài ra, thuốc viên chỉ chứa progestin có thể ngăn cản sự rụng trứng.
Những tác dụng phụ thường gặp
Phần lớn, các tác dụng phụ thường không nghiêm trọng, gồm:
- Buồn nôn.
- Đau hoặc sưng vú.
- Một lượng nhỏ máu hoặc đốm giữa các kỳ kinh.
- Kinh nguyệt nhẹ hơn.
- Thay đổi tâm trạng.
- Đau đầu [nhẹ].
Các tác dụng phụ nghiêm trọng, thường hiếm gặp, gồm:
- Đau bụng [đau dạ dày].
- Đau ngực.
- Nhức đầu [nghiêm trọng].
- Các vấn đề về mắt [nhìn mờ].
- Sưng hoặc đau ở chân và đùi.
Nếu bạn gặp bất kỳ điều nào trong số này, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức. Hoặc bạn hãy đến phòng cấp cứu hoặc trung tâm y tế khẩn cấp để đánh giá
Thuốc tránh thai có chứa drospirenone, bao gồm YAZ và Yasmin, đã bị FDA điều tra vì khả năng chúng có thể gây tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
Nguyên nhân
Chảy máu đột ngột là bất kỳ hiện tượng chảy máu bất thường nào mà bạn gặp phải khi dùng thuốc tránh thai. Chảy máu kinh là một tác dụng phụ thường gặp của thuốc tránh thai. Điều này đặc biệt phổ biến trong ba tháng đầu tiên sử dụng biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố. Nó cũng có thể xảy ra sau khi bạn chuyển sang một loại biện pháp tránh thai khác hoặc một viên thuốc có liều lượng estrogen khác.
Xuất huyết do đột quỵ thường không phải là nguyên nhân đáng lo ngại, nhưng đôi khi nó có thể liên quan đến một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Chảy máu nhẹ không đáng lo ngại như chảy máu nhiều hoặc liên tục. Bạn hãy ghi nhận lại lượng máu, thời điểm và thời gian chảy máu. Thông tin này có thể cung cấp những thông tin quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây chảy máu của bạn.
Nguyên nhân
Thuốc tránh thai kết hợp
Các nguồn tin cậy cho biết từ 30 đến 50% những người sử dụng thuốc tránh thai kết hợp bị chảy máu đột ngột trong ba đến sáu tháng đầu tiên sử dụng. Con số này giảm xuống 10 đến 30 phần trăm vào tháng thứ ba. Liều thấp hơn của estrogen có liên quan đến nhiều đợt chảy máu hơn
Xem thêm: Trước khi có thuốc tránh thai, con người đã từng sử dụng các biện pháp rất lạ này
Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin
Minipill có tác dụng liên tục, có nghĩa là nó chỉ bao gồm các viên thuốc hoạt động, vì vậy không có thời gian nghỉ. Bạn có thể không có kinh khi dùng những viên thuốc này, nhưng một số người thì có. Chảy máu do thuốc là tác dụng phụ thường gặp nhất của minipill. Tình trạng ra máu không theo lịch trình cũng khó dự đoán hơn so với thuốc tránh thai kết hợp.
Điều này có nhiều khả năng xảy ra hơn nếu bạn không uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Nếu bạn bỏ lỡ viên thuốc chỉ sau ba giờ sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ chảy máu cũng như nguy cơ mang thai.
Do chu kỳ uống thuốc của bạn
Bạn có nhiều khả năng bị chảy máu đột ngột khi sử dụng biện pháp tránh thai liên tục
Duy trì dùng thuốc
Tình trạng quên liều là nguyên nhân phổ biến gây chảy máu đột ngột trên viên thuốc. Nhớ uống thuốc mỗi ngày có thể làm giảm hoặc ngăn ngừa các đợt chảy máu đột ngột. Nếu bạn đang sử dụng minipill, điều quan trọng là bạn phải dùng thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
Hút thuốc lá
Theo các nhà khoa học, những người hút thuốc có nhiều khả năng bị chảy máu khi uống thuốc tránh thai hơn những người không hút thuốc. Hút thuốc cũng làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các biến chứng khác khi dùng thuốc. Chẳng hạn như nhồi máu cơ tim tim và đột quỵ.
Bắt đầu một loại thuốc mới
Bắt đầu một loại thuốc hoặc chất bổ sung mới có thể cản trở việc kiểm soát sinh sản và gây ra chảy máu đột ngột. Bạn nên trình bày với bác sĩ của bạn trước khi bắt đầu một loại thuốc hoặc chất bổ sung mới.
Nôn ói hoặc tiêu chảy
Nôn ói hoặc tiêu chảy liên tục có thể khiến cơ thể bạn không thể hấp thụ các thành phần trong thuốc tránh thai. Điều này có thể gây ra xuất huyết dạng đốm hoặc làm mất tác dụng của thuốc. Những triệu chứng này có nhiều khả năng phát triển ở những người bị rối loạn tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích hoặc bệnh viêm ruột.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Thuốc tránh thai có thể gây ra các tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng như cục máu đông và đột quỵ. Đến gặp bác sĩ khẩn cấp nếu bạn bị:
- Chảy máu đáng kể.
- Đau bụng dữ dội đột ngột.
- Nhức đầu dữ dội hoặc đột ngột.
- Đau ở ngực, bẹn hoặc chân – đặc biệt là bắp chân.
- Đau, yếu hoặc tê ở cánh tay hoặc chân của bạn.
- Khó thở đột ngột.
- Nói ngọng đột ngột.
Để hạn chế chảy máu?
Cách tốt nhất để cầm máu khi uống thuốc là uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Đối với hầu hết mọi người, chảy máu đột ngột ngừng sau ba tháng uống thuốc theo chỉ dẫn. Nếu bạn tiếp tục bị chảy máu bất thường, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về những cách khác để ngăn chặn và hạn chế chảy máu. Bác sĩ có thể kê toa thuốc viên liều thấp hoặc estrogen bổ sung.
Qua bài viết này, hy vọng chị em sẽ hiểu hơn về thuốc tránh thai. Cũng như nguyên nhân vì sao uống thuốc tránh thai bị ra máu. Đồng thời, các bạn sẽ có cách xử trí phù hợp khi bị ra máu. Mục đích là để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mình trong suốt thời gian dùng thuốc tránh thai.