Nhiệm kỳ Tổng thống của Trump và cuộc bao vây Điện Capitol: Tu chính án thứ 25 là gì?
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ tại chức còn chưa đầy hai tuần nữa, nhưng các thành viên Đảng Dân chủ của Ủy ban Tư pháp Hạ viện đang kêu gọi tước quyền tổng thống của ông sau khi những người ủng hộ ông tấn công dữ dội vào Điện Capitol hôm thứ Tư.
Họ đã viết một bức thư cho Phó Tổng thống Mike Pence thúc giục ông hành động để loại bỏ Donald Trump khỏi chức vụ, nói rằng ông Trump đã kích động một vụ nổi loạn và "tìm cách phá hoại nền dân chủ của chúng ta".
Bỏ qua Twitter tin, 1
Cuối Twitter tin, 1
Các cuộc thảo luận đang tập trung vào Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Hoa Kỳ, cho phép chuyển giao quyền lực từ tổng thống sang phó tổng thống, tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Làm thế nào để vận hành Tu chính án thứ 25?
Tu chính án thứ 25 cho phép phó tổng thống trở thành quyền tổng thống khi tổng thống không thể tiếp tục nhiệm vụ của mình, do mất khả năng lao động vì có bệnh thể chất hoặc tâm thần.
Quảng cáo
Phần trong Tu chính án thứ 25 hiện đang được thảo luận là phần bốn, cho phép phó tổng thống và đa số nội các tuyên bố Tổng thống Trump không thể thực hiện nhiệm vụ của mình.
Nguồn hình ảnh, Reuters
Chụp lại hình ảnh,
Phó tổng thống Mike Pence [L] sẽ tiếp quản quyền tổng thống nếu quyền hạn của Donald Trump bị bác bỏ
Họ cần phải ký một lá thư gửi đến các chủ tịch Hạ viện và Thượng viện tuyên bố tổng thống không đủ khả năng để điều hành hoặc không có khả năng "thực hiện các quyền hạn và nhiệm vụ của văn phòng của mình". Khi đó, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ tự động được tiếp quản.
Bạo loạn ở QH Mỹ: Đảng Dân chủ kêu gọi cách chức Trump
Nước Mỹ bạo loạn trước ngày chuyển giao quyền lực
Cựu chiến binh Không quân Hoa Kỳ mất mạng trong bạo loạn
Tổng thống có cơ hội đưa ra phản hồi bằng văn bản, và nếu ông phản đối, thì Quốc hội sẽ quyết định. Bất kỳ cuộc bỏ phiếu nào tại Thượng viện và Hạ viện ra lệnh bãi nhiệm tổng thống đều đòi hỏi phải có đa số hai phần ba ủng hộ.
Cho đến khi vấn đề được giải quyết, phó tổng thống sẽ giữ vai trò tổng thống.
Nguồn hình ảnh, AFP
Chụp lại hình ảnh,
Nancy Pelosi trình bày về Tu chính án thứ 25 sau khi Tổng thống Trump được chẩn đoán mắc Covid-19
Các cuộc thảo luận về việc viện dẫn Tu chính án thứ 25 cũng phát sinh sau khi Tổng thống Trump được chẩn đoán mắc Covid-19 vào tháng 10 năm ngoái, trong bối cảnh lo ngại rằng ông có thể quá ốm để điều hành đất nước.
Cùng thời gian đó, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã trình bày luật dựa trên Tu chính án thứ 25, tạo ra một ủy ban để xem xét việc tổng thống có phù hợp đảm nhiệm chức vụ hay không.
Tu chính án thứ 25 đã được sử dụng trước đây chưa?
Tu chính án thứ 25 được phê chuẩn vào năm 1967, bốn năm sau vụ ám sát John F Kennedy, và nhằm giải quyết các câu hỏi về việc kế vị tổng thống nếu một tổng thống mất khả năng lao động.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Tổng thống đảng Cộng hòa Ronald Reagan đã chuyển giao quyền lực cho phó tổng thống trong tám giờ vào năm 1985 trong khi phẫu thuật ung thư
Và vì lý do này, một số tổng thống đã sử dụng Tu chính án thứ 25 - cụ thể là mục 3 - cho phép họ tạm thời giao quyền lực cho các phó tổng thống của mình.
Vào năm 2002 và 2007, Tổng thống George W Bush đã giao cho phó tổng thống của mình phụ trách chức vụ tổng thống khi ông được dùng thuốc an thần trong các cuộc nội soi dạ dày định kỳ. Tổng thống Ronald Reagan cũng làm như vậy vào năm 1985 khi ông nằm viện để phẫu thuật ung thư.
Nhưng cho đến nay, chưa có tổng thống đương nhiệm nào bị bãi nhiệm vĩnh viễn bởi việc dùng Tu chính án thứ 25.
Có những cách nào khác để cách chức Tổng thống Trump?
Đã có những lời kêu gọi Tổng thống Trump bị luận tội lần thứ hai.
Dân biểu Đảng Dân chủ Minnesota Ilhan Omar thông báo bà đang chuẩn bị các điều khoản để luận tội ông Trump, với ngày càng nhiều thành viên Đảng Dân chủ lên tiếng ủng hộ.
Bỏ qua Twitter tin, 2
Cuối Twitter tin, 2
Nguồn hình ảnh, AFP
Donald Trump đã bị luận tội một lần - tại Hạ viện do Đảng Dân chủ lãnh đạo vào tháng 12/2019 vì những cáo buộc rằng ông đã tìm kiếm sự giúp đỡ không đúng mực từ Ukraine để tăng cơ hội tái đắc cử.
Ông phải đối mặt với hai cáo buộc - lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội - nhưng sau đó được Thượng viện do Đảng Cộng hòa lãnh đạo xử trắng án.
Ông Trump là tổng thống Mỹ thứ ba trong lịch sử bị luận tội.
Luận tội có nghĩa là đưa ra các cáo buộc trước Quốc hội để tạo cơ sở cho việc xét xử.
Hiến pháp Hoa Kỳ quy định một tổng thống "sẽ bị cách chức khi bị luận tội và bị kết tội phản quốc, hối lộ, hoặc các tội danh nặng hoặc các sai phạm nhỏ khác".
Đó là một quá trình chính trị, hơn là một quá trình tố tụng hình sự.
Nó xảy ra theo hai giai đoạn - các điều khoản được trình ra Hạ viện, nếu được thông qua, sẽ được chuyển đến Thượng viện để xét xử.
Nhưng tại điểm này, cần phải có hai phần ba số phiếu bầu ủng hộ cho việc phế truất tổng thống - và cột mốc này chưa từng đạt được trong lịch sử Hoa Kỳ.
Nếu Tổng thống Trump bị thay thế trong quá trình luận tội, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ chuyển đến Phòng Bầu dục.
Chưa có tổng thống nào bị luận tội hai lần trong thời gian đương nhiệm.
Câu hỏi vẫn là liệu có đủ thời gian để luận tội Donald Trump trước khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào ngày 20/1, khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức hay không.
Chụp lại video,Cảnh tượng hỗn loạn chưa từng có ở Quốc hội Mỹ