Đời sống ngày càng phát triển, phố xá trở nên đông đúc, chật chội. Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ cho ra đời nhiều thiết bị điện tử. Các bệnh về mắt cũng từ đó mà xuất hiện nhiều dần lên. Bên cạnh cận thị, viêm dây thần kinh thị giác cũng là một vấn đề đáng lưu tâm trong bối cảnh hiện nay. Vậy viêm dây thần kinh thị giác là gì? Hãy cùng các chuyên gia YouMed tìm hiểu về căn bệnh này trong bài viết dưới đây nhé!
1. Viêm thần kinh thị giác là gì?
Thần kinh thị giác là thần kinh dẫn các tín hiệu ánh sáng thu nhân được từ mắt đến não. Viêm thần kinh thị giác là tiến trình viêm làm phá huỷ dây thần kinh này. Tình trạng viêm làm đau và mất thị lực tạm thời một bên mắt.
Viêm thần kinh thị giác còn có thể liên quan đến bệnh lí đa xơ cứng. Bệnh lí này gây ra viêm và phá huỷ các dây thần kinh ở não và cột sống. Trong đó, các triệu chứng của viêm thần kinh thị giác có thể là chỉ điểm đầu tiên của bệnh.
Phần lớn bệnh nhân mới mắc lần đầu, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, thị giác có thể sẽ được khôi phục hoàn toàn.
2. Triệu chứng viêm thần kinh thị giác
Viêm thần kinh thị giác thường ảnh hưởng một bên mắt. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Đau mắt. Đau mắt là triệu chứng gặp ở hầu hết người mắc bệnh. Bệnh nhân cảm thấy đau tăng khi cử động mắt. Đôi khi, bệnh nhân có cảm giác đau âm ỉ ở phía sau mắt.
- Giảm thị lực một bên mắt. Hầu hết bệnh nhân có giảm thị lực thoáng qua. Mức độ giảm thường thay đổi, có người giảm ít, có người giảm nhiều hơn. Giảm thị lực đáng kể thường xuất hiện sau một vài giờ tới vài ngày. Thị lực có thể hồi phục sau vài tuần hoặc vài tháng nếu được điều trị đúng. Tuy nhiên, có thể gặp giảm thị lực vĩnh viễn ở một vài trường hợp.
- Giảm thị trường: Thị trường là khoảng không gian mà mắt chúng ta bao quát được. Người mắc bệnh này có thể bị mất tầm nhìn phía bên ngoài hoặc bên trong mắt.
- Mất cảm nhận màu sắc. Bệnh có thể ảnh hưởng đến chức năng phân biệt màu sắc của mắt. Người bệnh sẽ nhìn thấy màu sắc ít sống động hơn bình thường.
- Loá mắt. Đôi khi người bệnh thấy những đốm sáng chớp nháy khi cử động mắt.
3. Khi nào bạn cần đến khám bác sĩ?
Bệnh lý ở mắt luôn phải được lưu tâm một cách đúng đắn. Để giữ được thị lực, điều quan trọng nhất là phải phát hiện và điều trị bệnh sớm nhất có thể. Bạn nên đi gặp bác sĩ nếu:
- Xuất hiện triệu chứng mới, như đau mắt hoặc giảm tầm nhìn
- Các triệu chứng nặng dần lên, hoặc không cải thiện với điều trị ban đầu
- Xuất hiện triệu bất thường, như tê hoặc yếu tay chân. Điều này có thể chỉ điểm một bệnh lí thần kinh.
4. Nguyên nhân viêm thần kinh thị giác
Cho đến nay, nguyên nhân gây ra tình trạng này vẫn chưa được biết chính xác. Người ta cho rằng, đây là quá trình cơ thể tự sản xuất ra các tác nhân chống lại vỏ bao của dây thần kinh thị, gây ra tình trạng viêm và phá huỷ vỏ bao này.
Vỏ bao dây thần kinh giúp các tín hiệu truyền từ mắt đến não nhanh hơn. Vỏ bao bị phá huỷ khiến cho quá trình này bị rối loạn, dẫn đến giảm thị lực.
Có một số bệnh lí được cho là có liên quan đến viêm thần kinh thị giác:
- Đa xơ cứng. Đây là bệnh lí trong đó hệ miễn dịch của chúng ta tấn công vỏ bao của các dây thần kinh ở não và cột sống. Thần kinh thị giác cũng nằm trong số bị tấn công và thường là biểu hiện đầu tiên.
- Viêm tuỷ thần kinh thị. Đây là bệnh lí tương tự đa xơ cứng. Tuy nhiên, sự phá huỷ thường tập trung ở thần kinh thị và tuỷ sống. Bệnh này ít khi phá huỷ các dây thần kinh ở não.
- Nhiễm trùng. Các bệnh lí nhiễm khuẩn như sốt mèo cào, giang mai,.. hoặc các bệnh lí nhiễm siêu vi như sởi, herpes,…
- Do thuốc. Một số loại thuốc như thuốc chống sốt rét và một số loại kháng sinh.
- Các nguyên nhân khác. Các bệnh lí như sarcoidosis [bệnh u hạt vòng] hoặc lupus có thể gây ra viêm thần kinh thị giác tái đi tái lại.
5. Ai có nguy cơ mắc bệnh?
- Viêm thần kinh thị thường xuất hiện ở tuổi từ 20 đến 40
- Phụ nữ dễ mắc bệnh hơn nam giới
- Những người mang các đột biến gen có thể dễ mắc bệnh hơn so với người bình thường.
6. Bệnh được chẩn đoán như thế nào?
Bác sĩ sẽ hỏi về diễn tiến bệnh, khám mắt để có cái nhìn sơ lược về bệnh. Các xét nghiệm cũng sẽ được thực hiện để xác nhận chẩn đoán và giúp đánh giá bệnh tốt hơn. Bao gồm những xét nghiệm sau:
- Soi đáy mắt. kiểm tra các cấu trúc ở sau mắt, trong đó có dây thần kinh thị giác.
- Thử phản xạ ánh sáng của đồng tử. Bác sĩ sẽ di chuyển một nguồn sáng trước mắt của bạn để kiểm tra phản xạ của đồng tử. Ở mắt bị bệnh, độ co nhỏ của đồng tử sẽ không được như ở mắt bình thường.
- Một số xét nghiệm khác:
- Xét nghiệm máu
- Chụp cộng hưởng từ
7. Điều trị bệnh như thế nào?
Viêm thần kinh thị giác thường hồi phục tự nhiên. Trong một số trường hợp, thuốc kháng viêm [steroid] có thể được sử dụng để giảm viêm ở dây thần kinh thị giác.
Điều trị bằng thuốc kháng viêm thường được dùng qua đường tiêm tĩnh mạch. Thuốc kháng viêm có thể đẩy nhanh tốc độ hồi phục thị lực. Tuy nhiên, thuốc kháng viêm không quyết định mức độ hồi phục thị lực. Điều này tuỳ thuộc vào mức độ viêm của dây thần kinh thị giác. Điều trị bằng thuốc kháng viêm có thể giảm nguy cơ mắc đa xơ cứng hoặc làm chậm tiến trình của bệnh.
Khi điều trị bằng thuốc kháng viêm thất bại và thị lực bị giảm kéo dài, điều trị thay thế huyết tương có thể giúp một số người hồi phục thị lực.
Viêm thần kinh thị giác là một bệnh thường gặp và có thể gây giảm thị lực lâu dài. Tuy nhiên nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, thị lực có thể hồi phục hoàn toàn. Đây còn là dấu hiệu đầu tiên của bệnh đa xơ cứng. Bài viết trên cung cấp những thông tin cần thiết về bệnh viêm dây thần kinh. Qua đó bạn có thể tự phát hiện bệnh và đến khám bác sĩ sớm nhất có thể. Điều này có thể giúp phòng ngừa giảm thị lực vĩnh viễn, cũng như giúp phát hiện các bệnh lí nguy hiểm khác.
Bác sĩ : Sử Ngọc Kiều Chinh
Tìm hiểu chung
Viêm dây thần kinh thị giác là tình trạng viêm gây tổn thương dây thần kinh thị giác – bó sợi thần kinh truyền thông tin hình ảnh từ mắt đến não. Đau và mất thị lực tạm thời một bên mắt là triệu chứng phổ biến của bệnh này.
Viêm dây thần kinh thị giác có liên quan đến bệnh đa xơ cứng [MS], một căn bệnh gây viêm và tổn thương dây thần kinh trong não và tủy sống. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh đa xơ cứng hoặc có thể xảy ra sau này trong quá trình mắc bệnh đa xơ cứng. Bên cạnh bệnh đa xơ cứng, viêm dây thần kinh thị giác có thể xảy ra do các bệnh nhiễm trùng hoặc các bệnh tự miễn dịch khác như lupus.
Hầu hết những người có một lần duy nhất bị bệnh đều khôi phục thị lực bình thường. Điều trị bằng thuốc steroid giúp tăng tốc độ phục hồi thị lực sau khi mắc bệnh.
Triệu chứng
Các triệu chứng phổ biến là:
- Đau. Hầu hết những người bị viêm dây thần kinh thị giác có triệu chứng đau mắt, đau tăng lên khi chuyển động mắt. Đôi khi, bạn sẽ có cảm giác đau âm ỉ phía sau mắt.
- Mất thị lực ở một mắt. Hầu hết các bệnh nhân đều bị giảm thị lực tạm thời ở các mức độ khác nhau. Giảm thị lực đáng kể thường phát triển sau vài giờ hoặc vài ngày, sau đó thị lực phục hồi dần trong vài tuần đến vài tháng. Giảm thị lực vĩnh viễn xảy ra ở một số trường hợp.
- Giảm tầm nhìn. Giảm tầm nhìn có thể xảy ra ở mọi hình thái.
- Mất cảm nhận màu sắc. Viêm dây thần kinh thị giác thường ảnh hưởng đến việc nhận biết màu sắc. Màu sắc trở nên ít sống động hơn bình thường.
- Ánh sáng nhấp nháy. Một số người bị bệnh có thể nhìn thấy ánh sáng nhấp nháy hoặc chớp sáng khi chuyển động mắt.
Viêm dây thần kinh thị giác thường ảnh hưởng đến một bên mắt.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đến khám bác sĩ nếu nằm trong những trường hợp sau đây:
- Bạn phát triển các triệu chứng mới như đau mắt hoặc thay đổi thị lực.
- Triệu chứng nặng hơn hoặc không cải thiện với điều trị.
- Bạn có triệu chứng bất thường, bao gồm tê hay yếu một hoặc nhiều tay chân, có thể là dấu hiệu của một rối loạn thần kinh.
Nguyên nhân
Nguyên nhân của bệnh chưa rõ. Hầu hết các trường hợp là vô căn, có nghĩa không tìm ra nguyên nhân. Nguyên nhân phổ biến nhất được biết đến là bệnh đa xơ cứng. Trong thực tế, viêm dây thần kinh thị giác thường là triệu chứng đầu tiên của đa xơ cứng. Viêm dây thần kinh thị giác cũng có thể là do nhiễm trùng hoặc một phản ứng viêm của hệ miễn dịch.
Các bệnh thần kinh có thể gây viêm dây thần kinh thị giác bao gồm:
- Đa xơ cứng
- Viêm tủy – thị thần kinh
- Bệnh Schilder [một tình trạng tổn thương mãn tính bao myelin của dây thần kinh bắt đầu từ thời thơ ấu]
Các bệnh nhiễm trùng có thể gây ra viêm dây thần kinh thị giác bao gồm:
Các nguyên nhân khác gây ra viêm dây thần kinh thị giác bao gồm:
- Sarcoidosis, một căn bệnh gây viêm các mô và các cơ quan khác nhau
- Hội chứng Guillain-Barré, một căn bệnh gây ra do hệ thống miễn dịch tấn công hệ thần kinh
- Phản ứng sau tiêm chủng, một phản ứng miễn dịch xảy ra sau khi tiêm chủng
- Một số hóa chất hoặc thuốc
Nguy cơ mắc phải
Có rất nhiều yếu tố nguy cơ mắc viêm dây thần kinh thị giác như:
- Tuổi. Viêm dây thần kinh thị giác ảnh hưởng thường xuyên nhất đến người lớn tuổi từ 20-40.
- Giới tính. Nữ giới có nhiều khả năng bị viêm dây thần kinh thị giác hơn nam giới.
- Chủng tộc. Viêm dây thần kinh thị giác hay xảy ra ở người da trắng hơn là người da đen.
- Đột biến gen. Một số đột biến gen có thể làm tăng nguy cơ phát triển viêm dây thần kinh thị giác hoặc đa xơ cứng.
Chẩn đoán & điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán viêm dây thần kinh thị giác?
Khám lâm sàng, các triệu chứng và bệnh sử là cơ sở để chẩn đoán viêm dây thần kinh thị giác. Để đảm bảo điều trị đúng, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân gây viêm dây thần kinh thị giác.
Do mối quan hệ chặt chẽ giữa viêm dây thần kinh thị giác và đa xơ cứng, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm sau đây:
- Chụp cắt lớp quang học [OCT] cho thấy hình ảnh các dây thần kinh ở mặt sau của mắt
- Chụp MRI não là dùng một từ trường mạnh kết hợp với sóng radio để tạo ra một hình ảnh chi tiết của não
- Chụp CT cho thấy hình ảnh X-quang cắt ngang của bộ não hoặc các bộ phận khác của cơ thể
Những phương pháp nào dùng để điều trị viêm dây thần kinh thị giác?
Hầu hết các trường hợp viêm dây thần kinh thị giác đều tự phục hồi mà không cần điều trị. Nếu viêm dây thần kinh thị giác do một tình trạng khác gây ra, điều trị tình trạng đó thường sẽ giải quyết viêm dây thần kinh thị giác.
Các phương pháp điều trị viêm dây thần kinh thị giác bao gồm:
- Truyền tĩnh mạch methylprednisolone [IVMP]
- Truyền tĩnh mạch immunoglobulin [IVIG]
- Tiêm interferon [Theo nghiên cứu của các Tiến sĩ thuộc Trung tâm Khoa học Nhãn khoa, Viện Khoa học Y khoa Ấn Độ]
Sử dụng corticosteroid như IVMP có thể có tác dụng phụ. Tác dụng phụ hiếm gặp của IVMP bao gồm trầm cảm nặng và viêm tụy.
Tác dụng phụ thường gặp của điều trị steroid bao gồm:
- Rối loạn giấc ngủ
- Tâm trạng thay đổi nhẹ
- Dạ dày khó chịu
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.