Lý thuyết Tạo giống nhờ công nghệ gen ngắn gọn, đầy đủ, dễ hiểu
I. CÔNG NGHỆ GEN
1. Khái niệm công nghệ gen
- Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi, có thêm gen mới, từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
- Trung tâm của công nghệ gen là kĩ thuật tạo ADN tái tổ hợp [kỹ thuật chuyển gen].
2. Các bước cần tiến hành trong kĩ thuật chuyển gen
a. Tạo ADN tái tổ hợp
- ADN tái tổ hợp là 1 phân tử ADN nhỏ được lắp ráp từ các đoạn ADN lấy từ các tế bào khác nhau.
- Thể truyền là 1 phân tử ADN nhỏ có khả năng nhân đôi một cách độc lập với hệ gen của tế bào và có thể gắn vào hệ gen của tế bào.
- Các loại thể truyền: plasmit, virut, NST nhân tạo, thể thực khuẩn.
- Các bước tạo ADN tái tổ hợp:
+ Tách thể truyền và hệ gen cần chuyển ra khỏi tế bào.
+ Dùng Restrictaza để cắt ADN và Plasmid tại những điểm xác định, tạo đầu dính.
+ Dùng Ligaza để gắn ADN và Plasmid lại thành ADN tái tổ hợp.
b. Đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
- Dùng CaCl2 hoặc dùng xung điện để làm giãn màng sinh chất của tế bào nhận.
- Phân tử ADN tái tổ hợp dễ dàng chui qua màng vào tế bào nhận.
* Tải nạp: Trường hợp thể truyền là phagơ, chúng mang gen cần chuyển chủ động xâm nhập vào tế bào chủ [vi khuẩn].
c. Phân lập [tách] dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
- Nhận biết tế bào có ADN tái tổ hợp bằng cách chọn thể truyền có gen đánh dấu
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN
1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen
- Khái niệm: Là sinh vật mà hệ gen của nó được con người làm biến đổi phù hợp với lợi ích của mình.
- Cách để làm biến đổi hệ gen của sinh vật
+ Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen của SV
+ Làm biến đổi 1 gen đã có sẵn trong hệ gen
+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen
a. Tạo động vật chuyển gen
b. Tạo giống cây trồng biến đổi gen
c. Tạo dòng vi sinh vật biến đổi gen
Sơ đồ tư duy Tạo giống nhờ công nghệ gen:
Loigiaihay.com
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Sinh lớp 12 - Xem ngay
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Bài Tập Sinh Học 12 – Bài 26: Tạo giống bằng công nghệ gen [tiếp theo] [Nâng Cao] giúp HS giải bài tập, cung cấp cho học sinh những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo, mọi hoạt động sống của con người và các loại sinh vật trong tự nhiên:
Sách giải bài tập công nghệ 12 – Bài 212: Tạo giống bằng công nghệ gen [tiếp theo] [Nâng Cao] giúp HS giải bài tập, lĩnh hội các kiến thức, kĩ năng kĩ thuật và vận dụng được vào thực tế cần khơi dậy và phát huy triệt để tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập:
Trả lời câu hỏi Sinh 12 nâng cao Bài 26 trang 102: Hãy cho biết thêm một số ứng dụng công nghệ gen trong chọn giống vi sinh vật.
Lời giải:
Bằng công nghệ gen, người ta đã tạo ra các chủng vi khuẩn cho sản phẩm mong muốn không có trong tự nhiên: insulin chữa bệnh tiểu đường, hoocmôn tăng trưởng cho người [hGH], vacxin viêm gan B để phòng viêm gan B.
Trả lời câu hỏi Sinh 12 nâng cao Bài 26 trang 105: Hãy cho biết tạo giống động vật bằng kĩ thuật gen có ưu thế gì hơn so với tạo giống bằng các biện pháp thông thường.
Lời giải:
– Ưu thế: Chọn giống bằng kĩ thuật gen nhanh có kết quả, có hiệu quả hơn, thay gen đúng mục tiêu nhu cầu của con người.
Lời giải:
– Việc tạo giống mới bằng công nghệ gen ở vi sinh vật đã phá vỡ ranh giới loài sinh học, từ đó tạo ra các chủng vi sinh vật sản xuất các sản phẩm mong muốn của con người nhanh, dễ sản xuất đặc hiệu, quy mô công nghiệp.
– VD: Tạo chủng vi khuẩn E.coli sản xuất insulin của người:
+ Insulin là hoocmôn tuyến tụy có chức năng điều hòa glucôzơ trong máu. Trường hợp insulin do cơ thể sản xuất ra không đủ hoặc mất chức năng sẽ gây bệnh đái tháo đường, glucôzơ bị thải ra qua nước tiểu.
+ Gen tổng hợp insulin được tách ra từ cơ thể người và chuyển vào vi khuẩn E.coli bằng vectơ là plasmit. Sau đó, vi khuẩn này được sản xuất ở quy mô công nghiệp tổng hợp ra insulin giống như trong cơ thể người với số lượng lớn hơn rất nhiều, đáp ứng được nhu cầu thuốc chữa bệnh của con người.
Lời giải:
– Phương pháp chuyển gen ở thực vật:
+ Chuyển gen bằng plasmit [Ti – plasmit].
+ Chuyển gen bằng virut: Nhiều virut được làm vecto chuyển gen ở thực vật, ví dụ virut khảm thuốc lá.
+ Chuyển gen trực tiếp: Sử dụng lipoxôm, qua ống phấn, vi tiêm, dùng súng bắn gen… Phương pháp dùng súng bắn gen là sử dụng tốc độ cao của vi đạn mang ARN hay ADN xuyên vào trong tế bào.
– Ưu điểm của công nghệ gen trong tạo giống cây trồng mới là rút ngắn thời gian tạo giống mới rất đáng kể, có thể chủ động tạo giống thực vật mới theo mục tiêu sản xuất, nhu cầu của con người.
– Một số thành tựu:
+ Hiện nay đã có trên 1200 loại thực vật đã được chuyển gen, có 290 cây cải dầu, 133 giống cây khoai tây và nhiều loài nữa như lúa, ngô, đậu nành…
+ Cà chua chuyển gen sinh etilen đã bị làm bất hoạt khiến quá trình chín của quả bị chậm lại nên có thể chuyển đi xa hoặc để lâu hơn.
+ Cây đu đủ chuyển gen kháng virut.
+ Cây ngô chuyển gen kháng sâu bệnh [gen Bt], kháng mọt sau khi thu hoạch, chín sớm, rút ngắn thời gian trồng.
+ Chuyển gen kháng thuốc diệt cỏ từ thuốc lá vào cây bông, cây đậu tương.
Lời giải:
Các cách chuyển gen tạo giống vật nuôi:
– Phương pháp vi tiêm:
+ Đầu tiên lấy trứng từ con mẹ. Thụ tinh invitro [kết hợp giữa trứng và tinh trùng trong phòng thí nghiệm], cho tế bào trứng này thực hiện phương pháp vi tiêm.
+ Người ta đưa ADN mang gen cần cấy vào trứng ở giai đoạn nhân non, tức là khi hai khối ADN của giao tử đực và giao tử cái chưa kết hợp thành khối nhân 2n của hợp tử.
+ Phôi được tạo ra lại được đưa trở lại vào ống dẫn trứng của con mẹ để phôi phát triển.
– Sử dụng tế bào gốc:
+ Lấy các tế bào gốc [tế bào gốc là tế bào có khả năng phân chia mạnh trong phôi].
+ Chuyển gen.
+ Cấy trở lại vào phôi.
– Dùng tinh trùng như vectơ mang gen: Người ta bơm đoạn ADN vào tinh trùng, tinh trùng sẽ mang đoạn ADN này vào trứng khi thụ tinh.
Lời giải:
Mô tả hai phương pháp chuyển gen tạo ra các giống bò mới:
– Phương pháp vi tiêm:
+ Đầu tiên lấy trứng bò từ mẹ. Thụ tinh invitro kết hợp giữa trứng và tinh trùng trong phòng thí nghiệm, cho tế bào trứng này thực hiện phương pháp vi tiêm.
+ Người ta đưa ADN mang gen cần cấy vào trứng ở giai đoạn nhân non, tức là khi hai khối ADN của giao tử đực và giao tử cái chưa kết hợp thành khối nhân 2n của hợp tử.
+ Phôi được tạo ra lại được đưa trở lại vào ống dẫn trứng của bò mẹ để phôi phát triển.
– Phương pháp cấy nhân có gen đã cải biến:
+ Phương pháp này trước hết người ta nuôi các tế bào và bổ sung ADN mang gen dùng thay đổi mục tiêu của tính trạng theo hướng mong muốn vào dịch nuôi tế bào.
+ Chọn lọc các tế bào được thay thế gen và cho dung hợp với tế bào trứng đã bị loại mất nhân tế bào.
+ Tế bào dung hợp được cấy trở lại vào cơ qua sinh sản của bò mẹ.
Điểm khác nhau cơ bản của các phương pháp này là:
– Phương pháp thứ nhất sử dụng vi tiêm để cấy gen cần thiết vào phôi [thêm gen].
– Phương pháp thứ hai đưa gen cần thiết vào phôi bằng cách cải biến gen đựa trên sự tái bản theo nguyên tắc bổ sung của phân tử ADN [sửa chữa gen], sau đó thay khối nhân này cho nhân của tế bào trứng.
A. lai tế bào xôma.
B. gây đột biến nhân tạo.
C. dùng kĩ thuật vi tiêm.
D. dùng kĩ thuật chuyển gen nhờ vectơ là plasmit.
Lời giải:
Đáp án D
Lý thuyết Sinh12 - Loga.vn: Bài 20:
TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN
I. KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ GEN
1. Khái niệm: Là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.
2. Một số khái niệm:
2.1 Kỹ thuật chuyển gen: Là kỹ thuật tạo ra ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào cho sang tế bào nhận.
2.2 Thể truyền: [Plasmit hoặc virus…] Là một phân tử ADN có khả năng nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào và gắn vào hệ gen của tế bào.
2.3 Plasmit: Là phân tử ADN vòng, kép trong tế bào chất của vi khuẩn.
2.4 ADN tái tổ hợp: Là ADN được tạo ra bằng cách lắp ráp giữa gen cần chuyển và thể truyền.
II. QUY TRÌNH CHUYỂN GEN
1. Tạo ADN tái tổ hợp:
Hình 1.Tạo ADN tái tổ hợp.
- Tách lấy gen cần chuyển và thể truyền ra khỏi tế bào.
- Dùng enzim cắt giới hạn [restrictaza] cắt hai mạch đơn phân tử ADN tạo ra các đầu dính.
- Dùng enzim nối [ligaza] gắn chúng lại tạo nên ADN tái tổ hợp.
2. Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận:
Hình 2. Quy trình chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
Chuyển ADN tái tổ hợp vào vi khuẩn, tạo điều kiện cho gen biểu hiện, vi khuẩn sẽ nhân lên nhanh chóng.
3. Tách [phân lập] dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp:
Hình 3. Phân lập dòng tế bào chứa gen đánh dấu.
Sàng lọc các tế bào có ADN tái tổ hợp để nhân lên thành dòng. [Vi khuẩn có khả năng sản sinh ra một lượng lớn sản phẩm của đoạn gen đó].
III. THÀNH TỰU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN
- Tái tổ hợp được các thông tin di truyền giữa các loài khác xa nhau.
- Tạo ra các sinh vật chuyển gen [biến đổi gen].
Ví dụ: Cừu mang gen sản sinh prôtêin người trong sữa, giống lúa “gạo vàng” chứa β – carôten cung cấp vitamin A cho cơ thể.
IV. TẠO GIỐNG VI SINH VẬT
Đã tạo được các chủng vi khuẩn cho các sản phẩm [không có trong tự nhiên]: Insulin, hoocmôn tăng trưởng của người [Hgh], vacxin phòng bệnh viêm gan siêu vi B, thuốc kháng sinh….
1. Tạo chủng vi khuẩn E. Coli sản xuất insulin người:
Hình 4. Quy trình tạo vi khuẩn E. Coli sản xuất Insulin ở người.
Chuyển gen tổng hợp insulin người vào vi khuẩn E. Coli [bằng vectơ plasmit] sẽ tổng hợp được nhiều insulin chữa bệnh tiểu đường, giá thành hạ.
2. Tạo chủng vi khuẩn E. Coli sản xuất somatostatin:
- Hoocmôn somatostatin: điều hòa hoocmôn tăng trưởng và insulin.
- Chuyển gen mã hóa somatostatin được tổng hợp invitro, vào vi khuẩn E. Coli sẽ tổng hợp rất nhiều hoocmôn trên.
V. TẠO GIỐNG THỰC VẬT
1. Ưu điểm:
- Mở ra nhiều ứng dụng mới trong trồng trọt.
- Rút ngắn thời gian tạo giống.
2. Phương pháp:
- Chuyển gen bằng plasmit, virus.
- Chuyển gen bằng kỹ thuật vi tiêm.
- Chuyển gen bằng súng bắn gen.
- Chuyển gen qua ống phấn.
3. Thành tựu:
3.1 Cà chua chuyển gen:
Hình 5. Cà chua biến đổi gen.
- Tạo được giống cà chua làm bất hoạt gen sản sinh ra etilen, kéo dài thời gian chín của quả.
- Tạo được cà chua chuyển gen kháng virus: không sử dụng thuốc hóa học ® Hạn chế ô nhiễm môi trường.
3.2 Lúa chuyển gen tổng hợp β – carôten:
Hình 6. Lúa chuyển gen tổng hợp β – carôten.
Tạo được giống lúa “gạo vàng” chứa β – carôten cung cấp vitamin A cho cơ thể.
VI. TẠO GIỐNG ĐỘNG VẬT
1. Ưu điểm:
Tạo được giống mới năng suất cao, phẩm chất tốt, đặc biệt có thể sản xuất được thuốc chữa bệnh cho người.
2. Phương pháp chuyển gen:
- Vi tiêm: Gen được bơm vào hợp tử giai đoạn nhân non.
- Sử dụng tế bào gốc: [tách lấy tế bào sinh sản mạnh của phôi và được chuyển gen, cấy trở lại phôi].
- Sử dụng tinh trùng như vectơ mang gen: [bơm gen vào tinh trùng].
3. Thành tựu:
3.1 Tạo giống cừu sản xuất prôtêin người:
Hình 7. Quy trình tạo giống cừu sản xuất prôtêin người.
Tạo được giống cừu chuyển gen tổng hợp prôtêin của người trong sữa làm thuốc chữa bệnh u xơ nang.
3.2 Tạo giống bò chuyển gen: gồm hai phương pháp.
- Phương pháp vi tiêm:
- Phương pháp cấy nhân có gen đã cải biến:
Ví dụ: Tạo được giống bò chuyển gen sản xuất r – prôtêin của người trong sữa dùng để chữa bệnh máu vón cục gây tắc mạch máu.
Hình 8. Quy trình tạo giống bò chuyển gen.
BÀI TẬP LÝ THUYẾT
Câu 1: Tạo sinh vật biến đổi gen bằng
các phương pháp nào sau đây:
1. Đưa thêm gen lạ vào hệ gen.
2. Thay thế nhân tế bào.
3. Làm biến đổi một gen đã có sẵn trong hệ
gen.
4. Lai hữu tính giữa các dòng thuần chủng.
5. Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó
trong hệ gen.
Phương án đúng là:
A. 1,3,5. B. 1,2,3. C. 3,4,5. D. 2,4,5.
Câu 2: Cho các thông tin
sau:
[1] Cắt ADN của tế bào cho và mở plasmit bằng
enzim đặc hiệu.
[2] Tách ADN ra khỏi tế bào cho và tách plasmit
từ tế bào vi khuẩn.
[3] Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
[4] Nối đoạn ADN của tế bào cho vào
plasmit.
[5] Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
mang gen mong muốn.
Trình tự đúng trong kĩ thuật chuyển gen là:
A. [1] → [2] → [4] → [3] → [5].
B. [2] → [1] → [4] → [3] → [5].
C. [5] → [1] → [4] → [2] → [3].
D. [2] → [4] → [1] → [3] → [5].
Câu 3: Cho một số thao tác cơ bản
trong quy trình chuyển gen tạo ra chủng vi khuẩn có khả năng tổng hợp
insulin của người như sau:
[1] Tách plasmit từ tế bào vi khuẩn và tách gen
mã hoá insulin từ tế bào người.
[2] Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
mang gen mã hoá insulin của người.
[3] Chuyển ADN tái tổ hợp mang gen mã hoá
insulin của người vào tế bào vi khuẩn.
[4] Tạo ADN tái tổ hợp mang gen mã hoá insulin của
người.
Trình tự đúng là:
A. [1] → [2] → [3] → [4].
B. [2] → [4] → [3] → [1].
C. [2] → [1] → [3] → [4].
D. [1] → [4] → [3] → [2].
Câu 4: Để sản xuất insulin trên
qui mô công nhiệp người ta chuyển gen mã hóa insulin ở người vào vi khuẩn
Ecoli bằng cách phiên mã ngược mARN của gen người thành ADN rồi mới tạo
ADN tái tổ hợp và chuyển vào Ecoli. Số đáp án đúng trong các giải thích
sau về cơ sở khoa học của việc làm trên là:
1. ADN của người tồn tại trong nhân nên không thể
hoạt động được trong tế bào vi khuẩn.
2. Gen của người không thể phiên mã được trong tế
bào vi khuẩn.
3. Sẽ không tạo ra được sản phẩm mong muốn vì cơ
chế di truyền ở cấp độ phân tử của Ecoli không phù hợp với ADN tái tổ hợp
mang gen người.
4. Sẽ không tạo ra được sản phẩm như mong muốn
vì cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử của Ecoli không phù hợp với hệ gen
người.
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 5: Các trường hợp sau đây
được xem là sinh vật biến đổi gen:
1. Chế phẩm insulin được sản xuất trên qui mô
công nghiệp nhờ chuyển gen của người vào E.coli.
2. Giống cà chua chín muộn có chứa gen sản xuất
etilen bị bất hoạt.
3. Gạo của giống lúa có chứa gen sản xuất
carôten.
4. Giống bông chứa gen kháng sâu của thuốc
lá.
5. Lợn phát sáng vì mang gen phát sáng của đom
đóm.
A. 1,2,4,5.
B. 2,3,4,5.
C. 2,4,5.
D. 1,2,3,4,5.
Câu 6: Thứ tự các giai đoạn trong quy trình chuyển gen bằng cách dúng plasmit làm thể truyền là:
A. Phân lập ADN, tạo ADN tái tổ hợp, chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào cho.
B. Phân lập ADN, tách dòng ADN, cắt và nối ADN.
C. Tạo ADN tái tổ hợp, chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận, tách dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp.
D. Cắt và nối ADN, tạo ADN tái tổ hợp, chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
Câu 7: Khi nói về vai trò của thể truyền trong kỹ thuật chuyển gen vào vi khuẩn, phát biểu nào sau đây đúng?
A. Nếu không có thể truyền thì tế bào nhận không thể phân chia [sinh sản] được.
B. Nhờ có thể truyền mà gen cần chuyển được nhân lên và tạo nhiều sản phẩm trong tế bào nhận.
C. Nhờ có thể truyền plasmit mà gen cần chuyển được phân chia đồng đều về các tế bào con trong quá trình phân chia.
D. Nếu không có thể truyền thì gen cần chuyển sẽ không thể vào được trong tế bào nhận.
Câu 8: Trong công nghệ ADN tái tổ hợp, điều kiện nào sau đây là không cần thiết khi thiết kế một vector chuyển gen:
A. Có khởi điểm cho quá trình tái bản.
B. Kích thước càng lớn càng tốt để mang gen.
C. Có trình tự đặc hiệu cho sự nhận biết của enzym cắt giới hạn.
D. Có gen đánh dấu để nhận biết sau khi chuyển gen.
Câu 9: Enzym giới hạn [restrictaza] được dùng trong kĩ thuật di truyền vì nó có khả năng?
A. Phân loại được các gen cần truyền.
B. Nối gen cần chuyển vào thể truyền để tạo AND tái tổ hợp.
C. Nhận biết và cắt ở những điểm xác định.
D. Đánh dấu được thể truyền để dễ nhận biết trong quá trình chuyển gen.
Câu 10: Trong kỹ thuật chuyển gen nhờ thể truyền là plasmit, người ta phải thực hiện hai thao tác cắt vật liệu di truyền là cắt mở vòng plasmit và cắt lấy gen cần chuyển bằng enzim cắt giới hạn. Số loại enzim cắt giới hạn cần dùng để tạo ra một phân tử ADN tái tổ hợp là:
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 11: Khi nói về vai trò của thể truyền plasmit trong kĩ thuật chuyển gen vào tế bào vi khuẩn, phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Nếu không có thể truyền plasmit thì gen cần chuyển sẽ tạo ra quá nhiều sản phẩm trong tế bào nhận.
B. Nhờ có thể truyền plasmit mà gen cần chuyển gắn được vào ADN vùng nhân của tế bào nhận.
C. Nếu không có thể truyền plasmit thì tế bào nhận không phân chia được.
D. Nhờ có thể truyền plasmit mà gen cần chuyển được nhân lên trong tế bào nhận.
Câu 12: Trong kĩ thuật chuyển gen người ta thường chọn thể truyền có các dấu chuẩn hoặc các gen đánh dấu để:
A. Tạo điều kiện cho gen đã ghép được biểu hiện.
B. Phát hiện được tế bào nào đã nhận được ADN tái tổ hợp.
C. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận.
D. Tạo ra ADN tái tổ hợp dễ dàng.
Câu 13: ai dạng thể truyền phổ biến và quan trọng được sử dụng trong kỹ thuật ADN tái tổ hợp là:
A. Vi khuẩn và virus
B. Thể thực khuẩn và plasmit.
C. Plasmit và vi khuẩn.
D. Thể thực khuẩn và vi khuẩn.
Câu 14: Yếu tố nào sau đây không phù hợp với ứng dụng của nó trong kỹ thuật chuyển gen?
A. Ligaza - chỉ được sử dụng trong việc nối đoạn gen cần chuyển vào thể truyền tạo AND tái tổ hợp.
B. Restrictaza - chỉ được dùng để tạo ra các đầu dính ở thể truyền.
C. Plasmit - thể truyền dùng để gắn với đoạn gen cần chuyển tạo AND tái tổ hợp.
D. CaCl2 - hóa chất dùng để làm dãn màng tế bào, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đưa AND tái tổ hợp vào tế bào nhận.
Câu 15: Thể truyền không có đặc điểm nào sau đây?
A. Có thể ức chế gen của tế bào nhận để gen cần chuyển biểu hiện tính trạng.
B. Mang được gen cần chuyển.
C. Tồn tại độc lập và tự nhân đôi trong tế bào nhân.
D. Có thể cài gen cần chuyển vào bộ gen của tế bào nhận.
Câu 16: Phương pháp nào sau đây không tạo ra được sinh vật biến đổi gen?
A. Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen.
B. Làm biến đổi một gen đã có sẵn trong hệ gen.
C. Tổ hợp lại các gen vốn có của bố mẹ bằng lai hữu tính.
D. Đưa thêm một gen của loài khác vào hệ gen.
Câu 17: Điểm khác biệt cơ bản trong qui trình tạo chủng vi khuẩn sản xuất insulin của người và tạo chủng vi khuẩn sản xuất somatostatin là:
A. Loại tế bào nhận.
B. Nguồn gốc của thể truyền.
C. Nguồn gốc của gen cần chuyển.
D. Đặc điểm cấu trúc của ADN tái tổ hợp.
Câu 18: Kỹ thuật chuyển gen áp dụng ở thực vật nhằm:
A. củng cố và duy trì các đặc tính có lợi của một giống nhất định.
B. tạo ra các giống cây thuần chủng về tất cả các cặp gen.
C. tạo ra các giống cây trồng mang một số đặc tính mới có lợi.
D. kết hợp tất cả các đặc tính sẵn có của hai loài bố mẹ trong một giống mới.
Câu 19: Restrictara và ligaza tham gia vào công đoạn nào sau đây trong kĩ thuật chuyển gen?
A. Tách ADN nhiễm sắc thể của tế bào cho và tách ADN plasmit ra khỏi tế bào.
B. Cắt, nối ADN của tế bào cho và ADN plasmit ở những điểm xác định tạo ADN tái tổ hợp.
C. Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
D. Tạo điều kiện cho gen đã ghép được biểu hiện.
Câu 20: Bằng cách nào để nhận biết các dòng vi khuẩn đã nhận được ADN tái tổ hợp trong kỹ thuật chuyển gen vào tế bào nhận nhờ thể truyền?
A. Chọn thể truyền có các gen chỉ thị đặc hiệu để nhận biết.
B. Dùng Canxi clonia làm giãn màng tế bào hoặc dùng xung điện.
C. Dùng xung điện để thay đổi tính thấm của màng tế bào đối với axit nucleic.
D. Dùng phương pháp đánh dấu bằng đồng vị phóng xạ.
Câu 21: Khi nói về vai trò của thể truyền plasmit trong kĩ thuật chuyển gen vào tế bào vi khuẩn, phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Nếu không có thể truyền plasmit thì gen cần chuyển sẽ tạo ra quá nhiều sản phẩm trong tế bào nhận.
B. Nhờ có thể truyền plasmit mà gen cần chuyển gắn được vào ADN vùng nhân của tế bào nhận.
C. Nếu không có thể truyền plasmit thì tế bào nhận không phân chia được.
D. Nhờ có thể truyền plasmit mà gen cần chuyển được nhân lên trong tế bào nhận.
Câu 22: Sinh vật nào sau đây không phải là sinh vật biến đổi gen?
A. Cừu mang gen sản sinh prôtêin người trong sữa.
B. Giống dưa hấu không hạt.
C. Giống bông kháng sâu hại.
D. Giống lúa “gạo vàng”.
Câu 23: Trong tạo giống thực vật bằng công nghệ gen, để đưa gen vào trong tế bào thực vật có thành phần xenlulozo, phương pháp không được sử dụng là:
A. Chuyển gen trực tiếp qua ống phấn.
B. Chuyển gen bằng thực khuẩn thể.
C. Chuyển gen bằng plasmit.
D. Chuyển gen bằng súng bắn gen.
Câu 24: Ứng dụng nào sau đây không dựa trên cơ sở của kĩ thuật di truyền?
[1] Tạo chủng vi khuẩn mang gen có khả năng phân hủy dầu mỏ để phân hủy các vết dầu loang trên biển.
[2] Sử dụng vi khuẩn E.coli để sản xuất insulin chữa bệnh đái tháo đường ở người.
[3] Tạo chủng nấm Penicilium có hoạt tính penixilin tăng gấp 200 lần dạng ban đầu.
[4] Tạo bông mang gen có khả năng tự sản xuất ra thuốc trừ sâu.
[5] Tạo ra giống đậu tương có khả năng kháng thuốc diệt cỏ.
[6] Tạo ra nấm men có khả năng sinh trưởng mạnh để sản xuất sinh khối.
Số phương án đúng là:
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 25: Cho các thành tựu:
1. Tạo chủng vi khuẩn E.coli sản xuất insulin của người.
2. Tạo giống dâu tằm tam bội có năng suất tăng cao hơn so với dạng lưỡng bội bình thường.
3. Tạo ra giống bông và giống đậu tương mang gen kháng thuốc diệt cỏ của thuốc lá cảnh Petunia.
4. Tạo ra giống dưa hấu tam bội không có hạt, hàm lượng đường cao.
Những thành tựu đạt được do ứng dụng kĩ thuật di truyền là:
A. 3,4. B. 1,2. C. 1,3. D. 1,4.
Câu 26: Trong các phương pháp tạo giống sau đây, có bao nhiêu phương pháp có thể tạo ra giống mới mang nguồn gen của 2 loài sinh vật khác nhau?
[1] Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp.
[2] Nuôi cấy hạt phấn.
[3] Lai tế bào sinh dưỡng tạo nên giống lai khác loài
[4] Tạo giống nhờ công nghệ gen.
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 27: Cho các đặc điểm sau:
[1]. Có kích thước ngắn
[2]. Có các gen đánh dấu
[3]. Có thể nhân lên trong các tế bào nhận
[4]. Kích thước tương đương gen vi khuẩn
[5]. Có điểm cắt cho enzim giới hạn
[6]. Dễ lây nhiễm vào virut
Có bao nhiêu đặc điểm là không đúng với plasmit:
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 28: Quy trình chuyển gen sản sinh protein của sữa người vào cừu tạo ra cừu chuyển gen gồm các bước:
[1] Tạo vectơ chứa gen người và chuyển vào tế bào soma của cừu.
[2] Chọn lọc và nhân dòng tế bào chuyển gen
[3] Nuôi cấy tế bào xoma của cừu trong môi trường nhân tạo.
[4] Lấy nhân tế bào chuyển gen rồi cho vào trứng đã bị mất nhân tạo ra tế bào chuyển nhân.
[5] Chuyển phôi đã phát triển từ tế bào chuyển nhân vào tử cung của cừu để phôi phát triển thành cơ thể.
Thứ tự các bước tiến hành là:
A. 2 → 1 → 3 → 4 → 5.
B. 3 → 2 → 1 → 4 → 5.
C. 1 → 2 → 3 → 4 → 5.
D. 1 → 3 → 2 → 4 → 5.
Câu 29: Cho các biện pháp sau:
1 - Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen.
2 - Làm biến đổi một gen đã có sẵn trong
hệ gen.
3 - Gây đột biến đa bội ở cây trồng.
4 - Cấy truyền phôi ở động vật.
Người ta có thể tạo ra sinh vật biến đổi
gen bằng các biện pháp:
A. [3] và [4].
B. [1] và [3].
C. [1] và [2].
D. [2] và [4].
Câu 30: Trong kỹ thuật cấy gen, người ta thường sử dụng vi khuẩn E. Coli làm tế bào nhận vì E. Coli:
A. Có rất nhiều trong tự nhiên.
B. Có cấu trúc đơn giản.
C. Chưa có nhân chính thức.
D. Dễ nuôi cấy, sinh sản rất nhanh.
Đáp án: 1-A, 2-B, 3-D, 4-A, 5-B, 6-C, 7-B, 8-B, 9-C, 10-A, 11-D, 12-B, 13-B, 14-B, 15-A, 16-C, 17-C,18-C, 19-B, 20-A, 21-D, 22-B, 23-B, 24-A, 25-C, 26-C, 27-B, 28-D, 29-C, 30-D.