Khi mua, sử dụng hàng hóa, sản phẩm; chúng ta thường thấy các ký hiệu ®, ™, SM và © đi kèm với tên sản phẩm, thương hiệu hay bao bì. Tuy nhiên những ký hiệu này có ý nghĩa gì? Tại sao trên bao bì, sản phẩm lại có các ký hiệu đó? Cách sử dụng như thế nào? Dùng sai các ký hiệu này có bị phạt hay không? Hãy tham khảo bài viết dưới dây của INVESTIP để làm rõ các thắc mắc này.
Table of Contents
Nhãn hiệu là một trong những dấu hiệu để khách hàng, người tiêu dùng nhận diện được sản phẩm, tên tuổi của tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Tổ chức, cá nhân xây dựng nhãn hiệu nếu không thực hiện việc đăng ký bảo hộ sẽ có thể dẫn đến những rủi ro pháp lý như việc nhãn hiệu này đã bị trùng hoặc cá nhân, tổ chức khác lợi dụng nhãn hiệu để thu lợi bất chính.
Việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu giúp doanh nghiệp ngăn chặn các rủi ro pháp lý liên quan, được bảo vệ trong quá trình sử dụng nhãn hiệu và chủ động trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Các ký hiệu C, R, M là các ký hiệu liên quan đến sự bảo hộ của đối tượng sở hữu trí tuệ; mà thuật ngữ ngành luật gọi là “tình trạng pháp lý” của đối tượng đó.
Ở Việt Nam thì Luật Sở hữu trí tuệ không quy định lúc nào thì được sử dụng các ký tự này. Nhưng theo “tính quốc tế” của Sở hữu trí tuệ nên Việt Nam vẫn áp dụng các thông lệ quốc tế về lý giải ghi chú tình trạng pháp lý của đối tượng. Theo đó:
Ký hiệu © [C tròn]
Với các sản phẩm có ký hiệu chữ C hay còn gọi C tròn là “Copyrighted”. Nó có nghĩa là sản phẩm đó đã được đăng ký bảo hộ độc quyền. Các sản phẩm có ký hiệu © sẽ được hưởng tất cả các quyền lợi cho việc sử dụng và quyền sở hữu đối với một sản phẩm, dịch vụ hay một ý tưởng nào đó và nghiêm cấm mọi cá nhân hay tổ chức sử dụng bất cứ một ý tưởng hay dịch vụ nào đó của sản phẩm mà chưa được sự cho phép dưới mọi hình thức.
Tất cả các quyền lợi hợp pháp của sản phẩm in ký hiệu © đã được các cơ quản quản lý bảo hộ. Do đó bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào cố ý sử dụng sai quy định sẽ bị sử phạt hành chính hay trách nhiện hình sự tùy thuộc vào mức độ vi phạm.
Ngoài ra, Copyrighted chỉ được áp dụng cho các sản phẩm mang tính sáng tạo của tác giả hay của người tạo ra tác phẩm, ý tưởng, thông tin… như các tác phẩm văn học, âm nhạc, kiến trúc, hay mỹ thuật… được ghi nhận cụ thể và rõ ràng tại điều 14 Luật sở hữu trí tuệ.
Ký hiệu ® [R tròn]
Ký hiệu chữ ® – Registered có hàm ý rằng sản phẩm này đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu với các cơ quan nhà nước. Vì vậy, trong các trường hợp, nhãn hiệu đã được đăng ký thì sử dụng ký hiệu này để thông tin cho người tiêu dùng biết là nhãn hiệu đó đã được pháp luật bảo hộ. Nếu chưa được bảo hộ thì không được dùng ký hiệu này.
Để được đăng ký bảo hộ nhãn hiệu với các cơ quan nhà nước; sản phẩm phải đáp ứng những điều kiện nhất định theo quy định trong điều 72 Luật sở hữu trí tuệ. Quá trình đăng ký có thể kéo dài trong vòng 12 tháng và có hạn sử dụng trong vòng 10 năm kể từ này nộp hồ sơ. Khi hết hạn 10 năm; cá nhân hay tổ chức sở hữu sản phẩm phải có trách nhiệm gia hạn với mỗi lần gia hạn là 10 năm; không giới hạn số lần gia hạn.
Ký hiệu ™ [TM]
™ là ký hiệu của “Trademark” có nghĩa là nhãn hiệu. Đối với những sản phẩm chưa đăng ký quyền bảo hộ; nhưng chủ sở hữu muốn dùng biểu tượng ™ để khẳng định quyền của mình với nhãn hiệu đó và cảnh báo với những đối tượng muốn sử dụng nhãn hiệu của mình một cách bừa bãi không xin phép thì sẽ gắn chữ ™. Đây là ký hiệu dùng để phân biệt sản phẩm dịch vụ của công ty mình với những công ty khác.
TM không có nghĩa rằng đó là một nhãn hiệu đã được bảo hộ. Do vậy nếu nhãn hiệu nào đã được bảo hộ mà gắn TM vào sẽ khiến người khác mặc định đó là nhãn hiệu chưa được bảo hộ.
Một số cá nhân/tổ chức sử dụng ký hiệu SM thay cho TM, ký hiệu này được hiểu giống như ký hiệu TM, nhưng SM có nghĩa là [Service Mark – Nhãn hiệu dịch vụ], khi dùng SM thì người ta hiểu nhãn hiệu đó là nhãn hiệu dùng cho nhóm dịch vụ chứ không phải là nhóm hàng hóa.
Về mặt pháp lý; khi có xảy ra tranh chấp hay kiện tụng thì những sản phẩm có ký hiệu ™ sẽ không được bảo vệ quyền lợi giống như các sản phẩm mang ký hiệu R bởi những sản phẩm này đã được đăng ký bảo hộ và được các cơ quan nhà nước bảo hộ quyền lợi và pháp lý.
Theo Điều 6 Nghị định 99/2013/NĐ-CP, vi phạm quy định về chỉ dẫn bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp quy định:
1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a] Chỉ dẫn sai về đối tượng, yếu tố được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, chủ thể quyền sở hữu công nghiệp, tác giả sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí;
b] Chỉ dẫn sai về tình trạng pháp lý, phạm vi bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp;
c] Chỉ dẫn sai hoặc không ghi chỉ dẫn về hàng hóa được sản xuất theo hợp đồng sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp.
2. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a] Buộc loại bỏ yếu tố vi phạm trên hàng hóa, phương tiện kinh doanh đối với hành vi vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều này
b] Buộc cải chính công khai đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm a, Điểm b Khoản 1 Điều này
c] Buộc sửa đổi, bổ sung chỉ dẫn đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều này. Như vây ở điểm b được hiểu là chế tài cho việc sử dụng sai các ký hiệu này và ghi các chỉ dẫn như: “nhãn hiệu đã được đăng ký bảo hộ độc quyền”, “nhãn hiệu đã được bảo hộ”, “nhãn hiệu thuộc độc quyền của… ” dù chưa được bảo hộ. Cụ thể sẽ bị phạt hành chính bằng tiền và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như trên.