- Giải khoa học tự nhiên 9 - tập 1
- Giải khoa học tự nhiên 9 - tập 2
Những hiểu biết về di truyền học người giúp con người bảo vệ mình và bảo vệ tương lai di truyền loài người thông qua những lĩnh vực di truyền học tư vấn, di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học tư vấn
- Khái niệm: Di truyền học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hiện đại về mặt di truyền cùng với nghiên cứu phả hệ, …
- Chức năng của ngành:
* Xét trường hợp: Con trai, con gái bình thường sinh ra từ gia đình có người bị bệnh câm điếc bẩm sinh.
+ Bệnh câm điếc bẩm sinh là bệnh di truyền ở người.
+ Bệnh do gen lặn quy định vì 2 người này bình thường nhưng trong gia đình đã xuất hiện người bị bệnh.
+ Giả sử: A: bình thường, a: bị bệnh.
Ta có hai người này bình thường, sinh ra con bị mắc bệnh \[\rightarrow\] hai người này có kiểu gen Aa.
P: Aa x Aa
F1: 1AA : 2Aa : 1aa
\[\rightarrow\] Xác suất họ sinh con bị bệnh là 1/4.
Nếu họ đã sinh ra con bị bệnh rồi thì không nên sinh tiếp nữa vì vẫn có khả năng sinh ra con tiếp theo bị mắc bệnh với xác suất là 1/4 [xác suất khá cao].
\[\rightarrow\] Chức năng của di truyền y học tư vấn:
+ Chẩn đoán.
+ Cung cấp thông tin.
+ Cho lời khuyên. Ví dụ: về khả năng mắc bệnh di truyền ở đời con của các gia đình đã mắc bệnh di truyền nào đó, có nên kết hôn hoặc tiếp tục sinh con không.
@40905@
a. Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học đã chỉ rõ hậu quả của việc kết hôn gần là làm cho các đột biến lặn có hại \[\rightarrow\] biểu hiện ở cơ thể đồng hợp \[\rightarrow\] dị tật bẩm sinh tăng. 20 – 30% số con của những cặp vợ chồng kết hôn gần bị chết hoặc mang các tật di truyền bẩm sinh.
\[\rightarrow\] Luật Hôn nhân và gia đình của nước ta quy định: những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau.
- Những người có quan hệ huyết thống với nhau phải đến đời thứ 4 mới được kết hôn vì khi đó mới có sự khác biệt về mặt di truyền làm hạn chế những dị tật bẩm sinh.
- Sự thay đổi tỉ lệ nam/nữ theo độ tuổi:
+ Có sự thay đổi về tỉ lệ nam nữ qua các độ tuổi khác nhau. Ở độ tuổi 18 – 35 tỷ lệ này 1 : 1.
+ Để đảm bảo tỷ lệ giới tính cân bằng không nên chẩn đoán giới tính thai của thai nhi.
@70919@
b. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình
- Để đảm bảo cho xã hội phồn vinh, gia đình hạnh phúc, kế hoạch hóa gia đình được xem như là quốc sách.
* Nhận xét:
- Độ tuổi mẹ càng tăng \[\rightarrow\] tỷ lệ sinh con mắc bệnh Đao càng tăng.
- Các bà mẹ không nên sinh con sau 35 tuổi.
- Độ tuổi thích hợp để sinh con là từ 24 – 34 tuổi.
\[\rightarrow\] Một số tiêu chí của kế hoạch hóa gia đình:
+ Không sinh con quá sớm hoặc quá muộn: độ tuổi thích hợp là 24 - 34.
+ Các lần sinh con không nên quá gần nhau: nên cách nhau tầm 5 năm.
+ Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên sinh từ 1 – 2 con: đảm bảo cuộc sống gia đình và sự chăm sóc cho trẻ được đầy đủ nhất.
@70925@@70922@
3. Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
- Các tác nhân vật lý, hóa học gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là các chất phóng xạ, chất độc hóa học trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, … gây nên đột biến gen, đột biến NST làm xuất hiện các bệnh và tật di truyền.
@193448@
Di truyền với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình. 1.Di truyền họcvới hôn nhán1.Di truyền học với hôn nhênDi truvền học đã chỉ rõ hậu quả của việc kết hôn gần làm cho các đột biến lặn có hại được biểu hiện ở cơthể đồng họp.Người ta thấy 20 - 30% số con cùa các cặp hôn nhân có họ hàng thân thuộc bị chết non hoặc mang các tậtdi truyền bầm sinh. Ví dụ : một nghiên cứu ở Mĩ trên 2778 đứa trẻ cùa các cặp bô mẹ kết hôn gần thì ti lệchết là 22,9%, ti lệ mắc các tật di truyền là 16,5%.Những dẫn liệu trên cho thấy Luật Hôn nhân và gia đình của nước ta quy định nhữne người có quan hệhuyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn là có cơ sở sinh học.Ở một số quốc gia trải qua hàng chục năm không có chiến tranh, không có biến động địa chất và dịchbệnh lớn thì người ta thấy tỉ lệ nam/nữ biến đổi theo độ tuổi sau:Bảng 30.1. Sự thay đổi tỉ lệ nam/nữ theo độ tuổi2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đìnhĐể đảm bảo cho xã hội phồn vinh, gia đình hạnh phúc, kế hoạch hoá gia đình [KHHGĐ] được xem nhưquốc sách. KHHGĐ đặt ra một số tiêu chí như : không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh conkhông nên quá gần nhau, mồi cặp vợ chồng chì nên dừng lại ở 1 - 2 con. Những tiêu chí trên có liên quanvới nhau và đều có cơ sở sinh học.
Những hiểu biết về di truyền học người giúp con người bảo vệ mình và bảo vệ tương lai di truyền loài người thông qua những lĩnh vực:
I. DI TRUYỀN HỌC TƯ VẤN
- Di truyền học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hiện đại về mặt di truyền cùng với nghiên cứu phả hệ.
- Di truyền học tư vấn có chức năng: chẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên về khả năng mắc bệnh, tật di truyền ở đời con, có nên kết hôn hoặc tiếp tục sinh con không.
II. DI TRUYỀN HỌC VỚI HÔN NHÂN VÀ KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH
1. Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học là cơ sở khoa học cho các quy định trong luật hôn nhân và gia đình:
- Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau, việc kết hôn gần làm cho các đột biến lặn có hại biểu hiện ở cơ thể đồng hợp,20 – 30% số con của những cặp vợ chồng kết hôn gần bị chết hoặc mang các tật di truyền bẩm sinh.
- Hôn nhân một vợ một chồng để cân bằng tỉ lệ nam nữ.
- Không chẩn đoán giới tính thai của thai nhi để đảm bảo cân bbawng tỷ lệ giới tính theo độ tuổi.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình
- Để đảm bảo cho xã hội phồn vinh, gia đình hạnh phúc, kế hoạch hóa gia đình được xem như là quốc sách.
- Độ tuổi thích hợp để sinh con là 24 – 34, vì lúc này cơ thể đac hoàn thiện về mặt thể chất và tâm sinh lý, sức khỏe sinh sản ổn định nhất → con sinh ra khỏe mạnh.
- Các bà mẹ không nên sinh con sau 35 tuổi, khi đó cơ thể bắt đầu lão hóa, sức khỏe sinh sản giảm sút → dễ dẫn đến các rối loạn di truyền gây ra các bệnh tật di truyền cho con.
- Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên sinh từ 1 – 2 con, các lần sinh con không nên quá gần nhau: nên cách nhau tầm 5 năm → đảm bảo cuộc sống gia đình và sự chăm sóc cho trẻ được đầy đủ nhất.
III. HẬU QUẢ DI TRUYỀN DO Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường:
- Các tác nhân vật lý, hóa học trong tự nhiên hoặc do con người gây ra → tăng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là các chất phóng xạ, chất độc hóa học trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ... → đột biến gen, đột biến NST → các bệnh và tật di truyền.
Bài 30: Di truyền học với con người – Di truyền với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình. Di truyền với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình. 1.Di truyền học với hôn nhán
1.Di truyền học với hôn nhên
Di truvền học đã chỉ rõ hậu quả của việc kết hôn gần làm cho các đột biến lặn có hại được biểu hiện ở cơ thể đồng họp.
Người ta thấy 20 – 30% số con cùa các cặp hôn nhân có họ hàng thân thuộc bị chết non hoặc mang các tật di truyền bầm sinh. Ví dụ : một nghiên cứu ở Mĩ trên 2778 đứa trẻ cùa các cặp bô mẹ kết hôn gần thì ti lệ chết là 22,9%, ti lệ mắc các tật di truyền là 16,5%.
Những dẫn liệu trên cho thấy Luật Hôn nhân và gia đình của nước ta quy định nhữne người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn là có cơ sở sinh học.
Ở một số quốc gia trải qua hàng chục năm không có chiến tranh, không có biến động địa chất và dịch bệnh lớn thì người ta thấy tỉ lệ nam/nữ biến đổi theo độ tuổi sau:
Bảng 30.1. Sự thay đổi tỉ lệ nam/nữ theo độ tuổi
Quảng cáo2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình
Để đảm bảo cho xã hội phồn vinh, gia đình hạnh phúc, kế hoạch hoá gia đình [KHHGĐ] được xem như quốc sách. KHHGĐ đặt ra một số tiêu chí như : không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh con không nên quá gần nhau, mồi cặp vợ chồng chì nên dừng lại ở 1 – 2 con. Những tiêu chí trên có liên quan với nhau và đều có cơ sở sinh học.