Gian lận báo cáo tài chính là gì

Thị trường cho thấy quá nhiều “bất ngờ” về số liệu báo cáo tài chính với hàng loạt các thủ thuật gian lận kế toán phức tạp được giăng ra để có thể che mắt các chuyên gia. Một báo cáo tài chính tốt cần phải thể hiện được thế mạnh, thực lực của doanh nghiệp đó, nó không chỉ khiến chủ doanh nghiệp tự cảm thấy hài lòng mà còn là cơ sở để các nhà đầu tư xem xét rót vốn. Chính vì vậy, các doanh nghiệp hiện nay cũng không ngần ngại gian lận báo cáo tài chính. Từ đây dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính cũng được quan tâm hơn.

Hiện nay, báo cáo tài chính là một nguồn cung cấp thông tin quan trọng, chính thống và không thể thiếu, nhằm kết nối doanh nghiệp với các nhà đầu tư, các đơn vị liên quan.

Kiểm tra chống gian lận là gì?

Kiểm tra chống gian lận tài chính còn được biết đến với tên gọi khác là kiểm toán nội bộ. Đây là việc làm thường xuyên của các doanh nghiệp dựa trên các chuẩn mực kế toán, các quy định về tài chính và tính thực tế đối với từng doanh nghiệp để kịp thay đổi, sửa chữa, cải tiến để tránh thất thoát tài chính.

Kiểm toán nội bộ không chỉ kiểm tra báo cáo tài chính mà còn tham gia vào quá trình thực hiện kiểm soát tài chính, đánh giá tính hiệu quả, mức độ tuân thủ của mọi hoạt động nhằm giảm thiểu sai sót và gian lận.

Các vấn đề sai sót và gian lận được thực hiện trong báo cáo tài chính

Các loại gian lận tài chính phổ biến

Che giấu công nợ và chi phí

Là một trong những kỹ thuật gian lận phổ biến nhất trên các BCTC, che giấu công nợ đưa đến giảm chi phí nhằm mục đích khai khống lợi nhuận. Khi đó, lợi nhuận trước thuế sẽ tăng tương ứng với các chi phí hay công nợ bị che giấu. Đây là một trong những loại gian lận dễ thực hiện và khó bị phát hiện.

Có ba phương pháp chính thực hiện chống gian lận và chi phí: 

• Không ghi nhận công nợ và chi phí, đặc biệt không kê khai đầy đủ các khoản chi phí dự phòng;
• Vốn hoá chi phí; 
• Không tổng hợp, ghi nhận hàng bán trả lại – các khoản giảm trừ và không trích trước chi phí bảo hành. 

Lập báo cáo  tài chính với doanh thu không có thật hay khai khống doanh thu 

Đây là cách ghi nhận vào số sách những hoạt động không có thực của hàng hóa hay dịch vụ cung cấp. Các doanh nghiệp thường tạo ra các khách hàng giả mạo với các chứng từ giả nhưng hàng hóa không được giao và đầu niên độ sau sẽ lập bút toán hàng bán bị trả lại. Hoặc khai cao doanh thu, cố ý ghi tăng các đơn giá trên hóa đơn như số lượng, giá bán… hoặc ghi nhận doanh thu khi giao hàng chưa hoàn tất, hay chưa chuyển quyền sở hữu và rủi ro đối với hàng hoá – dịch vụ được bán. 

Gian lận tài chính trong việc định giá sai về tài sản

Việc định giá sai tài sản thực hiện thông qua việc không ghi rõ giá trị giảm của hàng tồn kho khi hỏng hóc, không sử dụng được hay không lập đầy đủ dự phòng giảm giá đối với hàng tồn kho, nợ xấu và các khoản đầu tư ngắn hoặc dài hạn. 

Các tài sản được mua qua hợp nhất kinh doanh, không vốn hoá đầy đủ các chi phí vô hình, tài sản cố định, tài sản không được phân loại đúng.. thường được đánh giá sai.

Các loại gian lận trong báo cáo tài chính

Ghi nhận sai niên độ

Chi phí hay doanh thu được ghi nhận không đúng thời với thời điểm mà nó phát sinh. Được thực hiện bằng việc ghi nhận doanh thu hoặc chi phí của kỳ này có thể chuyển sang kỳ kế tiếp hay ngược lại để làm tăng hoặc giảm thu nhập theo nhu cầu mong muốn. 

Không khai báo đầy đủ thông tin

Để hạn chế khả năng phân tích của người sử dụng báo cáo tài chính, các thông tin thường không khai báo đầy đủ các thông tin như nợ xấu các sự kiện phát sinh chi phí sau ngày khóa sổ kế toán, thông tin về các bên có liên quan, các những thay đổi về chính sách Kế toán.

Vậy định nghĩa dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính là gì?

Với nhiều gian lận tài chính có thể được thực hiện ngay trong nội tại doanh nghiệp, chính vì vậy dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính được sinh ra để giải quyết vấn đề này. Vậy khái niệm dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính là gì? Có thể hiểu đơn giản đây là: Dịch vụ kiểm tra nội bộ chống gian lận tài chính, soát xét báo cáo tài chính, giúp dự báo rủi ro thất thoát tài chính và xây dựng quy trình chống rủi ro tài chính trong doanh nghiệp.

Đơn vị cung cấp dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính uy tín

Để đơn giản thủ tục kiểm tra chống gian lận tài chính, cũng như định kỳ kiểm tra tình hình hoạt động của doanh nghiệp có đảm bảo tuân thủ quy định của công ty, quy định pháp luật nhà nước đề ra hay không? Và chắc chắn được không có việc gian lận tài chính trong công ty hãy tìm đến dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính. 

Công ty TNHH tư vấn Minh Minh tự hào là đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm trong việc cung cấp các nghiệp vụ và dịch vụ liên quan đến kiểm toán và báo cáo tài chính uy tín trên thị trường. Đến với kế toán Minh Minh, khách hàng sẽ được tư vấn cụ thể, chi tiết, trọn gói. Chúng tôi cũng đem đến cho khách hàng dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính chất lượng và hiệu quả tốt nhất.

Sử dụng dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính là cần thiết

Cụ thể dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính của Minh Minh sẽ làm những gì?

• Khảo sát thực tế khách hàng, đánh giá rủi ro, lập kế hoạch kiểm toán và thống nhất phương án với khách hàng.
• Đánh giá chung về hoạt động của đơn vị: Môi trường kiểm soát, quy trình đánh giá rủi ro và thực hiện giám sát các hoạt động kiểm soát.
• Kiểm tra tính tuân thủ pháp luật chung.
• Thực hiện đánh giá, kiểm tra các chu trình và nghiệp vụ để phát hiện các sai sót, gian lận và đưa ra kết quả đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ.

Kế toán Minh Minh mang lại giá trị gì cho khách hàng?

• Tiết kiệm chi phí mà cuộc kiểm toán được toàn diện trên tất cả các hoạt động của công ty chứ không chỉ dừng lại ở dịch vụ kiểm tra chống gian lận tài chính.
• Nhân sự thực hiện có trình độ cao và am hiểu lĩnh vực doanh nghiệp hoạt động.
• Có cái nhìn toàn diện và đánh giá được những rủi ro, sai sót tồn đọng trong doanh nghiệp [nếu có].
• Tư vấn thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả hơn.

Mọi thông tin xin liên hệ với chúng tôi:

Công ty TNHH Tư Vấn Minh Minh

Thị trường cho thấy quá nhiều “bất ngờ” về số liệu báo cáo tài chính cho giới đầu tư. Từ những vụ tiền mặt tại quỹ hơn 460 tỷ của Thiết bị Y tế Việt Nhật [JVC], cho đến giá trị ngàn tỷ hàng tồn kho “biến mất” của Gỗ Trường Thành [TTF] với hàng loạt các thủ thuật gian lận kế toán phức tạp được giăng ra để có thể che mắt các chuyên gia mua bán sáp nhập của nhà đầu tư Tân Liên Phát [tập đoàn Vingroup] cho đến các nhà đầu tư trên thị trường. Bên cạnh các tình huống điển hình như trên, báo cáo tài chính trên thị trường cũng cho thấy rất nhiều thủ thuật gian lận đã được các công ty vận dụng với nhiều mục đích khác nhau.

Các doanh nghiệp niêm yết Việt “học hỏi” rất nhanh các “chiêu trò” biến tấu số liệu báo cáo tài chính trên thị trường quốc tế. Các thủ thuật gian lận được học từ các sự kiện gian lận nổi tiếng như Enron, Worldcom, Lehman Brothers, Toshiba, Olympus, các hãng công nghệ như Satyam hay các hãng bán lẻ như Tesco. Hiểu biết về các thủ thuật hay được áp dụng sẽ giúp các nhà đầu tư có thể tránh được những rủi ro “khổng lồ” như sự kiện TTF vừa qua.

Theo đánh giá, 10 thủ thuật gian lận báo cáo tài chính sau đây được coi là phổ biến nhất trên thị trường tài chính:

“Cookie Jar Reserve”

Công ty tạo ra “Cookie Jar” [Lọ kẹo ngọt] nhằm mục tiêu “để dành” lợi nhuận. “Cookie Jar” được tạo ra từ các khoản dự phòng, ghi nhận trước chi phí và trì hoãn ghi nhận doanh thu.

“Take a Big Bath”

Công ty xoá bỏ những khoản mục “treo” trên bảng cân đối kế toán nhằm “gột rửa” báo cáo tài chính. Thường nghiệp vụ “Take a big bath” sẽ làm cho công ty lỗ lớn, nhưng có mục đích rất rõ ràng cho các kỳ tiếp theo.

“Big bet on the Future”

Công ty “đánh cược vào tương lai” thông qua áp dụng các lỗ hổng trong quy định của chuẩn mực kế toán để ghi toàn bộ lợi nhuận có thể thu được trong tương lai vào năm hiện tại. Một số công ty trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã lợi dụng triệt để thủ thuật này.

“Throw out the Problem Child”

Công ty loại bỏ những phần xấu nhất trên báo cáo tài chính thông qua các giao dịch tài chính với bên thứ ba. Đây là thủ thuật phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

“Change GAAP”

Công ty sử dụng thủ thuật thay đổi chính sách kế toán nhằm đạt được mục tiêu lợi nhuận mong muốn. Chính sách kế toán được “lợi dụng” nhiều nhất là chính sách ghi nhận doanh thu. Rất nhiều công ty đã thay đổi chính sách ghi nhận doanh thu để đạt được lợi nhuận mong muốn.

“Sales and Lease Back”

Thủ thuật “Bán tái mua/tái thuê” là thủ thuật được Lehman Brothers áp dụng trước khi bị “lộ” và phải bảo hộ phá sản. Năm 2016, Eximbank cũng bị đưa ra công chúng là đã lợi dụng kỹ thuật này.

“Use of SPEs”

Công ty sử dụng các “đơn vị có mục đích đặc biệt – SPEs” nhằm tạo doanh thu ảo, giấu nợ. TTF là trường hợp điển hình nhất sử dụng thủ thuật này.

“Above the Line, Below the Line”

Thủ thuật phổ biến trên thế giới. Trên thị trường Việt Nam, cổ phiếu được giới đầu tư gọi là “con tàu ma” đã áp dụng thủ thuật này, nhằm đánh lạc hướng nhà đầu tư về lợi nhuận.

“Cherry Picking”

Một thủ thuật thông dụng, khi các công ty “chọn lọc” khéo léo hàng bán, chứng khoán đầu tư nhằm tăng lợi nhuận bán hàng. Các hãng bán lẻ như Tesco đã áp dụng thủ thuật này.

“Holding gain”

Hàng tồn kho tăng liên tục qua các năm là dấu hiệu thủ thuật “holding gain” đã được sử dụng để “cook” lợi nhuận. Vấn đề hàng tồn kho đang là vấn đề nóng nhất trên thị trường năm 2016 và có thể là năm tài chính tới.

Ngoài ra còn rất nhiều thủ thuật khác như Cross Trade [TTF], Shrink the Ship, Early Retirement of Debts,… đã và đang được lợi dụng trên thị trường.

Vậy làm thế nào để có thể phát hiện ra các công ty đang áp dụng những thủ thuật trên để “cook the book”, chế biến lợi nhuận và báo cáo tài chính theo mong muốn? đây là trăn trở của các nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng như không chuyên trên thị trường. Việc hiểu kỹ lưỡng cách vận hành các thủ thuật trên cũng giúp cho nhà đầu tư “thấu hiểu” báo cáo tài chính của doanh nghiệp từ đó ra các quyết định đầu tư đúng đắn.

Chương trình đào tạo “Behind the Numbers – Phương pháp phát hiện gian lận BCTC” sẽ cung cấp cho học viên một phương pháp hữu hiệu dựa trên các tình huống thực tế trên thị trường Việt Nam.

Với sự thành công của hàng nghìn học viên đang theo học, “Behind the Numbers – Phương pháp phát hiện gian lận BCTC” tiếp tục khai giảng hai khóa học tiếp theo tại TP.Hồ Chí Minh và TP.Hà Nội.

Khóa học tại TP.HCM: Khai giảng Thứ Bảy ngày 01/04/2017

[Thông tin chi tiết tại link: //www.afa.edu.vn/course/afa-ho-chi-minh-behind-the-numbers-phuong-phap-phat-hien-gian-lan-bctc/ ]

Khóa học tại TP.Hà Nội: Khai giảng Thứ Ba ngày 04/04/2017

[Thông tin chi tiết tại link: //www.afa.edu.vn/course/afa-ha-noi-behind-the-numbers-phuong-phap-phat-hien-gian-lan-bctc/]

Để được tư vấn nội dung chi tiết về chương trình, xin liên hệ:

Hotline: 094.238.6611 Email: [Ms. Thơm] hoặc [Ms.Hồng]

Trực tiếp: AFA Research & Education, Tầng 3, Tòa nhà GP Invest, 170 La Thành, Đống Đa, Hà Nội