Bệnh gút [bệnh gout] là một dạng viêm khớp phổ biến gây đau dữ dội, sưng và cứng khớp. Gout có thể tiến triển và dẫn đến tàn phế nếu không được điều trị kịp thời. Vậy bệnh gút là gì? Làm thế nào để điều trị bệnh gút hiệu quả?
Trong bài viết này, mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu bệnh gout là gì cũng như cách giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh gút một cách hiệu quả.
Tìm hiểu chung
Bệnh gút [gout] là gì?
Bệnh gút [gout hay thống phong] là một thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng do sự tích tụ axit uric gây ra. Bệnh thường ảnh hưởng đến bàn chân, đặc biệt là ngón chân cái.
Các giai đoạn tiến triển của bệnh gút
Bệnh gout có nhiều giai đoạn tiến triển khác nhau. Ở mỗi giai đoạn, bệnh sẽ có một tên gọi riêng.
Giai đoạn 1: Tăng axit uric máu không triệu chứng
Nồng độ axit uric trong máu của một người có thể tăng mà không biểu hiện bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào. Ở giai đoạn này, bạn không cần điều trị, mặc dù tinh thể uric có thể lắng đọng trong mô và gây tổn thương nhẹ.
Những người bị tăng axit uric máu không triệu chứng cần được kiểm soát các yếu tố nguy cơ để ngăn ngừa bệnh tiến triển thành gút.
Giai đoạn 2: Bệnh gút cấp
Giai đoạn này xảy ra khi các tinh thể uric lắng đọng đột ngột, gây viêm cấp tính và đau dữ dội. Cơn bộc phát bất ngờ này thường sẽ giảm dần trong vòng 3 – 10 ngày. Cơn gút cấp đôi khi có thể được kích hoạt bởi tình trạng căng thẳng, rượu bia, cũng như thời tiết lạnh.
Giai đoạn 3: Khoảng cách giữa các cơn gút cấp
Giai đoạn này là giai đoạn giữa các cơn gút cấp. Những đợt bộc phát bệnh sau đó có thể không xảy ra trong nhiều tháng hoặc nhiều năm, mặc dù nếu không được điều trị, chúng có thể tồn tại lâu hơn và xảy ra thường xuyên hơn. Trong khoảng thời gian này, các tinh thể uric tiếp tục lắng đọng trong mô.
Giai đoạn 4: Bệnh gút có tophi mãn tính
Đây là giai đoạn bệnh gout gây suy nhược nhất cho cơ thể. Các tổn thương vĩnh viễn có khả năng đã xảy ra ở khớp và thận. Bệnh nhân sẽ bị viêm khớp mạn tính và phát triển tophi, một dạng khối u lớn do uric lắng đọng, tại nhiều khu vực của cơ thể như khớp ngón tay.
Nếu không điều trị kịp thời, sau một thời gian rất dài khoảng 10 năm, bệnh gút có tophi mạn tính sẽ xuất hiện. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp điều trị bệnh gút sớm sẽ không tiến triển đến giai đoạn này.
Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết
Các dấu hiệu bệnh gút là gì?
Các triệu chứng bệnh gút thường xuất hiện đột ngột và xảy ra vào ban đêm. Bạn có thể bị:
Đau khớp dữ dội
Bệnh gút thường ảnh hưởng đến khớp lớn của ngón chân cái, nhưng nó có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào. Một số khác bị ảnh hưởng bao gồm: mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay, cổ tay và ngón tay. Cơn đau có thể nghiêm trọng nhất trong vòng 4 – 12 giờ đầu sau khi khởi phát.
Khó chịu kéo dài
Khi cơn đau dữ dội thuyên giảm, cảm giác khó chịu ở khớp vẫn có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Các đợt bộc phát sau này có khả năng kéo dài lâu hơn và ảnh hưởng đến nhiều khớp hơn.
Khớp bị viêm và sưng đỏ
Một biểu hiện khác của bệnh gút là các khớp bị ảnh hưởng trở nên sưng, mềm, ấm và đỏ.
Phạm vi chuyển động hạn chế
Khi bệnh gout tiến triển, bạn đôi khi không thể vận động các khớp như bình thường.
Khi nào bạn cần đến gặp bác sĩ?
Nếu bạn có các dấu hiệu bệnh gút như đau đột ngột, dữ dội ở khớp, hãy đến gặp bác sĩ. Bệnh gout không được điều trị có thể dẫn đến cơn đau nghiêm trọng hơn và gây tổn thương khớp nhiều hơn.
Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn sốt, khớp bị nóng và viêm, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.
Bệnh gout là bệnh do rối loạn chuyển hóa acid uric, dẫn đến lắng đọng các tinh thể monosodium ở tổ chức và đặc trưng là có các đợt viêm khớp cấp, hay gặp ở những độ tuổi trung niên ở nam giới và nữ giới sau mãn kinh. Số lần xuất hiện của bệnh gout tương đồng với sự gia tăng của nồng độ acid uric trong máu.
Bệnh Gout có 3 loại:
- Gout nguyên phát
- Gout thứ phát
- Gout bẩm sinh
Gout nguyên phát là trường hợp hay gặp nhất, và chưa rõ nguyên nhân nào là chủ yếu để mà chắc chắn gây ra bệnh. Gout thứ phát là do tăng acid uric máu. Gout bẩm sinh thì là bệnh di truyền do bất thường về bộ gen.
Bệnh gout gặp ở người có acid uric máu cao [chiếm 5-20%]. Acid uric trong máu cao do là máu sản xuất nhiều, hoặc do thận giảm đào thải acid uric.
Nguyên nhân khiến việc sản xuất acid uric ở máu tăng gồm: Bất thường về gen. Tăng sự dị hóa các acid nhân nội sinh. Sự thoái hóa nhanh của ATP thành acid uric. Sử dụng quá mức các loại thức ăn có nhiều purin.
Nguyên nhân giảm đào thải acid uric qua thận gồm suy thận hoặc bệnh nhân sử dụng một số loại thuốc lợi tiểu, thuốc làm tăng aspirin,....
Một số yếu tố nguy cơ gây bệnh: Nam giới tuổi trung niên hoặc nữ giới sau mãn kinh, uống nhiều bia rượu, béo phì, rối loạn chuyển hóa, tăng acid uric máu kéo dài, tiền căn gia đình có người mắc bệnh gout, sử dụng lâu các thuốc làm tăng acid uric máu.
Bệnh gout gặp ở người có acid uric máu cao [chiếm 5-20%]
Bệnh gout cấp tính thì bao gồm có những cơn gout cấp, thường xảy ra sau bữa ăn có quá nhiều thịt [nhất là loại có nhiều purin như thịt chó, nội tạng], sau khi uống nhiều rượu bia. Cảm xúc mạnh, lao động nặng như mang vác vật nặng trong thời gian dài, đi lại nhiều, chấn thương [kể cả chấn thương nhỏ], nhiễm khuẩn... cũng là những yếu tố làm cơn đau xuất hiện.
Cơn gout cấp tính đến đột ngột vào ban đêm, gây đau khớp, đa số là khớp bàn- ngón chân cái. Thấy rõ khớp sưng to, sờ thấy nóng, đỏ, và đau dữ dội, phù nề, căng bóng, một cái chạm nhẹ cũng thấy rất đau, làm cho hạn chế việc di chuyển và vận động. Trong cơn đau, người bệnh có thể sốt cao lạnh run hoặc sốt vừa hoặc sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn hay ăn kém, nước tiểu ít và đỏ. Bên cạnh thể điển hình, cũng có thể tối cấp biểu hiện là khớp viêm sưng tấy dữ dội, đau nhiều và thể nhẹ kín đáo đau ít dễ bị bỏ qua.
Cơn đau kéo dài thường là 5-7 ngày, sau đó các dấu hiệu viêm đỡ dần. Cơn gout cấp tính thường dễ tái phát, một năm thường có 1-2 lần đau, sau đó khoảng cách giữa các cơn ngắn lại, nhưng cũng có thể tới trên 10 năm mới tái phát.
Thực hiện lối sống khoa học gồm sinh hoạt điều độ, trong giai đoạn viêm khớp cấp thì phải để cho khớp nghỉ, hạn chế vận động. Qua đợt viêm cấp bệnh nhân nên tập thể dục đều đặn, tránh lo âu, duy trì BMI ở giới hạn bình thường. Hạn chế thức ăn chứa nhiều purin như phủ tạng động vật, các loại thịt đỏ, hải sản trong khẩu phần ăn hàng ngày. Đặc biệt, tránh sử dụng rượu bia, và ăn nhiều rau xanh, thực phẩm, rau củ quả chứa nhiều chất xơ như chuối xanh, đậu, thay các loại thịt đỏ bằng thịt trắng như thịt lợn, thịt gà và uống nhiều nước khoáng.
Tránh dùng một số thuốc như lợi tiểu, aspirin liều thấp, corticoid kéo dài để không làm tăng acid uric máu. Ngoài thay đổi thói quen hàng ngày thì bệnh nhân cần điều trị các bệnh kèm theo như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường,...
Cần điều trị gout kèm theo tăng huyết áp, rối loạn lipid máu
Để điều trị bệnh gout, chế độ ăn rất quan trọng, vậy nên cần rất để ý đến bữa ăn như trong mọi bữa thì đều không nên ăn quá nhiều thịt có nhiều purin và hạn chế rượu bia. Phải tuân theo nguyên tắc là điều trị sớm, nhanh, mạnh trong cơn gout cấp tính.
Sử dụng thuốc kháng viêm non-steroid [NSAIDs] đối với bệnh nhân không có các bệnh lý khác, nên chọn loại này vì thuốc có tác dụng nhanh chóng bắt đầu với liều cao ở 2-3 ngày đầu và giảm liều dần trong 2 tuần.
Colchicin là sự lựa chọn thứ 2 trong điều trị gout cấp vì cửa sổ trị liệu hẹp và độc tính của thuốc. Thuốc có tác dụng cản trở thực bào của bạch cầu với các tinh thể urat. Uống 2-3 lần trong ngày mỗi lần 1 viên 1 mg tối đa 4 viên, và liều giảm dần còn 1 viên x 2 lần trong ngày thứ hai và 1 viên/ngày trong 3 ngày tiếp theo. Liều duy trì để tránh cơn đau tái phát là 1 viên cho mỗi ngày, uống trong 3 tháng hoặc có thể dài hơn. Nếu có bệnh lý khác như suy gan, suy thận, suy tủy xương thì khi dùng cần phải được theo dõi chặt chẽ của thầy thuốc.
Corticosteroid là thuốc sử dụng ở những bệnh nhân mà không thể dùng thuốc kháng viêm non-steroid hoặc colchicin do không dung nạp hoặc chống chỉ định do có bệnh lý đi kèm khác, thuốc dùng được với nhiều đường, là đường uống, đường tĩnh mạch, tiêm bắp hoặc tiêm vào khớp.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị bệnh gout tại Bệnh viện.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM: