PGS.TS Trần Hồng Côn, nguyên giảng viên Khoa Hóa học, Trường ĐHKHTN [ĐH QGHN] cho biết, quan niệm ngâm nước muối có thể loại bỏ thuốc trừ sâu chỉ là lời đồn thổi không có căn cứ. Cách làm này hoàn toàn sai lầm thậm chí còn khiến các hóa chất nếu có trong rau khó hòa tan trong nước.
Ngâm rau trong nước muối không thể loại bỏ thuốc trừ sâu
PGS.TS Trần Hồng Côn, nguyên giảng viên Khoa Hóa học, Trường ĐHKHTN [ĐH QGHN] phân tích, đến nay, chưa một dung dịch nào có thể loại trừ hoàn toàn thuốc trừ sâu, hóa chất bảo quản trên các loại rau, củ và các thực phẩm khác. Đối với một số loại thuốc trừ sâu không thẩm thấu tức là chỉ bảo vệ ở bề mặt rau bên ngoài thì có thể loại bỏ hóa chất bằng cách rửa rau dưới vòi nước sạch từ 2 – 3 lần.
Riêng đối với những loại thuốc sâu tác dụng lên sâu bệnh theo cơ chế nội hấp [thuốc ngấm vào rau quả, con sâu ăn rau quả đó sẽ chết] thì buộc phải có thời gian cách ly để thuốc phân hủy hết chứ không có cách nào rửa sạch.
“Chúng ta không nên ngâm rau trong nước muối vì những chất tan trong nước thì dễ tan trong nước ngọt hơn là nước muối. Nước muối nồng độ càng cao thì các hóa chất càng khó tan. Ngoài ra, qua một số thí nghiệm cũng cho thấy môi trường nước muối cũng không có tác dụng gì với trứng giun và một số vi khuẩn gây bệnh”, PGS.TS Trần Hồng Côn khẳng định.
Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, giảng viên khoa Công nghệ Thực phẩm, Đại học bách khoa Hà Nội cũng cho rằng, thực chất việc ngâm nước muối chỉ có tác dụng gây ức chế hoặc diệt vi khuẩn ở một chừng mực nhất định.
Riêng về các loại hóa chất trừ sâu, ngâm nước muối hoàn toàn “vô dụng”. Thậm chí nếu ngâm nước muối quá đặc, trong một thời gian dài còn dễ khiến rau bị dập nát, các hóa chất cũng thẩm thấu ngược trở lại.
“Một số chất hữu cơ có hại trên lá rau, vỏ củ và quả dễ dàng hòa tan trong nước lã hơn là nước muối”, chuyên gia này cho hay.
Cách rửa sau sạch đúng cách
Rau xanh được chia làm các loại: rau ăn lá, rau ăn củ, rau ăn hoa… Mỗi loại sẽ có nguy cơ nhiễm bẩn, ô nhiễm nguồn nước khác nhau nên khi rửa cần phân loại để làm sạch.
Rau ăn lá
Bao gồm: bí ăn ngọn, cải canh, bó xôi, cải xanh, cải cúc, rau muống, các loại rau ăn sống… Đây là loại được xếp vào dạng ô nhiễm nhiều nhất và nguy cơ mang mầm bệnh tả cao do chứa nhiều vi khuẩn E.Coli và Salmonella từ việc tưới phân tươi trực tiếp lên lá.
Vì thế, khi mua về, nên nhặt sạch rau, ngâm qua nước và bắt đầu rửa từng lá, cọng dưới vòi xối khoảng 2-3 lần. Đây là biện pháp hiệu quả nhất để loại bỏ trứng giun, vi khuẩn gây bệnh và dư lượng hóa chất trừ sâu còn bám trên lá rau. Sau đó bạn có thể ngâm rau trong nước trong khoảng 5 phút để lám sạch rồi mới mang đi chế biến.
Rau ăn củ, quả
Bao gồm: Củ cải, cà rốt, củ dền, củ hành tây, khoai lang, khoai tây, khoai sọ, su hào, dưa chuột…
Đây là loại thường ít ô nhiễm hơn rau ăn lá bởi quả chủ yếu leo giàn nên khi tưới ít bị dính phân. Nhưng rau ăn quả dễ bị nhiễm thuốc bảo vệ thực vật do thu hoạch quá sớm chưa hết hạn cách ly thuốc hay ô nhiễm khi bảo quản
Khi mua về, bạn nên rửa sạch, sau đó gọt vỏ và rửa lại lần nữa. Cách này hạn chế các chất bẩn dính ngoài vỏ củ vào phần thịt củ đã gọt. Nếu muốn bảo quản rau trong tủ lạnh, bạn có thể rửa sạch củ quả, dưới vòi nước sau đó dùng khăn lau khô rồi cho vào ngăn mát tủ lạnh.
Rau ăn hoa
Bao gồm: hoa thiên lý, hoa bí, hoa mướp, hoa chuối, điên điển…
Được xem là đảm bảo vệ sinh nhất. Hoa thường ở trên cao và rất kỵ với các loại thuốc bảo vệ thực vật hay phân phun trực tiếp vào, rất khó dính bẩn. Khi phun người trồng phải dùng lá đậy mặt hoa nên chế biến chỉ cần rửa hoa sạch dưới vòi nước là đảm bảo an toàn.
Tuy nhiên, các loại hoa này rất dễ dập nát, khi rửa bạn nên rửa dưới vòi nước chảy, chà xát nhẹ, tránh mạnh tay. Sau khi rửa xong có thể ngâm rau với nước sạch [không ngâm muối] khoảng 5 phút.
Lưu ý:
- Nếu thuốc trừ sâu đã ngấm vào trong rau, củ, quả… thì không có cách nào có thể làm sạch.
Một khi rau đã dư thuốc trừ sâu thì dù nấu chín vẫn bị ngộ độc chứ không riêng ăn sống. Vì vậy, cần lựa rau củ tại các cửa hàng thực phẩm sạch uy tín, có nguồn gốc và đảm bảo chất lượng. Khi mua rau về nếu nấu lên mà có mùi lạ nên bỏ đi.
- Không dùng xà phòng, chất tẩy rửa, chất tẩy trắng, dung dịch thuốc tím…: Các chất này có thể xâm nhập vào sản phẩm. Không có gì có thể đảm bảo các chất này giúp làm cho trái cây và các loại rau sạch hơn cách thức rửa khác
Bảo vệ Gia đình Việt
TPO - Hiện tại, chưa một dung dịch nào có thể loại trừ dư lượng hóa chất thuốc bảo vệ thực phẩm trên rau củ và các thực phẩm khác. Nước muối chỉ có tác dụng sát khuẩn, hoàn toàn vô dụng trong việc loại bỏ hóa chất.
"Có không ít bà nội trợ dùng nước muối để diệt vi khuẩn ở thịt, cá để lâu, hơi có mùi hoặc ngâm rau củ quả khi mua ngoài chợ. Việc làm này chỉ có tác dụng gây ức chế hoặc diệt vi khuẩn ở một chừng mực nhất định chứ không phải tất cả. Riêng về các hóa chất thuốc trừ sâu, nước muối không có tác dụng gì" - PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học bách khoa Hà Nội, khẳng định.
Chuyên gia phân tích thêm, tính đến thời điểm hiện tại, chưa một dung dịch nào có thể loại trừ dư lượng hóa chất thuốc bảo vệ thực phẩm trên rau củ và các thực phẩm khác. Nước muối chỉ có tác dụng sát khuẩn, hoàn toàn vô dụng trong việc loại bỏ hóa chất.
Trong khi đó, chưa kể nếu các bà nội trợ ngâm rau củ quả trong nước muối đậm đặc quá lâu có thể làm mất chất, rau bị nát, mất ngon, hoặc thậm chí là chất bẩn còn thẩm thấu ngược lại.
"Để đạt hiệu quả tốt nhất trong việc loại bỏ chất hóa học, bảo vệ thực vật trong các loại thực phẩm, người làm nội trợ nên ngâm rửa bằng nước sạch nhiều lần là điều quan trọng nhất, tốt nhất nên rửa 4-5 lần, chứ đừng nên lạm dụng nước muối để rửa rau, củ quả" – chuyên gia nhấn mạnh.
Ngoài ra, công đoạn rửa rau rửa rau, củ, quả cũng đóng vai trò khá quan trọng. Các bà nội trợ nên dùng chậu nhiều nước để dễ loại bỏ đất cát, sau đó rửa dưới vòi nước chảy nhiều lần giúp trôi bụi bẩn lẫn hóa chất. Chỉ nên ngâm thực phẩm với muối trong chậu nước khi đã rửa sạch đất cát. Sau đó, thực phẩm vẫn cần rửa lại dưới vòi nước sạch.
Nước rửa rau quả không an toàn tuyệt đối
Ngoài việc ngâm nước muối cho rau quả, các bà nội trợ còn biết đến nước rửa rau quả hiện bán trên thị trường. Thành phần chính của các loại dung dịch này thường là nước khử ion, acid citric, sodium, hương liệu... Tuy vậy, loại nước rửa rau quả này cũng không thể loại bỏ hết vi khuẩn trong rau củ.
Nước rửa rau quả có thể loại bỏ nhanh các vết bẩn và một số hoá chất độc hại bám trên bề mặt rau quả “không an toàn”, trong khi thuốc bảo vệ thực vật thường ngấm sâu vào bên trong. Khi hoa quả bị hoá chất độc hại ngấm sâu, các loại nước tẩy rửa không thể nào phát huy được hết tác dụng. Đối với các loại rau quả được phun thuốc lâu ngày, thuốc ngấm sâu vào bên trong thì nước rửa hầu như là vô hiệu. Đấy là chưa kể đến việc, hiện nay, thuốc bảo vệ thực vật có rất nhiều hoạt chất cũng như có nhiều thương hiệu sản xuất. Mỗi loại có tính chất riêng, một vài hoạt chất rửa được rau quả này, không rửa được ở rau quả khác.
Máy rửa rau quả cũng có thể phản tác dụng
Hiện trên thị trường có nhiều loại máy rửa rau quả bằng ozone. Về mặt khoa học, ozone là một loại khí rất độc, có thể gây bệnh ung thư. Theo nguyên tắc đó, không thể sử dụng ozone trong gia đình, nhà bếp. Để rửa sạch các loại thuốc bảo vệ thực vật, chất độc hại có trong rau quả, những chiếc máy sử dụng công nghệ sục khí ozone này phải đạt đủ nồng độ ozone trong nước. Nhưng khi đã đủ nồng độ sát trùng hoặc có thể chưa đủ độ thì khí cũng sẽ thoát ra ngoài bếp nên sẽ tác động trực tiếp đến sức khỏe người nội trợ.
Mặt khác theo khoa học, không được dùng ozone vào nước đã có clo, bởi nó có thể tạo ra một hợp chất mới độc hại bền. Trong khi nước máy hiện nay có chứa khá nhiều clo.