Chuyện học dốt Tiếng Anh đáng buồn của nhiều người trẻ: Hỏi How are you? là tự động tuôn ra: I'm fine. Thank you. And you?
Học vẹt, học thụ động, được dạy một cách máy móc nên học sinh học Tiếng Anh và trả lời các câu hỏi y hệt nhau, chả khác gì một con robot.
Ngay cả học sinh lẫn sinh viên, khi được hỏi môn học nào khiến họ sợ nhất, chắc chắn rất nhiều người trả lời là Tiếng Anh. Môn học này cũng chính là nguyên nhân khiến nhiều thí sinh thi THPT Quốc gia không đậu vào trường mình mong muốn vì dính liệt; nhiều sinh viên học 5, 6 năm Đại học vẫn chưa ra được trường cũng vì chưa trả nợ xong môn Tiếng Anh.
"How are you? I'm fine. Thank you. And you?" trở thành chuyện phiếm về việc học Tiếng Anh của người Việt
Bảng xếp hạng đánh giá kỹ năng tiếng Anh của người trưởng thành trên toàn cầu [EF EPI] được EF Education First công bố tại Hà Nội năm 2018 cho thấy Việt Nam thuộc nhóm trung bình về trình độ tiếng Anh, đạt 53,12 điểm và xếp thứ 41 trong 88 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Nếu hỏi bất kỳ người Việt trẻ nào rằng: How are you? Bạn sẽ nhận được một câu trả lời: I'm fine. Thank you. And you?... như một phản xạ vô điều kiện vậy. Bởi ngay từ lúc mới học Tiếng Anh chúng ta được thầy cô dạy và bắt học thuộc cấu trúc này, nó như một thứ hằn sâu vào não vậy. Trong khi để trả lời câu hỏi thăm này chúng ta có hàng trăm cách khác nhau, hàng trăm từ khác nhau để màn đối đáp thêm phong phú, hấp dẫn, không bị nhàm chán nhưng chả hiểu sao ai cũng nói y chang như vậy.
Trả lời như trên không sai, nhưng nó là hệ luỵ của việc học vẹt, học thụ động, lặp lại như một cái máy. Thậm chí nhiều người còn chẳng biết Thanks you hay Thank you mới là cách viết đúng!
Thạc sĩ Trịnh Huỳnh Chấn, Khoa Ngoại ngữ Trường ĐH Thủ Dầu Một từng nói rằng: "Học sinh được học tiếng Anh từ rất sớm, có những địa phương đưa vào từ chương trình lớp 2 và học xuyên suốt 11 năm cho đến khi lên Đại học, Cao đẳng. Tuy nhiên sau thời gian dài hiệu quả thu lại không đáng kể, nhiều học sinh, sinh viên không nói được một câu tiếng Anh hoàn chỉnh hoặc nói sai ngữ pháp, phát âm không chuẩn, đặc biệt khả năng nghe rất kém".
Quả đúng như vậy, ngay cả nhiều người tự tin mình có bằng IELTS, TOEFL, khi ra nước ngoài du học vẫn gặp phải tình trạng shock ngôn ngữ, người ta nói mình không hiểu, mình nói người ta không hiểu. Chuyện điểm số, thi cử giỏi và chuyện thực hành trong cuộc sống nó là 2 chuyện hoàn toàn khác nhau.
Người Việt chú trọng học ngữ pháp, từ vựng, đọc, viết... để thi lấy chứng chỉ, qua môn... nhưng không hề biết nói chuẩn, nghe đúng
Chia sẻ trên báo Trí Thức Trẻ, Tiến sĩ Giang Công Thế [Hiệu Minh] là một chuyên gia có nhiều năm công tác tại Ngân hàng Thế giới [WB], trụ sở ở Hoa Kỳ nói rằng, năm 2004 ông thi tuyển được sang Mỹ. Ở Hà Nội ông nghĩ tiếng Anh của mình siêu rồi, nói gì tây cũng hiểu, email ngày viết chục cái, nhưng than ôi, sang Washington DC thì mới hiểu vốn tiếng Anh của mình chỉ là vỡ lòng, từ nói, đọc, viết và giao tiếp nói chung. Dù cố gắng đến đâu, dù học thêm ở nhà, nghe đài, xem tivi, học thêm kỹ năng viết, nói, nhưng trình cũng không hơn.
Chúng ta thường quá chú trọng ngữ pháp, đọc, viết mà quên mất gốc rễ của việc nói một ngoại ngữ thành thạo phải là nói chuẩn, nghe đúng. Ngữ pháp, từ vựng, sau đó rèn luyện kĩ năng đọc và viết chỉ là bước khởi đầu. Bạn phải nghe và nói đủ nhiều mới có thể giao tiếp được. Học Tiếng Anh mà chỉ để thi, để kiểm tra còn khi ra thực tế không áp dụng được thì khác nào đổ công sức xuống sông, xuống biển đâu.
Nhưng đâu phải thi cử Tiếng Anh là điểm mạnh của người Việt. Theo phân tích của Bộ GD-ĐT, năm 2018 trong kỳ thi THPT Quốc gia, cả nước có tới 78,22% thí sinh điểm dưới trung bình môn tiếng Anh, với 637.335/814.779 thí sinh dự thi. Điểm có nhiều thí sinh đạt nhất ở môn này là 3 với 57.320 thí sinh. Điểm trung bình môn tiếng Anh là 3,91. Chỉ có 76 thí sinh điểm 10 môn tiếng Anh nhưng có tới 732 thí sinh đạt điểm 0 và 2.189 TS có điểm liệt [