Ngân hàng trung ương là 1 cơ quan thuộc bộ máy Nhà nước khá được quan tâm. Bởi là nơi duy nhất được độc quyền phát hành giấy bạc và thực hiện chức năng quản lý về hoạt động tiền tệ, ngân hàng. Ngay sau đây bài viết sẽ giới thiệu giúp quý vị bạn đọc giải đáp thắc mắc tại sao nói ngân hàng trung ương là ngân hàng của các ngân hàng nhé.
Không ít lần trong cuộc sống, đâu đó bạn đều nghe đến tên Ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, vẫn không hiểu hết được ý nghĩa cũng như chức năng, vai trò của đơn vị này là gì.
Trên thực tế, tiếng Anh của ngân hàng trung ương là Central Bank, cơ quan trực thuộc Nhà nước. Ngoài ra, còn có tên gọi khác là Ngân hàng Dự trữ hoặc cơ quan về tiền tệ. Chịu trách nhiệm thi hành về những chính sách cũng như quyết định về giá tiền.
Kiểm soát lãi suất, ổn định giá trị tiền, hỗ trợ ngân hàng thương mại khác đang trên đà đổ vỡ chính là mục đích chính của Ngân hàng Trung ương. Cũng như những ngân hàng trực thuộc quản lý thì mức độ độc lập cũng tương đối so với Chính phủ.
Bên cạnh đó, ngân hàng trung ương sẽ kiểm soát việc lưu thông cùng tiến và sản xuất tiền tệ trên thị trường. Nhằm ổn định các ngân hàng thương mại để điều phối nền kinh tế ổn định.
Vai trò của ngân hàng trung ương là chịu trách nhiệm hoàn toàn về chính sách tiền tệ của quốc gia trong vùng lãnh thổ. Đơn vị có quyền hạn kiểm soát:
- Lãi suất
- Thanh khoản những yêu cầu dự trữ
- Hoạt động thị trường mở
Quản lý chặt chẽ để ổn định lạm phát ở mức thấp nhất và kích thích tăng trưởng kinh tế. Ngân hàng Nhà nước áp dụng hiệu lực chính sách vào hoạt động kiểm soát một cách mạnh mẽ.
Tại sao nói ngân hàng trung ương là ngân hàng của các ngân hàng bởi nó được điều hành bởi hội đồng quản trị cấp cao hoạt động độc lập. Ngoài ra, còn giúp đưa ra những quyết định mang tính nhất quán cho nền kinh tế nhằm đáp ứng yêu cầu mà Nhà nước đề ra.
Trên thực tế, ngân hàng trung ương là cơ quan quyền lực của Nhà nước. Có quyền đưa ra quyết định trực tiếp để thực hiện nhiệm vụ và lưu thông tiền tệ. Công cụ cho những chính sách này gồm:
- Nghiệp vụ – Thị trường mở
- Lãi suất – Chiết khấu
- Tỷ lệ dự trữ – Văn bản hướng dẫn hoạt động cho vay liên quan khác
Để giải đáp tại sao nói ngân hàng trung ương là ngân hàng của các ngân hàng. Đó là bởi nó có chức năng chính như:
Là cơ quan độc quyền phát hành tiền mặt, trong đó có tiền kim loại và tiền giấy. Qua đó, nó tác động đến tình hình tiền tệ của quốc gia. Gây ảnh hưởng đến yếu tố vĩ mô của nền kinh tế.
Ngân hàng trung ương lưu thông cung ứng tiền qua các kênh sau:
Được biết đến là kênh ngân sách Nhà nước với các trạng thái:
- Cân bằng
- Thặng dư
- Thâm hụt [bội chi]
Phát hành tiền qua kênh này giúp xử lý bội chi trong ngân sách Nhà nước một cách nhanh chóng. Đồng thời, cung ứng vốn theo từng đợt phát hành trái phiếu chính phủ của ngân hàng.
Kênh thị trường mở được ngân hàng trung ương tổ chức cũng như thực hiện với các mua bán ngắn hạn. Có giấy tờ đầy đủ, giá trị với các tổ chức tín dụng trên thị trường mở hay những ngân hàng thương mại khác.
Kênh này giúp cho ngân hàng trung ương cho các ngân hàng trung gian vay vốn. Đặc biệt, với tư cách là ngân hàng của các ngân hàng hoặc là giúp điều tiết ổn định tiền tệ. Ngoài ra, cấp tín dụng dưới hình thức:
- Cho vay thanh toán
- Vay tái cấp vốn
Chức năng quan trọng của ngân hàng trung ương là quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước. Cho nên, có quyền can thiệp vào thị trường ngoại hối khi cần thiết mà không vì mục đích lợi nhuận. Ngay khi cung – cầu thị trường ngoại hối bị mất cân đối, ngân hàng trung ương sẽ trực tiếp can thiệp với tư cách là người mua – bán giao dịch.
Tại sao nói ngân hàng trung ương là ngân hàng của các ngân hàng bởi làm đại lý cho Chính phủ. Trong việc phát hành trái phiếu hay thanh toán tiền gốc – lãi của trái phiếu.
Bên cạnh đó, ngân hàng có chức năng mở tài khoản – giao dịch với hệ thống Kho bạc của Nhà nước. Cung cấp tín dụng khi cần thiết nhất và thức hiện thanh toán theo yêu cầu của Chính phủ.
- Giúp mở tài khoản – nhận tiền gửi – quản lý các khoản tiền gửi của những ngân hàng trung gian
- Cung cấp tín dụng cho ngân hàng trung gian
- Là trung gian thanh toán giữa những ngân hàng trung gian
Ngân hàng trung ương quản lý hoạt động toàn bộ hệ thống ngân hàng về tiền tệ. Nhằm đảm bảo hiệu quả cũng như an toàn của hệ thống đó. Ngoài ra, quản lý vĩ mô nhằm tăng trưởng nền kinh tế, ổn định tiền tệ, hạn chế thất nghiệp.
Ngân hàng trung ương có tầm quan trọng khá lớn trong nền kinh tế nước nhà. Nhất là trong quá trình phát triển và tăng trưởng nền kinh tế, giúp cho không bị quá tải hay gặp trắc trở nào.
Do hiện nay, tình trạng người dân vay nợ ngày một nhiều mà khả năng trả lại ít. Ngân hàng trung ương lúc này cung cấp tài chính khiến cho giá cả tăng nhanh. Trong trường hợp nếu “bơm” quá nhiều tiền tệ sẽ dẫn đến lạm phát, khó kiểm soát được đồng tiền trên thị trường.
Qua bài viết trên hẳn quý vị đã có thể giải đáp cho thắc mắc tại sao nói ngân hàng trung ương là ngân hàng của các ngân hàng? Hy vọng rằng từ những thông tin được Sen Tây Hồ chia sẻ, sẽ giúp bạn nắm rõ hơn kiến thức về ngân hàng trung ương. Tham khảo thêm nhiều nội dung lý thú tại đây nhé.
Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Ngân hàng trung ương [có khi gọi là ngân hàng dự trữ, hoặc cơ quan hữu trách về tiền tệ] là cơ quan đặc trách quản lý hệ thống tiền tệ của quốc gia/nhóm quốc gia/vùng lãnh thổ và chịu trách nhiệm thi hành chính sách tiền tệ. Mục đích hoạt động của ngân hàng trung ương là ổn định giá trị của tiền tệ, ổn định cung tiền, kiểm soát lãi suất, cứu các ngân hàng thương mại có nguy cơ đổ vỡ. Hầu hết các ngân hàng trung ương thuộc sở hữu của Nhà nước, nhưng vẫn có mức độ độc lập nhất định đối với Chính phủ.
Ngân hàng trung ương ra đời chính thức đầu tiên ở châu Âu, vào thế kỷ 17. Khi ấy, tiền mặt lưu hành vẫn chủ yếu dưới dạng vàng và bạc, tuy rằng, các tờ cam kết thanh toán [promises to pay] đã được sử dụng rộng rãi như là những biểu hiện của giá trị ở cả Châu Âu và Châu Á. Ngược lại 500 năm trước đây, Tổ chức Hiệp sĩ dòng Đền [Knight Templar] thời Trung Cổ sử dụng một cơ chế có thể nói là hình mẫu đầu tiên của Ngân hàng trung ương. Các giấy tờ cam kết thanh toán của họ được chấp nhận rộng rãi, và nhiều người cho rằng các hoạt động này đặt nền tảng cơ bản cho hệ thống ngân hàng hiện đại. Cùng thời gian đó, Thành Cát Tư Hãn phát hành tiền giấy ở Trung Hoa, và áp đặt sử dụng loại tiền này bằng bạo lực nhằm thu giữ vàng bạc.
Ngân hàng trung ương đầu tiên là Ngân hàng Thụy Điển [Bank of Sweden] ra đời năm 1668 với sự giúp đỡ của các doanh nhân Hà Lan. Ngân hàng Anh [Bank of England] ra đời tiếp sau đó năm 1694 bởi doanh nhân người Scotland là William Paterson tại London theo yêu cầu của chính phủ Anh với mục đích tài trợ cuộc nội chiến lúc đó. Ý tưởng về ngân hàng trung ương cũng được Marx ủng hộ trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản bằng việc đề xuất "tập trung tín dụng vào tay nhà nước thông qua một ngân hàng quốc gia với tư bản của nhà nước"[1]. Trước nhu cầu quản lý nền tài chính quốc gia, các ngân hàng trung ương trên thế giới lần lượt ra đời. Cục Dự trữ Liên bang của Mỹ được thành lập theo yêu cầu của Quốc hội tại đạo luật mang tên hai nghị sĩ đệ trình là Glass và Owen [Glass-Owen Bill]. Tổng thống Woodrow Wilson ký đạo luật ngày 23 tháng 12 năm 1913.
Từ đầu thế kỷ XX, các ngân hàng trung ương đã hình thành tuy nhiên các ngân hàng này vẫn thuộc sở hữu tư nhân, sau cuộc khủng hoảng 1929-1933 thì mới trở thành ngân hàng sở hữu của nhà nước.
Ngân hàng Trung ương Trung Quốc [Tiếng Anh là People’s Bank of China – Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa] bắt đầu các chức năng ngân hàng trung ương năm 1979 cùng với chính sách cải cách kinh tế. Vai trò ngân hàng trung ương của nó được đẩy mạnh năm 1989 khi đất nước này chuyển đổi sâu sắc hơn sang nền kinh tế hướng xuất khẩu. Tới năm 2000, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã là một ngân hàng trung ương về mọi mặt, với cơ cấu và hoạt động có tham khảo Ngân hàng Trung ương châu Âu vốn là mô hình ngân hàng trung ương mới nhất, chi phối ngân hàng trung ương của các quốc gia thành viên mà vẫn để quyền quản lý kinh tế quốc gia cho các ngân hàng đó.
Ngân hàng trung ương liên quan đến bốn chức năng cơ bản, đó là phát hành tiền tệ, ngân hàng của các tổ chức tín dụng, ngân hàng của Chính phủ, quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng. Tuy nhiên, không phải ngân hàng trung ương nào cũng mang đầy đủ 3 chức năng này.
Ở phần lớn các nước, ngân hàng trung ương là cơ quan duy nhất có quyền phát hành tiền tệ. Ở một số nước khác, ngân hàng trung ương là cơ quan duy nhất phát hành tiền giấy, còn tiền kim loại với tư cách là tiền bổ trợ thì do Chính phủ phát hành. Cục Dự trữ Liên bang – ngân hàng trung ương của Hoa Kỳ – không có chức năng phát hành tiền, thay vào đó, Bộ Tài chính đảm nhiệm chức năng này. Cũng có thông tin cho rằng Chính phủ Mỹ không có quyền phát hành đồng Đô-la, mà là do Cục Dự trữ Liên bang phát hành. Nhưng hiện nay, đã có rất nhiều cuộc nghiên cứu, và họ đã phát hiện ra, thực chất Cục Dự trữ Liên bang Mỹ mới có quyền phát hành tiền tệ, Chính phủ Mỹ không có quyền này.
Phát hành tiền tệ
Ngân hàng của các ngân hàng
Ngân hàng trung ương thực hiện công việc tái chiết khấu các hối phiếu đối với các tổ chức tín dụng, cấp vốn thông qua cho vay đối với các tổ chức này [đồng thời qua đây kiểm soát lãi suất]. [Xem thêm Chính sách lãi suất ngân hàng]
Ngân hàng trung ương còn mua và bán các giấy tờ có giá, qua đó điều tiết lượng vốn trên thị trường. [Xem thêm Nghiệp vụ thị trường mở]
Ngân hàng trung ương có quyền yêu cầu các ngân hàng thương mại mở tài khoản tại chỗ mình và các ngân hàng phải gửi vào tài khoản của họ 1 lượng tiền nhất định. Thông thường, lượng tiền này được quy định tương đương với 1 tỷ lệ nào đó tiền gửi vào ngân hàng thương mại, gọi là tỷ lệ dự trữ bắt buộc.
Trong trường hợp có tổ chức tín dụng gặp nguy cơ đổ vỡ làm ảnh hưởng đến cả hệ thống tài chính của quốc gia, ngân hàng trung ương sẽ tái cấp vốn cho tổ chức tín dụng đó để cứu nó. Vì thế, ngân hàng trung ương được gọi là người cho vay cuối cùng.
Ngân hàng của Chính phủ
Ở nhiều nước, ngân hàng trung ương là người quản lý tiền nong cho Chính phủ. Chính phủ sẽ mở tài khoản giao dịch không lãi suất tại ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, ở một số nước, chẳng hạn như ở Việt Nam, chức năng này do kho bạc đảm nhiệm.
Ngân hàng trung ương còn làm đại diện cho Chính phủ khi can thiệp vào thị trường ngoại hối [xem Can thiệp tỷ giá].
- ^ Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, Phần II: Những người vô sản và những người cộng sản
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ngân_hàng_trung_ương&oldid=64175609”