Thuốc lá là nguyên nhân gây nên nhiều bệnh tật và tử vong
[ĐCSVN] - . Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc bao giờ cũng ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 05-08 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30-80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư [ung thư phổi],…..
| Tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá được treo ở Bệnh viện |
Hút thuốc lá là một thói quen lâu đời và việc bỏ thuốc lá ngày nay không dễ dàng. Hiện nay, tỷ lệ người hút thuốc lá đang có xu hướng tăng lên ở mọi lứa tuổi. Nước ta hàng năm có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh có liên quan đến hút thuốc lá, chưa kể những tác hại về sức khỏe không nhỏ đến 70% phụ nữ và 50% trẻ em do hít khói thuốc lá thụ động của những người xung quanh. Hút thuốc lá tạo ra nhiều hệ lụy như giảm năng suất lao động, thiệt hại kinh tế như: phải chi tiền mua thuốc hút, tiền chữa bệnh do hút thuốc lá gây ra, chi phí cho người nuôi bệnh, . . .
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng đa số là do hiểu biết chưa đầy đủ về tác hại của thuốc lá; bên cạnh đó công tác tuyên truyền về thuốc lá và tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người chưa được thực hiện thường xuyên, chỉ thực hiện theo sự chỉ đạo và còn nhiều hạn chế. Việc tuyên truyền thiếu trọng tâm, trọng điểm, chưa có những hành động cụ thể, tạo ấn tượng qua công tác tuyên truyền; việc tuyên truyền chỉ theo một chiều, chưa có sự giao tiếp giữa người tuyên truyền và người nghe, vì vậy hiệu quả chưa cao.
Ở Việt Nam, từ lâu việc hút thuốc lá, thuốc lào đã trở thành thói quen của nhiều người dân, chúng ta thường bắt gặp ở mọi lúc, mọi nơi..., nhiều người, ở mọi lứa tuổi đều vô tư hút thuốc lá mà không bao giờ họ để ý đến thái độ của những người xung quanh. Việc mọi người có thể dễ dàng mua thuốc lá chính là một trong những nguyên nhân làm cho việc cai nghiện, giảm tỷ lệ hút thuốc lá ở nước ta khó đạt được kết quả như mong muốn. Việt Nam cũng là một trong 15 nước có tỷ lệ người hút thuốc cao nhất thế giới và hàng năm ngân sách nhà nước phải chi hàng ngàn tỷ đồng để điều trị các bệnh có liên quan đến thuốc lá.
Chúng ta đã từng biết trong khói thuốc lá chứa tới hơn 7000 chất mà đa số là chất độc hại, trong đó có khoảng 60 chất là tác nhân gây ung thư, đặc biệt nguy hiểm là chất nicotin. Nicotin dưới dạng tinh khiết là một chất lỏng trong suốt, mùi khó chịu và vị đắng, dễ tan trong nước và dễ xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng, hô hấp, thậm chí qua da. Trong khói thuốc lá có nhiều chất gây khối u trong cơ thể, người nghiện hút thuốc lá không chết ngay mà liều lượng cứ ngấm dần vào cơ thể rồi tích tụ lâu ngày sinh bệnh.
Khi hút thuốc lá, hoặc sống chung với người hút thuốc, khói thuốc hít qua phổi ngấm vào máu, tích lũy lâu ngày gây nên các bệnh tim mạch, viêm nhiễm đường hô hấp. Người hút thuốc lá dễ bị các bệnh như: rụng tóc, đục thủy tinh thể, da nhăn, giảm thính lực, sâu răng, ung thư da, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, loãng xương, bệnh tim mạch, vàng móng tay, bệnh vảy nến, viêm tắc mạch máu, ung thư phổi và các bệnh ở cơ quan khác như: mũi, miệng, lưỡi, tuyến nước bọt, họng, thanh quản, thực quản, thận, tụy; ung thư cổ tử cung ở phụ nữ; tinh trùng biến dạng, vô sinh ở nam giới; trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng đối với trẻ em, v.v. .
Các bệnh do hút thuốc lá gây ra đã được các nhà khoa học trên thế giới và trong nước nghiên cứu và kết quả đã được chứng minh qua thực tế. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc bao giờ cũng ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 05-08 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30-80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư [ung thư phổi],…..
Hút thuốc lá cũng là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí trong nhà, nơi làm việc, nơi công cộng, ngoài trời do khói thuốc thải ra ngoài môi trường hàng ngàn hóa chất độc hại. Ngoài tác hại đối với sức khỏe thì thuốc lá cũng là nguyên nhân hủy hoại môi trường sống của con người; ước tính mỗi năm có khoảng 4.500 tỷ đầu lọc thuốc lá và đây là một khối lượng rác thải không nhỏ nguy hại thải ra ngoài môi trường, từ 5-7 năm chúng mới có thể phân hủy hết.
Khi trồng cây thuốc lá con người phải sử dụng nhiều loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, các chất độc hại có trong thuốc sẽ tích tụ gây ô nhiễm nguồn nước, đất… Nguy hiểm hơn, tàn thuốc lá có thể là một trong những nguyên nhân gây cháy rừng và hỏa hoạn lớn vì chúng thường cháy lâu, âm ỉ mà đôi khi con người vô tình vứt tàn thuốc mà không có sự kiểm soát.
Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo: Không có mức độ an toàn trong việc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động, nên để bảo vệ sức khỏe cộng đồng khỏi tác hại của việc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động thì không khí trong nhà phải hoàn toàn trong lành và không có khói thuốc. Cũng như Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá nêu rõ “Mọi công dân được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá, cũng như yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá” như: Cơ sở y tế, trường học, nơi làm việc, địa điểm vui chơi, giải trí, khu vực có nguy cơ cháy nổ cao...
Thuốc lá là nguyên nhân gây nên nhiều bệnh tật và tử vong nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu mọi người thực hiện nghiêm theo những quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Thiết lập môi trường không có khói thuốc lá đã được chứng minh là cách tiếp cận đơn giản, hiệu quả để dự phòng phơi nhiễm và tác hại liên quan đến thuốc lá. Do vậy, chung tay xây dựng môi trường không khói thuốc lá là biện pháp hiệu quả để bảo vệ mọi người không tiếp xúc với khói thuốc lá.
Nếu mọi người bỏ thuốc lá: Cơ thể sẽ không còn tích luỹ chất độc, loại trừ nguyên nhân và điều kiện gây các bệnh đã nêu trên. Nếu bỏ thuốc trước tuổi 50 sẽ giảm 50% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch sau khi bỏ thuốc được một năm, giảm 50% nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi. Vì vậy cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của hút thuốc và hút thuốc thụ động cũng như các quy định của Luật phòng, chống tác hại thuốc lá; nâng cao ý thức tuân thủ quy định cấm hút thuốc lá tại nơi công cộng. Cổ vũ, nâng cao ý thức của người không hút thuốc về việc dám lên tiếng nhắc nhở người hút thuốc tại các địa điểm có quy định cấm.
Vì một cộng đồng không khói thuốc! Vì sức khỏe của mỗi người. Vì tương lai con em chúng ta. Các cấp và các tổ chức thành viên hãy tăng cường công tác tuyên truyền, vận động đến mọi người về tác hại của thuốc lá, hãy giảm hút thuốc lá; cai nghiện thuốc lá; kiên quyết nói không với thuốc lá; hãy hành động vì môi trường không khói thuốc lá./.
Minh Anh
Mỗi năm, người Việt chi hàng tỷ đồng để mua thuốc lá, đồng thời cũng phải chi trả số tiền tương đương để chữa các bệnh liên quan đến thuốc lá
Nhiều người biết tác hại của thuốc lá nhưng vẫn không thể từ bỏ việc hút thuốc, bất chấp mỗi điếu thuốc chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có đến 70 chất gây ung thư. Một trong số những biện pháp được coi là hữu hiệu là in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên vỏ bao. Tuy nhiên, hiệu quả thực sự đến người tiêu dùng vẫn chưa rõ ràng.
Một điều khiến các chuyên gia lo ngại là tỷ lệ nữ hút thuốc lá có xu hướng tăng. Ngành công nghiệp thuốc lá không ngừng nỗ lực tìm kiếm những khách hàng mới để thay thế cho những người đã bỏ thuốc hoặc chết sớm vì các bệnh do hút thuốc. Và trong số đó nữ giới là nhóm đích mà các công ty hướng tới. Lý do là tỷ lệ phụ nữ sử dụng thuốc lá còn khá thấp. Cũng vì thế, trong khi tỷ lệ nam giới hút thuốc tại nhiều quốc gia đang giảm theo tốc độ chậm thì tỷ lệ nữ giới hút thuốc lại đang tăng. Nhiều dòng thuốc lá được thiết kế dành cho phụ nữ như mang mùi thơm nhẹ, điếu thuốc nhỏ dài... khiến nhiều chị em có cảm giác "sành điệu" khi sử dụng.
Đại diện văn phòng WHO tại Việt Nam - TS Lokky Wai cho biết, thuốc lá giết chết hơn bảy triệu người mỗi năm, và 80% những người này sống ở các quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình. Đồng thời, nó gây ra tổn thất kinh tế lên tới hơn 1.400 tỷ USD/năm, bao gồm chi phí điều trị bệnh và mất năng suất lao động do thuốc lá. Vị này cũng cho hay, các nước đang phát triển gánh chịu 40% tổn thất kinh tế toàn cầu do sử dụng thuốc lá. Trong đó, tại Việt Nam, tổn thất do thuốc lá chiếm tới gần 1% GDP mỗi năm.
Việt Nam cũng đã triển khai nhiều biện pháp để ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá. Hơn ba năm từ khi thực hiện Luật Phòng chống tác hại [PCTH] thuốc lá, 62 tỉnh, thành phố; 18 bộ, ngành, tổ chức chính trị xã hội thành lập ban chỉ đạo PCTH của thuốc lá.
Hiện nay, 70% số công đoàn cơ sở trên cả nước triển khai môi trường làm việc không khói thuốc lá. Ít nhất 150 nhà máy, xí nghiệp trong toàn quốc thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc, trong nhà. Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá cũng cho biết, đến nay, tỷ lệ hút thuốc lá trong học sinh từ 13-15 tuổi giảm từ 3,3% năm 2007 xuống 2,5% năm 2014. Tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại nơi làm việc, trên phương tiện giao thông công cộng giảm được từ 12 đến 15%.
Ở người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên, so với năm 2010 tỷ lệ hút thuốc trong nam giới Việt Nam có xu hướng giảm [từ 47,4% xuống 45,3%]. Trong đó, tỷ lệ hút thuốc lá điếu của nam giới khu vực thành thị giảm được 6,5%.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm trên thế giới có khoảng 6 triệu ca tử vong do các căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá. Còn tại Việt Nam, theo thống kê của Bệnh viện K trung ương, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%.
Các chuyên gia cho rằng, khi tiến hành khảo sát 10 người bất kỳ thì 9 người được hỏi đều biết rằng, thuốc lá ảnh hưởng nghiêm trọng và là tác nhân hàng đầu gây ra ung thư vòm họng, ung thư phổi. Tuy nhiên, đáng lo ngại là chẳng ai hiểu rõ cơ chế gây bệnh cũng như nắm vững cách thức phòng chống những tác hại từ thuốc lá.
Thuốc lá chính là thủ phạm gây ra 90% ca bệnh ung thư phổi. Hiện nay, không chỉ riêng tại nước ta mà tình trạng ung thư phổi ngày càng gia tăng ở mức báo động. Nguy cơ bị ung thư phổi của những người hút thuốc cao hơn gấp 10 lần so với những người không hút thuốc. Mức độ tăng nguy cơ khác nhau tùy theo loại tế bào ung thư. Mặt khác, tiếp xúc với khói thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư phổi 20-30%.