Sáng kiến phương pháp dạy học theo nhóm

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY HỌC THEO NHÓM
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

1

A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài :
Trong thời đại ngày nay, khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển thì yêu cầu làm
việc theo nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Đơn giản là vì không ai hoàn hảo, làm việc
theo nhóm có thể tập trung những mặt mạnh của từng người và bổ sung, hoàn thiện cho
nhau những điểm yếu. Phương pháp dạy học theo nhóm là một trong những phương pháp
dạy học phát huy tính tích cực của học sinh.

Dạy học nhóm còn được gọi bằng những tên khác nhau như: Dạy học hợp
tác, Dạy học theo nhóm nhỏ, trong đó HS của một lớp học được chia thành các nhóm
nhỏ, trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập
trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình
bày và đánh giá trước toàn lớp.
. Dạy học theo nhóm nâng cao tính tương tác giữa các thành viên trong nhóm
Đây là yếu tố cơ bản của hoạt động nhóm, thường ở dạng face to face [tương tác
mặt đối mặt]. Nó có những tác động tích cực đối với người học như:
- Tăng cường động cơ học tập, làm nảy sinh những hứng thú mới
- Kích thích sự giao tiếp, chia sẻ tư tưởng, nguồn lực và cách giải quyết vấn đề
- Tăng cường các kĩ năng biểu đạt, phản hồi bằng các hình thức biểu đạt như lời
nói, ánh mắt cử chỉ
- Khích lệ mọi thành viên tham gia học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, phát triển mối
quan hệ gắn bó, quan tâm đến nhau
Thông qua hoạt động nhóm phát triển kĩ năng giao tiếp và kĩ năng xã hội
Đó là các kĩ năng giao tiếp như: biết chờ đợi đến lượt; tóm tắt và xử lí thông tin;
biết xây dựng niềm tin như bày tỏ sự ủng hộ qua ánh mắt nụ cười, yêu cầu giải thích,
giúp đỡ và sẵn sàng giúp đỡ; khả năng giải quyết bất đồng như kiềm chế bực tức, không
làm xúc phạm người khác khi bất đồng ý kiến
Việc sử dụng phương phápdạy học theo nhóm trong giảng dạy đối với giáo viên
không phải là mới vì ngay từ khi việc đổi mới chương trình triển khai thì song song đó
giáo viên cũng được tập huấn những phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích
cực của học sinh trong đó có phương phápdạy học theo nhóm và giáo viên cũng đã vận
dụng trong công tác giảng dạy.Tuy nhiên vận dụng phương pháp dạy học theo nhóm như
thế nào để mang lại hiệu quả cao nhất? Đó chính là điều tôi muốn chia sẻ, trao đổi và học
tập kinh nghiệm từ các đồng nghiệp.
2

2. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích của đề tài nhằm góp phần đổi mới phương pháp dạy học ở bậc tiểu
học phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác đặc điểm
triệt để tâm sinh lý của học sinh.
Thông qua việc nghiên cứu tìm hiểu về hình thức tổ chức hoạt động nhóm,
giúp bản thân đúc rút kinh nghiệm sử phương pháp một cách có hiệu quả trong quá
trình dạy học.:
3. Phạm vi, Phương pháp nghiên cứu:
Pham vi nghiên cứu:
- Cách tiến hành tổ chức hoạt động nhóm, nguyên tắc thiết kế nhiêm vụ cho nhóm,
một số hình thức chia nhóm, vai trò của giáo viên khi tổ chức hoạt động nhóm.
Phương pháp nghiên cứu:
Trong quá trình nghiên cứu chọn đề tài, tôi đã sự dụng một số phương pháp sau:
+ Phương pháp trò chuyện: tôi sử dụng phương pháp này để hỏi trò chuyện với
một số giáo viên có kinh nghệm trong việc tổ chức hoạt động nhóm
+ Phương pháp tìm và nghiên cứu tài liệu: Tìm hiểu những tài liệu để thu thập
những cách hướng dẫn tổ chức hoạt động nhóm, cách thiết kế nhiệm vụ cho nhóm.
+ Phương pháp trải nghiêm: thông qua thực tế giảng dạy trên lớp của bản thân, và
dự giờ đồng nghiệp để tìm ra cái được, cái hạn chế và biện pháp khắc phục.
+ Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn các đối tượng học sinh, tìm hiểu sự hứng
thú của các em đối với việc học theo nhóm.
B. PHẦN NỘI DUNG
2.Thực trạng


2.1: Về mặt lí luận :

Trong phương pháp hoạt động nhóm nổi lên mối quan hệ giao tiếp học sinh - học
sinh. Thông qua thảo luận, tranh luận trong tập thể, ý kiến của mỗi cá nhân được điều
chỉnh, qua đó người học nâng mình lên một trình độ mới.
Hoạt động trong tập thể nhóm sẽ làm cho từng thành viên quen dần với sự phân
công hợp tác trong lao động xã hội, phát triển tình bạn, ý thức tổ chức kỷ luật, ý thức
cộng đồng. Mô hình này nhằm chuẩn bị cho học sinh thích ứng với đời sống xã hội trong
đó mỗi người sống và làm việc theo phân công, hợp tác với tập thể cộng đồng.
3

Học sinh ở tiểu học hoạt động chủ đạo của các em đã có sự thay đổi về chất,
chuyển từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập, các em phải tiếp nhận hình thức
học tập mới so với mẫu giáo nên các em dễ mất tập trung, không tự tin. Việc học nhóm
tạo điều kiện cho các em thoải mái hơn, mạnh dạn hơn, tạo cảm giác gần gũi thân thiện
như đang trao đổi chứ không phải là gò ép học tập. Trẻ em vốn ưa quan sát, tò mò, thích
nhận xét, so sánh, thích được vui chơi, thi đua để trở thành người chiến thắng.
2.2. Thực trạng
Phương pháp này còn bị hạn chế bởi không gian chật hẹp của lớp học, bởi thời gian
hạn định cho một tiết học, giáo viên phải mất nhiều thời gian chuẩn bị đồ dùng và thiết kế
nhiệm vụ cho nhóm , tổ chức một cách hợp lí và học sinh đã quen với hoạt động này thì
mới có kết quả tốt.
Do vậy giáo viên ngại đổi mới, ngại dạy học theo nhóm Có giáo viên tổ chức hoạt
động nhóm chỉ mang tính hình thức, chưa phù hợp với nội dung bài dạy.dẫn đến kết quả
chưa cao.
Một số giáo viên trẻ nhiệt tình hưởng ứng song chưa có nhiều kinh nghiêm trong
việc tổ chứchoạt động nhóm.
Học sinh: Đa số học sinh được hỏi thì các em đều trả lời thích được học theo nhóm.
3.NỘI DUNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
3.1 Cấu trúc chung của quá trình dạy học theo nhóm

4

NHẬP ĐỀ VÀ GIAO
NHIỆM VỤ
Giới thiệu chủ đề
Xác định nhiệm vụ các
nhóm
Thành lập các nhóm

Làm việc toàn lớp

Làm việc nhóm

LÀM VIỆC NHÓM
Chuẩn bị chỗ làm việc
Lập kế hoạch làm việc
Thoả thuận quy tắc làm việc
Tiến hành giải quyết nhiệm vụ
Chuẩn bị báo cáo kết quả

Làm việc toàn lớp
TRÌNH BÀY KẾT
QUẢ / ĐÁNH GIÁ
Các nhóm trình bày kết
quả
Đánh giá kết quả

3.2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN KHI TỔ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO
NHÓM
3.2.1. Cách thành lập nhóm:
việc phân chia nhóm thường dựa trên:
+ Số lượng học sinh trong lớp
+ Nội dung của bài học
5

+ Đặc điểm của học sinh
Cách chia nhóm như thế nào cho hợp lý : có thể theo một tiêu chuẩn nào đó của bài
học hay của giáo viên và cũng có thể hoàn toàn ngẫu nhiên.
Nhóm ngẫu nhiên: giáo viên chia nhóm một cách ngẫu nhiên
+ Chia nhóm theo biểu tượng
+ Ghép hình, Đếm số; Tháng sinh nhật,
+ Đặc điểm bên ngoài
Nhóm chủ định: Giáo viên chủ động đưa ra yêu cầu theo đối tượng học sinh,
nắm bắt được trình độ từng học sinh. [ chia nhóm khá, trung bình, nhóm yếu]Với kiểu
chia này tôi thường áp dụng các cách chia nhóm như :
+ Theo giới, dân tộc
+ Theo sở thích
+ Theo chuyên môn sâu
+ Theo trình độ: khác nhau hoặc tương đồng [đa dạng hoặc đồng nhất]
3.2.2 Số lượng HS trong nhóm
- Nhóm nhỏ: 2 - 3 học sinh.
- Nhóm vừa: 4 - 5 học sinh.
- Nhóm lớn: 6 - 8 học sinh.
3.2.3.Thành phần nhóm

Hai yếu tố cần thiết cho sự thành công của hoạt động nhóm là sự an toàn và
sự thách thức. Nhóm bạn bè sẽ cho HS cảm giác an toàn nhất, nhưng không phải lúc
nào cũng có sự thách thức cần thiết để giúp trẻ mở rộng suy nghĩ cũng như không mở
rộng thêm những kĩ năng xã hội cần thiết để giao tiếp với những người không quen, thậm
chí không thích.

Thành công trong cuộc sống đòi hỏi con người có lúc phải làm việc với tất cả
mọi người. Vì vậy, thỉnh thoảng cần thuyết phục trẻ làm việc trong nhóm, bất chấp những
cái thích và không thích của cá nhân. Các nhóm có khả năng khác nhau có lợi cho một
diện HS rộng nhất, nhưng thỉnh thoảng vẫn phải tạo điều kiện cho những trẻ có cùng khả
năng, đặc biệt những trẻ có khả năng cao làm việc cùng nhau.

6


Các nhóm sẽ làm việc tốt nhất, cho dù là thành phần như thế nào, nếu như trẻ
trở thành đồng đội tốt của nhau và hài hoà được kĩ năng để thực hiện nhiệm vụ của
nhóm.
3.2.4 Kích cỡ nhóm
Số lượng HS trong một nhóm bao nhiêu thì vừa? Câu trả lời tuỳ thuộc vào
hoạt động mà GV muốn HS thực hiện.

Nhóm càng đông thì các em càng tự tin hơn với những gì nhóm khám phá
được, càng có nhiều kinh nghiệm bản thân để chia sẻ và GV càng tốn ít thời gian đảo
quanh các nhóm. Tuy nhiên có thể số HS không làm việc càng nhiều, thời gian để nhóm
đi đến quyết định càng dài và càng khó đạt đươc đồng thuận. Nhóm càng ít người thì
càng ít HS ăn theo và quyết định càng nhanh. Ít nhiều gì thì cũng phải đảm bảo HS nào
cũng làm việc.

Một chiến lược học tập hợp tác hữu ích trong mọi tình huống học tập được
tóm tắt lại thành khẩu hiệu là: Tư duy - từng đôi  chia sẻ [HS được dành thời gian để
suy nghĩ - được ghép cặp với bạn ngồi bên cạnh để thảo luận - cùng chia sẻ câu trả lời với
nhóm hoặc cả lớp].
3.2.5 Thời gian duy trì nhóm

Thông thường nhóm cần được duy trì sao cho đủ thời gian để các thành viên
hiểu nhau và có được các kỹ năng cần thiết,

Không nên lâu quá gây ra sự nhàm chán, tình trạng trì trệ thiếu năng động,
dựa dẫm vào nhau.
3.2.6 Thiết kế nhiệm vụ cho hoạt động nhóm
Nhiệm vụ nhóm phải đủ độ khó, cần đến sự hợp tác của học sinh để giải quyết
vấn đề

Vấn đề đòi hỏi thảo luận, giải thích. Các nhóm tìm hiểu và thảo luận một chủ
đề cho trước [bức tranh, một bài thơ hay một hiện vật,], tập hợp những ý tưởng, chia sẻ
kinh nghiệm.

Giải quyết một vấn đề / bài tập. Các nhóm tìm hiểu một vấn đề hay một tình
huống còn bỏ ngỏ và quyết định xem có thể làm gì. Ví dụ: Giải quyết một vấn đề về môi
trường hay xã hội, giải quyết một bài toán khó,

Thực hành, làm ra sản phẩm nào đó. Các thành viên trong nhóm cùng làm
việc để tạo ra một kết quả vật chất. Chẳng hạn:

7

+ Tạo ra các sản phẩm riêng và đánh giá xem sản phẩm nào tốt nhất [gấp chiếc máy
bay giấy,];
+ Tạo ra các thành phần khác nhau của một sản phẩm chung [làm một tờ báo
tường,];
+ Cùng nhau làm một sản phẩm lớn [làm một toà tháp bằng giấy,].
. V.v
Lưu ý:Thiết kế nhiệm vụ nhóm cần xác định rõ:
-

Nhiệm vụ cần cho kiểu nhóm chủ định hay nhóm ngẫu nhiên ?

-

Nhiệm vụ nhóm đó phù hợp với kích cỡ nhóm nào ?

-

Nhiệm vụ nhóm cần khoảng bao nhiêu thời gian mới đủ hoàn thành ?

-

Một nhiệm vụ chung cho cả lớp hay mỗi nhóm một nhiệm vụ ?

3.2.7.Các bước tổ chức hoạt động nhóm
Bước 1: Chuẩn bị cho tổ chức hoạt động nhóm

Xác định các nội dung cho hoạt động nhóm: Nội dung học tập thích hợp cho
hoạt động hợp tác theo nhóm thường là các vấn đề, câu hỏi, bài tập đòi hỏi tư duy và sự
đóng góp của nhiều người để giải quyết.


Xác định thành phần nhóm.



Xác đinh quy mô nhóm.



Xác định thời gian của từng hoạt động học nhóm

Bước 2: Tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm
-

Chia nhóm và phân công nhiệm vụ cho các thành viên nhóm.

-

Giao nhiệm vụ cho hoạt động nhóm.

-

Hỗ trợ và hướng dẫn khi cần.

Tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả làm việc nhóm [Cách tổ chức cho các
nhóm trình bày kết quả và xử lý tình huống khi HS không có ý nhận xét; mỗi nhóm có
các nhiệm vụ khác nhau]
Bước 3: Tổng kết hoạt động học nhóm
-

Tổng hợp, phân tích ý kiến và kết luận

-

Đánh giá kết quả hoạt động nhóm.

8

3.2.8.Vai trò của GV trong hoạt động nhóm
Cung cấp nhiệm vụ có thách thức và tạo điều kiện để nhóm hoàn thành nhiệm vụ.
Cân nhắc việc chia nhóm, thay đổi nhóm, tạo nhóm mới để đảm bảo 2 yếu tố an
toàn và thách thức trong hoạt động nhóm.
Quản lí hoạt động nhóm [quan sát quá trình hoạt động nhóm, hỗ trợ và hướng dẫn
khi cần thiết, khen ngợi và động viên HS].
+ Người giáo viên phải là người điều động các nhóm làm việc.
+ Phải quan sát và theo dõi hoạt động, công việc của từng nhóm để tìm ra cách giải
quyết hợp lý nhất.
+ Trong quá trình quan sát các nhóm làm việc, người giáo viên phải phát hiện các
sai lầm mà các nhóm mắc phải khi tham gia nhóm, những sai lầm mang tính điển hình và
chưa được sữa chữa để cuối phần thảo luận nhóm giáo viên có nhận xét, góp ý.
+ Giáo viên phải nhắc lại các ý kiến mà nhóm đã trình bày một lần nữa khẳng định lại ý
kiến của nhóm để nhóm cần bổ sung ý kiến hay không. Nhấn mạng các khái niệm, các ý
quan trọng của bài học.
+ Giáo viên tóm tắt, tổng hợp, liên kết các ý kiến của từng nhóm thảo luận theo thứ
tự để nêu bật được nội dung bài học.
+ Người giáo viên là người hướng dẫn và giúp đỡ các nhóm nếu các nhóm có gặp
khó khăn trong quá trình thảo luận.
Lưu ý: Không can thiệp sâu vào quá trình làm việc của nhóm [đóng góp ý kiến
như một thành viên của nhóm hoặc hỏi nhiều câu hỏi làm ảnh hưởng đến sự tập trung của
nhóm
Chức danh của các thành viên trong nhóm: tuỳ vào số lượng của nhóm mà giáo
viên đè ra các chức danh: Ví dụ nhóm trưởng, thư ký, báo cáo, quản lý thời gian, giám
sát, liên lạc,
Để việc hoạt động nhóm thực sự có hiệu quả phải phân công nhiệm vụ, quy định
thời gian rõ ràng và cụ thể cho các nhóm. Nhóm trưởng đóng vai trò quan trọng nhất
Nhóm trưởng phải là người khởi động buổi thảo luận nhóm bằng cách tạo một bầu không
khí vào đề một cách sinh động, chân tình và thật sự thỏa mái.
+ Trong khi thảo luận: Người nhóm trưởng phải điều động được tất cả các nhóm
viên tham gia tích cực vào buổi thảo luận, người nhóm trưởng phải biết lắng nghe,
khuyến khích các người rụt rè, ngăn chặn những người nói nhiều, theo dõi và quan sát
phản ứng của từng người để điều chỉnh buổi thảo luận. Khai thác nội dung bằng cách đặt
9

câu hỏi kích thích tư duy của từng người. Phát hiện những mâu thuẫn trong cách trình
bày của mỗi thành viên, tổng kết lại ý kiến của nhóm ở cuối buổi thảo luận.
Vì vậy cần hướng dẫn cho học sinh ngay từ những lần đầu tiên làm việc theo nhóm
theo các hình thức đến khi quen việc, các em phải cùng nhau hợp sức để hoàn thành
nhiệm vụ được giao.
Khi làm việc theo nhóm tự các nhóm có quyền lựa chọn cách thực hiện nào tuỳ
thích, sao cho khi nhóm trình bày phải đạt được yêu cầu tôi giao.
Các thành viên trong nhóm thay phiên làm nhóm trưởng, thư ký, báo cáo, ở mỗi
lần làn việc nhóm. Với phương pháp này để tránh học sinh có thể làm qua loa, hình
thức, nếu không có sự kiểm tra theo dõi của giáo viên, một số em yếu, thụ động không
chịu động não, suy nghĩ, hoặc thuộc lòng đọc vẹt, không bày tỏ ý kiến của mình ngược
lại những em nhanh nhẹn thì tự quyết định vấn đề mà không có sự thảo luận trong nhóm.
Vì thế để đảm bảo cho tất cả học sinh đều tham gia làm việc một cách chủ động một mặt
tôi khuyến khích động viên các em, nhất là các em còn nhút nhát, giao nhiệm vụ cho
nhóm trưởng quản lí và theo dõi phân công các thành viên trong nhóm làm việc. Khi giao
việc cho các nhóm tôi thường theo dõi quan sát , nếu thấy các em làm việc chăm chú và
sôi nổi thì tôi yên tâm, nếu các em làm việc trầm hoặc nhốn nháo, lúng túng thì tôi hướng
dẫn, gợi ý cho các em, tránh can thiệp quá sâu.
Mặt khác luôn cho các nhóm thi đua với nhau qua bảng điểm làm việc giữa các
nhóm, trong quá trình diễn ra hoạt động nhóm, nhóm nào làm việc tốt không gây ồn ào
không có thành viên làm việc riêng nhóm đó được cộng điểm và ngược lại, nhóm trưởng
sẽ chịu trách nhiệm khi có bạn trong nhóm không hợp tác, để tránh nhóm làm nhanh chờ
đợi sẽ sinh ra nói chuyện, làm việc riêng tôi cho các nhóm trưởng có thể chọn nhóm kiểm
tra chéo, hay trao đổi thêm các thông tin có liên quan đến bài học từ các nhóm khác.
Những học sinh học chưa tốt tuỳ theo bài tôi có thể xếp thành một nhóm và tự là
thành viên trong nhóm của các em và có thể luân phiên cho học sinh giỏi làm nhóm
trưởng tiếp vai trò của tôi còn tôi thì quan sát các nhóm làm việc.
Sau khi hết thời gian làm việc tôi cho đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả thảo
luận. Nếu khác nhiệm vụ thì đại diện từng nhóm lên báo cáo. Thành viên báo cáo không
nhất thiêt là báo cáo viên mà có thể là thành viên khác trong nhóm như thư kí, nhóm
trường, quản lý thời gian hay giám sát, để em nào củng chủ động, tránh ỷ lại, các thành
viên trong nhóm đều phải tham gia trả lời, các nhóm khác nghe, nhận xét. Qua hoạt động
này tôi có thể kiểm tra được sự hợp tác của các thành viên trong nhóm và đánh giá được
khả năng kiểm tra chéo của các nhóm trưởng. Cùng nhiệm vụ thì đại diện một đến hai

10

nhóm lên báo cáo, các nhóm khác quan sát và so sánh với kết quả của nhóm mình sau đó
nhận xét.
Với điều kiện bàn ghế chưa phù hợp, còn cồng kềnh và không để tốn nhiều thời
gian khi tổ chức hoạt động nhóm, tôi thường cho các em làm việc theo nhóm cố định, bàn
trên quay xuống bàn dưới. Để các em không nhàm chán, thay đổi chỗ ngồi mỗi tháng
một lần, như vậy các em có điều kiện giao lưu, làm việc với bạn khác mà không bị nhàm
chán.
4. Một số ví dụ minh hoạ :
Ví dụ : Dạy bài: Mở rộng vốn từ: Quê hương. Ôn tập câu Ai làm gì?  Phân
môn Luyện từ và câu  Lớp 3.
Bài tập 1: Tôi cho HS thảo luận theo nhóm đôi trong trời gian 2 phút , sau đó chọn
2 đội chơi tiếp sức [ mỗi đội 4 em]. Thi đua lên xếp các từ ngữ đã cho vào 2 cột: Chỉ sự
vật ở quê hương và Chỉ tình cảm với quê hương. Các HS dưới lớp hát một bài và bài hát
đó cũng là thời gian thi.
Bài tập 2: HS làm việc cá nhân.
Bài tập 3: Tôi cho HS làm việc theo nhóm 4.
Tôi chia nhóm cố đinh: bàn trên quay xuống bàn dưới. Trước khi chia nhóm, tôi gọi
1 em đọc yêu cầu và đoạn văn trong SGK. Các nhóm ổn định xong, như thường lệ các em
bầu các thành viên trong nhóm, nhóm nào bầu xong thì vỗ tay để GV biết là nhóm đó đã
chuẩn bị xong. Tôi giao thời gian làm việc trong 5 phút Các nhóm làm bài  GV quan
sát, nếu thấy các nhóm còn lúng túng thì gợi ý. Các nhóm trình bày, vì cùng nhiệm vụ
nên tôi chỉ cho đại diện 2 nhóm lên trình bày  Các nhóm khác nhận xét, GV chốt lời
giải đúng. Tính điểm thưởng.
Ví dụ : Dạy bài Vệ sinh thần kinh  Tự nhiên xã hội lớp 3.
Hoạt dộng1: Tôi cho HS đứng thành vòng tròn giữa lớp, điểm số từ 1 đến 5 [ tôi
chia lớp thành 5 nhóm, mỗi nhóm 4 em, riêng nhóm 1,2,3 mỗi nhóm 5 em]. Sau đó quy
định chỗ ngồi của các nhóm, các em về chỗ bầu thành viên trong nhóm: nhóm trưởng,
thư ký, báo cáo viên, quản lý thời gian, nhóm 1,2,3 bầu thêm người giám sát.
Gọi đại diện một nhóm đọc yêu cầu : Quan sát tranh và cho biết nhân vật trong các
bức tranh đang làm gì? Việc làm đó có lợi hay có hại đến cơ quan thần kinh. Vì sao?
Quy đinh thời gian: các nhóm làm việc trong thời gian 5 phút.
Các nhóm thảo luận xong, gọi đại diện các nhóm lên trình bày, mỗi nhóm nói một
tranh. Để các em chủ động trong khi báo cáo, tôi có thể gọi bất kì em nào như nhóm 1 tôi
11

gọi thư kí lên báo cáo, nhóm hai tôi gọi giám sát, nhóm 3 gọi báo cáo viên, nhóm 4 gọi
nhóm trướng,Trong khi các nhóm báo cáo, các nhóm khác nhận xét và bổ sung, nếu
trùng thì các nhóm vỗ tay.
GV kết luận và tuyên dương nhóm làm tốt.
Tóm lại:
Ngoài những kinh nghiệm như trình bày ở trên, khi vận dụng giáo viên cần
nghiên cứu, lựa chọn và phối hợp nhịp nhàng với các phương pháp khác sao cho
phát huy được khả năng học tập cao nhất của học sinh và giờ học nhẹ nhàng
nhưng hiệu quả để mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui.
5. Một số kĩ thuật dạy học tích cực hỗ trợ cho hoạt động nhóm đạt kết quả cao.
Kĩ thuật giao nhiệm vụ
- Giao nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng:
+ Nhiệm vụ giao cho cá nhân/nhóm nào?
+ Nhiệm vụ là gì?
+ Địa điểm thực hiện nhiệm vụ ở đâu?
+ Thời gian thực hiện nhiệm vụ là bao nhiêu?
+ Phương tiện thực hiện nhiệm vụ là gì?
+ Sản phẩm cuối cùng cần có là gì?
+ Cách thức trình bày/ đánh giá sản phẩm như thế nào?
- Nhiệm vụ phải phù hợp với:
+ Mục tiêu HĐ
+ Trình độ HV
+ Thời gian, không gian HĐ
+ CSVC, trang thiết bị
Kĩ thuật khăn trải bàn

12

1
4

2
3

- Chia giấy A0 thành phần chính giữa và phần xung quanh. Chia phần xung quanh
thành các phần theo số thành viên của nhóm.
- Cá nhân trả lời câu hỏi và viết trên phần xung quanh.
- Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và viết vào phần chính giữa.
- Treo SP, trình bày
Kĩ thuật công đoạn
HS được chia thành các nhóm, mỗi nhóm được giao giải quyết một nhiệm vụ khác
nhau. Ví dụ: nhóm 1- thảo luận câu A, nhóm 2- thảo luận câu B, nhóm 3- thảo luận câu
C, nhóm 4- thảo luận câu D,

Sau khi các nhóm thảo luận và ghi kết quả thảo luận vào giấy A0 xong, các
nhóm sẽ luân chuyển giáy A0 ghi kết quả thảo luận cho nhau. Cụ thể là: Nhóm 1 chuyển
cho nhóm 2, Nhóm 2 chuyển cho nhóm 3, Nhóm 3 chuyển cho nhóm 4, Nhóm 4 chuyển
cho nhóm 1


Tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm


HS làm việc theo nhóm nhỏ, đọc to tài liệu được phát, thảo luận và chuẩn bị
trả lời các câu hỏi về bài đọc.


Đại diện nhóm trình bày các ý chính cho cả lớp.

13


Sau đó, các thành viên trong nhóm lần lượt trả lời các câu hỏi của các bạn
khác trong lớp về bài đọc


ĐỘNG NÃO

Giáo viên nêu câu hỏi hoặc vấn đề [ có nhiều cách trả lời] cần được tìm hiểu trước
cả lớp hoặc trước nhóm.
Khích lệ HS phát biểu và đóng góp ý kiến càng nhiều càng tốt.
Liệt kê tất cả mọi ý kiến lên bảng hoặc giấy to không loại trừ một ý kiến nào, trừ
trường hợp trùng lặp.
Phân loại các ý kiến.
Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ ràng
Tổng hợp ý kiến của HS và rút ra kết luận.
Kỹ

thuật XYZ

Kỹ thuật XYZ là một kỹ thuật nhằm phát huy tính tích cực trong thảo luận nhóm. X
là số người trong nhóm, Y là số ý kiến mỗi người cần đưa ra, Z là phút dành cho mỗi
người.
Ví
dụ
kỹ
thuật
635
thực
hiện
như
sau:
Mỗi nhóm 6 người, mỗi người viết 3 ý kiến trên một tờ giấy trong vòng 5 phút về cách
giải quyết 1 vấn đề và tiếp tục chuyển cho người bên cạnh;
Tiếp tục như vậy cho đến khi tất cả mọi người đều viết ý kiến của mình, có thể lặp lại
vòng
khác;
Con số X-Y-Z có thể thay đổi;
6 HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
6.1. Kết quả đã đạt được của việc áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
- Hình thành thói quen sử dụng SGK ở học sinh.
- Lật ngược và khắc sâu vấn đề.
- Dần cá biệt hoá đối tượng.
- Cả lớp -> thoải mái, tránh đồng loạt.
- Cá nhân -> tự giác, linh động, sáng tạo, tự tin.
- Nhóm -> hợp tác thích nghi, giúp đỡ trách nhiệm, giao tiếp học hỏi lẫn nhau, tự
tìm tòi , tự phát hiện , tự chiếm lĩnh kiến thức.
- Học sinh nhút nhát mạnh dạn hơn.
14

- Học sinh hứng thú, tập trung, thi đua, vui vẻ, tích cực.
- Tiết dạy nhẹ nhàng, tự nhiên , sinh động và hiệu quả.
- Lớp học trở nên thân thiện gần gũi đối với học sinh tạo cho các em có cảm giác
mỗi ngày đến trường là một ngày vui.
6.2. Tình trạng hiện nay của công việc với thực trạng ban đầu:
Trước đây: Học sinh làm việc theo nhóm chỉ là thay đổi theo một hình thức khác
trong các hình thức tổ chức hoạt động trên lớp.
Các nhóm chưa thể hiện được tính đoàn kết và tập trung chưa cao
Học sinh chỉ làm những bài tập nhỏ chưa thể hiện được tính chủ động sáng
tạo và tự chiếm lĩnh kiến thức, còn mang tính hình thức, mờ nhạt.
Tình trang hiện nay: Đối với năm học này tôi mạnh dạn áp dụng hình thức học nêu
trên nhiều hơn thì kết quả rất khả quan , qua hình thức cho học sinh học tập trên tôi nhận
thấy nó đã đem đến cho lớp học của tôi kết quả như đã nêu ở phần 6.1
6.3. Bài học kinh nghiệm:
-Phương pháp dạy học theo nhóm được đánh giá là một phương pháp dạy học
tích cực, hướng vào học sinh và đạt hiệu quả cao trong dạy học.Phát huy cao độ tính tích
cực, chủ động sáng tạo của người học, đồng thời phát huy cao độ khả năng hợp tác, giúp
đỡ học tập lẫn nhau.
Tuy nhiên mỗi phương pháp dạy học đều có những ưu, nhược điểm riêng, do đó
người giáo viên phải biết vận dụng sao cho phù hợp với đặc điểm riêng của lớp mình
phụ trách
Phương pháp này bị hạn chế bởi không gian chật hẹp của lớp học, bởi thời gian
hạn định cho một tiết học nên giáo viên phải biết tổ chức hợp lí và tổ chức thường xuyên
để học sinh đã quen với hoạt động này thì mới có kết quả tốt.
Ta cần chú ý đến yêu cầu phát huy tính tích cực của học sinh và rèn luyện năng
lực hợp tác giữa các thành viên trong hoạt động nhóm. Cần tránh khuynh hướng hình
thức và lạm dụng phương pháp này khi cho rằng tổ chức hoạt động nhóm là dấu hiệu tiêu
biểu nhất của đổi mới phương pháp dạy học hoặc hoạt động nhóm càng nhiều thì càng
chứng tỏ phương pháp dạy học càng đổi mới.
- Phương pháp hoạt động nhóm cũng không phù hợp đối với lớp quá đông.

15

Muốn tổ chức hoạt động nhóm thành công thì người giáo viên phải nhiệt tình
nghiên cứu kĩ nội dung bài dạy, thiết kế hoạt động cho nhóm phù hợp, thay đổi hình thức
chia nhóm gây hứng thú cho học sinh.
Trên đây chỉ là một số ý kiến nhỏ của bản thân tôi về việc sử dung phương pháp
dạy học theo nhóm trong các giờ học ở tiểu học. Rất mong đây sẽ là một trong những
kinh nghiệm của bản thân được chia sẻ cùng đồng nghiệp và cũng hy vọng được sự đóng
góp ý kiến của bạn bè đồng nghiệp gần xa.

16

C.LIỆU THAM KHẢO
1.Tài liệu tập huấn 0xpam Anh về dạy học lấy học sinh làm trung tâm
2. Sách giáo khoa các lớp : 1 5
3. Sách giáo viên các lớp : 1 5
4. Phương pháp dạy học các môn ở tiểu học [ Nhà xuất bản giáo dục]

17

D. MỤC LỤC

Tr
ang
A

Phần mở đầu

1

1

. Lý do chọn đề tài :

1

2. Mục đích nghiên cứu:

2

phương pháp nghiên cứu

3

Phần nội dung

4

Cơ sở lí luận

4

Thực trạng

4

Nội dung biện pháp thực hiên

5
-12

Một số ví dụ minh hoạ

12 -13

Một số kĩ thuật dạy học tích cực hỗ trợ cho hoạt
động nhóm
-16
Hiệu quả của đề tài

14
17

-18

18

null