Soạn văn Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh

b. Anh chị sẽ đưa ra những luận cứ nào để làm sáng tở luận điểm? Cần vận dung thao tác lập luận nào là chính [phân tích hay so sánh]? Vì sao?

• Giả sử anh [chị] đã quyết định vận dụng thao tác phân tích [hoặc so sánh] là chính, thì thao tác còn lại - so sánh [hoặc phân tích] - anh [chị] định sử dụng ở phần nào và sử dụng như thế nào để việc trình bày hợp lí, rõ ràng, có sức thuyết phục và hấp dẫn?
• Phải kết hợp thao tác lập luận chính và thao tác lập luận hỗ trợ như thế nào để đoạn văn không rời rạc mà gắn bó với nhau một cách hợp lí?

c. Diễn đạt các ý tìm được thành một [hoặc một số] đoạn văn

Gợi ý:

• Các em có thể viết một bài văn về bất kì một bài thơ nào mà các em yêu thích
• Cần chú ý đến những điều sau đây:
  • Xác định chủ đề bài văn cần viết.
  • Xác định những ý chính nào để làm sáng tỏ chủ đề của bài văn và sắp xếp chúng thành một dàn ý hợp lí, khoa học.
  • Luận điểm nào được chọn để làm sáng tỏ? Nó nằm ở vị trí nào trong bài dàn ý? - Xác định câu chuyển ý cho phù hợp giữa các ý trong bài văn.
  • Để làm sáng tỏ luận điểm trên cần phải có những luận cứ nào. Đây là lúc cần sử dụng các thao tác lập luận. Xác định rõ ràng nên sử dụng thao tác phân tích hay so sánh; thao tác nào là chủ đạo.

Câu 3: Công việc ở nhà:

a. Vận dụng kết hợp các thao tác phân tích và so sánh để viết đoạn văn trình bày một luận điểm khác ở dàn ý mà anh [chị] đã xây dựng.

b. Viết một văn bản nghị luận ngắn về một phẩm chất của người học sinh, trong đó có vận dụng kết hợp các thao tác phân tích và so sánh

c. Sưu tầm những đoạn văn hay, ở đó, tác giả đã thành công trong việc vận dụng kết hợp các thao tác phân tích và so sánh

Gợi ý:

• Câu a, câu b: Các em tự làm, các em chú ý những lưu ý được rút ra từ câu 2 để viết đoạn văn được tốt hơn. Sự kết hợp giữa các thao tác phải tự nhiên, không nên quá gượng ép.
• Câu c: Các em có thể sưu tầm ở sách, báo, những tác phẩm phê bình văn học....

Để ôn lại những kiến thức cần thiết cho bài học, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh.

3. Hỏi đáp về bài Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Câu 1: Tìm hiểu sự vận dụng của các thao tác lập luận trong đoạn trích “Thi nhân Việt Nam” của Hoài Thanh – Hoài Chân.

một. Đoạn trích viết về ảnh hưởng của Pháp trong thơ Việt Nam [thơ mới].

Quan điểm của tác giả về vấn đề đó: Thừa nhận ảnh hưởng Pháp trong Thơ mới nhưng khẳng định thơ Pháp không làm mất bản sắc dân tộc Việt Nam trong Thơ mới.

b. Các tác giả đã sử dụng thao tác phân tích là chủ yếu. Ngoài ra, đoạn trích còn sử dụng các thao tác so sánh, bác bỏ, bình luận.

c. Không phải bất kỳ bài viết, đoạn văn nào càng sử dụng nhiều luận cứ thì càng hấp dẫn. Để vận dụng hiệu quả các thao tác lập luận, người viết cần phải nắm vững vấn đề lập luận và mục đích lập luận. Thao tác nào nên dùng là chính, khi nào nên dùng thao tác khác?

Câu 2: Giả sử phải tập trình bày một luận điểm trong bài văn nghị luận về một trong những phẩm chất mà thanh niên ngày nay cần phải có, em hãy tiến hành theo các bước sau:

một. Bước đầu tiên

– Xác định chủ đề của bài văn: chọn chủ đề nghị luận [theo em đó là phẩm chất gì? năng động, nhạy bén, sáng tạo, tri thức…]

Xem thêm: Viết bài: Tập viết bản tin

– Xây dựng dàn ý:

+ Yêu cầu của giới trẻ hiện nay.

+ Để đáp ứng yêu cầu đó của thời đại, thanh niên cần có những phẩm chất…

+ Để có được phẩm chất đó, cũng như duy trì và phát triển nó, con người cần phải làm gì?

b. Bước thứ hai

Hãy suy nghĩ về cách trình bày một luận điểm trong phần thân bài của bạn:

– Lập luận nào để trình bày?

– Lập luận đó nằm ở đâu trong bài văn?

– Viết câu chủ đề.

– Tổ chức các luận điểm theo hình thức lập luận nào để làm nổi bật nhất luận điểm vừa nêu? [phân tích, bác bỏ, so sánh hoặc bình luận].

– Nên vận dụng kết hợp với các thao tác lập luận.

c. bước thứ ba

– Từ các bước chuẩn bị trên, học sinh luyện viết một [hoặc một số] đoạn văn. [Chú ý tính liên kết giữa câu với câu, đoạn với đoạn; thể hiện rõ phong cách nghị luận chính luận.

– Trình bày bài làm trước lớp, chỉnh sửa theo góp ý của nhóm để bài viết đạt chất lượng cao hơn.

Câu 3: Thực hành sau tiết học.

– Viết đoạn văn khai triển một luận điểm khác của dàn ý đã lập.

– Đối với các vấn đề sau:

+ Một bài thơ [bài hát, phim] gây tranh cãi.

Xem thêm: Viết bài văn: Sự phát triển của từ vựng

+ Vấn đề tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại trong bối cảnh thế giới đang có xu hướng trở thành ngôi nhà chung.

+ Nên hay không nên bàn về nhược điểm của người Việt Nam?

Dựa vào thực tế trên lớp, em hãy viết một bài văn ngắn có sử dụng tổng hợp các thao tác lập luận về một trong các vấn đề trên.

Gợi ý: Chọn bài toán thứ ba.

Những ý tưởng sau đây có thể được thể hiện:

– Nêu những nét đẹp của con người Việt Nam [Dũng cảm trong chiến đấu, cần cù trong lao động, giàu lòng nhân ái,…]. Khẳng định: đó là niềm tự hào dân tộc; là sự ngưỡng mộ của bạn bè trên thế giới; Đây là những phẩm chất giúp chúng ta xây dựng và bảo vệ đất nước.

– Con người Việt Nam còn rất nhiều điểm yếu [ví dụ: bảo thủ trì trệ trong công việc; chống ngoại xâm thì hy sinh, chống tiêu cực thì còn nể nang, né tránh…]. Chỉ ra tác hại của nhược điểm.

– Khẳng định quan điểm: cần bảo vệ những điểm yếu của người Việt Nam. Đó là một cách “cải cách dân tộc” như nhà văn Lỗ Tấn [Trung Quốc] đã làm.