Quy trình thực hiện
Trước giờ học:
- Bước 1: Xác định mục tiêu bài học và đối tượng dạy học. Xác định các
đơn vị kiến thức kĩ năng cơ bản trong bài học và tìm cách diễn đạt các nội
dung này dưới dạng câu hỏi gợi ý, dẫn dắt HS.
- Bước 2: Dự kiến nội dung các câu hỏi, hình thức hỏi, thời điểm đặt câu
hỏi , trình tự của các câu hỏi. Dự kiến nội dung các câu trả lời của HS, các
câu nhận xét hoặc trả lời của GV đối với HS.
- Bước 3: Dự kiến những câu hỏi phụ để tuỳ tình hình từng đối tượng cụ
thể mà tiếp tục gợi ý, dẫn dắt HS.
Trong giờ học
Bước 4: GV sử dụng hệ thống câu hỏi dự kiến [phù hợp với trình độ nhận
thức của từng loại đối tượng HS] trong tiến trình bài dạy và chú ý thu thập
thông tin phản hồi từ phía HS.
Sau giờ học
GV chú ý rút kinh nghiệm về tính rõ ràng, chính xác và trật tự logic của hệ
thống câu hỏi đã được sử dụng trong giờ dạy.
Ưu điểm- Hạn chế
Ưu điểm
- Là cách thức tốt để kích thích tư duy độc lập của HS, dạy HS cách tự suy
nghĩ đúng đắn.
- Lôi cuốn HS tham gia vào bài học, làm cho không khí lớp học sôi nổi, kích
thích hứng thú học tập và lòng tự tin của HS, rèn luyện cho HS năng lực
diễn đạt
- Tạo môi trường để HS giúp đỡ nhau trong học tập.
- Duy trì sự chú ý của HS; giúp kiểm soát hành vi của HS và quản lí lớp học.
Hạn chế
- Khó soạn thảo và sử dụng hệ thống câu hỏi gợi mở và dẫn dắt HS theo một
chủ đề nhất quán.
- GV phải có sự chuẩn bị rất công phu, nếu không, kiến thức mà HS thu nhận
thiếu tính hệ thống, tản mạn, thậm chí vụn vặt.
Một số lưu ý
Câu hỏi phải có nội dung chính xác, rõ ràng, sát với mục đích, yêu cầu của
bài học.Tránh tình trạng đặt câu hỏi không rõ mục đích, đặt câu hỏi mà
HS dễ dàng trả lời có hoặc không.
Câu hỏi phải sát với từng loại đối tượng HS. Nếu không nắm chắc trình độ
của HS, đặt câu hỏi không phù hợp
Cùng một nội dung học tập, với cùng một mục đích như nhau, GV có thể
sử dụng nhiều dạng câu hỏi với nhiều hình thức hỏi khác nhau.
Bên cạnh những câu hỏi chính cần chuẩn bị những câu hỏi phụ
Sự thành công của phương pháp gợi mở vấn đáp phụ thuộc nhiều vào việc
xây dựng được hệ thống câu hỏi gợi mở thích hợp
3.2 PP phát hiện và giải quyết vấn đề
Khái niệm vấn đề
Trạng thái
xuất phát
Vật
cản
Trạng thái
đích
Vấn đề là những câu hỏi hay nhiệm vụ đặt ra mà việc giải
quyết chúng chưa có quy luật sẵn cũng như những tri thức,
kỹ năng sẵn có chưa đủ giải quyết mà còn khó khăn, cản trở
cần vượt qua.
Một vấn đề được đặc trưng bởi ba thành phần
Trạng thái xuất phát: không mong muốn
Trạng thái đích: Trạng thái mong muốn
Sự cản trở
BA TIÊU CHÍ CỦA GQVĐ
Mục đích
1. CHẤP NHẬN
C
ả
n
2. CẢN TRỞ
T
r
ở
Mục đích
C
ả
n
3. KHÁM PHÁ
Mục đích
T
r
ở
Tình huống có vấn đề
S = п.r2
S = ???
Tình huống có vấn đề xuất hiện khi một cá nhân
đứng trước một mục đích muốn đạt tới, nhận biết
một nhiệm vụ cần giải quyết nhưng chưa biết bằng
cách nào, chưa đủ phương tiện [tri thức, kỹ năng]
để giải quyết.
2005
Bài toán tình huống
Tình huống:
R1 = 20 cm, giá 20 nghìn đ
R2= 30 cm, giá 30 nghìn đ
Chiếc bánh nào giá rẻ hơn?
CẤU TRÚC CỦA QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Vấn đề
I] Nhận biết vấn đề
Phân tích tình huống
Nhận biết, trình bày vấn đề
cần giải quyết
II] Tìm các phương án giải quyết
So sánh với các nhiệm vụ đã giải quyết
Tìm các cách giải quyết mới
Hệ thống hoá, sắp xếp các phương án giải quyết
III] Quyết định phương án [giải quyết VĐ]
Phân tích các phương án
Đánh giá các phương án
Quyết định
Giải quyết
VẬN DỤNG DH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
DHGQVĐ có thể áp dụng trong nhiều hình thức, PPDH
khác nhau:
Thuyết trình GQVĐ,
Đàm thoại GQVĐ,
Thảo luận nhóm GQVĐ,
Thực nghiệm GQVĐ
Nghiên cứu GQVĐ.
Có nhiều mức độ tự lực của học sinh trong việc tham
gia GQVĐ
Một số cách thông dụng để tạo tình
huống gợi vấn đề
Dự đoán nhờ nhận xét trực quan, thực hành hoặc hoạt động
thực tiễn; Lật ngược vấn đề; Xét tương tự; Khái quát hoá;
Khai thác kiến thức cũ, đặt vấn đề dẫn đến kiến thức mới; Giải
bài tập mà chưa biết thuật giải trực tiếp; Tìm sai lầm trong lời
giải; Phát hiện nguyên nhân sai lầm và sửa chữa sai lầm...